Prijeđi na sadržaj

Bajinci (Crna Trava)

Izvor: Wikipedija
Bajinci
Osnovni podaci
Država  Srbija
Upravni okrug Jablanički
Opština Crna Trava
Stanovništvo
Stanovništvo (2022) 23
Geografija
Koordinate 42°47′02″N 22°15′01″E / 42.783833°N 22.250333°E / 42.783833; 22.250333
Nadmorska visina 1449 m
Bajinci na mapi Srbije
Bajinci
Bajinci
Bajinci (Srbije)
Ostali podaci
Pozivni broj 016
Registarska oznaka LE


Koordinate: 42° 47′ 02" SGŠ, 22° 15′ 01" IGD
Bajinci su naselja u Srbiji u opštini Crna Trava u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 23 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 34 stanovnika).

Položaj

[uredi | uredi kod]

Zaseoci sela Bajinci su u izvorišnom delu Rupske (Kozaračke) reke, ispod čemerničkih obronaka, na površi čija je nadmorska visina od 1200 – 1.350 m. Kao i sva sela na Čemerniku, i Bajinci su razbijenog tipa sa zaseocima: Sitni Bajinci, Gospodinovci, Novkovci i Ziljamci. Zaseoci se, pak, raščlanjuju na manja zaselja koja su formirali pojedini rodovi (Džavgari, Komardžije, Linguri). Između zaselaka teče Bajinska reka koja nastaje od rečice Klisurke i izdanaka bogatih vodom ispod Druma, Golemog šumaka, Raskrsja, Pavlove gramade i Dževrljanke. Najpoznatiji je Pavlov izvor ispod Pavlove gramade. Od Ruplja Bajinska reka menja ime u Rupsku, a potom u Kozaračku reku do uvora u Južnu Moravu u Grdelici.

Istorija

[uredi | uredi kod]

Kao i susedno selo Mlačište, Bajinci su više puta naseljavani i raseljavani, o čemu govore brojni toponimi sa nazivom Selište. Selo je dobilo ime po rodu Bajinci čiji se najstariji predak, krajem 18. veka, naselio u mahali Sitni Bajinci. (Sitni – znači gusto naseljeni). Sitni Bajinci i Gospodinovci imaju zajedničko poreko iz naselja Božice,kod Vlasinskog jezera a Novkovčani iz okoline Prokuplja. O Spasovdanu i Velikoj Gospojini u selu su nošene litije. Postojala su i dva zavetna krsta – zapisa - u zaseoku Sitni Bajinci i Novkovci. Krsne slave su im Sveti Arhangel Mihailo i sv. Nikola.

Bajinci - spomenik na Pavlovoj gramadi
Ruiniran spomenik na Pavlovoj gramadi, 2011.

Iznad sela, na planinskoj kosi, na uzvisini zvanoj Pavlova gramada (1470 m), 1954. godine je sagrađen, a 7. jula 1955. otkriven monumentalni spomenik od kamena, visine 13,5 m, sa prostorijom za zavičajni muzej, borcima vlasotinačkog kraja poginulim u Drugom svetskom ratu i žrtvama neprijateljskog terora. Spomenik se sastoji iz dva elementa - muzeja i spomen stuba dimenzija 1,80h3,5h13,5 m. Prostorija muzeja povezana je betonskom pločom na stubovima sa spomen stubom u arhitektonsku celinu, a sve je to na terasi koja povezuje ceo objekat okružen bukovom šumom. Tu se sve do nedavno, o Sedmom julu, Danu ustanka Srbije, održavao veliki narodni sabor na koji se okupljao narod sa celog Čemernika, sve do Morave. Spomenik je poodavno prepušten nemaru i danas se nalazi u ruiniranom stanju, a zavičajna zbirka predmeta i dokumenata iz NOR-a delom uništena, delom nestala. Spomenik, prema propisima, ne podleže zaštiti, tako da o njemu više nema ko da brine.

Škola, prodavnice, kafane, groblje, mesna zajednica sve je za oba sela bilo na Mlačiškim Mehanama. Od svega toga danas je ostalo samo zajedničko groblje na Drumu. Jer su se i Bajinci raselili. Zabeleženo je da su 1950. imali oko 120 domaćinstava, a 1961. godine tek 76 domova. Danas tek dvadesetak stanovnika. Bajinčani, kao i Mlačištani, poznati građevinari, najpre su se selili bliže Moravi, a potom u gradove Srbije – posle Drugog svetskog rata u Srpski Miletić i Belu Crkvu u Banatu, a onda u Beograd, Smederevo, Leskovac, Predejane. Ostali su samo starci, a zaseoci urasli u breze i šiblje.

Zapušteni spomenici ratnicima Mlačišta i Bajinca u I i II svetskom ratu

Demografija

[uredi | uredi kod]

U naselju Bajinci žive 23 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 70,1 godina (69,1 kod muškaraca i 71,3 kod žena). U naselju ima 16 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 1,44.

Ovo naselje je u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija
Godina Stanovnika
1948. 420 [1]
1953. 398
1961. 305
1971. 130
1981. 86
1991. 34 34
2002. 23 23
Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi
  
23 100.0%
nepoznato
  
0 0.0%


Reference

[uredi | uredi kod]
  1. Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
  2. Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Literatura

[uredi | uredi kod]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi kod]