Altair
| Opservacijski podaci Epoha J2000.0 (ICRS) | |
|---|---|
| Sazvježde | |
| Rektascenzija | |
| Deklinacija (astronomija) | |
| Vidljiva veličina (V) | |
Altair ili alfa Orla (lat. α Aquilae, α Aql) je najsjajnija zvezda sazvežđa Orao i dvanaesta najsjajnija zvezda noćnog neba.[1] Od zvezda prve magnitude, od Altaira su bliže samo alfa Kentaura, Sirijus i Procion.[2] Naziv Altair potiče od arapske reči al-nasr al-ta’ir, i znači „leteći orao“. Orlom ili orlovom zvezdom su ga nazivali još drevni Vavilonci i Sumeri.[3]
Altair je zvezda glavnog niza H-R dijagrama, spektralne klase A7V, temperature 7550 K. Od Sunca je udaljena 16,7 svetlosnih godina, što znači da je 10,6 puta luminoznija od njega. Masa Altaira iznosi između 1,7 i 1,8 masa Sunca, a radijus mu je takođe 1,7-1,8 puta veći od radijusa Sunca. Altair rotira brzinom od 210 km/s, tako da mu je za jednu rotaciju potrebno približno 10 časova, naspram Sunčevih 2 km/s i perioda rotacije od gotovo mesec dana. Ova brzina rotacije čini da je ekvatorijalni radijus Altaira oko 14% veći od polarnog.[4][5]
Altair je promenljiva zvezda tipa δ Scuti, sa sjajem koji varira nekoliko hiljaditih delova magnitude. Promena sjaja Altaira je kombinacija 9 različitih perioda u trajanju od 50 minuta do 9 sati. Neki od ovih perioda su verovatno povezani sa brzom rotacijjom Altaira.[4][5]
Iako je star svega nekoliko stotina miliona godina, zbog velike mase Altair će već za približno milijardu godinu iscreti vodonik u jezgru, nakon čega će preći u stadijum crvenog džina ili cefeide pre nego što odbaci spoljašnje slojeve i ogoli svoje jezgro u vidu belog patuljka.[6]
Altair je južno teme asterizma Letnji trougao (druga dva temena trougla su Vega i Deneb).[5][7]
-
Asterizam Letnji trougao
- ↑ Patrick Moore (2000) ((en)). The Data Book of Astronomy. Bristol: IOP Publishing Ltd. ISBN 0-7503-0620-3.
- ↑ Patrick Moore (2005). Philip's Atlas of the Universe. London: Octopus Publishing Group Ltd. ISBN 0-540-08791-2.
- ↑ Ridpath, Ian. „Aquila the Eagle”. Ian Ridpath's Stare Tales. Pristupljeno 4. 2. 2013.
- ↑ 4,0 4,1 Kaler, Jim. „Altair”. Jim Kaler's Stars. Pristupljeno 4. 2. 2013.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Sessions, Larry (19. 8. 2012.). „Altair is the bright star of the Eagle”. Earthsky Communications Inc.. Pristupljeno 4. 2. 2013.
- ↑ „Altair”. Sol Company. Pristupljeno 4. 2. 2013.
- ↑ „Aquila, the Eagle”. StarDate. The University of Texas McDonald Observatory. Arhivirano iz originala na datum 2013-02-24. Pristupljeno 4. 2. 2013.
- Ian Ridpath: Die großen Sternbilder. Patmos, Düsseldorf 2004, ISBN 3-491-69112-5 (Die englische Ausgabe „Star Tales“ online)
- Altair u bazi astronomskih podataka SIMBAD (en)
- Star with Midriff Bulge Eyed by Astronomers Arhivirano 2009-04-14 na Wayback Machine-u, JPL press release, July 25, 2001.
- Imaging the Surface of Altair, University of Michigan news release detailing the CHARA array direct imaging of the stellar surface in 2007.
- PIA04204: Altair, NASA. Image of Altair from the Palomar Testbed Interferometer.
- Altair at SolStation.
- Secrets of Sun-like star probed, BBC News, June 1, 2007.
- Astronomers Capture First Images of the Surface Features of Altair Arhivirano 2009-06-29 na Wayback Machine-u, astromart.com.
- Image of Altair from Aladin Sky Atlas.
- Altair on Constellation Guide