2019.

2019.. po kalendarima
Gregorijanski	2019.. (MMXIX)
Ab urbe condita	2772.
Islamski	1440–1441.
Iranski	1397–1398.
Hebrejski	5779–5780.
Bizantski	7527–7528.
Koptski	1735–1736.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	2074–2075.
• Shaka Samvat	1941–1942.
• Kali Yuga	5120–5121.
	Kineski
• Kontinualno	4655–4656.
• 60 godina	Yin Zemlja Svinja; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	12019.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	3. milenijum
Vjekovi:	20. vijek – 21. vijek – 22. vijek
Decenija:	1980-e 1990-e 2000-e – 2010-e – 2020-e 2030-e 2040-e
Godine:	2016 2017 2018 – 2019 – 2020 2021 2022

Za ostala značenja, vidi 2019. (razvrstavanje).

Događaji

Januar/Siječanj

1. 1. - Jair Bolsonaro je novi predsednik Brazila.
1. 1. - Sonda New Horizons proletela pored transneptunovskog objekta (486958) 2014 MU₆₉, nazvanog Ultima Thule, na daljini od 6,5 mlrd. km (43,4 AU od Sunca, preko šest svetlosnih sati).
3. 1. - Kineska Chang'e 4 sletela na tamnu stranu Meseca.
5. 1. - Vaseljenski patrijarh potpisao tomos kojim je Ukrajinska pravoslavna crkva odvojena od ruske.
6. 1. - U egipatskoj Novoj Administrativnoj Prestonici otvoreni mega džamija Al-Fattah Al-Aleem i koptska katedrala, najveća crkva na Bliskom istoku.
10. 1. - Objavljeno da je Félix Tshisekedi pobedio na predsedničkim izborima u DR Kongu - crkva i drugi kandidat to osporavaju.
11. 1. - Makedonski parlament glasao za četiri ustavna amandmana, uključujući promenu imena u Severna Makedonija (zvanično od 12. 2.).
11. 1. - Afera "Koverta" u Crnoj Gori: objavljen snimak na kome Duško Knežević, predsednik Atlas grupe, daje novac za predizbornu kampanju DPS 2016.
11. 1. - U Srbiji pritvoreno 150 ljudi optuženih za teška krivična dela.
12. 1. - Saudijska tinejdžerka Rahaf al-Qunun stigla u Kanadu - bila je zadržana u Tajlandu na putu u Australiju, što je postalo svetska vest.
14. 1. - Pawel Adamowicz, liberalni gradonačelnik Gdanjska ubijen u prvom politički motiviranom atentatu u historiji postkomunističke Poljske.
15. 1. - Počinje Kumbh Mela u Prajagradžu (ex Alahabad).
15 - 16. 1. - Britanski parlament odbija plan za Brexit sa 230 glasova razlike, na sutrašnjem glasanju o poverenju vladi, Theresa May dobija za 19.
17. 1. - Ruski predsednik Putin u poseti Beogradu.
18. 1. - Eksplozija obijenog cevovoda za benzin u Tlahuelilpan, Meksiko - stradalo 114 ljudi koji su sakupljali gorivo.
22. 1. - Aachenski ugovor o saradnji Francuske i Njemačke.
23. 1. - Lider venecuelanske Nacionalne skupštine Juan Guaidó se na mitingu opozicije proglasio za v.d. predsednika, što predsednik SAD Trump priznaje - Maduro prekida diplomatske odnose sa SAD.
25. 1. - Grčki parlament, okružen demonstracijama, ratificira Prespanski sporazum sa Makedonijom.
25. 1. - Pucanje brane sa jalovinom kod Brumadinha, blizu Belo Horizontea - stotine žrtava.
25. 1. - Posle 35 dana prekinuta obustava rada (shutdown) savezne vlade u SAD - privremena mera ne obuhvata finansiranje zida na meksičkoj granici.
10. - 27. 1. - Svjetsko prvenstvo u rukometu - Danska i Njemačka 2019: Danska 1, Hrvatska 6, Srbija 18.
30 - 31. 1. - Polarni vrtlog: rekordna hladnoća na Srednjem zapadu SAD. U Australiji ovo je bio najtopliji januar.

Februar/Veljača

1. 2. - Na snazi je Sporazum o ekonomskom partnerstvu EU i Japana - najveća zona slobodne trgovine, obuhvata trećinu svetskog GDP.
1. 2. - SAD suspendovale sporazum Ugovor o nuklearnim snagama prelaznog dometa (INF) iz 1987.
6. 2. - Potpisan protokol o pristupanju Makedonije NATO-u.
7. 2. - Francuska opozvala ambasadora iz Italije, nakon višemesečnih prepucavanja između vlasti dve zemlje, iniciranih sporovima oko migranata.
8. 2. - Predsednik Vučić na kampanji "Budućnost Srbije", a subotnji protesti "Jedan od pet miliona" se i dalje održavaju.
10. 2. - Dan sjećanja u Italiji: Tajanijev pozdrav "Živio Trst, živjela talijanska Istra, živjela talijanska Dalmacija".
12. 2. - Serijski ubica Edin Gačić ubijen u Lepenici kod Kiseljaka.
14. 2. - Napad u Pulwami: preko 40 indijskih snaga reda stradalo u samoubilačkom napadu u Kašmiru - Indija krivi Pakistan.

15. 2. - Predsednik Trump proglašava nacionalnu vanrednu situaciju kako bi finansirao zid prema Meksiku.
16. 2. - Demonstranti u Tirani napali zgradu vlade.
16. 2. - Protestno okupljanje u Podgorici, povodom afere "Koverta".
23. 2. - Predsednik Sudana Omar al-Bashir proglašava vanredno stanje nakon dvomesečnih protesta.
23. 2. - Bura u Makarskoj 191 km/h, u Splitu 176 km/h.
24. 2. - 91. dodjela Oscara: najbolji je Green Book, tri nagrade od 5 nominacija; Bohemian Rhapsody 4 od 5; Roma 3 od 10; Black Panther 3 od 7.
25. 2. - Savetodavna odluka Međunarodnog suda pravde: Velika Britanija bi morala vratiti Chagoska ostrva Mauricijusu.
25. 2. - Francuska ministarka za evropske poslove Natali Loazo: sadašnje stanje EU ne omogućava nova pridruživanja.
27. 2. - Susret Kim – Trump u Hanoju, bez sporazuma.
27. 2. - Bivši Trumpov advokat Michael Cohen svedoči protiv njega pred Kongresom.
27. 2. - Indijsko-pakistanska kriza: Pakistan tvrdi da je oborio dva indijska aviona, a Indija jedan pakistanski, dan nakon što je indijska avijacija dejstvovala na pakistanskom tlu, prvi put od 1971.

Mart/Ožujak

7. 3. - Kosovska skupština usvaja platformu za pregovore sa Srbijom: recipročno priznanje unutar postojećih granica, ukidanje rezolucije SBUN 1244.
7. 3. - Veći deo Venecuele ostaje bez struje - zbog havarije u hidroelektrani ili sabotaže.
10. 3. - Ethiopian Airlines Flight 302: u padu aviona po poletanju iz Adis Abebe stradalo 157 putnika i članova posade. To je drugi sličan udes novog aviona Boeing 737 MAX 8 za pet meseci, zbog čega je prizemljen.
11. 3. - Alžirski predsednik Abdelaziz Bouteflika odustaje od kandidature za peti mandat, nakon mesec dana protesta, ali odlaže izbore.
12 - 14. 3. - Izjašnjavanje britanskog parlamenta o Brexitu: odbijen je modifikovani plan (12.) i izlazak bez sporazuma (13.), traži se odlaganje (14.).
12. 3. - Kardinal George Pell, bivši blagajnik Vatikana, osuđen u Australiji za zlostavljanje maloletnika, ali Visoki sud ga je oslobodio aprila 2020.
15. 3. - Pucnjave u Christchurchu: 50 mrtvih u dvije džamije na Novom Zelandu.
15. 3. - Ciklona Idai pogađa Mozambik, Zimbabve i Malavi, stotine mrtvih.
16. 3. - Protesti u Beogradu: deo demonstranata upao u zgradu RTS.
19. 3. - Predsednik Kazahstana Nursultan Nazarbajev objavio da se povlači s pozicije predsednika, nakon tri decenije na čelu zemlje. Ime glavnog grada Astana se menja u Nursultan.
20. 3. - Pravosnažna presuda Radovanu Karadžiću u Hagu: doživotna za genocid.
21. 3. - EU pristala na odlaganje Brexita sa 29. marta: na 12. april ako britanski poslanici definitvno odbiju sporazum ili 22. maj u protivnom.
22. 3. - Istraga specijalnog savetnika Roberta Muellera o mešanju Rusije u izbore 2016. podnela izveštaj - nisu nađeni dokazi za Trumpovu koluziju.
23. 3. - Sirijske demokratske snage objavile da su odnele pobedu nad ID u Baghuz Fawqaniju, čime je ova ostala bez teritorije.
23. 3. - Italija pristupila kineskoj inicijativi Pojas i put.
25. 3. - SAD priznale Golansku visoravan kao deo Izraela.
26. 3. - Evropski parlament podržao kontroverzni zakon o autorskim pravima (potrebno odobrenje članica) kao i kraj obaveznog pomeranja sata, od 2021.
30. 3. - Liberalna Zuzana Čaputová izabrana za predsednicu Slovačke.
31. 3. - Lokalni izbori u Turskoj: Erdoğanova partija izgubila u Ankari i Istambulu (istambulski izbori su ponovljeni u junu, kada je opozicija pobedila još ubedljivije).

April/Travanj

mart/april - Velike poplave na jugozapadu Irana.
2. 4. - Alžirski predsednik Abdelaziz Buteflika daje ostavku pod pritiskom protesta i vojske (na vlasti od 1999).
4. 4. - Istočni libijski general Khalifa Haftar pokrenuo ofanzivu na Tripoli, tj. Vladu nacionalnog sporazuma.
8. 4. - SAD proglasile Iransku revolucionarnu gardu za terorističku organizaciju, a Iran SAD za državnog sponzora terorizma.
9. 4. - Izbori za Knesset u Izraelu: Benjamin Netanyahu i Benny Gantz su izjednačeni; koaliranje sa krajnjom desnicom bi dalo Netanyahuu rekordni peti mandat, ali zbog izostanka sporazuma slede novi izbori u septembru i u martu 2020.
10. 4. - Objavljena prva slika crne rupe, dobijena sistemom Event Horizon Telescope.
10. 4. - Brexit odložen do 31. oktobra, ili do usvajanja sporazuma.
11. 4. - Sudan: vojska nakon 30 godina obara Omara al-Bašira, ali demonstranti žele civilnu vlast.
11. 4. - Julian Assange uhapšen u londonskoj ekvadorskoj ambasadi - azil mu je opozvan nakon sedam godina.
13. 4. - Prvi let Stratolauncha, aviona sa dva trupa i rasponom krila od 117 m.

15. 4. - Notre Dame de Paris pogođen požarom.
17. 4. - Operacija Lava Jato/skandal Odebrecht: bivši predsednik Perua Alan Garcia se ustrelio pred hapšenje.
18. 4. - U Republici Srpskoj predviđeno osnivanje rezervnog sastava policije od 1000 pripadnika, u perspektivi.
21. 4. - Uskršnji bombaški napadi na Sri Lanci: u tri crkve i tri hotela stradalo preko 250 ljudi.

21. 4. - Komičar Vladimir Zelenski izabran za predsednika Ukrajine.
22. 4. - Ustavni referendum u Egiptu: produžen predsednički mandat, Sisiju odobrena još jedna kandidatura.
22. 4. - Crvena zvezda pobedila Budućnost u finalu košarkaške ABA lige - niz utakmica obeležen agresivnim navijanjem.
25. 4. - Drugi forum Pojasa i puta u Pekingu, prisutni su predstavnici 37 zemalja.
26. 4. - Film Avengers: Endgame ulazi u široko prikazivanje, za 11 dana je prešao dve milijarde dolara prihoda.
28. 4. - Vanredni izbori u Španiji: povećan udeo vladajućih socijalista, narodnjaci prepolovljeni, krajnje desna Vox ušla u parlament.
30. 4. - Venecuelanska kriza: samoproglašeni predsednik Guaidó pokreće "operaciju Sloboda", navodno uz podršku vojske, ali brzo gubi zamah.

Maj/Svibanj

1. 5. - Nakon Akihitove abdikacije, novi car Japana je Naruhito, počinje carska era Reiwa ("Lepa harmonija").
5. 5. - Socijaldemokrata Stevo Pendarovski izabran za predsednika S. Makedonije.
6. 5. - Poništeni lokalni izbori u Istambulu, koje je dobila opozicija, i naloženi novi.
7 - 8. 5. - Polufinala UEFA Lige šampiona: Liverpool-Barcelona 4:0 nakon 0:3 i Ajax-Tottenham Hotspur 2:3 nakon 1:0. I u finale lige Evrope su otišla dva engleska tima, Chelsea i Arsenal.
9. 5. - Presuda optuženima za pokušaj državnog udara u Crnoj Gori 2016: svih 13 je osuđeno, među kojima dvojica političara i dvojica ruskih državljana.
10. 5. - Trgovački rat SAD i Kine: carina za kineski uvoz vredan 200 milijardi dolara povećana sa 10 na 25%.
12. 5. - Incident u Omanskom zalivu: UA Emirati izveštavaju da su četiri teretna broda oštećena sabotažom - SAD krive Iran. U regionu su već pojačane tenzije: američka udarna grupa (USS Abraham Lincoln) je na putu, Iran najavljuje da će, kao već SAD, istupiti iz nuklearnog sporazuma.

13. 5. - Otvoren stečajni postupak nad brodogradilištem Uljanik (posljednji brod, luksuzni polarni kruzer Scenic Eclipse, isplovljava u srpnju).
14. 5. - Jemenski građanski rat: Houthi se povukli iz tri luke, uključujući Hodeidu, u skladu sa sporazumom iz decembra.
16. 5. - Trump objavio nacionalnu vanrednu situaciju kako bi zabranio tehnologiju stranih suparnika - misli se na Huawei (→ Peta generacija mobilne telefonije). Google objavljuje 19. 5. da povlači licencu za Android, zatim daje privremenu.
18. 5. - Otvorena deonica autoputa kroz Grdeličku klisuru.
18. 5. - Pesma Evrovizije u Izraelu.
18. 5. - Afera Ibiza: austrijski vicekancelar Heinz-Christian Strache podneo ostavku zbog korupcijskog skandala - pad vlade, vanredni izbori.
18. 5. - Izbori u Australiji: neočekivana pobeda liberala premijera Morrisona.
19. 5. - Poslednja epizoda Game of Thrones.
19. 5. - Završeni izbori u Indiji, Modijeva BJP pojačala većinu.
20. 5. - Nove definicije kilograma, ampera, kelvina i mola - kilogram više nije definiran prema etalonu, već Planckovoj konstanti^[1].
24. 5. - Britanska premijerka Theresa May najavila ostavku za 7. jun.
23 - 26. 5. - Izbori za Evropski parlament.

Jun/Juni/Lipanj

2. 6. - Lokalni nemački političar Walter Lübcke ubijen od ekstremnog desničara.
3. 6. - Sudanski protesti: "džandžavidi" napali živom municijom kamp demonstranata u Hartumu, preko 100 mrtvih.
8. 6. - Crnogorski predsjednik Đukanović izjavljuje da SPC "pokušava da čuva infrastrukturu velike Srbije" i da će biti obnovljena autokefalna Crnogorska PC, što u kombinaciji sa Predlogom zakona o slobodi vjeroispovijesti (16. 5.) znači zategnutost sa Srbijom.
8. 6. - Albanski predsednik Ilir Meta odlučio da odloži lokalne izbore, zakazane za kraj meseca, s obzirom da ih bojkotuje Demokratska partija - socijalistički premijer Edi Rama i parlament osuđuju.
9. 6. - Ustavna kriza u Moldaviji: ustavni sud suspendovao predsednika Dodona dan nakon izbora vlade Maie Sandu - vd. preds. Pavel Filip raspustio parlament.
11. 6. - Ruski istraživački novinar Ivan Golunov pušten nakon protesta, a nakon što mu je isfabrikovana optužba za promet narkotika.
12. 6. - Prve žrtve od ebole u Ugandi - proširenje iz DR Konga gde je od avgusta '18. umrlo 1.400 ljudi.
12. 6. - Zakonodavno vijeće Hong Konga odlaže drugo čitanje zakona o ekstradiciji u NR Kinu, usljed velikih prosvjeda praćenih neredima.
13. 6. - Napadnuta dva tankera u Omanskom zalivu, SAD optužuju Iran.
20. 6. - Iranska revolucionarna garda oborila američki osmatrački dron Global Hawk kod Hormuškog tjesnaca - SAD sutradan namjeravale izvesti udare, koje je predsj. Trump obustavio.
22. 6. - Pokušaj prevrata u etiopskoj regiji Amhara, stradali su regionalni predsednik i načelnik etiopskog generalštaba.
23. 6. - Ponovljeni lokalni izbori u Istambulu: opozicija pobeđuje ubedljivije nego u martu.
28. 6. - EU i Mercosur dogovorili trgovački sporazum nakon 20 godina pregovora.
28. 6. - Toplotni talas u zapadnoj i srednjoj Evropi: 45.9 °C u Gallargues-le-Montueux na jugu Francuske.
30. 6. - Susret Donalda Trumpa i Kim Jong-una u Demilitariziranoj zoni, Trump je prvi američki predsjednik koji je kročio u Sjevernu Koreju.

Jul/Juli/Srpanj

1. 7. - Na godišnjicu primopredaje Hong Konga, demonstranti demolirali zgradu Zakonodavnog vijeća.
1. 7. - Požar na ruskoj podmornici AS-12 Lošarik, stradalo 14 članova posade.
7. 7. - Vanredni izbori u Grčkoj: apsolutna većina za Novu demokraciju Kirijakosa Micotakisa.
7. 7. - Iranski nuklearni program: najavljeno da će obogaćivanje uranijuma ići iznad dogovorenog limita.
7. 7. - Afrički kontinentalni sporazum o slobodnoj trgovini je operativan.
10. 7. - Aluminiju Mostar je isključena struja.
10. 7. - Britanski ambasador u SAD Kim Darroch dao ostavku, nakon što je objava njegove prepiske izazvala gnev preds. Trumpa i prekid saradnje.
12. 7. - Turska dobila prvu pošiljku ruskog raketnog sistema S-400, zbog čega je isključena iz programa F-35.
14. 7. - Novak Đoković odbranio titulu u Wimbledonu, u meču sa Federerom koji je trajao rekordnih 4 h 57 min.
14. 7. - Tweet Donalda Trumpa na račun 4 demokratske kongresnice, "Zašto se ne bi vratile... odakle su došle", diže veliku prašinu.
16. 7. - Predsjedavajući Milorad Dodik stavio veto na odluku o pokretanju spora sa Hrvatskom zbog izgradnje Pelješkog mosta (Skupština RS podržala 18. 7.).
18. 7. - Napad na studio Kyoto Animation: u požaru je stradalo 36 ljudi (počinilac je osuđen na smrt početkom 2024).

19. 7. - Kosovski premijer Haradinaj podneo ostavku zbog poziva Suda za ratne zločine.
19. 7. - Rekonstrukcija hrvatske vlade: Sabor potvrdio sedmoro novih ministara i dva potpredsjednika vlade.
19. 7. - Holandski vrhovni sud potvrdio delimičnu odgovornost holandske države, od 10 umesto 30%, za masakr u Srebrenici.
19. 7. - Iranci zaplijenili britanski tanker u Hormuškom tjesnacu, 15 dana nakon što je kod Gibraltara zaplijenjen iranski.
24. 7. - Boris Johnson je novi britanski premijer (do 2022).
25. 7. - Rekordne temperature na zapadu Evrope: Pariz 42,6°C; Nemačka 41,5; Holandija 40,7; Ujedinjeno Kraljevstvo 38,7.
25. 7. - Telefonski razgovor predsednika SAD i Ukrajine Trumpa i Zelenskog u kome Trump navodno traži istraživanje Joea Bidena i njegovog sina - krajem septembra dolazi do inicijative za opoziv.
27. 7. - Preko 1.000 pritvorenih na nedozvoljenom protestu u Moskvi, a opozicioni lider Aleksej Navaljni dobija jaku "alergijsku reakciju".
12 - 28. 7. - U Gwangju, Južna Koreja, se održava svetski šampionat u vodenim sportovima. Hrvatska osvojila broncu u vaterpolu.

Avgust/August/Kolovoz

2. 8. - I formalan kraj Ugovora o nuklearnim snagama prelaznog dometa (INF) iz 1987 - SAD su se povukle zbog ruskog razvoja krstarećih raketa 9M729 (NATO oznaka SSC-8).
3 - 4. 8. - Pucnjave u El Pasu i Daytonu sa 20 odn. 9 žrtava. Događaj u El Pasu ima antiimigrantsku motivaciju.
5. 8. - Trezor SAD označava Kinu kao valutnog manipulatora, nakon pada juana preko 7 za dolar.

5. 8. - Indijski parlament ukida član 370 ustava koji je davao specijalni status državi Jammu i Kashmir. Predložena podela na dve savezne teritorije.
8. 8. - Eksplozija ruske rakete na poligonu Njonoksa blizu Severodvinska - poginulo je šest eksperata, radijacija je povišena.
10. 8. - Jeffrey Epstein, optužen za seksualne prestupe, nekada deo elite, ubio se u zatvoru na Manhattanu.
12. 8. - Argentinska berza pala 31% nakon što je predsednik Mauricio Macri izgubio od levičara na partijskim izborima.
12. 8. - Otkazani svi letovi sa hongkonškog aerodroma usled velike mase demonstranata.
avgust - Požari u Amazoniji, nastavljaju se i požari u Sibiru.
17. 8. - Napad Islamske države na svadbu u hazarskom delu Kabula - preko 60 mrtvih.
18. 8. - Otvorena deonica Obrenovac - Ljig na "Autoputu Miloša Velikog" ("Koridor 11", Beograd - Boljare).
20. 8. - Italijanski premijer Giuseppe Conte podnosi ostavku, optužuje potpredsednika Salvinija za izazivanje krize vlade.
20. 8. - Trump odlaže posetu Danskoj, nakon odbijanja ideje o prodaji Grenlanda.
26 - 27. 8. - Tenk ispred "Marakane", traktor ispred "Maksimira".
28. 8. - Na predlog premijera Johnsona, britanski parlament će biti suspendovan pet sedmica u septembru i oktobru - oštre reakcije.
31. 8. - Konačna verzija registra državljana u indijskoj državi Asam: izostavljeno 1,9 miliona ljudi, pretpostavljenih ilegalnih migranata iz Bangladeša.
31. 8. - 15. 9. - U Kini se održava Svetsko prvenstvo u košarci.

Septembar/Rujan

1. 9. - Trgovački rat SAD i Kine: obostrane nove carinske stope, 2/3 kineske robe je sada ocarinjeno višim stopama.
1. 9. - Arms Watch počinje objavljivanje dokumenata o srpskom oružju iz Krušika koje, kupljeno od američke vlade, završava u Jemenu.^[2] Tokom jeseni se razvija afera u koju je impliciran Branko Stefanović, otac ministra UP.
1 - 2. 9. - Uragan Dorian, kategorije 5, opustošio severna ostrva Bahama.
5. 9. - Giuseppe Conte formirao novu talijansku vladu, sada koaliciju Demokratske partije i Pokreta pet zvijezda.
8. 9. - U Sarajevu održana prva Bh. povorka ponosa, pod jakim mjerama sigurnosti.
8. 9. - Finale evropskog šampionata u ženskoj odbojci u Turskoj: Srbija - Turska 3:2. MVP je Tijana Bošković, seterka Maja Ognjenović, spajker Brankica Mihajlović.
14. 9. - Napadi dronovima na saudijsko naftno postrojenje Abqaiq i polje Khurais - SAD krive Iran.
15. 9. - Finale košarkaškog prvenstva: Španija - Argentina 95:75. Srbija 5, SAD 6, Crna Gora 25. Bogdan Bogdanović je u timu prvenstva.
19. 9. - Europski parlament donio rezoluciju Važnost europskog sjećanja za budućnost Europe: izjednačavanje nacizma i komunizma/staljinizma.

20. 9. - Okupljanja u nizu zemalja povodom promene klime, tri dana pre samita UN o klimi.
23. 9. - Propast britanske putne agencije Thomas Cook, osnovane 1841.
24. 9. - Vrhovni sud UK presudio da je suspenzija Parlamenta nezakonita i ništavna.
24. 9. - Nancy Pelosi, lider Predstavničkog doma SAD najavljuje istragu za opoziv predsednika Trumpa, nakon tvrdnje da je Trump pritiskao Ukrajinu da istražuje Joea Bidena.
29. 9. - Finale evropskog prvenstva u odbojci, u Parizu: Srbija - Slovenija 3:1. MVP je Uroš Kovačević.

Oktobar/Listopad

1. 10. - Sedamdeset godina Narodne Republike Kine obeleženo velikom paradom u Pekingu. Neredi u Hong Kongu se nastavljaju.
1. 10. - Veliki protesti u Iraku zbog nezaposlenosti, korupcije i loših komunalnih službi - preko stotinu mrtvih narednih dana, tj. preko 200 do kraja meseca.
2. 10. - Severna Koreja izveštava o uspešnom testu lansiranja balističke rakete sa podmornice.
27. 9. - 6. 10. - U Dohi održan Svetski šampionat u atletici: Amel Tuka srebro na 800m, Sandra Perković bronza u bacanju diska.
8. 10. - Protesti u Ekvadoru zbog ukidanja subvencija za gorivo: vlada preds. Morena prešla iz Quita u Guayaquil - najavljene mere na kraju ukinute.
6. 10. - Vanredni izbori na Kosovu: najviše glasova za opozicione Samoopredeljenje i Demokratski savez Kosova, svi srpski mandati Srpskoj listi.
9. 10. - Operacija Izvor mira: turska ofanziva protiv Kurda na severu Sirije, nakon povlačenja Amerikanaca. Ovi se sporazumevaju sa sirijskom vladom.
12. 10. - Japan pogođen jakim tajfunom Hagibis.
14. 10. - Devetoro katalonskih političara i aktivista osuđeni pred Vrhovnim sudom Španije na 9 - 13 godina zatvora, dolazi do višednevnih protesta u Barseloni.
18. 10. - Početak razgovora o članstvu Albanije i S. Makedonije u EU blokiran protivljenjem Francuske.
19. 10. - Vanredno stanje u Santiago de Chile zbog nereda iniciranih poskupljenjem metroa.
20. 10. - Izbori u Boliviji: Evo Morales je reizabran s relativnom većinom, dolazi do protesta i nereda.
23. 10. - Istočno od Londona pronađen kamion-hladnjača sa 39 mrtvih Vijetnamaca.
24. 10. - Francisco Franco prenesen iz Doline palih na groblje Mingorrubio kod Madrida.
24. 10. - Jednodnevni štrajk na fakultetima u Hrvatskoj, pored štrajka osnovnih i srednjih škola.
25. 10. - Potpisan Sporazum o slobodnoj trgovini između Srbije i Evroazijske ekonomske unije.
26. 10. - U američkoj akciji na severozapadu Sirije stradao Abu Bakr al-Baghdadi, lider "Islamske države".
27. 10. - Izbori u Argentini: peronista Alberto Fernández pobedio preds. Macrija, potpredsednica je Cristina Fernández de Kirchner.
29. 10. - Libanski premijer Saad Hariri daje ostavku nakon velikih protesta u zemlji.

Novembar/Studeni

1. 11. - U 50 kineskih gradova pokrenuta 5G mobilna mreža.
1. 11. - Rat u Sahelu, Rat u Maliju: islamisti ubili 53 vojnika.
6. 11. - Pet islamističkih napada nepoznate povezanosti: jug Tajlanda, Džeraš u Jordanu, istok DR Kongo, 37 ubijenih u napadu na konvoj rudarske firme u Burkini Faso i napad na granični prelaz u Tadžikistanu.
7. 11. - Macronov intervju The Economistu: "moždana smrt NATO-a", Bosna je tempirana bomba.
9. 11. - Otvoren dovršeni auto-put A4 Niš - Dimitrovgrad.
10. 11. - Predsednik Bolivije Evo Morales podnosi ostavku - vojska i policija su to tražili nakon masovnih protesta.
10. 11. - Izbori u Španiji: socijalisti opet imaju relativnu većinu, ali desnica je napredovala, naročito Vox.
12. 11. - Najviša plima u Veneciji od 1966. Rekordni val na Jadranu izmjeren kod Sv. Andrije, 10,87 m.
13. 11. - Počinju javna saslušanja u istrazi za opoziv preds. Trumpa.
15. 11. - U Iranu izbijaju veliki protesti povodom poskupljenja goriva, na šta vlasti odgovaraju skoro potpunim prekidom veza sa spoljnim internetom.
16. 11. - Emitovan intervju sa princom Andrewom povodom njegovog prijateljstva sa Jeffreyjem Epsteinom - reakcije vode njegovom povlačenju iz javnog života.
18. 11. - SAD objavljuje da više ne smatra nelegalnim izraelska naselja na Zapadnoj Obali.
18. 11. - Dvojica nigerijskih studenata, učesnika stolnotenisačkog turnira, protjerani u Bosnu kao ilegalni imigranti.^[3]
21. 11. - Odbor za profesionalnu etiku UB utvrdio da je ministar Siniša Mali bez atribucije preuzeo delove doktorske disertacije.
24. 11. - Lokalni izbori u Hong Kongu: veliki uspeh prodemokratskih partija.
24. 11. - China Cables: prokrijumčareni dokumenti navodno otkrivaju razmere i oblik progona Ujgura u Kini.
25. 11. - Veliki prosvjed prosvjetnih radnika u Zagrebu.
25. 11. - Pljačka dragulja iz Zelenog svoda, muzeja u Drezdenskom zamku - pominje se cifra od milijardu eura.
26. 11. - Razorni zemljotres kod Drača, M 6.4, 51 žrtva.
27. 11. - Objavljeno da je uhapšen Predrag Koluvija, vlasnik poljoprivrednog dobra "Jovanjica" kod Stare Pazove, na kome je proizvođena marihuana.
27. 11. - Sporazum o pomorskim granicama između Turske i tripoliske libijske vlade - Grčka i Egipat osuđuju.
29. 11. - Irački premijer najavljuje ostavku - u protestima je do sada stradalo oko 400 ljudi.

Decembar/Prosinac

1. 12. - Ursula von der Leyen je nova predsjednica Europske komisije a Charles Michel predsjednik Europskog vijeća.
1. 12. - Malteški premijer Joseph Muscat najavio ostavku pod pritiskom afere sa ubistvom novinarke Daphne Caruana Galizia 2017.
2. 12. - Zvanično pušten u rad gasovod Sila Sibira, kojim bi Kina dobijala 38 Gm³ gasa godišnje.
3. 12. - Đaci srednjih i osnovnih škola Hrvatske ponovo u klupama.
5. 12. - Počinju štrajkovi i protesti zbog penzione reforme u Francuskoj.
6. 12. - Pripravnost zbog zagađenog zraka u Kantonu Sarajevo.
7. 12. - Završen neobavezujući referendum za nezavisnost Autonomnog Regiona Bugenvil od Papue Nove Gvineje: 98% je za, uz izlaznost 88%.
9. 12. - WADA kaznila Rusiju za prestupe sa dopingom: udaljena četiri godine sa sportskih takmičenja.
10. 12. - Migranti iz logora Vučjak kod Bihaća, njih 350-400, prebačeni u Ušivak kod Sarajeva.

c. 10. 12. - Sydney obavijen dimom od velikih požara - u zemlji će biti rekordna prosečna temperatura.
11. 12. - Greta Thunberg je Time-ova Osoba godine.
11. 12. - Počinje promet akcija Saudi Aramcoa na saudijskoj berzi: kapitalizacija od 1,88 biliona dolara čini je najvrednijom kompanijom na tržištu.
12. 12. - Vanredni izbori u UK: konzervativci 365 mandata (+48, najbolje od 1987), laburisti 203 (-59, najlošije od 1935), škotski nacionalisti 48 (+13); razni nacionalisti prvi put brojniji od unionista u Severnoj Irskoj.
12. 12. - U Indiji stupio na snagu amandman na Zakon o državljanstvu, kojim se ono daje nemuslimanskim izbeglicama - dolazi do talasa protesta.
15. 12. - Razgovori o klimi u Madridu završeni kompromisom, nakon produžetka - planove treba izneti u Glasgowu dogodine.
18. 12. - Donald Trump je treći predsjednik SAD koga je Predstavnički dom opozvao - ali za smjenu je potrebna dvotrećinska većina na suđenju u Senatu.
20. 12. - Otvoreni obnovljeni prostori Nacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu.
20. 12. - SAD uvele sankcije gasovodu Sjeverni tok 2.
21. 12. - Sabor SPC u Nikšiću: Prijedlog zakona o slobodi vjeroispovijesti ocijenjen kao "zakon protiv pravoslavlja".
22. 12. - Predsjednički izbori u Hrvatskoj, prvi krug: Zoran Milanović 29,55%, Kolinda Grabar-Kitarović 26.65%, Miroslav Škoro 24,45%.
23. 12. - BiH dobila novo Vijeće ministara 14 mjeseci nakon izbora, predsjedavajući je Zoran Tegeltija (SNSD).
26/27. 12. - Crnogorska skupština usvojila zakon o slobodi vjeroispovijesti, nakon što su zbog incidenata udaljeni i privedeni poslanici DF - slijede novi protesti.
30. 12. - Carlos Ghosn pobegao iz Japana u Liban.
31. 12. - Napadnuta ambasada SAD u Bagdadu, dva dana nakon udara na baze Kata'ib Hezbollaha na severozapadu Iraka i u Siriji, a to zbog napada na bazu K-1 u Kirkučkoj provinciji u kojoj je poginulo i ranjeno nekoliko Amerikanaca.

Godišnjice/Obljetnice

50 godina: (→ 1969): Jan Palach. Jaser Arafat na čelu PLO. Prvi letovi Boeing 747 i Concorde. Teritorijalna odbrana u SFRJ. "Stounvolska revolucija". Vijetnamizacija (Niksonova doktrina). Apollo 11. Woodstock. Moamer Gadafi. Leteći cirkus Montija Pajtona. Willy Brandt i Ostpolitik. Zemljotres u Banjaluci. ARPANET.
100 godina (→ 1919): Versajska mirovna konferencija. Irski rat za nezavisnost (do 1921). Vajmarska republika. Kominterna. Socijalistička radnička partija Jugoslavije (komunista) (od 1920 KPJ). Bauhaus. Pokret 4. maj u Kini. Turski rat za nezavisnost (do 1923). Potvrđena Opšta teorija relativnosti.
200 godina (→ 1819): Stamford Raffles osnovao Singapur a Simon Bolivar proglasio Veliku Kolumbiju. Splav Meduze. Rođeni: Viktorija, Vatroslav Lisinski. Umrli: James Watt.
300 godina (→ 1719): Kneževina Lihtenštajn. Robinson Crusoe. Umro Petar Kanavelić.
500 godina (→ 1519): Cortes u Meksiku, Magellan krenuo na putovanje. Umrli Leonardo da Vinci i Lucrezia Borgia.
800 godina (→ 1219): autokefalna srpska crkva.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 2019.

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 2019.

Januar/Siječanj

2. 1. - Marko Nikolić, srpski glumac (* 1946.)
2. 1. - Ivo Gregurević, hrvatski glumac (* 1952)
5. 1. - Dragoslav Šekularac, srpski fudbaler i trener (* 1937)
9. 1. - Milan Pančevski, poslednji šef CK SKJ (* 1935)
12. 1. - Slavoljub Đukić, novinar i pisac (* 1928)
14. 1. - Pawel Adamowicz, gradonačelnik Gdanjska (* 1965)
15. 1. - Miodrag Radovanović, glumac (* 1929)
15. 1. - Carol Channing, glumica (* 1921)
20. 1. - Ljiljana Šljapić, glumica (* 1940)
21. 1. - Miroslav Prokopijević, profesor ekonomije (* 1953)
21. 1. - Emiliano Sala, argentinski fudbaler (* 1990)
25. 1. - Dušan Makavejev, filmski režiser (* 1932)
29. 1. - Draško Ređep, književnik, kritičar (* 1935)
29. 1. - Zdravko Grebo, profesor prava (* 1947)

Februar/Veljača

4. 2. - Matti Nykänen, skijaški skakač (* 1963)
12. 2. - Gordon Banks, golman (* 1937)
13. 2. - Idriz Ajeti, albanolog (* 1917)
15. 2. - Bruno Ganz, glumac (* 1941)
17. 2. - Šaban Šaulić, pevač (* 1951)
19. 2. - Karl Lagerfeld, modni kreator (* 1933)
nepoznat datum - Mark Hollis, muzičar (* 1955) (vidi glavni članak)

Mart/Ožujak

1. 3. - Žores Ivanovič Alfjorov, fizičar, nobelovac (* 1930)
4. 3. - Keith Flint, frontmen Prodigyja (* 1969)
4. 3. - Luke Perry, glumac (* 1966)
4. 3. - Klaus Kinkel, njemački političar (* 1936)
5. 3. - Miroljub Lešo, glumac (* 1946)
13. 3. - Zagorka Golubović, antropološkinja i sociološkinja (* 1930)
16. 3. - Grozdana Olujić, književnica (* 1934)
29. 3. - Dobrica Erić, pesnik (* 1936)

April/Travanj

6. 4. - Nadja Regin, srpsko-engleska glumica (* 1931)
9. 4. - Charles Van Doren, pisac, urednik (* 1926)
13. 4. - Tvrtko Kulenović, književnik (* 1935)
14. 4. - Mirjana Marković, udovica Slobodana Miloševića (* 1942)
14. 4. - Bibi Andersson, švedska glumica (* 1935)
17. 4. - Alan García, bivši predsednik Perua (* 1949)
23. 4. - Igor Pervić, glumac (* 1967)
23. 4. - Dubravka Nešović, pevačica (* 1932)
23. 4. - Voja Mirić, glumac (* 1933)
24. 4. - Dejan Anastasijević, novinar (* 1962)
26. 4. - Petar Omčikus, slikar (* 1926)
27. 4. - Dejan Pataković, novinar, humorista (* 1941)
28. 4. - Richard Lugar, američki političar (* 1932)

Maj/Svibanj

2. 5. - Suad Hamzić, vojni pilot, pukovnik JNA (* 1945)
11. 5. - Peggy Lipton, glumica (* 1946)
13. 5. - Doris Day, glumica, pevačica (* 1922)
15. 5. - Mihailo Janketić, glumac (* 1938)
16. 5. - I. M. Pei, arhitekta (* 1917)
17. 5. - Herman Wouk, književnik (* 1915)
21. 5. - Niki Lauda, vozač F1 (* 1949)
24. 5. - Dušica Žegarac, glumica (* 1944)
31. 5. - Đelo Jusić, kompozitor (* 1939)

Jun/Juni/Lipanj

2. 6. - Walter Lübcke, njemački političar (* 1953)
3. 6. - Jurica Jerković, nogometaš (* 1950)
4. 6. - Lennart Johansson, bivši predsjednik UEFA (* 1929)
15. 6. - Franco Zeffirelli, filmski režiser (* 1923)
17. 6. - Gloria Vanderbilt, umetnica, naslednica (* 1924)
17. 6. - Muhamed Morsi, bivši predsednik Egipta (* 1951)
21. 6. - Dimitris Hristofijas, bivši predsednik Kipra (* 1946)
24. 6. - Billy Drago, američki glumac (* 1945)
30. 6. - Borka Pavićević, dramaturg, kolumnist i kulturni aktivist (* 1947)
30. 6. - Momir Bulatović, bivši predsjednik CG i premijer SRJ (* 1956)

Jul/Juli/Srpanj

2. 7. - Lee Iacocca, rukovodilac u auto-industriji SAD (* 1924)
9. 7. - Rip Torn, američki glumac (* 1931)
9. 7. - Ross Perot, američki milijarder i političar (* 1930)
14. 7. - Danka Novović, TV spikerka (* 1944)
17. 7. - Nikola Hajdin, dr. građ. nauka, bivši predsednik SANU (* 1923)
19. 7. - Rutger Hauer, nizozemski glumac (* 1944)
19. 7. - Radomir Smiljanić, književnik (* 1934)
22. 7. - Li Peng, bivši premijer NR Kine (* 1928)
25. 7. - Beji Caid Essebsi, predsednik Tunisa (* 1926)

August/Kolovoz

5. 8. - Peđa Ristić, arhitekta (* 1931)
5. 8. - Toni Morrison, književnica, nobelovka (* 1931)
9. 8. - Fahrudin Jusufi, fudbaler, trener (* 1939)
10. 8. - Jeffrey Epstein, američki financijski mešetar (* 1953)
11. 8. - Gordan Mihić, scenarista, režiser (* 1938)
14. 8. - Slobodanka Caca Aleksić, pozorišna rediteljka (* 1941)
15. 8. - Dobrilo Nenadić, književnik (* 1940)
16. 8. - Peter Fonda, glumac (* 1940)
18. 8. - Denis Kuljiš, novinar, publicist (* 1951)
23. 8. - David Koch, milijarder, politički aktivista (* 1940)
29. 8. - Vladimir Veličković, slikar, akademik SANU i AdB-A (* 1935)

Septembar/Rujan

6. 9. - Robert Mugabe, prvi predsednik Zimbabvea (* 1924)
9. 9. - Dalibor Andonov Gru, reper (* 1973)
9. 9. - Robert Frank, fotograf (* 1924)
11. 9. - B. J. Habibie, bivši predsednik Indonezije (* 1936)
13. 9. - György Konrád, književnik, disident (* 1933)
15. 9. - Ric Ocasek, frontmen The Cars, producent (* 1944)
19. 9. - Zine El Abidine Ben Ali, bivši predsednik Tunisa (* 1936)
26. 9. — Jacques Chirac, francuski političar i predsjednik (* 1932.)

Oktobar/Listopad

9. 10. - Manojlo Milovanović, puk. JNA, gen-puk. VRS (* 1943)
11. 10. - Aleksej Leonov, kosmonaut (* 1934)
11. 10. - Robert Forster, glumac (* 1941)
22. 10. - Sadako Ogata, nekada na čelu UNHCR (* 1927)
26. 10. - Robert Evans, filmski producent (* 1930)
27. 10. - Vladimir Bukovski, ruski književnik, disident (* 1942)
27. 10. - Abu Bakr al-Baghdadi, lider ID (* 1971)

Novembar/Studeni

2. 11. - Marie Laforêt, pevačica, glumica (* 1939)
9. 11. - Branislav Petrušević, glumac, komičar (* 1955)
12. 11. - Martin Sagner, glumac (* 1932)
12. 11. - Mate Solis, slikar (* 1935)
12. 11. - Zoran Hristić, kompozitor (* 1938)
12. 11. - Mani Gotovac, teatrologinja, književnica (* 1939)
14. 11. - Branko Lustig, filmski producent (* 1932)
14. 11. - Marija Baksa, glumica (* 1946)
27. 11. - Drago Kovačević, bivši gradonačelnik Knina (* 1953)
29. 11. - Yasuhiro Nakasone, bivši premijer Japana (* 1918)

Decembar/Prosinac

8. 12. - René Auberjonois, glumac (* 1940)
8. 12. - Paul Volcker, bivši predsednik Federalne rezerve SAD (* 1927)
9. 12. - Zoran Rankić, glumac (* 1935)
9. 12. - Marie Fredriksson, pjevačica Roxette (* 1958)
10. 12. - Jurij Luškov, bivši gradonačelnik Moskve (* 1936)
11. 12. - David Bellamy, botaničar, TV osoba (* 1933)
12. 12. - Željko Rohatinski, bivši guverner HNB (* 1951)
12. 12. - Danny Aiello, glumac (* 1933)
14. 12. - Anna Karina, glumica (* 1940)
19. 12. - Marko Orlandić, društveno-politički radnik SRCG i SFRJ (* 1930)
21. 12. - Emanuel Ungaro, francuski modni kreator (* 1933)
25. 12. - Aleksandar Bogdanović, glumac, tenisač (* 1974)
29. 12. - Slobodan Mićić, putopisac (* 1943)

Nobelove nagrade

Fizika: Jim Peebles (teoretska otkrića u fizikalnoj kosmologiji); Michel Mayor i Didier Queloz (otkriće ekstrasolarne planete oko zvezde nalik Suncu)
Kemija: John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham i Akira Yoshino (razvoj litijum-jonske baterije)
Fiziologija i medicina: Gregg L. Semenza, Peter J. Ratcliffe i William Kaelin Jr. (otkriće načina kojim ćelije osećaju i prilagođavaju se dostupnosti kiseonika)
Književnost: Peter Handke ("uticajan rad koji je lingvističkom domišljatošću istraživao periferiju i specifičnost ljudskog iskustva")
Mir: Abiy Ahmed (mir između Etiopije i Eritreje)
Ekonomija: Abhijit Banerjee, Esther Duflo i Michael Kremer ("eksperimentalni pristup olakšanju globalnog siromaštva")

Veze

Godišnji kalendar

Reference

↑ Kilogram finally redefined as world’s metrologists agree to new formulation for SI units. physicsworld.com 16 Nov 2018 Michael Banks
↑ Islamic State weapons in Yemen traced back to US Government: Serbia files (part 1) Arhivirano 2019-11-19 na Wayback Machine-u. armswatch.com
↑ Croatia wrongly deports Nigerian table tennis players to Bosnia. theguardian.com Thu 5 Dec 2019 13.02 GMT

[1] Kilogram finally redefined as world’s metrologists agree to new formulation for SI units. physicsworld.com 16 Nov 2018 Michael Banks

[2] Islamic State weapons in Yemen traced back to US Government: Serbia files (part 1) Arhivirano 2019-11-19 na Wayback Machine-u. armswatch.com

[3] Croatia wrongly deports Nigerian table tennis players to Bosnia. theguardian.com Thu 5 Dec 2019 13.02 GMT

[1]

[2]

[3]