1779
Prijeđi na navigaciju
Prijeđi na pretragu
- Ovo je članak o godini 1779.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1740-e 1750-e 1760-e – 1770-e – 1780-e 1790-e 1800-e |
| Godine: | 1776 1777 1778 – 1779 – 1780 1781 1782 |
| Gregorijanski | 1779. (MDCCLXXIX) |
| Ab urbe condita | 2532. |
| Islamski | 1192–1193. |
| Iranski | 1157–1158. |
| Hebrejski | 5539–5540. |
| Bizantski | 7287–7288. |
| Koptski | 1495–1496. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1834–1835. |
| • Shaka Samvat | 1701–1702. |
| • Kali Yuga | 4880–4881. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4415–4416. |
| • 60 godina | Yin Zemlja Svinja (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11779. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1779 (MDCCLXXIX) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po julijanskom kalendaru.
- 13. 1. - Prvi anglo-maratski rat, Bitka kod Wadgaona: Marate su zarobile jednu britansku kolonu.
- početkom godine - Američki naseljenici su podigli Fort Nashborough u dolini rijeke Cumberland, od 1784. Nashville.
- 14. 2. - James Cook ubijen na Havajima.
- 10. 3. - Ajnalikavački sporazum povodom rusko-osmanskih tenzija na Krimu; ruskim trgovačkim brodovima dopušten prolaz u Mediteran.
- april, početkom - Pred Budvom je usidreno šest brodova za prevoz Crnogoraca u vojnu službu - pustolovi Boža Kamenarović i Nikola Debelja Marković su napravili takav plan ali na Opštem crnogorskom zboru će biti strogo zabranjeno svakom Crnogorcu da stupi u austrijsku vojsku.[1]
- 12. 4. - Aranjuezki ugovor: Španija će podržati Francusku u ratu sa Britanijom, želi povratiti Menorku, Gibraltar i Špansku Floridu.
- 22. 4. - Crnogorska delegacija, na čelu sa guvernadurom Radonjićem se vraća preko Beča iz razočaravajuće posete Rusiji, podnosi pismeni predlog o protektoratu od Austrije pod određenim uslovima, što ovi odbijaju.[2][3]
- 23. 4. - Bivši Tamiški Banat je inkorporiran u Ugarsku, u okviru tri županije, Torontalske, Tamiške i Karaško-severinske. Južni deo regiona ostaje Banatska vojna granica a i Velikokikindski dištrikt zadržava status, mada je uključen u Torontalsku županiju. Banat će biti stvarno podređen županijama tek nakon smrti Josipa II.[4]
- 23. 4. - Corpus separatum: Rijeka dobija poluautonomni status (do 1918). Ima samoupravu, osobito u trgovačkim poslovima, ali je u političkim, sudbenim i školskim poslovima ostala pod Hrvatskom - ali već od lipnja, s ukidanjem Kraljevskog vijeća, dolazi pod vlast ugarske vlade.[5]
- 13. 5. - Tešinski mirovni sporazum kojim je, uz francusko i rusko posredovanje okončan Rat za bavarsko nasljedstvo; Austriji je dozvoljeno da anektira dio bavarske teritorije, tzv. Innviertel, dok njeni protivnici Pruska dobijaju sitnije teritorijalne i materijalne kompenzacije; time je okončan posljednji od tzv. kabinetskih ratova karakterističnih za Evropu 18. vijeka.
- maj - Delegati iz Crne Gore, na čelu sa vojvodom Mihailom Plamencem su stigli u Beč, saslušani su u julu - kancelar Kaunic i carica odlučuju da nije vreme za odluke, već da se pošalje neko da ispita stanje u zemlji.[6]
- 18. 5. - U Parizu izvedena Gluckova opera Iphigénie en Tauride.
- 16. 6. - Američki rat za nezavisnost: Španija se priključuje Francuskoj i američkim pobunjenicima, te objavljuje rat Velikoj Britaniji.
- 18. 6. - Započinje Sullivanova ekspedicija protiv probritanskih Irokeza u centralnoj i zapadnoj državi Njujork - do oktobra je razoreno 40 sela.
- 24. 6. - Američki rat za nezavisnost: Francuske i španske trupe otpočinju tzv. Veliku opsadu Gibraltara, pokušaj osvajanja britanskog uporišta koje će potrajati nekoliko godina.
- 2. 7. - Postavljen Željezni most iznad rijeke Severn u Engleskoj, prva građevina takve vrste izgrađena od lijevanog željeza (otvoren za promet 1. 1. 1781.)
- 16. 7. - Deklaratorni reskript (Rescriptum Declaratorium Illiricae Nationalis), poznat kao Deklaratorija:[7] mitropolit je samo verski a ne i svetovni poglavar. U narednih 90 godina Srbi imaju samo crkveno-školsku autonomiju.[8]
- jul - Arhimandrit Krke Nikanor Bogunović piše da su "skorbni [žalosni] mnogo takova glad čto nikogda takova ne bila; samo vina obilno".[9]
- avgust - Prva javna rasprodaja banatskih komorskih imanja iznad 300.000 forinti u Beču. Nakon uključenja Banata u Ugarsku, dvor prodaje komorska imanja pojedincima preko grofa Krištofa Nickog, kupci dobijaju plemićku diplomu s predikatom - to su većinom Srbi, raniji zakupci. Položaj podređenih seljaka se pogoršava.[10]
- 16. 8. - Marija Terezija ukida Hrvatsko kraljevsko vijeće, njegove nadležnosti je prenijela na Ugarsko namjesničko vijeće, u kojem je ban dobio mjesto savjetnika (hrvatsko plemstvo će praktično uzakoniti ovo podvrgavanje 1790, kada je bilo solidarno sa ugarskim u borbi protiv apsolutizma Josipa II[11]).
- 1. 9. - Subotica dobila status slobodnog kraljevskog grada, pod imenom Maria Terezianštat, s plemićkim pravom na 12 pustara[12] (Dan grada Subotice).
- 21. 9. - Američki rat za nezavisnost: Bitka kod Baton Rougea u kojoj španske trupe nanose poraz britanskim snagama u današnjoj Louisiani i preuzimaju nadzor nad dolinom Mississippija.
- 28. 9. - Laosko-sijamski rat: Sijamci generala Chao Phraya Chakrija (budući kralj Rama I) zauzeli su Vientiane nakon četvoromesečne opsade, sada su sve tri laoske kraljevine sijamski vazali. U Sijam je prenet tzv. Smaragdni buda.
- 1. 10. - Švedski kralj Gustav III daje gradsku povelju Tampereu u današnjoj Finskoj.
- novembar - Washington vodi vojsku u zimovnik u Morristown, New Jersey, već je napadala stopa/30 cm snega.
- Zima 1779/80 je jedna od najoštrijih u Americi, reke Delawere i Hudson, kao i morski zalivi su zaleđeni; pomor divljih životinja; nestašica hrane i inflacija; patnje irokeških izbeglica u Fort Nijagari.
- decembar - Izbija prvi od Xhosa ratova (Kafirski ratovi, Kejp granični ratovi) na jugu Afrike - devet sukoba u sledećih stotinu godina između Xhosa i Holanđana, Bura, odn. Britanaca.
- Izgrađena cesta Jozefina, od Karlovca do Senja.
- Uvoz iz Turske u Austriju 1778-79. iznosi 1.328.337 a izvoz svega 241.775 forinti.[13]
- Gimnazija Matije Antuna Reljkovića: gimnazija je iz Petrovaradina prebačena u Vinkovce.
- 1777-79 - Iz Bosne, mahom zapadne, iseljava se oko 1.000 lica, ne računajući katolike popa Vinka Čubelića.[14]
- Turci smiruju pobune brdskih plemena Kuča i Pipera, koji su se suprotstavljali trebinjskom paši.
- Guvernadur Jovan Radonić nudi Crnu Goru pod austrijsko pokroviteljstvo.[15]
- Matija Antun Reljković: prošireno izdanje "Satira".
- Ivan Krstitelj Lalangue: Ispisivanje vrachtvenih vod horvatskoga i slavonskoga orsaga.
- Rumelijski beglerbeg krenuo iz Bitolja na albanskog odmetnika Sulju Starovu, koji je dugo godina ubijao putnike i trgovce i zatvarao se u svoju tvrđavu. Ove godine je likvidiran i moćni Abdil-aga Šabanderoglu iz Dojrana[16]
- Crkve: sv. Mateja apostola i evanđelista u Viškovcima, srpska crkva u Velikom Sempetru u dan. Rumuniji[17]
- U Montrealu osnovana Severozapadna kompanija, konkurencija Kompaniji Hudsonovog zaliva u trgovini krznom iz Severne Amerike.
- Carl Wilhelm Scheele otkrio glicerol.
- Étienne Bézout: Théorie générale des équations algébriques.
- Gotthold Ephraim Lessing napisao komad "Nathan Mudri", poziv na versku toleranciju (prvi put izvedeno 1783).
- 5. 1. - Zebulon Pike, američki oficir, istraživač († 1813)
- 5. 1. - Stephen Decatur, američki pomorski oficir († 1820)
- 15. 3. - William Lamb, 2. vikont Melbourne, britanski premijer († 1848)
- 25. 3. - Ivan Katalinić, povjesničar († 1847)
- 8. 5. - Konstantin, ruski veliki vojvoda († 1831)
- 1. 8. - Francis Scott Key, stihotvorac američke himne († 1843)
- 7. 8. - Carl Ritter, pionir moderne geografije († 1859)
- 20. 8. - Jöns Jacob Berzelius, hemičar († 1848)
- 8. 9. - Mustafa IV, osmanski sultan († 1808)
- Cincar Janko Popović, požarevački vojvoda († 1833)
- Pavle Solarić, književnik († 1821)
- 3. 1. - Claude Bourgelat, pionir veterinarske medicine (* 1712)
- 20. 1. - David Garrick, glumac i upravnik pozorišta (* 1717)
- 14. 2. - James Cook, britanski pomorac i istraživač (* 1728)
- 29. 6. - Anton Raphael Mengs, slikar (* 1728)
- 4. 9. - Kozma Etolski, pravoslavni svetac
- 11. 10. - Casimir Pulaski, poljski vojnik u američkoj službi (* 1745)
- nov. - Thomas Chippendale, tvorac nameštaja (* 1718)
- 6. 12. - Jean Baptiste Siméon Chardin, slikar (* 1699)
- 16. 12. - Go-Momozono, japanski car (* 1758)
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 521
- ↑ Historija n. J. II, 1275
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 522
- ↑ Historija n. J. II, 1165
- ↑ Historija n. J. II, 1096
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 523
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 263
- ↑ Historija n. J. II, 1187
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 16
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 286-8
- ↑ Historija n. J. II, 1103
- ↑ Historija n. J. II, 1167
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 346
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 354
- ↑ Razmah Crnogoraca. rastko.rs
- ↑ Historija n. J. II, 1307-08
- ↑ Srpska Pravoslavna Crkva u Rumuniji - Veliki Sempetar. rastko.rs
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
