Čečenija
| Čečenska Republika rus. Чеченская Республика / čeč. Nohčiйn Respublika | |||||
| |||||
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Država |  Rusija
| ||||
| Glavni grad | Grozni | ||||
| Predsednik | Ramzan Kadirov | ||||
| Površina | 15.300 km² | ||||
| Stanovništvo | 2014. | ||||
| - Broj | ▲1.346.438 | ||||
| - Gustina stanovništva | 72 st./km² | ||||
Čečenija, ili zvanično Čečenska Republika (rus. Чеченская Республика, čeč. Nohčiйn Respublika) je konstitutivni subjekt Ruske Federacije[1] sa statusom autonomne republike na prostoru severnog Kavkaza.
Glavni grad republike je grad Grozni.
Republika nosi ime po titularnom narodu Čečenima koji su najbrojniji narod u ovoj republici (sa oko 95 %). Čečeni su narod kavkaskog porekla, tradicionalno sunitski muslimani.
Naziv Čečensi je iskrivljena ruska transkripcija za ime naroda kog su Kabardini nazivali Šašan, a koji potiču iz čečenskog sela Large gde su se, verovatno prvi put, sreli Rusi sa Čečenima krajem XVII veka [21]. Zvanični naziv ovog sela u XVIII veku, je registrovan kao Sečena, da bi se kasnije ruski državljani, najpre ovog sela, a kasnije i cele regije počeli i zvanično nazivati Čečeni. Endonim Čečena je Nohči (Нóхчий).
Od 7. do 16. veka, Čečeni i Inguši bili su pretežno hrišćani i pagani, ali se širio i uticaj islama, sve dok ova poslednja religija nije prevladala među njima. Posle toga, stvarali su se konflikti između njih i njihovih hrišćanskih suseda, Rusa i Gruzina, kao i konflikti sa budističkim Kalmicima.
Ruski uticaj u regionu se širio od 16. veka, kada se ruski Kozaci naseljavaju u ravničarski deo teritorije današnje Čečenije. U 18. veku, Rusija širi svoj uticaj na planinske delove Kavkaza, a ovom ruskom širenju se suprotstavio čečenski vođa Šeik Mansur, koji se smatra legendarnim herojem čečenskog naroda. U 19. veku, suprostavljajući se daljem ruskom širenju, jedan deo naroda Kavkaza, uključujući i Čečene, formiraju Kavkaski imamat, a posle poraza Imamata, 1859. godine, celokupna teritorija današnje Čečenije konačno postaje deo Ruskog carstva.
1921. godine, teritorija današnje Čečenije postaje deo Planinske Autonomne Sovjetske Socijalističke Republike, u okviru koje je postojao Čečenski okrug. Ovaj okrug se izdvaja iz republike 1922. godine i od njega se formira Čečenska autonomna oblast, da bi se 1934. godine ona spojila sa Inguškom autonomnom oblašću u Čečensko-Ingušku autonomnu oblast, čiji je status 1936. godine uzdignut na nivo autonomne republike, koja postaje poznata kao Čečeno-Ingušetija.
Tokom Drugog svetskog rata, delove Čečeno-Ingušetije okupirali su nacisti. Zbog optužbe da su stanovnici republike sarađivali sa nacistima, republika je ukinuta 1944. godine, po Staljinovoj naredbi, a čečensko i inguško stanovništvo je deportovano u Kazahstan. Umesto Čečeno-Ingušetije formirana je Oblast Grozni, koja je postojala sve do 1957. godine, kada je Čečensko-Ingušku republiku obnovio Nikita Hruščov, a čečenskom i inguškom stanovništvu bilo je dozvoljeno da se vrati.
1991. godine, Čečeno-Ingušetija proglašava nezavisnost, da bi zatim bila podeljena na faktički nezavisnu Čečensku Republiku Ičkeriju i Republiku Ingušetiju, koja ostaje u sastavu Rusije. 1994. godine, vlada Borisa Jeljcina vojnom silom pokušava da povrati kontrolu nad Čečenijom, što dovodi do Prvog čečenskog rata koji je završen primirjem i ruskim povlačenjem 1996. godine. Tri godine kasnije, podstaknuta terorističkim napadima iz Čečenije, Rusija je pokrenula Drugi čečenski rat, posle kojeg uspostavlja kontrolu nad teritorijom Čečenije. U Čečeniji je zatim uspostavljena ruska vojna uprava, da bi 2002. godine bila formirana nova lokalna vlada od strane Čečena lojalnih Rusiji. Na čelo ove vlade došao je Ahmed Kadirov koji je ubijen 2004. godine u bombaškom napadu. Sin Ahmeda Kadirova, Ramzan Kadirov, postaje predsednik Čečenije 2007. godine i stiče popularnost zbog činjenice da je doneo mir i stabilnost u Čečeniju, kao i da je uticao na obnovu ratom razrušenog grada Groznog.
| 2002. | 2010. |
|---|---|
| 1,103,686 | 1,268,989 |
Čečeni su starosedelački narod Kavkaza i spadaju u etnolingvističku grupu severnokavkaskih naroda. Čečenima su u etničkom smislu srodni Inguši, kao i starosedelački narodi Dagestana.
- Čečeni = 293.190 (72,0%)
- Rusi = 77.274 (19,0%)
- Kumici = 2.217 (0,5%)
- Inguši = 154 (0,0%)
- ostali = 34.112 (8,4%)
- Čečeni = 1.031.647 (93,5%)
- Rusi = 40.645 (3,7%)
- Kumici = 8.883 (0,8%)
- Inguši = 2.914 (0,3%)
- ostali = 19.597 (1,8%)
Glavna religija u republici je islam. [1]
Najveći gradovi republike su (sa prikazom broja stanovnika 2010. godine): [2]
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/Slika:Europe_religion_map.png){kind=link}