1675
- Ovo je članak o godini 1675.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1640-e 1650-e 1660-e – 1670-e – 1680-e 1690-e 1700-e |
| Godine: | 1672 1673 1674 – 1675 – 1676 1677 1678 |
| Gregorijanski | 1675. (MDCLXXV) |
| Ab urbe condita | 2428. |
| Islamski | 1085–1086. |
| Iranski | 1053–1054. |
| Hebrejski | 5435–5436. |
| Bizantski | 7183–7184. |
| Koptski | 1391–1392. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1730–1731. |
| • Shaka Samvat | 1597–1598. |
| • Kali Yuga | 4776–4777. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4311–4312. |
| • 60 godina | Yin Drvo Zec (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11675. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1675 (MDCLXXV) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- 5. 1. - Franko-holandski rat: zimska kampanja maršala Turenna u Alzasu - Bitka kod Turckheima je francuska pobeda nad Austrijom i Brandenburg-Pruskom.
- januar - Brat Baja Pivljanina Dimitrije (Nikolić) se oženio Anom Janković, Stojanovom sestrom[1][2].
- 6. 2. - Nicolò Sagredo je novi mletački dužd (do 1676).
- april - Ponesen burom, engleski kapetan Anthony de la Roché naišao na otok Južnu Georgiju (prvo kopno otkriveno iza Antarktičke konvergencije.
- 12. 6. - Mladi Viktor Amadeus II postaje vojvoda Savoje, regentkinja mu je majka Marie-Jeanne.
- 20. 6. - Počinje tzv. Rat kralja Filipa između naseljenika i Indijanaca u Novoj Engleskoj.
- 28. 6. - Skonski rat: Bitka kod Fehrbellina je pobeda Brandenburg-Pruske nad Šveđanima.
- jun - Položen kamen-temeljac Katedrale Svetog Pavla u Londonu - arhitekta Christopher Wren, gradnja uglavnom dovršena 1708.
- jun - Jacob Spon i Sir George Wheler putuju iz Venecije u Carigrad, Spon će opisati dalmatinsku obalu i spomenike.
- 27. 7. - Bitka kod Salzbacha je francuska pobeda, ali poginuo maršal Henri de La Tour d'Auvergne, vicomte de Turenne.
- 2. 8. - Završena Portugalska sinagoga u Amsterdamu.
- 10. 8. - Kralj Čarls II položio kamen-temeljac Griničke opservatorije (prvi kraljevski astronom je John Flamsteed, postavljen u martu).
- 11. 8. - Bitka kod Konzer Brücke: carska pobeda nad Francuzima, zarobljen maršal François de Créquy - opasnost od invazije Francuske.
- 24. 8. - Poljsko-turski rat (1672–76): kralj Jan III Sobieski odnosi pobedu kod Lavova nad mnogobrojnijim Turcima.
- 15. 9. - Počinje Bremensko-verdenska kampanja - severni Nemci i Danci protiv Šveđana.
- 20. 9. - 11. 10. - Neuspešna turska opsada Trembowle (Terebovlje).
- 11. 11. - Mogulske vlasti pogubile sičkog Guru Tegh Bahadura jer se ni nakon mučenja nije hteo preobratiti na islam; nasleđuje ga mladi sin Guru Gobind Singh (do 1708), poslednji od deset živih gurua.
- 11. 11. - Gottfried Leibniz upotrebio diferencijalni račun.
- 21. 11. - Smrću vojvode Georga Wilhelma, Legnička Kneževina u Šleziji dolazi pod direktnu habsburšku vlast.
- Bosanski katolici se žale na Porti da im pećki patrijarh i pravoslavne vladike traže novac i teraju da čitaju jevanđelje po njihovom obredu - posredstvom Dubrovčana, sultan ih uzima u zaštitu[3]. Inače, u Bosni je ostalo osam franjevačkih samostana (krajem 16. st. bilo ih je četrnaest), broj vjernika je opao sa 80 na 70 tisuća[4].
- Zatvoren bivši lepavinski arhimandrit Simeon Kordić, koji je podsticao Srbe na pobunu protiv unijatskog episkopa Zorčića (pogubljen sledeće godine); neki kaluđeri kažnjeni zbog odbijanja unije, drugi pobegli u Tursku[5].
- Andrija Zmajević završio "Ljetopis crkovni".
- Turci traže od raje u Sremu da im izrade kola i brodove za rat[6].
- 1675-77 - Đorđe Branković je poslanik erdeljskog kneza na Porti[7].
- Cassini ustanovio da je Saturnov prsten zapravo više manjih prstena.
- Tito Livio Burattini predložio univerzalni sistem mera, uključujući metro cattolico ("univerzalni metar") od današnjih 994 mm.
- U Francuskoj otkrivena trovačica Madame de Brinvilliers - dve godine kasnije izbija Afera otrova.
- Delo Pia Desideria Philippa Spenera označava početak pijetizma unutar luteranizma.
- Kapitulacije Osmanskog carstva: trgovački ugovor sa Engleskom, prvi put formalizovana funkcija dragomana (tumača).
- 13. 2. - Ignjat Đurđević - Đorđić, dubrovački književnik i historičar († 1737)
- 28. 2. - Guillaume Delisle, kartograf († 1726)
- 31. 3. - Prospero Lorenzo Lambertini, papa Benedikt XIV. († 1758)
- 1. 6. - Scipione Maffei, arheolog († 1755)
- 14. 7. - Claude Alexandre de Bonneval, vojnik u austrijskoj pa osmanskoj vojsci († 1747)
- 18. 8. - Anselmo Banduri, povjesničar († 1743)
- 15. 9. - Vahtang VI, gruzinski vladar († 1737)
- 21. 10. - Higashiyama, japanski car († 1710)
- ? - Carlo Bartolomeo Rastrelli, skulptor i arhitekta († 1744)
- 26. 1. - Domenico II Contarini, mletački dužd (* 1585)
- 10. 2. - Ivan Belostenec, jezikoslovac, leksikograf (* ca. 1594)
- 18. 5. - Jacques Marquette, misionar i istraživač (* 1637)
- 12. 6. - Karlo Emanuel II, vojvoda Savoje (* 1634)
- 27. 7. - Henri de La Tour d'Auvergne, vicomte de Turenne, maršal Francuske (* 1611)
- 27. 10. - Gilles de Roberval, matematičar (* 1602)
- 11. 11. - Guru Tegh Bahadur, 9. guru Sika (* 1621)
- 30. 11. - Cecil Calvert, 2nd Baron Baltimore, prvi guverner Marylanda (* 1605)
- 15. 12. - Johannes Vermeer, slikar (* 1632)
- ? - Džore Palmotić, pjesnik i dramatičar (* 1606)
- ↑ Istorija s. n., 424
- ↑ Stojan Mitrović Janković (oko 1636—1687) Arhivirano 2015-04-28 na Wayback Machine-u, riznicasrpska.net
- ↑ Ćorović, Vladimir Verski pokreti, rastko.rs
- ↑ Historija n. J., 596-7
- ↑ Istorija s. n., 485
- ↑ Historija n. J., 534
- ↑ Historija n. J., 821
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5