3. 5.
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartpn. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartsr. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartsb. |
3. maj/svibanj (3. 5.) je 123. dan godine po gregorijanskom kalendaru (123. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 242 dana.
Događaji
- 1481. — Bajazid II. postaje sultan poslije smrti oca Mehmeda II.
- 1494. — Španski moreplovac Kristifor Kolumbo otkrio ostrvo kasnije nazvano Jamajka.
- 1500. — Portugalski moreplovac Pedro Alvareš Kabral na putu ka Indiji otkrio Brazil i proglasio ga posedom Portugalije.
- 1791. — Poljski kralj Stanjislav II August Ponjatovski potpisao liberalan Ustav kojim je uspostavljena parlamentarna monarhija. To je bio drugi pisani Ustav u svetu, posle Ustava SAD.
- 1814. — Francuski kralj Luj XVIII vratio se, pod zaštitom saveznika, u Pariz posle bezuslovne predaje i abdikacije cara Napoleona I.
- 1841. — Novi Zeland proglašen za britansku koloniju.
- 1895. — Teritorije u posedu Britanske južnoafričke kompanije, južno od reke Zambezi dobile naziv Rodezija.
- 1919. — Kraj Bavarske sovjetske republike u Münchenu.
- 1922. — U Parizu osnovana Međunarodna železnička unija, među osnivačima i predstavnici "Jugoslovenske železnice".
- 1936. — U Jagodini u organizaciji Narodnog fronta slobode održane najmasovnije antifašističke demonstracije u Pomoravlju između dva svetska rata.
- 1939. — Smenjen sovjetski ministar inostranih poslova Maksim Litvinov, nov ministar postao Vjačeslav Molotov, koji je krajem avgusta potpisao pakt o nenapadanju s nacističkom Nemačkom.
- 1945. — Drugi svetski rat: Britanci u Drugom svetskom ratu zauzeli Rangun, glavni grad tadašnje Burme, danas Mjanmara, oslobodivši ga od japanske okupacije.
- Partizanske jedinice ušle u Rijeku.
- 1946. — U Tokiju zasedanje počeo Međunarodni vojni sud za Daleki istok, koji je sudio japanskim ratnim zločincima iz Drugog svetskog rata. U procesu koji je trajao do novembra 1948, od 28 okrivljenih sedam osuđeno na smrt, 16 na doživotnu robiju, a pet na vremenske kazne.
- 1968. — Žestokim sukobima s policijom u Parizu počele studentske demonstracije i štrajkovi zbog oklevanja vlasti da sprovede reforme univerziteta. Studentski protesti ubrzo zahvatili i druge evropske zemlje, a protest prerastao u revolt protiv građanskog društva.
- 1971. — Valter Ulbriht se povukao sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije Istočne Nemačke. Zamenio ga Erih Honeker.
- 1991. — U rodno selo Lelić kod Valjeva iz SAD prenete mošti episkopa Srpske pravoslavne crkve Nikolaja Velimirovića.
- 1992. — Rat u Bosni i Hercegovini: Muslimanske snage u Sarajevu napale kolonu vozila JNA koja se povlačila prema kasarni u Lukavici.
- 1996. — Delegati 55 zemalja saglasili se, na konferenciji Ujedinjenih nacija u Ženevi, o novim pravilima korišćenja nagaznih mina, ali nisu prihvatili njihovu potpunu zabranu.
- 1999. — Tokom vazdušnih udara NATO na Jugoslaviju pogođen putnički autobus kod Pećii na Kosovu. Poginulo 20 ljudi, 43 povređeno. U Novom Sadu pogođena zgrada TV Novi Sad. U sedištu NATO u Briselu saopšteno da je za 42 dana vazdušnih napada na SRJ izvedeno 14.000 letova.
- 2003. — Kongres SAD, većinom glasova, izglasao budžet sa skoro 80 milijardi dolara namenjenih ratu u Iraku, a deo saveznicima i borbi protiv terorizma.
.
Rođenja
- 1469. — Niccolo Machiavelli, talijanski političar, historičar i pjesnik.
- 1748. — Emanuel Žozef Siej, francuski političar. .
- 1886. — Marcel Dupré, francuski skladatelj i književnik.
- 1898. — Golda Meir, izraelska političarka.
- 1902. — Alfred Kastler, francuski fizičar. .
- 1912. — Virgil Fox, američki orguljaš.
- 1913. — Heinz Kohut, američki psihoanalitičar i osnivač autopsihologije.
- 1925. — Olivera Marković, srpska glumica (u. 2011).
- 1925. — Vladimir Devidé, hrvatski matematičar, japanolog, akademik i književnik (u. 2010.).
- 1931. — Aldo Rossi, talijanski arhitekt.
- 1933. — Džejms Braun, soul muzičar.
- 1934. — Georges Moustaki, grčki kantautor i pjevač francuskih šansona.
- 1942. — Věra Čáslavská, čehoslovačka gimnastičarka (u. 2016.).
- 1959. — Željko Ninčić, srpski glumac.
- 1961. — Milorad Mandić, srpski glumac i televizijski voditelj.
- 1967. — Sam Greco, umirovljeni australijski kickboksač u superteškoj kategoriji i borac mješovitih borilačkih vještina (Mixed Martial Arts, MMA).
- 1973. — Michael Reiziger, nizozemski nogometaš.
- 1981. — Murilo Endres, brazilski odbojkaš.
- 1985. — Ezequiel Lavezzi, argentinski nogometaš.
- 1989. — Katinka Hosszú, mađarska plivačica.
.
Smrti
- 1481. — Mehmed II., turski sultan (* 1429.).
- 1616. — William Shakespeare, engleski književnik, kazališni glumac i redatelj (* 1564.).
- 1856. — Adolphe Adam, francuski skladatelj (* 1803.).
- 1898. — Svetislav Vulović, srpski književni kritičar. (*1847.).
- 1940. — Henry Ossian Flipper, afro-američki časnik u West Pointu († 1856.).
- 1916. — Padraig Pearse, vođa irskog Uskrsnog ustanka 1916. godine (* 1879.)
- 2008. — Leopoldo Calvo-Sotelo, španjolski predsjednik vlade (* 1926.).
- 2016. — Jadranka Stojaković, bosanskohercegovačka kantautorica (* 1950).
- 2023. — Nikica Valentić, hrvatski političar i poduzetnik, bivši premijer (* 1950).
- 2023. — Jasmin Stavros, hrvatski pjevač (* 1954).
Blagdani/Praznici
- Međunarodni dan slobode štampe (od 1991.).
- Poljska:.
- Državni praznik 3. svibnja - dan ustava 1791.
- Srpska pravoslavna crkva slavi:.
.
Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar