Wikipedija

Republika Srpska

„Srpska” preusmjerava ovdje. Za druge upotrebe, v. Srpska (razvrstavanje).

Republika Srpska jedan je od dva entiteta koji sačinjavaju Bosnu i Hercegovinu. Drugi entitet je Federacija Bosne i Hercegovine. Glavni grad Republike Srpske je Sarajevo,[1][2][3] a Banja Luka je najveći privredni, politički i administrativni centar, sjedište Vlade i Narodne Skupštine.[4][5]

Република Српска
Republika Srpska
Entitet
Zastava za grad Република Српска Republika Srpska
Zastava
Zvaničan logo za grad Република Српска Republika Srpska
Amblem
Himna: Moja Republika
Lokacija: Република Српска Republika Srpska
Glavni gradIstočno Sarajevo (de fakto Banja Luka)
Uprava
 • Predsjednik vladeRadovan Višković
 • PredsjednikMilorad Dodik
Površina
 • Ukupno24.641,72 km²
Stanovništvo
 (2013.)
1.228.423
 • Gustina50/km²
Vremenska zonaUTC+1 (CET)
 • Ljeti (DST)UTC+2 (CEST)
ISO 3166 kod3166-2:BA-SRP
Službeni jezici"Jezici srpskog hrvatskog i bošnjačkog naroda" [α 1]
Etničke grupeSrbi: 81,5%
Bošnjaci: 14,0%
Hrvati: 2,4%
ValutaKonvertibilna marka

Republika Srpska je proglašena 9. 1. 1992. godine, ali je tokom čitavog rata u Bosni i Hercegovini bila nelegalna tvorevina, u skladu sa mišljenjem Međunarodne arbitražne komisije o Jugoslaviji, i međunarodnim priznanjem Republike Bosne i Hercegovine.

Postojanje Republike Srpske priznato je 1. članom dejtonskog Ustava Bosne i Hercegovine iz 1995. godine, u kojem se navodi: “Republika BiH nastavlja svoje legalno postojanja pod zvaničnim imenom BiH kao država po međunarodnom pravu sastavljena od dva entiteta – FBiH i RS.” Po Dejtonskom sporazumu, ona je jedan od dva entiteta Bosne i Hercegovine i zauzima 49% teritorije BiH.

Istorija

Glavni članci: Istorija Republike Srpske, SAO Bosanska Krajina, SAO Semberija, SAO Romanija, SAO Hercegovina, SAO Severna Bosna, Republika Srpska (1992-1995), Rat u Bosni i Hercegovini i Dejtonski sporazum
 
Samoproklamovane "srpske autonomne oblasti" od 1991. do 1992., nastale u pobuni protiv vlasti Bosne i Hercegovine.

Republika Srpska je formirana 9. 1. 1992. pod nazivom Srpska Republika Bosna i Hercegovina, od strane predstavnika srpske nacionalnosti u organima vlasti tadašnje Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine, još uvijek formalno u sastavu SFRJ. Već ranije, tokom raspada SFRJ, na područjima sa srpskom većinom su se formirali paralelni organi vlasti, uključujući i tzv. srpske autonomne oblasti i opštine i druge entitete, sa ciljem ujedinjenja u Savez srpskih država.[6]

Skupština bosanskohercegovačkih Srba, formirana 24. 10. 1991., je 28. 2. 1992. donijela Ustav Srpske republike Bosne i Hercegovine. Republika bi se sastojala ne samo od svih područja gdje su Srbi bili većina, nego takođe i od „mjesta gdje je srpski narod manjina zbog genocida nad njim tokom Drugog svjetskog rata“[7], odnosno obuhvaćala bi teritorije sledećih 70 opština (u podebljanim Srbi nisu činili većinu): Banjaluka, Bihać, Bijeljina, Bileća, Bosanska Dubica, Bosanska Gradiška, Bosanska Krupa, Bosanski Brod, Bosanski Novi, Bosanski Petrovac, Bosanski Šamac, Bosansko Grahovo, Bratunac, Brčko, Bugojno, Čajniče, Čapljina, Čelinac, Derventa, Doboj, Donji Vakuf, Drvar, Foča, Gacko, Glamoč, Han-Pijesak, Ilijaš, Jajce, Kalinovik, Kladanj, Ključ, Konjic, Kotor-Varoš, Laktaši, Livno, Lopare, Ljubinje, Milići, Modriča, Mostar, Mrkonjić-Grad, Nevesinje, Olovo, Petrovo, Prijedor, Prnjavor, Stanari, Rogatica, Rudo, Pale, Skender Vakuf, Sokolac, Srbac, Srebrenica, Srebrenik, Stari grad Sarajevo, Stolac, Šekovići, Šipovo, Teslić, Trebinje, Tuzla, Ugljevik, Višegrad, Vlasenica, Vogošća, Zavidovići, Zvornik, Žepče.[8] Istom odlukom je Republika proglašena dijelom jugoslovenske federalne države. Nakon provedenog referenduma Bosna i Hercegovina 5. 4. 1992. proglašave nezavisnost, Srpska Republika Bosna i Hercegovina proglašava 7. 4. 1992. godine odvajanje od Bosne i Hercegovine i ostanak u Jugoslaviji.

Međunarodna arbitražna komisija o Jugoslaviji je dala pravno mišljenje da samo republike SFRJ imaju pravo na proglašenje nezavisnosti nakon referenduma, a da narodi nemaju pravo na samoodređenje, čime je želja srpskog naroda za zajedničkom državom pred međunarodnom zajednicom proglašena nelegalnom.

 
 
Radovan Karadžić, prvi predsednik Republike Srpske, i Ratko Mladić, prvi načelnik generalštaba VRS.

12. 5. 1992. godine, na 16. sjednici Skupštine srpskog naroda u Bosni i Hercegovini, Radovan Karadžić je objavio šest "strategijskih ciljeva" srpskog naroda u Bosni i Hercegovini:[9]

  1. Uspostaviti državne granice koje bi odvojili srpski narod od druga dva naroda.
  2. Uspostaviti koridor između Semberije i Bosanske Krajine, jer nema "Saveza srpskih zemalja" bez toga.[10]
  3. Uspostaviti koridor u Podrinju, što znači ukinuti stanje Drine kao granicu srpskih država.
  4. Uspostaviti granicu na Uni i Neretvi.
  5. Podijeliti Sarajevo u srpske i bošnjačke dijelove, te uspostaviti sposobne državne vlasti u oba djela.
  6. Osigurati pristup Jadranskom moru.

Tokom iste sjednice, skupština bosanskih Srba je uspostavila Vojsku Republike Srpske (VRS) i izabrala Ratka Mladića da bude zapovjednik drugog vojnog distrikta Jugoslavenske armije, kasnije glavnog štaba vojske Republike Srpske. Na toj istoj sjednici, na kojoj se raspravljalo o stvaranju "Srpske Republike Bosne i Hercegovine", general Ratko Mladić je rekao Skupštini da neće biti moguće odvojiti Srbe od nesrba tako što će nesrbi sami otići sa te teritorije. Upozorio je da svaki pokušaj u tom smislu znači genocid.[11][12]

Ime samoproglašene republike je promijenjeno u Republika Srpska 12. 8. 1992. Rat u BiH je bio počeo nekoliko dana prije proglašenja nezavisnosti Bosne i Hercegovine. Na početku rata su bosanskosrpske snage potpomognute s JNA stekle nadzor nad oko 60-70 % teritorija predratne BiH. Politički dogovor velikih sila podržan od strane Miloševića i Tuđmana o podjeli Bosne i Hercegovine na Republiku Srpsku i Federaciju Bosnu i Hercegovinu u odnosu 49 % naprema 51 % je postignut 1994., ali do njegove vojne provedbe dolazi tek u ljeto 1995. godine kada bosanskosrpske snage eliminiraju bošnjačke "zaštićene zone" u istočnoj Bosni i kada Hrvatske vojska zajedno s vojskom Bosne i Hercegovine zauzima zapadne dijelove države.

Nakon primirja su započeli pregovori u Daytonu koji su 21. 11. 1995. doveli do potpisivanja Daytonskog mirovnog sporazuma.Njime je Republika Srpska međunarodno priznata kao jedan od dva entiteta koji čine Bosnu i Hercegovinu (drugi entitet je Federacija Bosne i Hercegovine). Republika Srpska obuhvata 49% teritorije Bosne i Hercegovine, a Federacija Bosne i Hercegovine 51%.

Arbitražnom odlukom o statusu Brčkog, te uspostavljanjem Distrikta Brčko BiH 2000. godine, posjed teritorije oba entiteta je smanjen za otprilike 0.5 - 1.0 %. Tokom proteklih godina, neke ingerencije Republike Srpske izričito definisane dejtonskim ustavom i njegovim aneksima prenesene su na nivo Bosne i Hercegovine (carinska i granična služba, vojska, pravosuđe - osnivanjem Suda BiH i Visokog sudskog i tužilačkog savjeta itd.).

Demografija

Po podacima Republičkog zavoda za statistiku broj stanovnika Republike Srpske je u porastu[1]. Po njihovim procenama u RS je:

  • 2001. godine živjelo 1.447.477 stanovnika
  • 2002. - 1.455.446 stanovnika
  • 2003 - 1.463.465 stanovnika
  • 2004. - 1.471.529 stanovnika i
  • 2005. 1.479.634 stanovnika

Opštine i gradovi

Republika Srpska se sastoji iz 62 opštine i dva grada, Banje Luke i Istočnog Sarajeva (čine ga opštine: Istočni Stari Grad, Istočna Ilidža, Istočno Novo Sarajevo, Pale, Sokolac i Trnovo. Grad Brčko (38.479) nalazi se u Distriktu Brčko, koji je pod zajedničkom upravom Republike Srpske i Federacije Bosne i Hercegovine. Mnogi gradovi Republike Srpske su u vrijeme civilnog rata u Bosni i Hercegovini dobili prefikse izvedene od pridjeva srpski: Srpski Brod (Brod), Srbinje (Foča), Srpsko Sarajevo (Istočno Sarajevo), itd. Kasnije su mnogim od ovih gradova vraćena stara imena ili su dobili nova imena bez prefiksa srpski. Primjera radi, današnji Brod se prije rata zvao Bosanski Brod, da bi mu tokom rata ime bilo promijenjeno u Srpski Brod, a danas se zove samo Brod.

 
Banja Luka, administrativni centar i najveći grad Republike Srpske.
Osnovni podaci o opštinama Srpske
Ime opštine Sedište opštine broj naselja Površina (km²) broj stan.1996. broj stan.2004.
Grad Banja Luka Banja Luka 54 1.225,05 217.968 224.647
Opština Berkovići Berkovići 21 241,27 2.660 2.799
Opština Bijeljina Bijeljina 61 724,69 104.831 109.211
Opština Bileća Bileća 61 632,35 11.864 12.282
Opština Bosanska Kostajnica Bosanska Kostajnica 12 85,11 7.467 7.874
Opština Brod Bosanski Brod 23 228,46 13.035 20.424
Opština Bratunac Bratunac 50 291,71 18.762 23.006
Opština Višegrad Višegrad 163 448,93 17.822 19.419
Opština Vlasenica Vlasenica 37 225,20 19.328 20.437
Opština Vukosavlje Vukosavlje 13 86,83 1.761 5.454
Opština Gacko Gacko 71 735,89 9.951 10.300
Opština Gradiška Gradiška 68 762,06 59.494 61.440
Opština Derventa Derventa 57 516,41 37.140 42.747
Opština Doboj Doboj 82 808,85 76.550 80.464
Opština Donji Žabar Donji Žabar 5 49,80 8,654 10,834
Opština Zvornik Zvornik 61 371,96 43.718 51.688
Opština Istočni Drvar Potoci 3 66,17 3 62
Opština Istočni Mostar Zijemlje 3 85,72 326 794
Opština Istočni Stari Grad* Gornje Biosko 19 83,39 3.050 3.185
Opština Jezero Jezero 12 29,21 533 1.316
Opština Kalinovik Kalinovik 68 678,93 4.614 4.871
Opština Istočna Ilidža* Sarajevo 5 27,50 16.190 16.754
Opština Kneževo Kneževo 20 318,93 11.793 12.278
Opština Kozarska Dubica Kozarska Dubica 61 497,92 33.289 34.916
Opština Kotor Varoš Kotor Varoš 43 545,49 16.129 20.025
Opština Krupa na Uni Donji Dubovik 9 104,43 1.615 1.949
Opština Kupres Novo Selo 5 35,04 5 483
Opština Laktaši Laktaši 37 388,17 39.196 40.311
Opština Lopare Lopare 35 283,87 16.047 16.983
Opština Istočno Novo Sarajevo* Lukavica 8 38,13 8.807 9.129
Opština Ljubinje Ljubinje 21 321,97 4.085 4.258
Opština Milići Milići 55 266,99 9.659 10.214
Opština Modriča Modriča 23 314,22 27.111 28.581
Opština Mrkonjić Grad Mrkonjić Grad 38 638.19 16.088 20.004
Opština Nevesinje Nevesinje 57 873,97 18.260 18.955
Opština Novi Grad Novi Grad 48 483,22 28.502 31.144
Opština Novo Goražde Kopaci 70 118,66 2.453 3.095
Opština Osmaci Osmaci 16 71,35 4.529 4.807
Opština Oštra Luka Oštra Luka 24 204,65 2.463 3.319
Opština Pale* Pale 63 491,93 26.046 26.959
Opština Pelagićevo Pelagićevo 11 124,47 4.824 6.435
Opština Petrovac Drinić 6 146,20 0 189
Opština Petrovo Petrovo 8 106,31 11.478 12.044
Opština Prijedor Prijedor 71 842,75 90.002 98.570
Opština Prnjavor Prnjavor 63 629,96 48.292 49.821
Opština Ribnik Gornji Ribnik 28 501,96 7.881 9.008
Opština Rogatica Rogatica 118 636,42 12.383 14.850
Opština Rudo Rudo 89 343,53 8.807 9.801
Opština Sokolac* Sokolac 94 722,53 16.858 17.449
Opština Srbac Srbac 39 452,73 24.044 24.739
Opština Srebrenica Srebrenica 81 533,32 16.305 21.879
Opština Teslić Teslić 57 819,49 43.345 49.021
Opština Trebinje Trebinje 141 889,60 30.086 31.299
Opština Trnovo* Trnovo 24 113,56 1.645 2.594
Opština Ugljevik Ugljevik 24 173,37 16.142 17.005
Opština Foča Foča 101 1.114,06 22.229 25.489
Opština Han Pijesak Han Pijesak 26 326,75 4.740 4.902
Opština Čajniče Čajniče 36 274,60 4.237 5.311
Opština Čelinac Čelinac 30 362,09 16.980 17.536
Opština Šamac Šamac 20 185,15 22.110 23.339
Opština Šekovići Šekovići 38 218,79 9.612 10.167
Opština Šipovo Šipovo 43 550,52 7.973 10.585
Republika Srpska Banja Luka 2.731 24.467,79 1.355.885 1.471.529
*Opštine koje čine Grad Istočno Sarajevo

Ekonomija

Posljedice rata ostavile su teško nasljeđe za ekonomiju Republike Srpske kao i čitave Bosne i Hercegovine. Ukupne ratne štete u BiH cijene se sa 100 mlrd USD, od čega oko jedne trećine otpada na Republiku Srpsku.

Ekonomski oporavak Bosne i Hercegovine i Republike Srpske nakon 1995. godine ide veoma sporo. To se vidi posebno preko kretanja BDP per capita. U 2002. godini u čitavoj BiH ovaj indikator se procenjuje sa 1200-1300 USD, dok je na početku 1992. on iznosio cca 2200 USD.

Uz ovo, procjenjuje se da BDP per capita u Republici Srpskoj zaostaje iza prosjeka BiH za 20%. BDP je u 2005. godini u cijeloj RS iznosio 5.251.162.000 konvertibilnih maraka[

Turizam

Na prostoru sjevera i istoka Bosne i Hercegovine nalazi se Republika Srpska. Iako teritorijalno nevelikoj, Republici Srpskoj pripadaju bogati, ali razuđeni prirodni resursi. Oni predstavljaju njenu osobenost i veliku prednost budući da se klimatske zone protežu od mediteranske na jugu Hercegovine, do umjereno-kontinentalne koja preovlađuje u sjevernim dijelovima.

Znamenitosti prirodnog bogatstva Republike Srpske bi svakako bile njene alpske planine, Zelengora, Treskavica, Jahorina, Romanija, potom Grmeč, Kozara, Ozren i mnoge druge, sa ogromnim šumskim i lovnim bogatstvom. U njenim podnožjima prostrle su se pitome i plodne ravnice žitne Posavine i Semberije, Lijevče polja i lagano zatalasanih Potkozarja i Podgrmeča, kao i predjeli hercegovačkog krasa, prošaranog plodnim kraškim poljima. Vodotoci moćnih rijeka Une, Sane, Vrbasa, Ukrine, Drine i Tare, zasigurno najbistrijih rijeka na čitavom Balkanu, bogati su svakovrsnom ribom.

Geografija

 
Granice Republike Srpske nakon Dejtonskog sporazuma
 
Republika Srpska (roze) i Brčko distrikt (zeleno)

Granice Republike Srpske su određene međunarodno priznatom granicom prema Srbiji, Crnoj Gori i Republici Hrvatskoj i međunarodno priznatom međuentitetskom granicom prema Federaciji Bosne i Hercegovine. I jedna i druga je uspostavljena bez poštovanja osnovnih principa razgraničenja među narodima (etnički, istorijski, prirodno-geografski, funkcionalno-ekonomski, vojnostrateški i dr).

U odnosu na površinu svoje teritorije Republika Srpska ima nesrazmjerno duge i nepravilne granice. One su jako izdužene i izlomljene praveći na pojedinim mjestima uske pojaseve (tzv. „džepove“) kojima se vežu srpski prostori. Takav najuži i najosetljiviji pojas je, do izdvajanja u zaseban distrikt, bio onaj oko grada Brčko čija je širina svega 5 km. Ukupna dužina granice Republike Srpske iznosi oko 2170 km, od čega na međuentitetsku granicu otpada 1080 km. Ako bi teritorija Republike Srpske sa površinom koju ima bila u obliku kruga, ukupna dužina njenih granica bi onda iznosila svega 561 km. To znači da je koeficijent razuđenosti granice 3,6 što je rijetkost u svijetu, i jedino bi se mogla porediti sa Čileom.

Republika Srpska ima atipičan oblik državne teritorije čiji je sjeverni dio izdužen u pravcu zapad-istok, a istočni u pravcu sjever-jug. Ovakav neobičan oblik predstavlja otežavajuću okolnost unutrašnje komunikacije i ekonomske integracije međusobno udaljenih zapadnih i južnih dijelova Republike.

Teritorija Republike Srpske nalazi se između 42°33' i 45°16' sjeverne geografske širine i 16°11' i 19°37' istočne geografske dužine. Zauzima manji dio jedinstvenog srpskog etničkog prostora zapadno od Drine, odnosno zahvata sjeverni i istočni dio geoprostora Bosne i Harcegovine. Jedan dio prostora Bosne i Hercegovine koji su pretežno naseljavali Srbi je prema Dejtonskom sporazumu ostao izvan Republike Srpske - dio Bosanske Krajine, Ozrena, Posavine i Hercegovine, dijelovi Podrinja, sarajevske kotline, te dio Jadranskog primorja. Republika Srpska ima površinu od 25.053 km² ili oko 49% teritorije Bosne i Hercegovine na kojoj živi 1.439.673 stanovnika.

Republika Srpska spada u grupu kontitentalnih zemalja - nema izlaz na more, što je karaktiristika zemalja sa nepovoljnim geografskim položajem. Međutim, za opstanak i razvoj neke zemlje nije odlučujuće to da li ima ili nema izlaz na more (npr. Češka, Švajcarska, Austrija i dr). Republika Srpska je smještena na kontaktu dviju velikih prirodno-geografskih i društveno-ekonomskih regionalnih cjelina - panonske i mediteranske. U saobraćajno-geografskom smislu ovakav njen položaj ima poseban značaj, jer je prosjecaju vitalne komunikacione veze. To se prvenstveno odnosi na meridijanski pravac koji međusobno povezanim riječnim dolinama Bosne i Neretve, presijecajući dinarski planinski kompleks povezuje srednjoevropsku i mediteransku makroregiju. Ništa manjeg značaja nije niti uporedni pravac koji povezuje Republiku Srpsku sa centralnobalkanskim i zapadnoevropskim prostorom. U tom pogledu je neophodno istaći važnost izlaza Republike Srpske na rijeku Savu kojom se veže na evropsku riječnu saobraćajnicu Rajna-Majna-Dunav. Dakle, prostor Republike Srpske predstavlja sponu panonskog i jadranskog basena sa jedne strane, i zapadne Evrope i centralnog Balkana, s druge strane. Tako determinisan njen položaj u geopolitičkom smislu ima dvojak karakter – u mirnodopskim prilikama on je pozitivan, dok u ratnim uslovima, naročito ako se ima u vidu izduženost i izlomljenost granica on postaje izuzetno nepovoljan.

Prirodne odlike Republike Srpske su veoma složene, što je rezultat njene pripadnosti različitim prirodnogeografskim cjelinama i njihovoj geomorfološkoj evoluciji. U geomorfološkom izgledu na prostoru Republike Srpske se smjenjuju različiti oblici. U sjevernom peripanonskom dijelu brežuljkasti tereni izgrađeni od kenozojskih naslaga postepeno se spuštaju u ravničarske prostore sa aluvijalnim zaravnima i riječnim terasama koji ujedno čini i najplodniji dio Republike Srpske. Na tom prostoru izdižu se samo nekoliko usamljenih planina – Kozara, Prosara, Motajica, Vučijak, Ozren i Trebovac, te krajnji sjeveroistočni ogranci Majevice. Prema jugu ravničarski prostor preko brežuljkastog terena prelazi u planinsko područje koje zauzima i najveći dio površine Republike Srpske.

Klima

Republika Srpske se nalazi u sjevernom umjerenom pojasu, i mogu se izdvojiti tri klimatska podneblja.

Različiti klimatski uticaji koji se osjećaju na prostoru Republike Srpske su rezultat prirodnih elementa i zakonitosti opšte cirkulacije vazdušnih masa na širem prostoru. Sjeverni peripanonski dio pripada umjereno kontinentalnom klimatskom pojasu u kome se osjeća i panonski (stepski) klimatski uticaj sa sjevera. Ljeta su topla, a zime većinom umjereno hladne, sa prosječnom godišnjom temperaturom iznad 10 °C. Padavine su uglavnom ravnomjerno raspoređene, a najveće količine se izlučuju kada su i najpotrebnije poljoprivrednim kulturama (maj-jun). Količina padavina po pravilu opada idući od zapada (1500 mm) prema istoku (700 mm) zbog uticaja zapadnih vazdušnih strujanja.

Planinska i planinsko-kotlinska (pretplaninska) varijanta klimatskog uticaja osjeća se na najvećem dijelu Republike Srpske. Prostrani planinski masivi imaju planinsku klimu čije su odlike svježa i kratka ljeta, a duge hladne i snežne zime. Snježne padavine su obilne i dugo se zadržavaju, a visina padavina je iznad 1200 mm. Za razliku od planinske klime ovih prostora, brežuljkasta područja, te kotline i doline imaju nešto blažu klimu – planinsko-kotlinsku. Glavne njene odlike su umjereno topla ljeta i dosta hladne zime, sa prosječnom godišnjom temperaturom ispod 10°C, i visinom padavina od 700-1000 mm.

Južni dio Republike Srpske, odnosno prostor Hercegovine (Humine) ima izmijenjenu varijantu jadranske klime, dok se prostor Rudina odlikuje prelaznom varijantom između klime Humina i planinske klime. Klima Humina se odlukuje oslabljenim uticajem sa mora, pa su ljeta vrlo topla a zime dosta blage. Prosječna godišnja temperatura se kreće od 11 °C do 14 °C. Raspored padavina je nepovoljan, pošto kiše najviše padaju u jesen i u zimu a najmanje u ljeto, kada se javljaju i kraći sušni periodi. Kišne padavine dominiraju nad snježnim. Za razliku od ovakvih klimatskih odlika hercegovačkih humina, klimu Rudina uglavnom karakterišu niže ljetne temperature i znatne zimske snježne padavine.

Hidrografija

Sa hidrološkog aspekta, prostor Republike Srpske se može označiti kao relativno bogat površinskom i podzemnom hidrološkom mrežom. Svi glavni riječni tokovi hidrološki pripadaju slivu Crnog mora. Okosnica crnomorskog sliva je tok rijeke Save koji je nisko položen, te mu dotiču svi veći riječki tokovi – Una sa Sanom, Vrbas, Ukrina, Bosna i Drina. Sve one imaju kompozitni karakter riječnih dolina sa velikim padovima, te raspolažu značajnim hidroenergetskim potencijalom. U tom pogledu je posebno značajna Drina koja ima najrazvijeniji hidrološki sistem i ogroman hidroenergetski potencijal koji je još uvek nedovoljno valorizovan. I ostali riječni tokovi imaju veliki privredni značaj, mada uglavnom samo svojim donjim i srednjim tokovima pripadaju Republici Srpskoj. Izuzetak je Ukrina koja ima manji tok i teče po brdima između donjih tokova Vrbasa i Bosne.

Hidrografsku riječnu mrežu Republike Srpske upotpunuje najveća i najznačajnija rijeka istočne Hercegovine – Trebišnjica, čiji je hidrografski potencijal gotovo u potpunosti valorizovan. Ona, kao i gotovo sva podzemna karstna hidrografska mreža pripada jadranskom slivu. Rijeke Srpske, pored hidroenergetskog potencijala, svojim kvalitetom predstavljaju značajnu komponentu turističke privrede. To se posebno odnosi na planinske tokove koji su veoma čisti i bogati riječnom ribom.

Pored bogatstva u riječnim tokovima, na prostoru Republike Srpske nalaze se brojni izvori i vrela koja su uglavnom pukotinskog i kontaktnog karaktera, a na brojnim rasjedima (npr. Savski rov) javljaju se značajni termomineralni izvori koji imaju ogroman banjsko-turistički značaj, te akumulaciona i prirodna, uglavnom cirkovna jezera. S

Vegetacija

 
Prašuma Perućica u Nacionalnom parku Sutjeska.

Vegetacija Republike Srpske se odlukuje velikom raznolikošću, što je najvećim dijelom posljedica klimatskih uslova. Poseban značaj ima šumski kompleks, a među najrasprostranjenije spada područje klimazonalne vegetacije hrastovih šuma. Na sjeveru, uz obalu rijeke Save i njenih većih pritoka nalazi se pojas hrasta lužnjaka koji je mjestimično isprekidan šumama hrasta kitnjaka i običnog graba. Prostorno, ovaj pojas se nastavlja na šumski pojas u Slavoniji poznat pod nazivom „slavonske hrastove šume“. Južnije, na brežuljkastim i uzdignutijim prostorima, nalazi se šumska zajednica hrasta kitnjaka i običnog graba, a mjestimično su se razvile i bukove šume pretplaninskog pojasa.

S obzirom na to da je ovo panonsko i pretplaninsko biljnogeografsko područje koje je ujedno i najgušće naseljeno poljoprivrednim stanovništvom, zbog toga su i šumske zajednice svedene na manje površine. Manji lokaliteti hrasta kitnjaka i običnog graba susreću se i u dolini Neretvice u istočnoj Hercegovini.

Uski pojas gornjeg Podrinja i niska Hercegovina odlukuje se klimazovalnom vegetacijom hrasta medunca i crnog jasena, a u srednjem toku Drine i okolini Foče i Višegrada nalazi se uski pojas hrasta sladuna i cera.

Znatan dio prostora Republike Srpske nalazi se pod bukovom šumom, a na višim planinskim područjima razvile su se mješovite šumske zajednice bukve, jele i smreče. Kao glavni pratioci bukovih šuma jesu javor, brijest, bijeli jasen i druge vrste. Pojas bukovih šuma zauzima preddinarsko i dinarsko biljnogeografsko područje. Nešto su raširenije u istočnim nego u zapadnim dijelovima Srpske.

Unutar šumskih vegetacionih područja, posebno na brdsko-planinskim prostorima, znatne površine su obrasle trapnom vegetacijom (livade i pašnjaci) i one su posebno značajne za razvoj stočarstva. Vegetacija Republike Srpske je veoma interesantna i sa aspekta značajnih endemskih vrsta što potvrđuje i prisustvo Pančićeve omorike u dolini Drine (prašuma Perućica kod Foče).

Nacionalni parkovi

U Republici Srpskoj zvanično postoje dva nacionalna parka:

Politika

Glavni članak: Politika Republike Srpske
 
Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik

Republika Srpska ima specijalne paralelne odnose sa Srbijom. Politika vlade Republike Srpske je očuvanje statusa "samostalne Republike Srpske u dejtonskoj Bosni i Hercegovini".[13] Politiku vlade Republike Srpske često kritikuju zbog odbijanja učešća u državi kojoj formalno pripada.[14]

Političke institucije

Glavni članci: Institucije Republike Srpske i Institucije Bosne i Hercegovine

Političke partije

Bilješke

  1. ↑ Ustav Republike Srpske izbjegava navesti imena jezika, te navodi "jezike Srba, Bošnjaka i Hrvata."

Izvori

  1. ↑ Устав Републике Српске — Пречишћени текст (Уставни суд), Члан 9: Главни град Републике је Сарајево.
  2. ↑ Ustav Republike Srpske — Prečišćeni tekst (1996), Član 9: "Glavni grad Republike je Sarajevo".
  3. ↑ Propale ustavne promjene o Banjaluci kao glavnom gradu RS
  4. ↑ „Географија (predsjednikrs.net)”. Arhivirano iz originala na datum 2012-05-22. Pristupljeno 2012-04-09. 
  5. ↑ Република Српска (esrpska.com)
  6. ↑ Karadžić proglasio privatnu državu
  7. ↑ „Optužnica protiv Slobodana Miloševića”. Arhivirano iz originala na datum 2007-12-27. Pristupljeno 2012-04-05. 
  8. ↑ „Mediji i rat: Kako je “Politika” izveštavala 1992. godine (2)”. Arhivirano iz originala na datum 2013-06-06. Pristupljeno 2010-03-29. 
  9. ↑ The Prosecutor v. Radovan Karadžić and Ratko Mladić
  10. ↑ 16. SJEDNICA NARODNE SKUPŠTINE REPUBLIKE SRPSKE
  11. ↑ „DODATNE ČINJENICE”. Arhivirano iz originala na datum 2007-12-27. Pristupljeno 2012-04-05. 
  12. ↑ „Šta otkriva transkript iz 12. maja 1992.; Mladić: Plan stvaranja Republike Srpske je genocid”. Arhivirano iz originala na datum 2012-04-20. Pristupljeno 2012-04-05. 
  13. ↑ Godišnjica nastanka Republike Srpske
  14. ↑ Republika Srpska u politici Zorana Đinđića

Povezano

Vanjske veze

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Republika_Srpska&oldid=42228125