ڪينيڊا

Canada
جھنڊو	Royal coat of arms
	شُعار: 'A Mari Usque Ad Mare (ٻولي؟); (English: "From Sea to Sea")
	ترانو: "او ڪينيڊا" شاھي ترانو: "God Save the Queen"
گادي جو هنڌ	اوٽاوا; 45°24′N 75°40′W / 45.400°N 75.667°W
سڀ کان وڏو شهر	ٽورونٽو
دفتري ٻوليون	انگريزي ۽ فرينچ;
نسلي گروھ	نسلي رھاڪن جي فھرست 74.3% يورپي ; 14.5% ايشيائي ; 5.1% اصل باشندا ; 3.4% لاطيني آمريڪي ۽ ڪيربيني ; 2.9% آفريقي ; 0.2% آسٽريليائي;
مذهب	مذھبن جي فھرست 67.2% عيسائيت ; 23.9% لا مذھب; 3.2% اسلام; 1.5% ھندوازم ; 1.4% سک ازم ; 1.1% ٻڌازم ; 1.0% يھوديت ; 0.6% ٻيا مذھب -;
مقامي آبادي	ڪئنيڊين
حڪومت	وفاقي پارليامينٽري سسٽم ; آئيني بادشاھت
• شاھي سربراهه	ملڪہ ايلزبيٿ ٻين
• گورنر جنرل	مريم سمسون
• وزيراعظم	جسٽن ٽرئڊو
• چيف جسٽس	رچرڊ وئگنر
مقننه	پارليامينٽ
• مٿيون ایوان	سينيٽ
• ھيٺيون ایوان	ھائوس آف ڪامنز
آزادي يونائٽيڊ ڪنگڊم کان ورتائين
• ڪئنيڊين ڪنفيڊريشن	1 جولاءِ 1867
• ويسٽ منسٽر وارو قانون	11 ڊسمبر 1931
• ورھاست	17 اپريل، 1982
پکيڙ
• Total area	9٬984٬670 km2 (3٬855٬100 sq mi) (2nd)
• پاڻي (%)	8.92
• Total land area	9٬093٬507 km2 (3٬511٬023 sq mi)
آبادي
• 2016 مردم شماري	35,151,728 (38هون)
• گھاٽائي	3.92 /km2 (10.2 /sq mi) (228هون)
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد )	2018 لڳ ڀڳ
• ڪل	$1.836 trillion (15هون)
• في سيڪڙو	$49,620 (20هون)
جِي. ڊي. پي (رڳو نالي ۾ )	2018 لڳ ڀڳ
• ڪل	$1.763 trillion (10هون)

ڪينيڊا (انگريزي: Canada) اُتر آمريڪا جو هڪ ملڪ آهي. ڪينيڊا اُتر آمريڪا کَنڊَ جو هڪ وڏو ۽ اهم ملڪ آهي. ان جا ڏهه صوبا ۽ ٽي وفاقي علاقا، ايٽلانٽڪ وڏي سمنڊ کان وٺي پيسيفڪ سمنڊ تائين پکڙيل آهن. ڪينيڊا جي ڪُل پکيڙ 9.98 ملين ڪلوميٽرز (3.85 ملين ميلَ) آهي. ڪينيڊا ڪُل پکيڙ جي حساب سان دنيا جو ٻيون وڏو ملڪ ۽ زميني ايراضيءَ جي حساب سان دنيا جو چوٿون وڏو ملڪ آهي. ڪينيڊا جي سرحد يو ايس يعني آمريڪا سان ملي ٿي. ڪينيڊا جي گاديءَ جي هنڌ جو نالو اوٽاوا آهي ۽ ڪينيڊا جي سڀني کان وڏي ۾ وڏي شهر جو نالو ٽورانٽو آهي. انگريزي ۽ فرانسيسي ڪينيڊا جون سرڪاري قومي ٻوليون آهن. ڪينيڊا جي قومي تراني جو نالو "او ڪينيڊا........" آھي. ڪينيڊا جو نظام وفاقي جمهوري نظام آهي ۽ ڪينيڊا جو آئيني سربراهه بادشاهه چارلس آهي.

اصل مقامي ماڻهو هزارين سالن کان مسلسل آباد آهن جيڪي هاڻ ڪئناڊا آهن. 16 صدي عيسويء جي شروعات ۾، برطانوي ۽ فرانسيسي مهمن ان کي دريافت ڪيو ۽ بعد ۾ ائٽلانٽڪ ساحل سان گڏ آباد ٿيا. مختلف هٿياربند تڪرارن جي نتيجي ۾ فرانس 1763ع ۾ اتر آمريڪا ۾ لڳ ڀڳ پنهنجون سموريون نوآباديون ختم ڪري ڇڏيون. 1867ع ۾ ڪنفيڊريشن ذريعي ٽن برطانوي اتر آمريڪي ڪالونين جي اتحاد سان، ڪئناڊا کي چار صوبن جو وفاقي راڄ بڻايو ويو. اهو شروع ٿيو صوبن ۽ علائقن جي واڌاري ۽ برطانيه کان خودمختياري وڌائڻ جو هڪ عمل، جيڪو ويسٽ منسٽر جي قانون، 1931 پاران نمايان ڪيو ويو، ۽ ڪئناڊا ايڪٽ 1982 ۾ ختم ٿيو، جنهن برطانيه جي پارليامينٽ تي قانوني انحصار جي نشانين کي ختم ڪري ڇڏيو.

ڪئناڊا هڪ پارلياماني جمهوريت آهي ۽ ويسٽ منسٽر روايت ۾ آئيني بادشاهت آهي. ملڪ جي حڪومت جو سربراه وزيراعظم آهي، جيڪو چونڊيل هائوس آف ڪامنز جي اعتماد کي حڪم ڏيڻ جي صلاحيت جي بنياد تي عهدو سنڀاليندو آهي ۽ گورنر جنرل، ڪينيڊا جي بادشاهي جي نمائندگي ڪندي، رياست جي رسمي سربراه طرفان سڏيو ويندو آهي. ملڪ هڪ دولت مشترڪه دائري وارو علائقو آهي ۽ سرڪاري طور تي ٻه لساني (انگريزي ۽ فرانسيسي) وفاقي دائري اختيار ۾ آهي. حڪومت جي شفافيت، زندگي جي معيار، اقتصادي مقابلي، جدت، تعليم ۽ صنفي برابري جي بين الاقوامي ماپن ۾ اهو تمام اعلي درجو آهي. اها, وڏي پيماني تي اميگريشن جي پيداوار, دنيا جي سڀ کان وڌيڪ نسلي طور تي متنوع ۽ گهڻ ثقافتي قومن مان هڪ آهي. آمريڪا سان ڪئناڊا جي ڊگھي ۽ پيچيده لاڳاپن جو ان جي تاريخ، معيشت ۽ ثقافت تي وڏو اثر پيو آهي. هڪ ترقي يافته ملڪ، ڪئناڊا وٽ عالمي سطح تي هڪ اعليٰ نامياري في کس آمدني آهي ۽ انجي ترقي يافته معيشت دنيا جي سڀ کان وڏي معيشتن ۾ شامل آهي، خاص طور تي ان جي وسيع قدرتي وسيلن ۽ ترقي يافته بين الاقوامي واپاري نيٽ ورڪن تي. هڪ وچولي طاقت طور سڃاتو وڃي ٿو، ڪئناڊا جي گهڻ طرفي ۽ بين الاقواميت جي مضبوط حمايت ترقي پذير ملڪن لاءِ امن قائم ڪرڻ ۽ امداد جي پرڏيهي لاڳاپن جي پاليسين سان ويجهي سان لاڳاپيل آهي. ڪئناڊا ڪيترن ئي بين الاقوامي تنظيمن ۽ فورمن جو حصو آهي.

نالو[سنواريو]

جڏهن ته "ڪئناڊا" نالي جي شروعات لاءِ مختلف نظريا پيش ڪيا ويا آهن، اهو نالو هاڻي قبول ڪيو ويو آهي جيئن سينٽ لارنس ايروڪوئن لفظ ڪاناتا (Kanata) مان آيو آهي، جنهن جي معنيٰ آهي ”ڳوٺ“ يا ”آبادي“. سال 1535ع ۾، اڄوڪي ڪيوبڪ سٽي واري علائقي جي مقامي رهاڪن اهو لفظ استعمال ڪيو ته جيئن فرينچ ايڪسپلورر, جاڪ ڪارٽيئر (Jacques Cartier) اسٽڊاڪونا (Stadacona) جي ڳوٺ ڏانهن اشارو ڪئي وڃي. ڪارٽيئر بعد ۾ لفظ ڪئناڊا, نه رڳو ان خاص ڳوٺ ڏانهن اشارو ڪيو ويو پر ڊونناڪونا (اسٽاڊاڪونا ۾ چيف) جي تابع سڄي علائقي ڏانهن, استعمال ڪيو. 1545ع تائين، يورپي ڪتابن ۽ نقشن ۾ سينٽ لارنس نديءَ جي ڪناري واري هن ننڍڙي علائقي کي ڪئناڊا جو حوالو ڏيڻ شروع ڪيو ويو.

16هين کان 18 صدي جي شروعات تائين، "ڪئناڊا" نيو فرانس جي حصي جو حوالو ڏنو ويو آهي جيڪو سينٽ لارنس نديء جي ڀرسان آهي. 1791ع ۾، علائقو ٻه برطانوي ڪالونيون بڻجي ويون جن کي اپر ڪئناڊا ۽ لوئر ڪئناڊا سڏيو ويو. انهن ٻن ڪالونين کي گڏيل طور تي ڪئناڊا جو نالو ڏنو ويو جيستائين 1841ع ۾ برطانوي صوبو ڪئناڊا جي طور تي انهن جو اتحاد نه ٿيو. 1867ع ۾ ڪنفيڊريشن تي، لنڊن ڪانفرنس ۾ ڪئناڊا کي نئين ملڪ جو قانوني نالو ڏنو ويو ۽ لفظ ڊومينين کي ملڪ جي لقب سان نوازيو ويو. 1950 جي ڏهاڪي تائين، ڊومينين آف ڪئناڊا جو اصطلاح هاڻي برطانيه طرفان استعمال نه ڪيو ويو، جيڪو ڪئناڊا کي "دولت مشترڪه جو دائرو" سمجهي ٿو. ڪينيڊا ايڪٽ سال 1982، جيڪو ڪئناڊا جي آئين کي مڪمل طور تي ڪينيڊا جي ڪنٽرول هيٺ آڻيندو، صرف ڪئناڊا ڏانهن حوالو ڏنو ويو. انهي سال بعد ۾، قومي موڪل جو نالو ڊومينين ڏينهن کان ڪئناڊا جي ڏينهن ۾ تبديل ڪيو ويو. ڊومينين جو اصطلاح وفاقي حڪومت کي صوبن کان ڌار ڪرڻ لاءِ استعمال ڪيو ويو، جيتوڻيڪ ٻي عالمي جنگ کانپوءِ وفاقي اصطلاح ڊومينين جي جاءِ ورتي هئي.

تاريخ[سنواريو]

اصل مضمون: ڪينيڊا جي تاريخ

اتر آمريڪا جي پهرين رهاڪن کي عام طور تي تصور ڪيو ويو آهي ته اهي سائبيريا مان لڏپلاڻ ڪري بيرنگ لينڊ پل ذريعي ۽ گهٽ ۾ گهٽ 14,000 سال اڳ پهتو. پراڻي ڪرو فليٽ ۽ بلو فش غار ۾ پيلو-انڊين آثار قديمه جا ماڳ ڪئناڊا ۾ انساني رهائش جا ٻه قديم ماڳ آهن. انديشي سماجن جي خاصيتن ۾ مستقل آباديون، زراعت، پيچيده سماجي ورهاڱي، ۽ واپاري نيٽ ورڪ شامل آهن. انهن مان ڪجهه ثقافتن جو خاتمو ٿي چڪو هو جڏهن يورپي محقق 15 صدي جي آخر ۽ 16 صدي جي شروعات ۾ پهتا هئا ۽ صرف آثار قديمه جي تحقيقات ذريعي دريافت ڪيا ويا آهن. هاڻوڪي ڪئناڊا ۾ مقامي ماڻهن ۾ شامل آهن فرسٽ نيشنز، انوئٽ ۽ ميٽيس، جيڪي مخلوط نسل جا آخري ماڻهو آهن، جن جي شروعات 17 صدي جي وچ ڌاري ٿي جڏهن فرسٽ نشن جي ماڻهن يورپي آبادڪارن سان شادي ڪئي ۽ بعد ۾ پنهنجي سڃاڻپ ٺاهي.

جاگرافي[سنواريو]

ڪئناڊا ڪل ايراضي جي لحاظ کان (ان جي پاڻي سميت)، روس کان پوء, دنيا جو ٻيو نمبر وڏو ملڪ آهي. رڳو زميني ايراضيءَ جي لحاظ کان، ڪئناڊا چوٿين نمبر تي آهي، ڇاڪاڻ ته دنيا ۾ تازي پاڻيءَ جي ڍنڍن جو سڀ کان وڏو علائقو آهي. اوڀر ۾ ائٽلانٽڪ سمنڊ کان وٺي، اتر ۾ آرڪٽڪ سمنڊ سان گڏ ۽ اولهه ۾ پئسفڪ سمنڊ تائين, ملڪ 99,84,670 چورس ڪلوميٽر (38,55,100 اسڪوائر ميل) ايراضيءَ تي مشتمل آهي. ڪئناڊا وٽ پڻ وسيع سامونڊي علائقو آهي، جنهن ۾ دنيا جي سڀ کان ڊگهي ساحلي پٽي 2,43,042 ڪلوميٽر (1,51,019 ميل) آهي. آمريڪا سان دنيا جي سڀ کان وڏي زميني سرحد شيئر ڪرڻ کان علاوه؛ 8,891 ڪلوميٽر (5,525 ميل) تي پکڙيل، ڪئناڊا گرين لينڊ (۽ ان ڪري ڊنمارڪ جي بادشاھت) سان اتر اوڀر ۾، هينس ٻيٽ تي، ۽ ڏکڻ اوڀر ۾ سينٽ پيئر ۽ ميڪيلون جي فرانس جي اوورسيز مجموعي سان گڏ هڪ سامونڊي حد آهي. ڪئناڊا دنيا جي اترين آبادي جو گهر پڻ آهي، ڪينيڊين فورسز اسٽيشن الرٽ، ايلسمير ٻيٽ جي اترئين ٽپ تي؛ ويڪرائي ڦاڪ °82.5 اتر، جيڪو اتر قطب کان 817 ڪلوميٽر (508 ميل) آهي. ڪئناڊا کي ست فزيوگرافڪ علائقن ۾ ورهائي سگهجي ٿو: ڪينيڊين شيلڊ، اندروني ميداني، وڏيون ڍنڍون ۽ سينٽ لارنس لوئلينڊز، اپالاچين علائقو، ويسٽرن ڪورڊيليرا، هڊسن بي لولينڊز، ۽ آرڪٽڪ آرڪيپيلاگو. بوريل ٻيلن سڄي ملڪ ۾ غالب آهن، برف اتر آرڪٽڪ جي علائقن ۾ نمايان آهي ۽ راڪي جبلن جي ذريعي، ۽ ڏکڻ اولهه ۾ نسبتا فليٽ ڪئناڊا جي پراڻن پيداواري زراعت کي آسان بڻائي ٿو. عظيم ڍنڍون سينٽ لارنس درياءَ کي کارائيندا آهن (ڏکڻ اوڀر ۾) جتي هيٺاهين وارا علائقا ڪئناڊا جي معاشي پيداوار جو گهڻو حصو آهن. ڪئناڊا ۾ 20,00,000 کان وڌيڪ ڍنڍون آهن. 563 ڍنڍون 100 چورس ڪلوميٽر (39 چورس ميل) کان وڏيون آهن، جن ۾ دنيا جي تازي پاڻي جو گهڻو حصو آهي. ڪينيڊين راڪي جبلن، ساحلي جبلن، ۽ آرڪٽڪ ڪارڊيلرا ۾ پڻ تازي پاڻيءَ جا گليشيئر آهن. ڪئناڊا ارضياتي طور تي سرگرم آهي، جنهن ۾ ڪيترائي زلزلا ۽ امڪاني طور تي فعال آتش فشان آهن، خاص طور تي جبل ميجر ماسف، جبل گاريبالدي، جبل ڪيلي، ۽ جبل ايڊزيزا آتش فشاني ڪمپليڪس آهن.

موسم[سنواريو]

ڪينيڊا جي آبهوا ٿڌي آهي ۽ سياري ۾ سخت سيءُ پوندو آهي. ڪينيڊا ۾ فريش واٽر (مِٺي پاڻيءَ) جون تمام گهڻيون ۽ وڏيون ڍنڍون موجود آهن تنهن ڪري ڪينيڊا دنيا ۾ مٺي پاڻيءَ جا زخيرا رکندڙ ملڪن ۾ شمار ٿئي ٿو.

حڪومت ۽ سياست[سنواريو]

ڪينيڊا جو سياسي نظام[سنواريو]

ڪئناڊ جو حڪومتي نظام ڏاڍو ٽرانسپيرنٽ (صاف شفاف) طريقي سان ڪم ڪري ٿو. ڪينيڊا ۾ سڄو نظام ڪمپيوٽرائزڊ ۽ ڊيجيٽلائر ٿيل آهي. تنهنڪري آفيسن ۾ ڪٿي به ڪاغذن ۽ فائلن جا ڍير نظر نه ايندا. ڇو جو هر منسٽري، ڊپارٽمينٽ يا کاتو فزيڪلي طور موجود هئڻ سان گڏوگڏ ورچوئلي پڻ موجود آهي. تنهنڪري قدرتي آفت اچڻ جي باوجود به اهو نظام ڪم ڪندو رهي ٿو. مثال طور زلزلي، طوفان، ٻوڏ يا باهه سبب روينيو يا ريئل اسٽيٽ جو رڪارڊ جيڪڏهن تباهه به ٿي وڃي ته پوءِ به حڪومتي ڪم ڪار تي ڪو فرق نه پوندو، ڇو جو سڀئي رڪارڊ ورچوئلي مختلف ڪمپوٽر سرورنَ تي محفوط رکيل آهن ۽ اهي ڪمپيوٽر سرورَ به ڪنهن هڪ شهر ۾ نه پر ملڪ جي هڪٻئي کان پري مختلف ڏورانهن شهرن ۾ الڳ الڳ محفوظ نموني سان رکيل آهن. ائين ڪينيڊا جو نظام هر طريقي سان مظبوط ۽ محفوظ آهي. ڪينيڊا جي پوليس به ڏاڍي ايماندار، پروفيشنل ۽ تربيت ورتل پوليس آهي. جيڪا قانون تي عمل ڪرائڻ ڄاڻي ٿي. اهو ئي سبب آهي جو ڪينيڊا جو شمار دنيا جي پُر امن ملڪن ۾ ٿئي ٿو. ڪينيڊا ۾ ڪَرپشن نه هئڻ جي برابر آهي. اهو ئي سبب آهي جو جيڪڏهن ڪنهن جو ڪم صحيح ۽ قانون موجب آهي ته اهو ڪم گهر ويٺي رڳو فون ڪال ڪرڻ سان ئي ٿي وڃي ٿو ۽ ان ڪم لاءِ آفيسن جا ڌڪا کائڻ، کجل خوار ٿيڻ ۽ رشوتون ڏيڻ جي ضرورت نٿي پوي. ڪينيڊا ۾ صحت ۽ تعليم جو نظام به ڏاڍو اعليٰ ۽ اُتم آهي. ڪينيڊا جا شهري نه رڳو پنهنجي حصي جو پورو ٽيڪس ايمانداريءِ سان ڏين ٿا ته; اتان جي حڪومت به ٽيڪسن مان حاصل ٿيل آمدني کي ذيان ڪرڻ بدرآن; وري واپس تعليم، صحت ۽ عوام جي ڀلائي وارن ڪم تي خرچ ڪري ٿي. جنهن جي ڪري ڪينيڊا جي تعليم ۽ صحت جو نظام دنيا جي بهترين نظامن ۾ شمار ٿئي ٿو.^[10]

ڪينيڊا جتي انتظامي ورھاست[سنواريو]

گاديءَ جو هنڌ	آٽووا
صوبا	ڏهه صوبا ۽ 3 وفاقي ٽريٽيريون
کَنڊ	اُتر آمريڪا
ڪُل پکيڙ	9.98 ملين ڪلوميٽرز
نظام	وفاقي جمهوري نظام
ملڪ جي آئيني سربراهه	راڻي ايلزيبٿ
حڪومت جو سربراهه	وزير اعظم (جسٽن ٽروڊو)
ملڪ جو سرڪاري مذهب	ڪو به نه.
معاشي نظام	ترقي ڪيل سرمائيداراڻو نظام
ثقافت	ملٽي ڪلچرل، لبرل، سيڪيولر (همه گريت پسند)
آبهوا	ٿڌڙي، سياري جي موسم ۾ سخت سيءُ

معيشت[سنواريو]

ڪينيڊا تيل، کئس ۽ معدني زخيرن سان مالا مال ملڪ آهي. ڪئناڊا هڪ انتهائي ترقي يافته مخلوط مارڪيٽ معيشت آهي، 2023 تائين دنيا جي نائين وڏي معيشت سان، ۽ تقريبن 2.221 ٽريلين آمريڪي ڊالر جي نامزد GDP. اهو دنيا جي سڀ کان وڏي واپاري قومن مان هڪ آهي، هڪ انتهائي عالمي معيشت سان. 2021 ۾، سامان ۽ خدمتن ۾ ڪينيڊين واپار 2.016 ٽريلين تائين پهچي ويو. ڪئناڊا جي برآمدات مجموعي طور تي 637 بلين کان مٿي هئي، جڏهن ته ان جي درآمد ٿيل سامان 631 بلين آمريڪي ڊالر کان وڌيڪ هئي، جن مان تقريبن 391 بلين آمريڪا مان نڪرندا هئا. 2018 ۾، ڪئناڊا کي 22 بلين آمريڪي ڊالر جي سامان ۾ واپار ۽ 25 بلين آمريڪي ڊالر جي خدمتن ۾ واپار جي خساري هئي. ٽورنٽو اسٽاڪ ايڪسچينج مارڪيٽ سرمائيداري جي لحاظ کان دنيا ۾ نائين نمبر وڏي اسٽاڪ ايڪسچينج آهي، جيڪا 1,500 کان وڌيڪ ڪمپنيون لسٽ ڪري ٿي جنهن جي گڏيل مارڪيٽ سرمائيداري 2 ٽريلين آمريڪي ڊالر کان وڌيڪ آهي. بئنڪ آف ڪئناڊا ملڪ جو مرڪزي بئنڪ آهي. مالياتي وزير ۽ جدت، سائنس ۽ صنعت جو وزير شماريات ڪئناڊا مان ڊيٽا استعمال ڪري ٿو مالي منصوبابندي کي فعال ڪرڻ ۽ اقتصادي پاليسي کي ترقي ڪرڻ لاء. ڪئناڊا وٽ هڪ مضبوط ڪوآپريٽو بئنڪنگ جو شعبو آهي، جنهن ۾ ڪريڊٽ يونينز ۾ دنيا جي سڀ کان وڌيڪ في ماڻهو رڪنيت آهي. اهو ڪرپشن پرسيپشن انڊيڪس ۾ هيٺين نمبر تي آهي (2023 ۾ 14 هون) ۽ ”وڏي پيماني تي دنيا جي گهٽ ۾ گهٽ بدعنوان ملڪن مان شمار ٿئي ٿو“. اهو عالمي مقابلي جي رپورٽ (14 ۾ 2019) ۽ گلوبل انوويشن انڊيڪس (15 ۾ 2023) ۾ اعليٰ آهي. ڪئناڊا جي معيشت اڪثر مغربي قومن کان مٿانهون آهي هيريٽيج فائونڊيشن جي انڊيڪس آف اڪنامڪ فريڊم تي ۽ تجربو ڪري ٿو نسبتا گهٽ سطح جي آمدني تفاوت. ملڪ جي سراسري گھربل ڊسپوزيبل آمدني في کس OECD جي اوسط کان ”چڱو مٿي“ آھي. ڪئناڊا سڀ کان وڌيڪ ترقي يافته ملڪن مان گھٽ ۾ گھٽ رھڻ جي قابليت ۽ غير ملڪي سڌي سيڙپڪاري جي لحاظ کان آھي. 20 صدي جي شروعات کان وٺي، ڪئناڊا جي پيداوار، کان کني، ۽ خدمت جي شعبن جي ترقي قوم کي وڏي حد تائين ڳوٺاڻي معيشت مان هڪ شهري، صنعتي هڪ ۾ تبديل ڪري ڇڏيو آهي. ڪينيڊا جي معيشت تي تسلط آهي سروس انڊسٽري، جيڪا ملڪ جي افرادي قوت جو اٽڪل ٽي چوٿون ملازمت ڪري ٿي. ڪئناڊا ۾ هڪ غير معمولي طور تي اهم پرائمري شعبي آهي، جن مان ٻيلن ۽ پيٽروليم صنعتن جا سڀ کان اهم حصا آهن. اتر ڪئناڊا ۾ ڪيترائي شهر، جتي زراعت ڏکيو آهي، ويجهن کانن يا ڪاٺ جي ذريعن سان قائم آهن.

ڊيموگرافڪ[سنواريو]

ڪينيڊا جهڙو پاڻ قدرتي طور تي سهڻو ملڪ آهي تهڙا ئي خوبصورت، فراخدل، محنتي ۽ انسان دوست ان جا شهري آهن. جيڪي بنا ڪنهن رنگ، نسل، عقيدي، قوم ۽ ٻوليءَ جي فرق ڪرڻ جي انساني ڀلائي لاءِ پاڻ پتوڙيندا رهن ٿا. اهو ئي سبب آهي جو دنيا ۾ ڪٿي به انساني حقن جي خلاف ورزي ٿئي، ڪينيڊا جي حڪومت ۽ ڪينيڊا جا شهري گڏجي ان خلاف پنهنجي وس آهر آواز اُٿاريندا رهن ٿا ۽ انساني حقن جي انهن خلاف ورزين کي روڪرائڻ لاءِ پنهنجي حصي جو ڪرادر ادا ڪرڻ جي ڪوششون ڪندا رهن ٿا .

ماڻھو[سنواريو]

ڪينيڊا ۾; وڏي تعداد ۾ آبارجينلز يا فرسٽ نيشنز يعني اصلوڪا رهاڪو به آباد آهن. جيڪي يورپينز جي ڪينيڊا اَچڻ کان به هزارين سالن کان پهرين ڪينيڊا ۾ آباد هئا. ڪينيڊا جو ڪو به سرڪاري مذهب ناهي. ڪينيڊا هڪ سيڪيولر (همه گيريت) رکندڙ، ملٽي ڪلچرل; (گهڻ ثقافتي+گهڻ نسلي، گهڻ قومي ۽ هڪ کان وڌيڪ ٻوليون ڳالهائيندڙ) ملڪ آهي. جتي هر فرد کي پنهنجي مذهب، ڌرم، فرقي، مسلڪَ يا عقيدي تي عمل ڪرڻ ۽ ان موجب عبادت ڪرڻ جي مڪمل آزادي حاصل آهي. پر ڪنهن کي به پنهنجو مذهب، ڌرم، عقيدو يا نظريو ڪنهن ٻئي تي زوريءَ زبردستي مڙهڻ جي بلڪل به اجازت ناهي. ڪينيڊا ۾ انساني حقن، ٻارن جي حقن، عورتن جي حقن ۽ جانورن جي حقن جو تمام گهڻو احترام ڪيو وڃي ٿو ۽ ڪينيڊا جو آئين ۽ قانون ڪنهن سان به رنگ، نسل، عقيدي، قوم ۽ ٻوليءَ جي بنياد تي فرق نٿو ڪري. قانون جي نظر ۾ سڀ برابر آهن ۽ قانون سڀني سان ساڳي صلوڪ سان پيش اَچي ٿو. اهو ئي سبب آهي جو ڪينيڊا جا ڪيترائي اهڙا شهري آهن جن جو ڪو به مذهب ناهي يا ڪنهن به مذهب کي نٿا مڃين پر انهن کي به ڪينيڊا ۾ مڪمل تحفظ حاصل آهي. ساڳي نموني ڪينيڊا ۾ ٻن بالع فردن کي رزاڪاراڻي نموني، بنا ڪنهن زور زبرستيءَ جي هڪ ٻئي سان تعلق رکڻ جو حق حاصل آهي. پوءِ چاهي اهو تعلق مرد ۽ عورت جي وچم هجي، عورت ۽ عورت جي وچم هجي يا مرد ۽ مرد جي وچم هجي. ڪينيڊا ۾ گئي يا هم جنس پرست شادين جي به اجازت آهي. فرد جي آزادي جي اصول تحت ڪينيڊا ۾ ڪي به ٻه بالغ فرد پنهنجي رضا خوشيءَ سان بنا شادي ڪرڻ جي ڪامن لا پرٽنر طور تعلق قائم ڪري گڏ رهي سگهن ٿا ۽ ڪينيڊا جو قانون، ڪينيڊا جي هر شهري يا فرد کي زندگي گذارڻ جو پورو تحفظ ڏئي ٿو.

صحت[سنواريو]

ڪئناڊا ۾ صحت جي سار سنڀار صوبائي ۽ علائقائي سسٽم ذريعي پهچائي ويندي آهي عوامي طور تي فنڊ ڪيل صحت جي سار سنڀال، غير رسمي طور تي ميڊيڪيئر سڏيو ويندو آهي. اهو 1984 جي ڪئناڊا هيلٿ ايڪٽ جي شقن جي رهنمائي ڪري ٿو ۽ آفاقي آهي. عوامي طور تي فنڊ ڪيل صحت جي خدمتن تائين عالمي رسائي "اڪثر ڪري ڪينيڊين طرفان هڪ بنيادي قدر سمجهي ويندي آهي جيڪا هر ڪنهن لاءِ قومي صحت جي سار سنڀال جي انشورنس کي يقيني بڻائي ٿي جتي به هو ملڪ ۾ رهن ٿا". تقريبن 30 سيڪڙو ڪينيڊين جي صحت جي سار سنڀار نجي شعبي ذريعي ادا ڪئي ويندي آهي. اهو گهڻو ڪري انهن خدمتن لاءِ ادا ڪري ٿو جيڪي ڍڪيل نه آهن يا جزوي طور Medicare طرفان ڍڪيل نه آهن، جهڙوڪ نسخن واريون دوائون، دندان سازي ۽ آپٽوميٽري. تقريباً 65 کان 75 سيڪڙو ڪينيڊين وٽ آهن ڪجهه فارم ضمني هيلٿ انشورنس؛ ڪيترائي ان کي پنهنجن ملازمن ذريعي حاصل ڪندا آهن يا ثانوي سماجي خدمت پروگرامن تائين رسائي ڪندا آهن.

تعليم[سنواريو]

ڪئناڊا ۾ تعليم گهڻو ڪري عوامي طور تي مهيا ڪيل، فنڊنگ ۽ وفاقي، صوبائي ۽ مقامي حڪومتن جي نگراني ۾ آهي. تعليم صوبائي دائري اختيار ۾ آهي ۽ هڪ صوبي جو نصاب ان جي حڪومت جي نگراني ۾ آهي. ڪئناڊا ۾ تعليم عام طور تي پرائمري تعليم ۾ ورهايل آهي، بعد ۾ سيڪنڊري ۽ پوسٽ سيڪنڊري تعليم. ڪينيڊا جي اڪثر هنڌن تي انگريزي ۽ فرينچ ٻنهي ۾ تعليم موجود آهي. ڪئناڊا ۾ وڏي تعداد ۾ يونيورسٽيون آهن، جن مان لڳ ڀڳ سڀيئي عوامي مالي مدد حاصل ڪن ٿيون. 1663 ۾ قائم ڪيل، Université Laval ڪئناڊا ۾ سڀ کان پراڻو پوسٽ سيڪنڊري ادارو آهي. ملڪ جون ٽي اعليٰ درجي جون يونيورسٽيون آهن يونيورسٽي آف ٽورانٽو ۽ ميڪ گل يونيورسٽي آف برٽش ڪولمبيا. سڀ کان وڏي يونيورسٽي ٽورانٽو يونيورسٽي آهي، جنهن ۾ 85,000 کان مٿي شاگرد آهن. OECD جي 2022 جي رپورٽ موجب، ڪئناڊا دنيا جي سڀ کان وڌيڪ تعليم يافته ملڪن مان هڪ آهي؛ ملڪ سڄي دنيا ۾ پهرين نمبر تي آهي بالغن جي فيصد ۾ ٽيٽيري تعليم حاصل ڪرڻ سان، 56 سيڪڙو کان وڌيڪ ڪينيڊا بالغن حاصل ڪيا آهن. گهٽ ۾ گهٽ هڪ انڊر گريجوئيٽ ڪاليج يا يونيورسٽي جي ڊگري. ڪئناڊا پنهنجي جي ڊي پي جو سراسري طور 5.3 سيڪڙو تعليم تي خرچ ڪري ٿو. ملڪ اعليٰ تعليم ۾ وڏي پئماني تي سيڙپڪاري ڪري ٿو (في شاگرد 20,000 آمريڪي ڊالر کان وڌيڪ). 2022 تائين، 25 کان 64 سالن جي عمر وارن 89 سيڪڙو بالغن هاءِ اسڪول جي ڊگري حاصل ڪئي آهي، ان جي مقابلي ۾ OECD جي اوسط 75 سيڪڙو جي مقابلي ۾. لازمي تعليم جي عمر 5-7 کان 16-18 سالن جي وچ ۾ آهي، 99 سيڪڙو جي بالغ خواندگي جي شرح ۾ حصو وٺندي آهي. صرف 60,000 کان مٿي ٻار 2016 تائين ملڪ ۾ هوم اسڪول آهن. ڪئناڊا خواندگي، رياضي ۽ سائنس پڙهڻ ۾ هڪ سٺي ڪارڪردگي OECD ملڪ آهي، 2015 ۾ OECD جي اوسط 493 جي مقابلي ۾، اوسط شاگردن 523.7 سان گڏ.

ثقافت[سنواريو]

ڪئناڊا جي ثقافت ان جي وسيع رينج مان اثرانداز ٿئي ٿي آئيني قوميت ۽ پاليسيون جيڪي ”منصف سماج“ کي فروغ ڏين ٿيون، آئيني طور محفوظ آهن. 1960ع واري ڏهاڪي کان وٺي، ڪئناڊا پنهنجي سڀني ماڻهن لاءِ برابري ۽ شموليت تي زور ڏنو آهي. ملٽي ڪلچرلزم جي سرڪاري رياستي پاليسي اڪثر ڪري ڪئناڊا جي اهم ڪاميابين مان هڪ آهي ۽ ڪينيڊا جي سڃاڻپ جو هڪ اهم فرق ڪندڙ عنصر آهي.

ڪيوبيڪ ۾، ثقافتي سڃاڻپ مضبوط آهي ۽ اتي هڪ فرانسيسي ڪينيڊا ڪلچر آهي جيڪو انگريزي ڪينيڊا ڪلچر کان مختلف آهي. مجموعي طور تي، ڪئناڊا نظرياتي طور تي علائقائي نسلي ذيلي ثقافتن جو ثقافتي نقشو آهي. ڪينيڊا جي گورننس جي نقطه نظر تي زور ڀريو ڪلچرلزم، جيڪو چونڊيل اميگريشن، سماجي انضمام، ۽ پري ساڄي ڌر جي سياست کي دٻائڻ تي ٻڌل آهي، وسيع عوامي حمايت حاصل آهي. حڪومتي پاليسيون جهڙوڪ عوامي طور تي فنڊ ڪيل صحت جي سار سنڀار، دولت کي ٻيهر ورهائڻ لاءِ اعليٰ ٽيڪس، غربت کي ختم ڪرڻ لاءِ مضبوط ڪوششون، عورتن جي حقن لاءِ هڪ سماجي لبرل رويو ۽ ڀنگ جو استعمال ڪيناڊا جي سياسي ۽ ثقافتي قدرن جا اشارا آهن. ڪينيڊين ملڪ جي پرڏيهي امداد جي پاليسين، امن قائم ڪرڻ واري ڪردار، نيشنل پارڪ سسٽم، ۽ ڪينيڊا جي چارٽر آف رائٽس اينڊ فريڊمز جي سڃاڻپ پڻ ڪن ٿا. تاريخي طور تي، ڪئناڊا برطانوي، فرينچ، ۽ مقامي ثقافتن ۽ روايتن کان متاثر ٿيو آهي. انهن جي ٻولي، فن ۽ موسيقي ذريعي، مقامي ماڻهو ڪينيڊا جي سڃاڻپ تي اثر انداز ڪندا آهن. 20ھین صدي عيسويء دوران، ڪينيڊين آفريڪا، ڪيريبين ۽ ايشيائي قوميت سان گڏ ڪينيڊين جي سڃاڻپ ۽ ان جي ثقافت ۾ اضافو ڪيو آهي.

پڻ ڏسو[سنواريو]

خارجي لنڪس[سنواريو]

وڪيميڊيا العام ۾ ڪينيڊا سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو.

ڪينيڊا سفري راهنما منجانب وڪي سفر Wikivoyage

Official Government of Canada website
CIA World Factbook - Canada آرڪائيو ڪيا ويا 2019-04-30 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
Yahoo - Definition of Canada

حوالا[سنواريو]

↑ D. Michael Jackson (2013). The Crown and Canadian Federalism. Dundurn. p. 199. ISBN 978-1-4597-0989-8. https://books.google.com/books?id=ZcIf46DzpfUC&pg=PA199.
↑ "Religions in Canada—Census 2011". Statistics Canada/Statistique Canada. وقت May 15, 2013 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل.
↑ Hail, M; Lange, S (February 25, 2010). "Federalism and Representation in the Theory of the Founding Fathers: A Comparative Study of US and Canadian Constitutional Thought". Publius: the Journal of Federalism 40 (3): 366–388. doi:10.1093/publius/pjq001.
↑ Statistics Canada. "Population size and growth in Canada: Key results from the 2016 Census". وقت February 10, 2017 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل February 8, 2017.
↑ ^5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 "World Economic Outlook Database, October 2017, Canada". International Monetary Fund. وقت March 20, 2018 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 1, 2017.
↑ "Gini coefficients before and after taxes and transfers: In the late 2000s". OECD. وقت August 12, 2014 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل May 21, 2017.
↑ "OECD Economic Surveys". OECD. وقت August 12, 2014 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل May 21, 2017.
↑ "2016 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. وقت March 27, 2017 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل (PDF). حاصل ڪيل March 23, 2017.
↑ ISO 8601 is the official date format of the Government of Canada: Translation Bureau, Public yet Works and Government Services Canada (1997). "5.14: Dates". The Canadian style: A guide to writing and editing (Rev. ed.). Toronto: Dundurn Press. p. 97. ISBN 978-1-55002-276-6. http://www.btb.termiumplus.gc.ca/tcdnstyl-chap?lang=eng&lettr=chapsect5&info0=5.14. The dd/mm/yy and mm/dd/yy formats also remain in common use; see Date and time notation in Canada.
↑ Canada - Wikipedia

[1] D. Michael Jackson (2013). The Crown and Canadian Federalism. Dundurn. p. 199. ISBN 978-1-4597-0989-8. https://books.google.com/books?id=ZcIf46DzpfUC&pg=PA199.

[statcan1-2] "Religions in Canada—Census 2011". Statistics Canada/Statistique Canada. وقت May 15, 2013 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل.

[hail-3] Hail, M; Lange, S (February 25, 2010). "Federalism and Representation in the Theory of the Founding Fathers: A Comparative Study of US and Canadian Constitutional Thought". Publius: the Journal of Federalism 40 (3): 366–388. doi:10.1093/publius/pjq001.

[4] Statistics Canada. "Population size and growth in Canada: Key results from the 2016 Census". وقت February 10, 2017 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل February 8, 2017.

[Canada-5] 5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 "World Economic Outlook Database, October 2017, Canada". International Monetary Fund. وقت March 20, 2018 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 1, 2017.

[6] "Gini coefficients before and after taxes and transfers: In the late 2000s". OECD. وقت August 12, 2014 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل May 21, 2017.

[7] "OECD Economic Surveys". OECD. وقت August 12, 2014 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل May 21, 2017.

[HDI-8] "2016 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. وقت March 27, 2017 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل (PDF). حاصل ڪيل March 23, 2017.

[9] ISO 8601 is the official date format of the Government of Canada: Translation Bureau, Public yet Works and Government Services Canada (1997). "5.14: Dates". The Canadian style: A guide to writing and editing (Rev. ed.). Toronto: Dundurn Press. p. 97. ISBN 978-1-55002-276-6. http://www.btb.termiumplus.gc.ca/tcdnstyl-chap?lang=eng&lettr=chapsect5&info0=5.14. The dd/mm/yy and mm/dd/yy formats also remain in common use; see Date and time notation in Canada.

[10] Canada - Wikipedia

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[10]