Razgovornik

Скачать как pdf или txt
Скачать как pdf или txt
Вы находитесь на странице: 1из 186

НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИЙ

ЦЕНТР ГАГАУЗИИ ИМ. М.В. МАРУНЕВИЧ

РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ РАЗГОВОРНИК

Комрат
2016

1
Onaylandı Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-
aaraştırma merkezinin Bilim Topluşu tarafından
Protokol № 29, oktäbrinin ayın 31-dän 2016 y.

Аvtorlar:

Olga Radova-Karanastas,
Stepan Kuroglo

Cuvapçı redaktor: Gavril Gaydarcı

Redaktor: Petri Çebotar

Kompyuter maketi: Dmitriy Palaçor

Genel redakţiya: Pötr Paşalı

Gagauziya BAM soțio-lingvistika aaraştırmaları laboratoriyası

O. Radova-Karanastas, S. Kuroglo, G. Gaydarcı

Radova-Karanastas, Olga; Kuroglo, Stepan

Русско-гагаузский разговорник = Rusça-gagauzça sözleşmäk kiyadı / Olga Ra-


dova-Karanastas, Stepan Kuroglo ; Н.-и. центр Гагаузии им. М. В. Маруневич.
– Комрат, Б. и., 2016 (Tipogr. “Foxtrot”). – 185 p.
Tit., text paral.: lb. gagauză, rusă. – 1000 ex.
ISBN 978-9975-89-030-4.
811.161.1-25+811.512.165-25
R 16

© НИЦ Гагаузии
2
GAGAUZİYA M.V. MARUNEVİÇ ADINA
BİLİM-AARAŞTIRMA MERKEZİ

RUSÇA-GAGAUZÇA SÖZLEŞMÄK KİYADI

Komrat
2016

3
ГАГАУЗСКИЙ АЛФАВИТ 1957 ГОДА, НА БАЗЕ КИРИЛЛИЦЫ1

Аа Жж Нн ÿÿ Ыы
Ää ӁӁ Оо Фф Ь
Бб Зз Öö Хх Ээ
Вв Ии Пп Цц Юю
Гг Йй Рр Чч Яя
Дд Кк Сс Шш
Ее Лл Тт Щщ
Ëë Мм Уу ъ

1
Дополнительные знаки гагаузского алфавита – ä, ö, ÿ, ӂ – читаются следующим
образом: бäн [б’ан’], сефтä [сефт’а], гöл [г’ол’], гÿн [г’ун’]; ӂан [дж’ан], ӂыбыр
[джыбыр], ӂибрä [дж’ибр’а] и т.д.

1994 yılda kabledilän GAGAUZ ALFABETİ latin


grafikasında

A a (a) I ı (ы) S s (с)


Ä ä (ä) İ i (и) Ş ş (ш)
B b (б) J j (ж) T t (т)
C с (ӂ) K k (к) Ţ ţ (ц)
Ç ç (ч) L l (л) U u (у)
D d (д) M m (м) Ü ü (ÿ)
E e (е) N n (н) V v (в)
Ê ê (э) O o (о) Y y (й)
F f (ф) Ö ö (ö) Z z (з)
G g (г) P p (п)
H h (х) R r (р)

4
ПРЕДИСЛОВИЕ

Разговорник рассчитан на массового гагаузского читателя, а
также граждан, интересующихся гагаузским языком. Необходимость
издания продиктована ослабленным уровнем знания родного языка
различными слоями гагаузского населения. Мы ставили своей целью
помочь в освоении наиболее употребительных слов и выражений, не-
обходимых в процессе общения.
Учитывая, что часть граждан ещё не успела усвоить новый ал-
фавит на базе латиницы, мы сочли нужным новое издание разговор-
ника подготовить как на славянской основе гагаузской письменности,
так и на основе ныне действующего латинского гагаузского алфавита.
Авторы приносят искреннюю благодарность всем, кто оказал содей-
ствие в издании книги.

ÖNSÖZ

Sözleşmäk kiyadı hazırlandı maasuz gagauz okuyucularına deyni
hem o vatandaşlara, angıların gagauz dilinä meraklıı var. Basımın lääzımnıı:
gagauz halkının türlü temsilcileri tarafından gagauz dilinin yufka uurda
bilmesi. Bizim neetimiz: yardım etmää üürenilsin en sık kullanılan laflar
hem frazalar, angıları lääzım konuşmak proțesindä.
Gagauz vatandaşlarımızın çoyu eni alfabetä taa alışmadıı için, biz
kararladık sözleşmäk kiyadının eni basımını hazırlayalım gagauz yazısının
hem kiril temelindä, hem büünkü gündä kullanılan latin grafikası temelindä.
Avtorlar şükür ederlär hepsinä, kim yardım etti kiyadın tiparlamasına.

5
6
ОБЩАЯ ГЕНЕЛ GENEL
ЧАСТЬ (ӁӰМНÄ) (CÜMNÄ)
БÖЛӰМ BÖLÜM

НАДПИСИ. ЙАЗЫЛАР. YAZILAR.


ВЫВЕСКИ АСКЫЛАР ASKILAR

Бельё Чамашыр Çamaşır


Продовольственный Имеелик тÿкäны İmeelik tükänı
магазин
Радиоприёмники Радио аппаратлары Radio aparatları
Художественные Йаратма ишлäр Yaratma işlär
изделия
Электротовары Электрика ишлери Elektrika işleri
(Электрика маллары) (Elektrika malları)
Фототовары Фото ишлери Foto işleri
(Фото маллары) (Foto malları)
Внимание! Кушку (гöз-кулак) Kuşku (göz-kulak)
олунуз! olunuz!
Пиво-воды Боза-су(лар) Boza-su(lar)
Ювелирные изделия Куйумӂулук ишлери Kuyumculuk işleri
Справочное бюро Данышмак бюросу Danışmak bürosu
Меха Кÿрклäр Kürklär
Сыр Кашкавал Kaşkaval
Буфет Буфет Bufet
Вина-коньяки Шарап(лар)-коньяк(лар) Şarap(lar)-konyak(lar)
Галантерея Галантерея Galantereyä
Закуски Кавалты(лар), мезe(лäр) Kavaltı(lar), meze(lär)
Подарки Баашышлар Baaşışlar
Открыто Ачык Açık
Грампластинки Грамафон дисклери Gramafon diskleri
(пластинкалар) (plastinkalar)
Компакт диски Компакт дисклäр Kompakt disklär

7
НАДПИСИ. ЙАЗЫЛАР. YAZILAR.
ВЫВЕСКИ АСКЫЛАР ASKILAR

1-й (2-й, 3-й...) этаж 1-нӂи (2-нӂи, 1-nci (2-nci, 3-ncü…)


3-нӂÿ...) кат kat
Вход Гириш Giriş
Выход Чыкыш Çıkış
Выход в город Касабайа чыкыш Kasabaya çıkış
Газеты, журналы Газеталар, журналлар Gazetalar, jurnallar
Музыкальные Чалгы (музыка) Çalgı (muzıka) tertipleri
инструменты. тертиплери
Запрещено Олмаз, йасак Olmaz, yasak
Комната для отдыха Динненмäк одасы Dinnenmäk odası (içeri)
(ичери)
Мясо Йааны; ет Yaanı; et
Касса Касса Kasa
Багажная касса Багаж кассасы Bagaj kasası
Билетная касса Билет кассасы Bilet kasası
Кафе Кафенä Kafenä
Консервы Консервалар Konservalar
Дом культуры Култура еви Kultura evi
Кондитерская Мезелик (Кондитер Mezelik (Konditer
мезелии) mezelii)
Сладости Татлылыклар Tatlılıklar
Галстуки Галстуклар (краваталар) Galstuklar (kravatalar)
Книги Кийатлар Kiyatlar
Молоко Сÿт Süt
Овощи-фрукты Зарзават-мейва Zarzavat-meyva
Книжный магазин Кийат тÿкäны Kiyat tükänı
Детский мир Ушак дÿннеси / Ушак Uşak dünnesi / Uşak
дÿннäсы dünnäsı
Универмаг Универмаг Univermag
Мебель Мобила; мебель Mobila; mebel
Не курить! Тÿтÿн ичилмäз! Тÿтÿн Tütün içilmäz! Tütün
ичмää йасак! içmää yasak!
Занято Каплы (диил бош) Kaplı (diil boş)
Остановка Дурум (дурмак ери) Durum (durmak eri)

8
НАДПИСИ. ЙАЗЫЛАР. YAZILAR.
ВЫВЕСКИ АСКЫЛАР ASKILAR

Пункт питания Ашчылык (софра еви) Аşçılık (sofra evi)


Для мужчин Адамнар ичин Adamnar için
Для матери и ребёнка Аналар хем ушаклар Analar hem uşaklar için
ичин
Нельзя! Олмаз! Olmaz!
Для некурящих Тÿтÿн ичмейеннäр Tütün içmeyennär için
ичин
Для пассажиров с Ушаклы йолӂулара Uşaklı yolculara hem
детьми и инвалидов хем сакатлара (дейни) sakatlara (deyni)
Для женщин Карылар ичин Karılar için
Парфюмерия Парфум (парфюм) Parfum (parfüm)
Автостанция Автобус гарасы Avtobus garası
Почта Почта (пошта) Poçta (poşta)
Диетические продукты Пиирис маасуллар Piiris maasullar
Медцентр Илачламак меркези İlaçlamak merkezi
Хлеб Екмек Ekmek
Головные уборы Баш каплары Baş kapları
Соблюдайте чистоту! Кырнаклыы (паклыы) Kırnaklıı (paklıı)
коруйунуз! koruyunuz!
Соблюдайте тишину! Шамата йапмайыныз! Şamata yapmayınız!
Соблюдайте порядок! Низамы коруйунуз! Nizamı koruyunuz!
Ресторан Ресторан Restoran
Скорая помощь Тез йардым Tez yardım
Зал ожидания Беклемäк залы Beklemäk zalı
Курительная комната Тÿтÿн ичмäк одасы Tütün içmäk odası
Остановка автобуса, Автобус (- троллейбус, Avtobus, (-troleybus,
(- троллейбуса, - трамвай) дуруму - tramvay) durumu
- трамвая). (дурум ери). (durum eri).
Стоянка такси Такси дуруму Taksi durumu
Авторучка Йазал Yazal
Ткани Докумалар (платлар) Dokumalar (platlar)
Телеграф Телеграф Telegraf
Туалет Туалет (хала, кенеф, Tualet (halä, kenef,
айак йолу) ayak yolu)
Трикотаж Трикотаж Trikotaj

9
НАДПИСИ. ЙАЗЫЛАР. YAZILAR.
ВЫВЕСКИ АСКЫЛАР ASKILAR

Вязанные изделия Ормä ишлäр Örmä işlär


Запасной выход Едек чыкыш Edek çıkış
Аптека Аптека Apteka
Цветы Чичеклäр Çiçeklär
Парикмахерская Бербер салону Berber salonu
Фрукты Мейвалар Meyvalar
Готовая одежда Хазыр руба (гиийим) Hazır ruba (giiyim)
Папиросы-табак Цыгара-тÿтÿн Ţıgara-tütün
Закрыто Капалы Kapalı
Обувь Айак кабы Ayak kabı
Расписание уроков Урокларын (дерслерин) Urokların (derslerin)
сыралары (низамы) sıraları (nizamı)
Расписание движения Автобусларын йол Avtobusların yol nizamı
автобусов низамы

ОБРАЩЕНИЕ ДАНЫШМАК DANIŞMAK

Гражданин! Ватандаш! Vatandaş!


Граждане! Ватандашлар! Vatandaşlar!
Гражданка! Ватандашка! Vatandaşka!
Гражданки! Ватандашкалар! Vatandaşkalar!
Граждане и гражданки! Ватандашлар хем Vatandaşlar hem
ватандашкалар! vatandaşkalar!
Товарищ! Кафадар! Аркадаш! Kafadar! Arkadaş!
Дамы и господа Кадыннар хем бейлäр Kadınnar hem beylär
Дорогие друзья! Паалы достлар! Paalı dostlar!
Уважаемые коллеги! Сайгылы коллегалар! Saygılı kolegalar!
Добрые люди! Хайырлы инсаннар! Hayırlı insannar!
(Хатырлы инсаннар!) (Hatırlı insannar!)
Дядя (по матери)! Уйчу! Дайка! Uyçu! Dayka!
Дядя (по отцу)! Чучу! Амуӂа! Çuçu! Amuca!
Тётя! Лелÿ! Lelü!
Молодой человек! Генч олан! Деликанны! Genç olan! Delikannı!

10
ТЕКЛИФ TEKLİF
ПРИГЛАШЕНИЕ (ЧААРЫШ, БУЙУР (ÇAARIŞ, BUYUR
ЕТМÄК) ETMÄK)
Проходите, пожалуйста! Буйурун, гечин! Buyurun, geçin!
Войдите, пожалуйста! Буйурун, гирин! Buyurun, girin!
Садитесь, пожалуйста! Буйурун, отурун! Buyurun, oturun!
Проходите, Буйурун, йаклашын! Buyurun, yaklaşın!
пожалуйста, ближе! (Буйурун, таа йакына (Buyurun, taa yakına
йаклашын (гечин)!) yaklaşın (geçin)!)
Разрешите пригласить Изин вериниз сизи İzin veriniz sizi… teklif
Вас… … теклиф едейим. edeyim. (Var mı nicä
(Вар мы ниӂä сизи … sizi… teklif edeyim?)
теклиф едейим?)
Не хотите (не желаете) Сиз истäмеерсиниз Siz istämeersiniz
ли Вы зайти…? (истерсиниз) ми … (istersiniz) mi …
гирмää? girmää?
Не можете ли Вы Йок му ниӂä Yok mu nicä
сказать… сöлейäсиниз… söleyäsiniz…
Пойдëмте на озеро Хади гöлä Hadi gölä
(- на речку, (- дерейä, (- dereyä,
- на море, - денизä, - denizä,
- в кино, - кинойa, - kinoya,
- на концерт - концертä - konţertä
- в театр). - театрайа) гиделим. - тeatraya) gidelim.

СЕЛEМНИК SELEMNİK
ПРИВЕТСТВИЕ (СЕЛEМНЕМÄK) (SELEMNEMÄK)

Здравствуйте! Заманнээрсыныз! Zamannêêrsınız!


(Заман хайыр олсун!) (Zaman hayır olsun!)
Здравствуй! Заманнээрсын! (Заман Zamannêêrsın! (Zaman
хайыр олсун!) hayır olsun!)
Доброе утро! Сабансээрсын(ныз)! Sabansêêrsın(ız)!
(Сабаа хайыр олсун!) (Sabaa hayır olsun!)
Добрый день! Заманнээрсын(ыз)! Zamannêêrsın(ız)!
(Заман хайыр олсун!) (Zaman hayır olsun!)
Добрый вечер! Авшамээрсын(ыз)! Avşamêêrsın(ız)!
(Авшам хайыр олсун!) (Avşam hayır olsun!)
Привет! Селäм! Саалык! Seläm! Saalık!
Здорово! Саалык! Селäм! Saalık! Seläm!

11
ИСТЕКЛÄР İSTEKLÄR
ПОЖЕЛАНИЯ (ДИЛЕКЛÄР) (DİLEKLÄR)

Будьте здоровы! Саа олунуз! Saa olunuz!


Саалыӂаклан! Saalıcaklan! İiliktä!
Ииликтä!
Спасибо! Будьте Саа ол(унуз)! Saa ol(unuz)!
здоровы!
Ответ на приветствие: Селeмä ӂувап: Selemä cuvap:
- Доброе утро! - Кебетайэрсын! - Kebetayêrsın!
(Кебет хайыр олсун!) (Kebet hayır olsun!)
- Добрый день! - Кебетайэрсын! - Kebetayêrsın!
(Кебет хайыр олсун!) (Kebet hayır olsun!)
- Добрый вечер! - Кебетайэрсын! - Kebetayêrsın!
(Кебет хайыр олсун!) (Kebet hayır olsun!)
Добро пожаловать! Хош гелдиниз! (Сефа Hoş geldiniz! (Sefa
гелдиниз!) geldiniz!)
Да здравствует… Йашасын… Yaşasın...
Счастливого (доброго) Илин йол! Ии саатта! İlin yol! İi saatta!
пути!
До свидания! Калын саалыӂайлан Kalın saalıcaylan
(саалыӂаклан)! (saalıcaklan)!
Прощайте! Саалыӂайлан Saalıcaylan
(саалыӂаклан)! (saalıcaklan)!
До скорой встречи! (Кал саалыӂайлан (Kal saalıcaylan
саалыӂаклан!) Тездä (saalıcaklan)!) Тezdä
булушарыз! Тездä buluşarız!
булушмайа кадар!
Всего наилучшего! Ииликтä! İiliktä!
Спокойной ночи! Ии геӂелäр! Илин İi gecelär! İlin gecä!
геӂä!
Приятного сна! Татлы уйку! Tatlı uyku!
Поздравляю вас! Кутлээрым сизи! Kutlêêrım sizi!
Кутлу(ӂа) олсун! Kutlu(ca) olsun!
С приездом вас! Хош гелдиниз! Сефа Hoş geldiniz! Sefa
гелдиниз! geldiniz!
В добрый час! Ии саатта! Ииликтä! İi saatta! İiliktä!
Поздравляю от всего Бÿтÿн ÿреклäн Bütün üreklän
сердца! кутлээрым! kutlêêrım!
Поздравляю с днём Кутлээрым (дуума) Kutlêêrım (duuma)
рождения! гÿнÿннäн! gününnän!

12
ИСТЕКЛÄР İSTEKLÄR
ПОЖЕЛАНИE (ДИЛЕКЛÄР) (DİLEKLÄR)

Поздравляю с Новым Ени йылыниз кутлуӂа Eni yılınız kutluca


годом! олсун! olsun!
С Новым годом! Ени йыл кутлу Eni yıl kutlu olsun! (Eni
олсун! (Ени йыллан yıllan kutlȇȇrım!)
кутлээрым!)
Желаю вам приятно Йортулары ии Yortuları ii
провести праздники! гечирäсин(из)! geçiräsin(iz)!
Ии йорту(лар)! İi yortu(lar)!
Счастливо отдохнуть! Раат динненин! (Раат Raat dinnenin! (Raat
динненмеклäр!) dinnenmeklär!)
Желаю вам скорого Дуа едерим таа тез Dua ederim taa tez
выздоровления! алышасыныз! alışasınız!
Желаю вам успеха! Ии уурунуз олсун! İi uurunuz olsun!
Уурунуз ии гитсин! Uurunuz ii gitsin!
Передай привет! Селäм гöтÿр! Seläm götür!
Милости просим! Хош гелдиниз! Hoş geldiniz! Buyurun
Буйурун гечин! geçin!
Рады вас видеть! Сефа гелдиниз! Sefa geldiniz!
Молодец! Браво! Хелал! Машаллаа! Helal! Maşallaa!
Желаю удачи! Хелал олсун! Helal olsun!
Бог в помощь! Колай гелä! Kolay gelä!
Желаю вам здоровья! Аллаа сизä саалык Allaa cizä saalık versin!
версин!
Желаю вам счастья! Кысмет сизä! (Аллаа Kısmet sizä! (Allaa sizä
сизä кысмет версин!) кısmet versin!)
Приветствую вас! Хош гелдиниз! Hoş geldiniz!
Разрешите передать Селäм сизä Seläm sizä Seläm sizä
вам привет (от друга)! (достунуздан)! (dostunuzdan)!
(Сизä (достунуздан) (Sizä (dostunuzdan)
селäм вар!) seläm var!)
Передайте наш Гöтÿрÿнÿз … бизим Götürünüz... bizim
искренний привет ...! ÿректäн селeмимизи! ürektän selemimizi!
(За) ваше здоровье! (Сизин) саалыыныз (Sizin) saalıınız için!
ичин! (Саалыыныза!) (Saalıınıza!)

13
ИСТЕКЛÄР İSTEKLÄR
ПОЖЕЛАНИЯ (ДИЛЕКЛÄР) (DİLEKLÄR)

На здоровье! Саалык! Саалыымыза! Saalık! Saalıymıza!


Саалыыныза! Saalıynıza!
Шефкинä! Şefkinä!
Шефкимизä! Şefkimizä!
Шефкинизä! Şevkinizä!
Счастливо добраться! Саа-сем (саа-селäм) Saa-sem (saa-seläm)
етишäсиниз (етишиниз)! etişäsiniz (etişiniz)!
Привет из Молдовы! Селäм Молдовадан! Seläm Moldovadan!
Привет из Буджака! Селäм Буӂактан! Seläm Bucaktan!
Привет из Гагаузии! Селäм Гагаузиядан! Seläm Gagauziyadan!
Будь здоров! Саа ол! Саалык! Saa ol! Saalık!

ВОПРОСЫ СОРУШЛАР SORUŞLAR

Кто это? Ким бу? Kim bu?


Что это такое? Нашей бу? Не бу? Бу Naşey bu? Ne bu? Bu
не? ne?
Это … Бу … Bu ...
Что это значит? Бу нейä гелер? Bu neyä geler?
Как это называется? Буна ниӂä деерлäр? Buna nicä deerlär?
Буна не денилер? Buna ne deniler?
Какое это здание? Несой йапы бу? Nesoy yapı bu?
Какая эта улица? Несой сокак бу? Nesoy sokak bu?
Как называется эта Бу сокаан несой ады? Bu sokaan nesoy adı?
улица?
Кому поставлен этот Бу нышан ташы Bu nışan taşı kimin
памятник? кимин адына adına koyulma?
койулма? (Бу нышан Bu nışan taşı kimi
ташы кими анмак anmak için koyulmuş
ичин койулмуш (dikilmiş)?
(дикилмиш)?
О чëм говорит этот Ӂанабиси не сöлеер? Canabisi ne söleer?
гражданин?
Что обозначает это Бу сöзÿн не маанасы Bu sözün ne maanası
слово? вар? (Бу сöзÿн не var? (Bu sözün
маанасы недир? Бу сöз maanası nedir? Bu söz
нейä гелер?) neyä geler?)

14
ВОПРОСЫ СОРУШЛАР SORUŞLAR

Что вам угодно? Не зорунуз вар? Ne zorunuz var?


Что вы сказали? Сиз не сöлединиз? Siz ne sölediniz?
Что там находится? Орада не булунэр? Не Orada ne bulunêr? Ne
вар орада? var orada?
Что там написано? Орада не йазылы? Orada ne yazılı?
Что он сказал? О не сöледи? O ne söledi?
Что я должен делать? Бäн не лääзым Bän ne lääzım
йапайым? yapayım?
С кем вы хотите Сиз киминнäн истеер- Siz kiminnän isteersiniz
говорить? синиз лафетмää? lafetmää?
Кому? Кимä? Kimä?
Что ему передать? Не она сöлемää? Ne ona sölemää?
Где? Нääнда? Нередä? Näända? Neredä? Ani?
Ани?
Где находится? Нередä булунэр? Ани? Neredä bulunêr? Ani?
Когда? Незаман? Не вакыт? Nezaman? Ne vakıt?
Когда прибывает? Незаман (не вакыт) Nezaman (ne vakıt)
гелер? geler?
Есть вопросы? Соруш вар мы? Soruş var mı?
Когда мы встретимся? Незаман булушаӂез? Nezaman buluşacez?
Когда вы приехали? Незаман етиштиниз Nezaman etiştiniz
(гелдиниз)? (geldiniz)?
Что поделываешь? Не йапэрсын? Ne yapêrsın? Näbêrsın?
Нäбэрсын?
Как поживаешь? Ниӂä йашээрсын? Nicä yaşêêrsın? Nesoy
Несой (ниӂä) (nicä) yaşamak?
йашамак?
Как жизнь? Несой (ниӂä) йашамак? Nesoy (nicä) yaşamak?
Кто? Ким? Kim?
Что? Не? Ne?
Как? Ниӂä? Несой? Насыл? Nicä? Nesoy? Nasıl?
Почему? Нечин? Не ÿзерä? Neçin? Ne üzerä?
Сколько стоит? Кача? Кач йапэр? Kaça? Kaç yapêr?
Некадар паайы Nekadar paayı (paası)?
(паасы)?
Кто будет нас Бизи ким гечиреӂек? Bizi kim geçirecek?
сопровождать?
15
ВОПРОСЫ СОРУШЛАР SORUŞLAR

В котором часу сбор? Ангы саатта Angı saatta toplanêrız?


топланэрыз? Незаман Nezaman toplanêrız?
топланэрыз?
Где сбор? Нередä топланэрыз? Neredä toplanêrız?
Когда мы вернëмся? Геери незаман Geeri nezaman
дöнеӂез? dönecez?
Что вы хотите? Сиз не истеерсиниз? Siz ne isteersiniz? Ne
Не зорунуз вар? zorunuz var?
Гостей принимаете? Мусаафир Musaafir kabul
Гостям рады? кабул едерсиниз edersiniz
(кабледерсиниз) ми? (kabledersiniz) mi?
Мусаафирлерä разы Musaafirlerä razı
мыйсыныз? mıysınız?
Есть ещë время? Вакыт таа вар мы? Vakıt taa var mı?
Когда мы отправимся? Биз незаман вараӂез Biz nezaman varacez
(йолланаӂез?) (yollanacez)?
Что вас ещё Сизä таа не(лäр) Sizä taa ne(lär)
интересует? мераклы? (Сизин таа meraklı? (Sizin taa
нелерä мераклыыныз nelerä meraklıınız var?)
вар?)
Скажите, пожалуйста... Буйурун (йал- Buyurun (yalvarȇrım),
варэрым), сöлäйин... söläyin… (Söläseniz
(Сöлäсениз е...) e…)
Будьте добры, Буйурун Buyurun (yalvarȇrım),
напишите... (йалварэрым), йазын... yazın... (Yazsanız e...)
(Йазсаныз е...)
Будьте столь любезны, Саймайыныз зааме- Saymayınız
объясните... тинизи, аннадыныз zaametinizi, annadınız
(ачыклайыныз)… (açıklayınız)...
Разрешите мне Изин верин(из) бана İzin verin(iz) bana
(бракыныз (бени); (brakınız (beni);
чекининиз) çekininiz)
выйти чыкайым çıkayım
(-войти, (-гирейим, (-gireyim,
-пройти). -гечейим). - geçeyim).
Можно Вар мы ниӂä Var mı nicä
спросить вас сизä сорайым sizä sorayım
(-ответить, (-ӂувап едейим, (-cuvap edeyim,
-взглянуть)? -бакайым)? - bakayım)?

16
ВОПРОСЫ СОРУШЛАР SORUŞLAR

Пожалуйста (при Буйур(унуз), еер Buyur(unuz), eer


согласии, с просьбой). кайылса. kayılsa.
Будьте любезны, Йалварэрым, Yalvarêrım,
скажите, сöлäйиниз (сöлäсениз е), söläyiniz (söläseniz e),
где находится...? нередä булунэр ...? neredä bulunêr ...?
( -как пройти к...? ( -ниӂä … гечмää? (-nicä ... gecmää?
-как дойти до…? -ниӂä ... етишмää? -nicä ... etişmää?
- закройте окно!) - капайыныз -kapayınız
пенчерейи!) pençereyi!)
Не сочтите за труд, Саймайыныз Saymayınız
зааметинизи, zaametinizi,
закройте (откройте) капайыныз (ачыныз) кapayınız (açınız)
дверь; капуйу; kapuyu;
занавесьте окно. чекин(из) пердейи. çekin(iz) perdeyi.
Что это такое? Бу не(дир)? Не иш бу? Bu ne(dir)? Ne iş bu?
Что означает эта надпись? Бу йазы нейä гелер? Bu yazı neyä geler?
Дайте мне... Вериниз бана... Veriniz bana...
Помогите мне Йардым единиз Yardım ediniz
разыскать... булайым... bulayım...
Прошу, подождите Йалварэрым, Yalvarêrım, bekläyiniz
немного. беклäйиниз бираз. biraz.
Пожалуйста, не Йалварэрым, Yalvarêrım,
беспокойтесь, кахырланмайын(ыз), kahırlanmayın(ız).
все будет в порядке хепси олаӂек ислää (ии) hepsi olacek islää (ii)
(-исполнено в срок). (-вакыдында олаӂек). (-vakıdında olacek).
Не окажете ли мне Йапабилä(мейе) ӂениз Yapabilä(meye)ceniz
услугу? ми бана бир иилик? mi bana bir iilik?
Могу ли я спросить? Вар мы ниӂä Var mı nicä sorayım?
сорайым?

СОГЛАСИЕ. КАЙЫЛЛЫК. KAYILLIK.


ПОДТВЕРЖДЕНИЕ ГЕРЧЕКЛИК GERÇEKLİK

Да. Да. Öлä. Ии. Елбет. Da. Ölä. İi. Elbet.


Конечно, это я. Елбетки бу бäним. Elbetki bu bänim.
Бäн, зер. Bän, zer.
Точно так. Хализ бöлä. Öлä. Haliz bölä. Ölä.
Наверняка. Безбелли. Bezbelli.

17
СОГЛАСИЕ. КАЙЫЛЛЫК. KAYILLIK.
ПОДТВЕРЖДЕНИЕ ГЕРЧЕКЛИК GERÇEKLİK

Безусловно. Елбетки. Мутлак. Elbetki. Mutlak.


Хализинä. Halizinä.
Обязательно. Мутлак. Олур. Mutlak. Olur.
Несомненно. Елбетки. Аслы öлä. Elbetki. Aslı ölä. Ölä,
Öлä, зер. zer.
Бесспорно. Шÿпесиз. Хич бир Şüpesiz. Hiç bir lafsız.
лафсыз. Аслы (б)öлä. Aslı (b)ölä.
Согласен. Кайылым. Kayılım.
Я не возражаю. Бäн рет етмеерим. Bän ret etmeerim.
Вы правы. Сиз дооруйсунуз. Вар Siz dooruysunuz. Var
доорулуунуз. dooruluunuz.
Конечно, так. Елбетки, öлä. Öлä, зер. Elbetki, ölä. Ölä, zer.
Таким образом. Бутакым. Öлä ки. Butakım. Ölä ki.
Это верно. Бу доору. Bu dooru.
Превосходно. Кääмил. Käämil.
Отменно. Отлично. Хелал. Пек ии. Helal. Pek ii.
Разумеется, можно. Беллики, вар ниӂä. Belliki, var ninä.
Пожалуйста. Буйурун(уз). Buyurun(uz).
Конечно. Беллики. Елбетки. Belliki. Elbetki. Ölä,
Öлä, зер. zer.
Да, конечно так. (Да), елбетки öлä. (Da), elbetki, ölä. Ölä,
Öлä, зер. zer.
Мы уверены в этом. Биз инанэрыз, ани Biz inanêrız, ani ölä.
öлä. Биз Biz buna eminiz.
буна еминиз.
Хорошо. Ислää. Ии. İslää. İi.
Прошу. Йалварээрым. Yalvarêrım.
С удовольствием. Бÿÿк хавезлäн. Büük havezlän.

ОТРИЦАНИЕ. РЕТ ЕТМÄК. RET ETMÄK.


ОТКАЗ ИНКÄРЛИК İNKÄRLİK

Нет. Йок. Диил. Yok. Diil.


Нет, это не так. Бу диил öлä. Бу диил Bu diil ölä. Bu diil
доору. dooru.
Нет, я не согласен. Бäн диилим кайыл. Bän diilim kayıl.

18
ОТРИЦАНИЕ. РЕТ ЕТМÄК. RET ETMÄK.
ОТКАЗ ИНКÄРЛИК İNKÄRLİK

Нет, нам это не Йок, бу бизä уймээр. Yok, bu bizä uymêêr.


подходит.
Это не так. Бу диил öлä (доору). Bu diil ölä (dooru).
Нельзя. Олмаз. Olmaz.
Не хочу. Истäмеерим. İstämeerim.
Не согласен. Диилим кайыл. Diilim kayıl.
Это исключено. Бу (иш) олмаз. (Бу Bu (iş) olmaz. (Bu
оламаз.) olаmaz.)
Это невозможно. Бу (иш) йок ниӂä Bu (iş) yok nicä olsun.
олсун. (Бу (Bu olmaz (olamaz).)
олмаз (оламаз).)
Это не правдоподобно. Бу инанылмаз иш. (Бу Bu inanılmaz iş. (Bu
герчексиз иш). gerçeksiz iş).
Это невероятно! Бу йок ниӂä олсун! Bu yok nicä olsun!
Вы не правы. Сиз диилсиниз доору. Siz diilsiniz dooru.
(Йок доорулуунуз). (Yok dooruluunuz).
Вы ошибаетесь. Сиз йанылэрсыныз. Siz yanılêrsınız.
Извините, но я не могу. Афединиз, ама бана Afediniz, ama bana
йакышмээр. yakışmêêr.
Очень жаль, но я не Йазык, ама бäн йок Yazık, ama bän yok
могу идти. ниӂä гидейим. nicä gideyim.
Не хочу огорчить вас, Истäмеерим сизи İstämeerim sizi
но я не могу сделать. гÿӂендирмää, ама бäн gücendirmää, ama bän
йапамайаӂам. yapamayacam.
Не знаю. Билмеерим. Bilmeerim.
Я отрицаю это. Буну рет едерим. Bunu ret ederim. (Bunu
(Буну инкäр едерим). ikär ederim).
Не согласен. Диилим кайыл. Diilim kayıl.
Не нужно. Диил лääзым. Diil lääzım.
Сожалею, но я должен Пишманым (калибим Pişmanım (kalibim
отказаться. чÿрÿйер), ама лääзым çürüyer), ama lääzım
рет (инкäр) едейим. ret (inkär) edeyim.
Это не точно. Бу диил тыпкы. Бу Bu diil tıpkı. Bu diil kär
диил кäр öлä. ölä.

19
ОТРИЦАНИЕ. РЕТ ЕТМÄК. RET ETMÄK.
ОТКАЗ ИНКÄРЛИК İNKÄRLİK

Спасибо, я не хочу Саа ол (шÿкÿр), бäн Saa ol (şükür), bän


истäмеерим istämeerim
(-не могу, (-йок ниӂä йапайым; (-yok nicä yapayım;
йапамайӂам, yapamaycam,
-устал, -йорулдум, -yoruldum,
-голоден, -аачым, -aaçım,
-сыт). -токум). -tokum).
Никогда! Хич бир да вакыт! Hiç bir da vakıt!
Хич бир да заман! Hiç bir da zaman!
Хич бир керен! Hiç bir keren!

РАДОСТЬ, СЕФА, SEFA,


ПРИЗНАНИЕ, СЕВИНМЕЛИК, SEVİNMELİK,
БЛАГОДАРНОСТЬ ХОШЛУК, ИТРАФ, HOŞLUK, İTRAF,
ШӰКӰРЛӰК ŞÜKÜRLÜK

Очень приятно. Пек ислää. Пек ии, пек Pek islää. Pek ii, pek
хош(тур). hoş(tur).
Я очень доволен. Пек разыйым. Хошума Pek razıyım. Hoşuma
пек гитти. pek gitti.
Как приятно! Как я рад! Не гöзäл! Не хош! Ne gözäl! Ne hoş! Pek
Пек севиндирди бени! sevindirdi beni! Ne pek
Не пек (чок) хошума (çok) hoşuma gitti! Pek
гитти! Пек севиндим! sevindim!
Очень хорошо! Пек ислää! Пек ии! Pek islää! Pek ii!
Это чудесно, Пек кääмил, хелал! Pek käämil, helal!
превосходно!
Это очень любезно Пек хатырлыйсыныз. Pek hatırlıysınız. Pek
(мило) с вашей Не пек хошлуйсунуз. hoşlıysunuz.
стороны.
Хорошо. Очень Ислää. Пек ислää. İslää. Pek islää.
хорошо.
Извините, но это мне Афединиз, ама бана бу Afediniz, ama bana bu
не подходит. уймээр (йарамээр). uymêêr (yaramêêr).
Спасибо. Большое Саа ол. Чок саа ол. Saa ol. Çok saa ol.
спасибо. Шÿкÿр. Чок шÿкÿр. Şükür. Çok şükür.
Благодарю от всего Бÿтÿн ÿреклäн Bütün üreklän (ürektän)
сердца. (ÿректäн) шÿкÿр şükür ederim.
едерим.

20
РАДОСТЬ, СЕФА, SEFA,
ПРИЗНАНИЕ, СЕВИНМЕЛИК, SEVİNMELİK,
БЛАГОДАРНОСТЬ ХОШЛУК, ИТРАФ, HOŞLUK, İTRAF,
ШӰКӰРЛӰК ŞÜKÜRLÜK

Благодарю, вы очень Саа олунуз, сиз пек Saa olunuz, siz pek
любезны. хатырлыйсыныз. hatırlıysınız.
Искренне вам Бÿтÿн ÿреклäн Bütün üreklän (ürektän)
признателен (ÿректäн) сизä sizä şükürüm (sizi
(признательна). шÿкÿрÿм (сизи шÿкÿр şükür ederim).
едерим).
Благодарю вас за Шÿкÿр едерим сизи Şükür ederim sizi
любезность хатырлыыныз ичин hatırlıınız için
(-внимание, (-сайдыыныз ичин, (-saydıınız için,
-приглашение, -теклифиниз -teklifiniz
(чаардыыныз) ичин; (çaardıınız) için;
-подарок, -баашыш ичин, -baaşış için,
-сувенир, -сувенир ичин, -suvenir için,
-поздравление, -кутладыыныз ичин, -kutladıınız için,
-помощь, -йардымыныз ичин, -yardımınız için,
-оказанный приём, -каблеттииниз - kablettiiniz (kabul
(кабул еттииниз) ичин, ettiiniz) için,
- гостеприимство). -мусaафирӂилик -musaafircilik
(мусаафирӂиилиниз) (musaafirciiliniz)
ичин); için);
конукладыыныз ичин. konukladıınız için.
Заранее вам благодарен Замандан шÿкÿрÿм Zamandan şükürüm
(благодарна). сизлерä. sizlerä.
Пожалуйста, не за что. Саа ол, йок нейä. Saa ol, yok neyä.
Не знаю, как вас Хич билмеерим, ниӂä Hiç bilmeerim, nicä sizi
благодарить. сизи щÿкÿр едейим. şükür edeyim.
Я вам очень Сизи чок шÿкÿр Sizi çok şükür ederim.
признателен едерим. Сизä чок Sizä çok şükürüm.
(признательна). шÿкÿрÿм.
С (большим) (Бÿÿк) хавезлäн. (Büük)
удовольствием. havezlän.

21
АФЕТМÄК, AFETMÄK,
ИЗВИНЕНИЕ, ПИШМАННЫК, PİŞMANNIK,
СОЖАЛЕНИЕ, КАХЫРЫ ПАЙ KAHIRI PAY
СОБОЛЕЗНОВАНИЕ ЕТМАК. АӁЫМАК ETMÄK. ACIMAK
(АӁЫМАННЫК) (ACIMANNIK)

Простите, пожалуйста. Йалварэрым, Yalvarêrım,


афедин(из) (прост afedin(iz) (prost ediniz).
единиз).
Простите, что Афединиз (прост Afedin(iz) (prost
я заставил(а) вас ждать единиз), ани ediniz), ani
беклеттирдим кендими beklettirdim kendimi
(-перебиваю вас, (-кесерим сöзÿнÿзÿ (-keserim sözünüzü
(лафынызы), (lafınızı)),
-беспокою вас, -раадынызы бозэрым, -raadınızı bozêrım,
-помешал(а), -енгел еттим, -engel ettim,
-опоздал(а), -геч калдым, -geç kaldım,
-не позвонил(а), -телефон ачамадым; -telefon açamadım;
телефонда сеседäмедим, telefonda sesedämedim,
-не написал(а), -йазамадым, -yazamadım,
-не пришел (пришла). -гелмедим (гелäмедим)). -gelmedim (gelämedim)).
Извините, пожалуйста. Йалварэрым, Yalvarêrım, afedin(iz)
афедин(из) (прост (prost ediniz).
единиз).
Извините, я не хотел(а) Афединиз, бäн Afediniz, bän
вас обидеть. истäмедим сизи istämedim sizi
гÿӂендирейим. gücendireyim.
Простите, я этого не Афединиз, ама бäн Afediniz, ama bän bölä
думал(а) бöлä дÿшÿнмäздим düşünmäzdim
(-не это хотел(а) (-буну истäмедим (-bunu istämedim
сказать). солемää). sölemää).
Извините, я занят(а). Афединиз, беним йок Afediniz, benim yok
вакыдым. vakıdım.
Ничего особенного. Диил ким не. Diil kim ne.
Жаль! Йазык! Yazık!
Как жаль! Не йазык! Ne yazık!
Очень сожалею. Пек пишманым. Pek pişmanım.
Очень жалею, что не Пек пишманым Pek pişmanım (canım
поехала. (ӂаным аӂыйэр), ки acıyêr), ki (ani)
(ани) гидäмедим. gidämedim.
Жалко, что вы не Йазык, ани Yazık, ani gelämediniz.
приехали. гелäмединиз.
Напрасно. Бошуна. Boşuna.

22
АФЕТМÄК, AFETMÄK,
ИЗВИНЕНИЕ, ПИШМАННЫК, PİŞMANNIK,
СОЖАЛЕНИЕ, КАХЫРЫ ПАЙ KAHIRI PAY
СОБОЛЕЗНОВАНИЕ ЕТМАК. АӁЫМАК ETMÄK. ACIMAK
(АӁЫМАННЫК) (ACIMANNIK)

Опасно. Наафилä. Naafilä.


К сожалению. Не йазык. Ne yazık. Pişmannııma
Пишманныыма (гöрä). (görä).
Близко к сердцу. Ӂана йакын. Cana yakın.
Очень опечален. Пек гÿӂеник. Pek gücenik.
Какая неприятность! Аман, не бела! Aman, ne bela!
Это очень плохо! Бу пек кöтÿ! Бу пек Bu pek kötü! Bu pek
фена (прост)! fena (prost)!
Искренне огорчё(е)н(а). Пек гÿӂeниким. Pek gücenikim.
Я глубоко опечален(а). Бäн бÿÿк кахыра Bän büük kahıra
дÿштÿм. düştüm.
Какое несчастье! Не бела! Не дерт! Ne bela! Ne dert!
Мы крайне огорчены. Биз пек гÿӂеникиз. Biz pek gücenikiz.
Мое соболезнование! Кахырынызы Kahırınızı payederim.
пайедерим. Сизиннäн Sizinnän yas tutêrım.
йас тутэрым.
Такое горе! Öлä бир кахыр! Ölä bir kahır!
Такое несчастье! Öлä бир бела! Ölä bir bela!

ЗНАКОМСТВО ТАНЫШМАК TANIŞMAK

Я хочу познакомиться Бäн истеерим Bän isteerim sizinnän


с вами. сизиннäн танышмаа. tanışmaa.
Разрешите Вар мы насыл Var mı nasıl tanışalım,
представиться, меня танышалым, беним benim adım...
зовут... . адым...
Позвольте представить Истеерим сизиннäн İsteerim sizinnän
вам... таныштырайым... tanıştırayım...
Это мой друг. Бу беним достум. Bu benim dostum.
Вы меня хорошо Сиз бени ислää ми Siz beni islää mi
понимаете? аннээрсыныз? annêêrsınız?
Как пишется ваше Сизин адыныз ниӂä Sizin adınız nicä
имя? йазылэр? yazılêr?
Откуда вы родом? Сиз нерелийсиниз? Siz nereliysiniz?

23
ЗНАКОМСТВО ТАНЫШМАК TANIŞMAK

Я не всё понимаю. Бäн хепсини Bän hepsini


аннамээрым. annamêêrım.
Говорите, пожалуйста, Йалварэрым, таа Yalvarêrım, taa
медленнее. еникунуӂа лафединиз. enikunuca lafediniz.
Откуда вы приехали? Нередäн гелдиниз? Neredän geldiniz?
Я приехал из Болгарии Бäн Булгарийадан, (Рус- Bän Bulgariyadan
(России, Турции, сийадан, Тÿркийадан, (Rusiyadan, Türkiyadan,
Украины). Украйнадан) гелдим. Ukraynadan) geldim.
Где вы остановились? Сиз нередä Siz neredä
дургундунуз? durgundunuz?
Приехал на сессию Бäн топлантыйа Bän toplantıya (sesiyaya
(сессияйа)
(-конгресс, (-конгрессä, (-kongresä,
- совещание -дернек сöзÿнä -dernek sözünä
- конференцию). -конференцийайа -konferențiyaya geldim).
гелдим).
Хорошо ли вы Ии ми (ислää ми) İi mi (islää mi)
доехали? етишäбилдиниз? etişäbildiniz?
Вы первый раз в Илк сефер ми İlk sefer mi
Молдове? Молдовадайсыныз? Moldovadaysınız?
В Гагаузии вы Гагаузийада сефтä Gagauziyada seftä
впервые? мийсиниз? miysiniz?
Я никогда раньше Таа илери бäн йоктур Taa ileri bän yoktur
не бывал(а) в гелдиим сизин geldiim sizin
вашей республике республиканыза respublikanıza
(автономии). (автономияныза). (avtonomiyanıza).
Мне давно хотелось (Бäн) чоктан истäрдим (Bän) çoktan istärdim
побывать в вашем краю. сизин тарафа гелейим. sizin tarafa geleyim.
Как вы проводите Хайлак вакыдынызы Haylak vakıdınızı nesoy
свобод­ное время? несой гечирерсиниз? geçirersiniz?
Где проведёте отпуск? Отпускайы (татили) Otpuskayı (tatili)
нередä гечиреӂениз? neredä geçireceniz?
Вы часто ходите в Сиз сык мы Siz sık mı gidersiniz
кино, гидерсиниз кинойа, kinoya,
(-в театр, (-театрайа, (-teatraya,
-на концерты)? -концертä)? -konţertä)?
Вы вечером (завтра) Авшама (йаарын) Avşama (yaarın)
свободны? хайлаксыныз мы? haylaksınız mı?

24
ЗНАКОМСТВО ТАНЫШМАК TANIŞMAK

Можно встретиться с Вар мы ниӂä Var mı nicä sizinnän


вами сегодня в семь сизиннäн бÿÿн саат büün saat edidä
часов? едидä булушмаа? buluşmaa?
Когда мы ещȇ можем Незаман таа вар насыл Nezaman taa var nasıl
встретиться? булушалым? buluşalım?
Не хотите (не желаете) Истäмеерсиниз ми İstämeersiniz mi (yok
пойти сегодня вечером (йок му хавезиниз) бу mu haveziniz) bu
в кафе авшам кафенейä avşam kafeneyä
(-в ресторан, (-ресторана, (-restorana,
-в музей, -музейа, -muzeya,
-на концерт, -концертä, -konţertä,
-в театр)? -театрайа) гитмää? -teatraya) gitmää?
Я хочу пойти куда-ни­ Истеерим бирери İsteerim bireri gitmää
будь потанцевать. гитмää ойун ойнамаа oyun oynamaa (dans
(данс етмää). etmää).
С удовольствием! Бÿÿк хавезлäн! Büük havezlän!
Во сколько? Саат качта? Saat kaçta?
Куда? Нерейи? Nereyi?
Разрешите пригласить Изин вериниз İzin veriniz
вас на танец. (изининизлäн), теклиф (izininizlän), teklif
едейим сизи бир ederim sizi bir oyuna.
ойуна.
Вы танцуете Сиз пек кääмил Siz pek käämil
превосходно. ойнээрсыныз (данс oynêêrsınız (dans
едерсиниз). edersiniz).
Спасибо, я стараюсь. Саа олунуз, бäн Saa olunuz, bän
савашэрым. savaşêrım.
Не желаете ли выпить Истäмеерсиниз ми бир İstämeersiniz mi
рюмку вина? филӂанӂык шарап bir filcancık şarap
буйурмаа? buyurmaa?
Не желаете ли выпить Истäмеерсиниз ми İstämeersiniz mi
чашку чаю бир чай (бир филӂан bir çay (bir filcan çay)
чай)
(-кофе)? (-бир кафä; бир (-bir kafä; bir filcan
филӂан кафä) ичмää? kafä) içmää.
Позавтракали (обедали, Сабаа (ÿÿлен, аушам) Sabaa (üülen, auşam)
ужинали) ли вы? екмеени идиниз ми ekmeeni idiniz mi
(алдыныз мы)? (aldınız mı)?
Не хотите ли Дондурма Dondurma
мороженного? истäмеерсиниз ми? istämeersiniz mi?

25
ЗНАКОМСТВО ТАНЫШМАК TANIŞMAK

Мне пора идти. Лääзым гидейим. Lääzım gideyim. (Vakıt


(Вакыт гелди гидейим). geldi gideyim).
Посидите ещё немного. Отурунуз Oturunuz (duruklanınız)
(дурукланыныз) таа taa biraz.
бираз.
Когда мы увидимся? Незаман булушаӂез Nezaman buluşacez
(горÿшеӂез)? (görüşecez)?
Заходите ко мне (к Буйурун, гелин бана Buyurun, gelin bana
нам). (бизä). (bizä).
С удовольствием. (Бÿÿк) хавезлäн. (Büük) havezlän.
Дайте мне ваш адрес. Верин бана Verin bana adresinizi.
адресинизи.
Мы вас ждем вечером. Беклеериз сизи Bekleeriz sizi
авшамнен. avşamnen.
Друг (товарищ) ... Кафадар ... евдä ми? Kafadar ... evdä mi?
дома?
Нет. Он вышел. Йок. О нерейи сä Yok. O nereyi sä gitti.
гитти.
Он еще не вернулся с О таа иштäн гелмеди. O taa iştän gelmedi.
работы.
Войдите пожалуйста. Буйурун, гечин Buyurun, geçin (girin).
(гирин).
Проходите, снимите Гечиниз, палтонузу Geçiniz, paltonuzu
пальто. чыкарыныз. çıkarınız.
Вам придется немного Лääзым олаӂэк бираз Lääzım olacek biraz
подождать. беклейäсиниз. bekleyäsiniz.
Садитесь, пожалуйста. Буйурун, отурун. Buyurun, oturun.
Здравствуйте, товарищ Заманнээрсын(ыз), Zamannêêrsın(ız),
(господин)...! кафадар (бай) ... (бей)! kafadar (bay)… (bey)!
С приездом вас! Хош гелдиниз (сефа Hoş geldiniz (sefa
гелдиниз)! geldiniz)!
Позвольте мне предста­ Изин верин (варса İzin verin (varsa nicä;
вить вас моей жене. ниӂä; йакышарса), yakışarsa), tanıştırayım
таныштырайым сизи sizi eşimnän
ешимнäн (карымнан). (karımnan).
Давно мы с вами не Биз чоктан Biz çoktan görüşmedik.
виделись. горÿшмедик.

26
ЗНАКОМСТВО ТАНЫШМАК TANIŞMAK

Как вы поживаете? Ниӂä йашээрсыныз? Nicä yaşêêrsınız? Nasıl


Насыл (ниӂä) (nicä) yaşamanız?
йашаманыз?
Как дела? Ишлäр несой (ниӂä) İşlär nesoy (nicä)
гидерлäр? giderlär?
Как поживает ваша Айленизин халы Aylenizin halı (kefi)
семья? (кефи) несой (ии ми)? nesoy (ii mi)?
Как ваше Халыныз несой? Halınız nesoy? Nasıl
самочувствие? (Насыл кефлäр?) keflär?
Как здоровье членов Евӂиманнарыныз саа Evcimannarınız saa mı?
вашей семьи? мы?
Спасибо. Всё хорошо. Саа ол. Хепси ии Saa ol. Hepsi ii (şükür
(шÿкÿр бÿÿнкÿ гÿнä). büünkü günä).
Как вы себя Насыл саалыыныз? Nasıl saalıınız?
чувствуете?
Как вы доехали? Ниӂä етиштиниз? Nicä etiştiniz?
Спасибо, хорошо. Шÿкÿр, ислää. Şükür, islää.
Вы давно здесь? Сиз чоктан мы Siz çoktan mı
бурадайсыныз? buradaysınız?
Я очень рад вас видеть. Гöрÿштÿÿмÿз ичин Görüştüümüz için pek
пек севинерим./ sevinerim. /
Пек севинерим, ани Pek sevinerim, ani
гöрÿштÿк. görüştük.
У меня к вам большая Сизä бир бÿÿк риӂäм Sizä bir büük ricäm
просьба. (йалвармам) вар (yalvarmam) var
(олаӂэк). (olacek).
Я очень доволен нашей Булушмамыз пек Buluşmamız pek
встречей. хошума гитти. hoşuma gitti.
(Булушмамыза пек (Buluşmamıza pek
разыйым). razıyım).
Что нового? Бишей ени вар мы? Bişey eni var mı? (Ne
(Не вар, не йок?) var, ne yok?)
Я хочу с вами Бäн истеерим Bän isteerim sizinnän
поговорить. сизиннäн лафетмää. lafetmää.
К сожалению, я должен Йазык (Афет(диниз)), Yazık (Afet(diniz)),
уйти. ама лääзым гидейим. ama lääzım gideyim.
Я пришел с вами Гелдим сизиннäн Geldim sizinnän prost
попро­щаться. прост олмаа. olmaa.

27
ЗНАКОМСТВО ТАНЫШМАК TANIŞMAK

Мне жаль расставаться Айырылмамыз пек Ayırılmamız pek


с вами. аӂынаӂак гелер бана. acınacak geler bana.
Жаль, что мы не Йазык, ани таа илери Yazık, ani taa ileri
встрети­лись раньше. булушмадык. buluşmadık.
Надеюсь, что вскоре Умутланэрым, ани Umutlanêrım, ani tezdä
опять увидимся. тездä генä булушаӂэз. genä buluşacez.

ЗНАНИЕ ЯЗЫКОВ ДИЛ БИЛГИСИ DİL BİLGİSİ

Родной язык. Ана дили. Ana dili.


Другой язык. Башка дил. Başka dil.
Языки народов мира. Дÿннä халкларынын Dünnä halklarının
диллери. dilleri.
Иностранный язык. Йабанӂы дил Yabancı dil (aşırıdakı
(ашырыдакы дил). dil).
Мой родной язык - Ана дилим - гагауз Ana dilim – gagauz
гагаузский (говорю по- дили (лафедерим dili (lafederim (sölpet
гагаузски), (сöлпет едерим) ederim) gagauzça),
гагаузча),
(-английский, (-ингилиз, (-ingiliz,
(-древне-огузский, - евелки огуз -evelki oguz,
-болгарский, -булгар, -bulgar,
-грузинский, -гÿрӂÿ дили -gürcü dili (gürcüycä),
(ÿрӂÿйӂä),
-русский, -рус дили (русча), -rus dili (rusça),
-украинский, -украин дили -ukrain dili (ukrainca),
(украинӂа),
-молдавский). -молдован) дили. -moldovan) dili.
Наш язык относится Бизим дилимиз Bizim dilimiz türk
к тюркской языковой тÿрк диллеринин dillerinin aylesindän.
семье. айлесиндäн.
Я знаю румынский Бäн билерим ромын Bän bilerim romın
язык. дилини. dilini.
Я не знаю греческого. Бäн билмеерим урумӂа. Bän bilmeerim urumca.
Какой язык вы знаете, Гагаузчадан каарä, Gagauzçadan kaarä,
кроме гагаузского? ангы дили таа angı dili taa bilersiniz?
билерсиниз?
Я знаю болгарский Бäн билерим булгарӂа Bän bilerim bulgarca
(-румынский, (-ромынӂа, (-romınca,
-албанский) язык. -арнаутча). -arnautça).

28
ЗНАНИЕ ЯЗЫКОВ ДИЛ БИЛГИСИ DİL BİLGİSİ

Какой иностранный Ашырыдакы Aşırıdakı (yabancı)


язык вы знаете? (йабанӂы) dillerdän angısını
диллердäн ангысыны bilersin?
билерсиниз?
Знаете ли вы Ингилиз дилини İngiliz dilini (ingilizçä)
английский язык (ингилизчä)
(-немецкий язык, (-немцä дилини (-nemţä dilini
(немцейӂä), (nemţeycä),
-французский язык)? -француз дилини -franţuz dilini
(французча) (franţuzça) bilersiniz
билерсиниз ми? mi?
Не понимаю по- Аннамээрым ерменӂä Annamêêrım ermencä
армянски (-по- (-чыфытча, (-çıfıtça, yahudiycä).
еврейски). йахудийӂä).
Кто знает по-русски? Ким билер русча? Kim biler rusça?
Вы меня понимаете? Аннээрсыныз мы Annêêrsınız mı beni?
бени?
Я вас хорошо понимаю, Бäн сизи ислää Bän sizi islää annêêrım,
но мне (очень) трудно аннээрым, ама бана ama bana (pek) zor
говорить. (пек) зор гелер geler lafetmää.
лафетмää.
Я понял(а) все, что вы Не сиз сöлединиз, Ne siz sölediniz,
сказали. хепсини аннадым. hepsini annadım.
Я вас не понял(а). Бäн сизи аннамадым. Bän sizi annamadım.
Повторите, пожалуйста, Йалварэрым, Yalvarêrım, söläyiniz
ещё раз. сöлäйиниз таа бир taa bir kerä.
керä.
Объясните, Йалварэрым, Yalvarêrım, annadınız,
пожалуйста, что здесь аннадыныз, не йазылы ne yazılı burada?
написано? бурада?
Что означает это слово? Бу сöзÿн не маанасы Bu sözün ne maanası
вар? var?
Как это называется по- Ниӂä буна деерлäр Nicä buna deerlär
гагаузски гагаузча gagauzça
(-по-венгерски, (-маӂарӂа, (-macarca,
-по-польски, -полякча (лäхча), -poläkça (lähcä),
-по-узбекски)? -ÿзбекчä)? -üzbekçä)?
Как произносится это Бу сöз (лаф) ниӂä Bu söz (laf) nicä
слово? сöленер? sölener?

29
ЗНАНИЕ ЯЗЫКОВ ДИЛ БИЛГИСИ DİL BİLGİSİ

Я правильно Бäн доору му Bän dooru mu


произношу? сöлеерим? söleerim?
Нам нужен переводчик. Бизä лääзым талмач Bizä lääzım talmaç
(чевириӂи). (çevirici).
Просите, пожалуйста, Йалварэрым, чаарын Yalvarêrım, çaarın
сюда переводчика. бурайы талмаӂы burayı talmacı
(чевириӂийи). (çeviriciyi).
Переведите, Йалварэрым, Yalvarêrım, çeviriniz
пожалуйста. чевириниз (talmaçlayınız).
(талмачлайыныз).

ЛИЧНЫЕ КЕНДИН KENDİN


ДАННЫЕ ИЧИН İÇİN
БИЛГИЛÄР BİLGİLÄR

АНКЕТА, АНКЕТА, ANKETA,


ОПРОСНОЙ ЛИСТ СОРМАК ЙАПРАА SORMAK YAPRAA

Анкетные данные. Анкета билгилери. Anketa bilgileri.


Имя Ад Ad
Фамилия Лаап /сойад(ы) Laap /soyad(ı)
Отчество Бобайӂасына Bobaycasına
Год рождения Дуума йылы Duuma yılı
Место рождения Дуума ери Duuma eri
Профессия, Занаат Zanaat
специальность
Образование Ӱӱретим Üüretim
Национальность Миллетлик Milletlik
Женат (замужем) Евли Evli
Холост Деликанны Delikannı
Не замужем (не женат) Диил евли Diil evli
Вдовец Дул адам Dul adam

30
АНКЕТА, АНКЕТА, ANKETA,
ОПРОСНОЙ ЛИСТ СОРМАК ЙАПРАА SORMAK YAPRAA

Вдова Дул кары Dul karı


Разведённый (-ая) Айырылы Ayırılı
Место постоянного Дайма йашадыы ери Dayma yaşadıı eri
жительства (йуртлуу) (yurtluu)
Временное место Вакытлы йашадыы ери Vakıtlı yaşadıı eri
жительства (конак еви) (konak evi)
Нынешний адрес Шиндики адрес Şindiki adres
Отношение к воинской Аскерӂилик илгиси Askercilik ilgisi
обязанности
Мой электронный Беним електрон адресим Benim elektron adresim
адрес

ВОЗРАСТ ЙАШ YAŞ

Сколько вам лет? Кач йашындайсыныз? Kaç yaşındaysınız?


Сколько тебе лет? Кач йашындайсын? Kaç yaşındaysın?
Мне 20 (30, 40, 60) лет. Бäн 20 (30, 40, 60) Bän 20 (30, 40, 60)
йашындайым. yaşındayım.
Сколько лет твоему Кач йашында аган Kaç yaşında agan
старшему брату (батÿн) (batün)
(-младшему брату)? (-кардашын)? (-kardaşın)?
Сколько лет твоей Кач йашында какун Kaç yaşında kakun
старшей (аблан, цацин) (ablan, ţaţin)
(- младшей) сестре? (-кызкардашын)? (-kızkardaşın)?
Сколько лет вашему Кач йашында Kaç yaşında çocucaanız
мальчику (сыну)? чоӂуӂааныз (оолунуз)? (oolunuz)?
Ему (ей) три года. О ÿч йашында. O üç yaşında.
Мне скоро будет 21 год. Тездä ирми бир Tezdä irmi bir yaşında
йашында олаӂам olacam (yaşımı
(йашымы долдураӂам). dolduracam).
Мне исполнилось 19 Бäн ондокуз йашымы Bän ondokuz yaşımı
лет. долдурдум. doldurdum.
Мне пошел 19-ый год. Бäн ондокуз(унӂу) Bän ondokuz(uncu)
йашыма бастым. yaşıma bastım.
Мы ровесники Биз акраныз. Biz akranız.
(ровесницы).

31
ВОЗРАСТ ЙАШ YAŞ

Я на три года старше Бäн ÿч йаш таа бÿÿкÿм Bän üç yaş taa büüküm
(-моложе) (вас) тебя. сендäн sendän
(-таа кÿчÿкÿм/генчим (-taa küçüküm /gençim
(сиздäн) сендäн). (sizdän) sendän).
В каком году вы Ангы (качынӂы) Angı (kaçıncı) yıldan
родились? йылдан дууманыз? / duumanız? /Kaçtan
Качтан дууман(ыз)? duuman(ız)?
В каком году ты Дууман ангы (качынӂы) Duuman angı (kaçıncı)
родился? йылдан? Дууман качтан? yıldan? Duuman kaçtan?
Я родился в 1959 году. Беним дуумам бин Benim duumam bin
докузÿз елли докузунӂу dokuzüz elli dokuzuncu
йылдан. yıldan.
Он заметно вырос. О гöрÿмнÿ (хайлиӂä, O görümnü (haylicä,
герää гиби) gerää gibi) kalkınmış.
калкынмыш.
Он прожил до глубокой О узун бир öмÿр O uzun bir ömür yaşadı
старости. йашады (чок гечкин (çok geçkin yaşadan
йашадан етишти). etişti).
Сколько лет этому Кач йыллык (незаман Kaç yıllık (nezaman
зданию курулмуш) бу йапы kurulmuş) bu yapı
(-церкви, (-клисä, (-klisä,
-парку)? -парк)? -park)?
Когда посажено это Незаман екилмиш Nezaman ekilmiş
дерево? (дикилмиш; койулмуш) (dikilmiş; koyulmuş) bu
бу фидан? fidan?
год рождения дуума йылы duuma yılı
малолетний кÿчÿк йашта küçük yaşta
дошкольный возраст ÿÿрениӂи йашына üürenici yaşına
басмамыш ушак basmamış uşak
школьный возраст ÿÿрениӂи йашына üürenici yaşına basmış
басмыш ушак uşak
с раннего возраста кÿчÿк йаштан (беери) küçük yaştan (beeri)
молодой (ая) генч, деликанны genç, delikannı
юный (ая) генч, генчеӂик genç, gençecik
юноша олан, деликанны olan, delikannı
молодость генчлик gençlik
подросток чоӂук çocuk
совершеннолетний ерген ergen

32
ВОЗРАСТ ЙАШ YAŞ

средний возраст орта йаш orta yaş


преклонный возраст бÿÿк йаш(та), коӂа büük yaş(ta), koca
йаш(та) yaş(ta)
старый (ая) ихтиäр, карт ihtär, kart
старость ихтиäрлык, картлык ihtärlık, kartlık
новорожденный дуумуш ушак, кÿчÿк duumuş uşak, küçük
ушак, мемедä ушак, uşak, memedä uşak,
куӂакта ушак, кундакта kucakta uşak, kundakta
ушак uşak
мальчик школьного школаӂы йашында şkolacı yaşında çocucak
возраста чоӂуӂак
человек средних лет орта йашта бир адам orta yaşta bir adam
(инсан) (insan)
молодая женщина генч инсан (гелин; genç insan (gelin; karı)
кары)
девушка кыз kız
парень олан, деликанны olan, delikannı

СЕМЬЯ АЙЛÄ AYLÄ

У вас большая семья? Сизин айлениз бÿÿк мÿ? Sizin ayleniz büük mü?
Сколько вас в семье? Айлениздä Aylenizdä kaç cansınız
кач ӂансыныз (kişiysiniz)?
(кишийсиниз)?
Наша семья из пяти Айлемиздä беш ӂан Aylemizdä beş can (kişi)
человек. (киши) вар. var.
Сколько у тебя братьев Кач кардашын Kaç kardaşın
(-сестёр)? (-кызкардашын) вар? (-kızkardaşın) var?
У меня два брата и Ики кардашым хем бир İki kardaşım hem bir
сестра. кызкардашым вар. kızkardaşım var.
Где работает ваш Аганыз (батÿнуз) Aganız (batünuz) neredä
старший брат? нередä чалышэр? çalışêr?
Мой брат шофёр. Агам (батÿм) шофöр Agam (batüm) şoför
ишлеер. işleer.
Вы женаты? Сиз евли мийсиниз? Siz evli miysiniz?
Ты женат? Сäн евли мийсин? Sän evli miysin?
Он женат? О евли ми? O evli mi?

33
СЕМЬЯ АЙЛÄ AYLÄ

Я женат. Бäн евлийим. Bän evliyim.


Он холост (вдовец). О деликанны (дул). O delikannı (dul).
Это моя жена. Бу беним карым. Bu benim karım.
Кем работает ваша Карыныз нередä Karınız neredä çalışêr?
жена? чалышэр?
Моя жена учительница Беним карым Benim karım
ÿÿредиӂийка üürediciyka
(-врач, (-доктор, илаччы, (-doktor, ilaççı,
-домашняя хозяйка). -евӂиманныы тутэр). -evcimannıı tutêr).
Вы давно женаты? Чоктан мы евлийсиниз? Çoktan mı evliysiniz?
Да, давно. Елбет, чоктан. Elbet, çoktan.
Нет недавно. Йок, диил чоктан. Yok, diil çoktan.
Нет, я не женат. Йок, бäн диилим евли. Yok, bän diilim evli.
Вы живете (в доме) у Ана-боба йанында Ana-boba yanında
родителей? (евиндä) ми (evindä) mi yaşêêrsınız?
йашээрсыныз?
Вы замужем? Евли мийсиниз? Evli miysiniz?
У вас есть муж? Коӂаныз вар мы? Kocanız var mı?
Она замужем? О евли ми? O evli mi?
Я не замужем. Бäн диилим евли. Bän diilim evli.
У неё есть муж. Онун вар коӂасы. Onun var kocası.
Кем работает ваш муж? Коӂаныз нередä Kocanız neredä çalışêr?
чалышэр?
Мой муж агроном Беним коӂам агроном Benim kocam agronom
(-портной, (-терзи, (-terzi,
-плотник (столяр), -дÿлгер, -dülger,
-директор, - директор, - direktor,
-повар, -ашчы, -aşcı,
-кузнец -чилингир -çilingir
-юрист). -йурист). -yurist).
Познакомьтесь, это мой Танышыныз, бу беним Tanışınız, bu benim
муж. коӂам. kocam.
Есть ли у вас дети? Ушакларыныз вар мы? Uşaklarınız var mı?
У меня двое (трое) Беним ики (ÿч) ушаам Benim iki (üç) uşaam
детей. вар. var.
Это ваш ребёнок? Сизин ми бу ушак? Sizin mi bu uşak?

34
СЕМЬЯ АЙЛÄ AYLÄ

Сколько лет вашему Кач йашында ушааныз, Kaç yaşında uşaanız,


ребенку,
(-вашему сыну, (-чоӂуунуз, (-çocuunuz,
-вашей дочери)? -кызыныз)? -kızınız)?
Как зовут вашего Ушаанызын несой Uşaanızın nesoy (nicä)
ребёнка? (ниӂä) ады? adı?
Как тебя зовут? Ниӂä (несой) сенин Nicä (nesoy) senin adın?
адын?
Ты учишься в школе? Школада мы Şkolada mı üürenersin?
ÿÿренерсин?
Кто твои родители? Анан-бобан ким(дир)? Anan-boban kim(dir)?
Где работают твои Анан-бобан нередä Anan-boban neredä
родители? чалышэр? çalışêr?
Мои родители врачи. Анам-бобам доктор. Anam-bobam doktor.
Они землепашцы. Оннар чифтчи. Onnar çiftçi.
У меня нет родителей Анам-бобам йок (бäн Anam-bobam yok (bän
(я сирота). ÿÿсÿзÿм). üüsüzüm).
Я живу у родственников Бäн йашээрым Bän yaşêêrım
сенселемдä senselemdä
(- у моей тети, (-лелÿмда, (-lelümda,
- у моего дяди (дядя по -амуӂамда, чучумда -amucamda, çuçumda
матери), (дайкамда; уйчумда), (daykamda; uyçumda),
-у дедушки, -дäдумда, бÿÿк бобамда, -dädumda, büük
дедемдä, bobamda, dedemdä,
-у бабушки). -бабумда, малимдä, -babumda, malimdä,
бÿÿк анамда). ninemdä, büük anamda).
Кто это на фотографии? Шу (бу) патреттä Şu (bu) patrettä
(фотода) кимдир? (fotoda) kimdir?
Это моя мать Бу беним анам (мамум) Bu benim anam (mamum)
(- моя бабушка, (-бабум, малим, бÿÿк (-babum, malim, büük
анам, anam,
- моя тетя - лелÿм, - lelüm,
- моя старшая - аблам, какум - ablam, kakum
(младшая) сестра. (кызкардашым). (kızkardaşım).
Кто этот мужчина? Бу адам ким(дир)? Bu adam kim(dir)?

35
СЕМЬЯ АЙЛÄ AYLÄ

Это мой отец Бу (о) беним бобам Bu (о) benim bobam


(бакам, тäтÿм, бачим) (bakam, tätüm, baçim)
(-мой дедушка, (-дäдум, бÿÿк бобам, (-dädum, büük bobam,
дедäм, dedäm,
-двоюродный брат по -амуӂанын, чучунун -amucanın, çuçunun
линии отца (матери). (дайканын, уйчунун) (daykanın, uyçunun)
оолу). oolu).
бабушка бабу, мани, мали, бÿÿк babu, mani, mali, büük
ана ana
брат ага, батÿ aga, batü
внук по линии сына оолунун (кызынын) oolunun (kızının) oolu;
(дочери) оолу; унука, евлат, unuka, evlat, torun
торун
внучка по линии сына оолунун (кызынын) oolunun (kızının) kızı;
(дочери) кызы; унука(сы), евлат, unuka(sı), evlat, torun
торун
двоюродный брат по амуӂа, чучу (дайка, amuca, çuçu (dayka,
линии отца (матери) уйчу) оолу uyçu) oolu
деверь кайын; кайынчу; девер kayın; kayınçu; dever
дедушка däду; бÿÿк боба; дедä dädu; büük boba; dedä
девочка кызчааз kızçaaz
девушка кыз kız
дочка(моя) кызым kızım
дядя по линии отца амуӂа, чучу (дайка, amuça, çuçu (dayka,
(матери) уйчу) uyçu)
жена кары, еш karı, eş
жених гÿвää, йавклу, гÿвää güvää, yavklu, güvää
олаӂаа olacaa
женщина кары, кадын karı, kadın
золовка горÿмӂä görümcä
зять гÿвää güvää
зять-примак ич гÿвää iç güvää
крёстный (посажёный) нуна (саадыч) nuna (saadıç)
отец
крёстная (посажёная) нуна (наша) nuna (naşa)
мать
кровный брат кан кардаш, кардаш kan kardaş, kardaş

36
СЕМЬЯ АЙЛÄ AYLÄ

мальчик чоӂук çocuk


мать ана, маму ana, mamu
Мать (отец) жениха бÿÿк кайнана (кайната) büük kaynana (kaynata)
мать (отец) невесты кÿчÿк кайнана küçük kaynana
(кайната); аналык, (kaynata); analık
мачеха ÿвä ана, икинӂи ана uvä ana, ikinci ana
младшая сестра кызкардаш kızkardaş
муж старшей сестры еништä eniştä
или тёти
муж коӂа, адам, еш koca, adam, eş
мужчина адам, еркек adam, erkek
невеста гелин gelin
невестка гелин gelin
отец боба, бака, бачи, тати, boba, baka, baçi, tätü
тäтÿ
отчим бобалык, ÿвä боба, bobalık, üvä boba, ikinci
икинӂи боба boba
падчерица ÿвä кыз uvä kız
пасынок ÿвä оол uvä ool
племянник по линии ага, батÿ (каку) оолу aga, batü (kaku) oolu
старшего брата (кардаш/кызкардаш
(сестры) оолу) (kardaş/kızkardaş oolu)
племянница по линии кардаш (кызкардаш) kardaş (kızkardaş) kızı
младшего брата (сестры) кызы
приёмный ребёнок ааретлик (ушак) aaretlik (uşak)
посажёный отец (мать) саадыч (наша) saadıç (naşa)
ребёнок ушак uşak
родители ана-боба ana-boba
сват свату svatu
младшая сестра мужа кираца kiraţa
свекровь кайнана (кайынна); kaynana (kayınna); büük
бÿÿк кайнана kaynana
свëкр кайната; бÿÿк кайната kaynata; büük kaynata
сводный брат сÿт кардаш; кардашлык süt kardaş; kardaşlık

37
СЕМЬЯ АЙЛÄ AYLÄ

сводная сестра сÿт кызкардаш; süt kızkardaş;


кызкардашлык kızkardaşlık
свояк баӂанак bacanak
свояченица балдызка; зылва baldızka; zılva
старшая сестра абла; каку; цаца; цаци abla; kaku; ţaţa; ţaţi
сын оол ool
тесть кайната; кÿчÿк кайната kaynata; küçük kaynata
теща кайнана; кÿчÿк кайнана kaynana; küçük kaynana
шурин кайын; кайынчу kayın; kayınçu

АДРЕС. ЖИЛИЩЕ АДРЕС. КОНАК ADRES. KONAK

Вы Сиз Siz
из этого города бу касабадан мыйсыныз bu kasabadan mıysınız
(-из этого села)? (-бу кÿÿйдäн (-bu küüydän miysiniz)?
мийсиниз)?
Да, я здесь живу. Елбет, бäн бурада Elbet, bän burada
йашээрым. yaşêêrım.
Нет, я здесь Диил, бäн бурада Diil, bän burada
отдыхаю динненерим dinnenerim
(-в командировке, (-командировкадайым, (-komandirovkadayım,
-проездом). -йолӂа /йолӂулуклан). -yolca/yolculuklan).
Откуда вы приехали? Нередäн гелдиниз? Neredän geldiniz?
Я приехал Бäн Bän
из Кишинёва Кишинёвдан Kişinövdan
(-из Вулканешт, (- Валканештäн, (- Valkaneştän,
- из Киева, - Киевдäн, -Kievdän,
- из Комрата, - Комраттан, -Komrattan,
- из Чадыр-Лунги). - Чадырдан) гелдим. -Çadırdan) geldim.
Где вы живете? Нередä йашээрсыныз? Neredä yaşêêrsınız?
Я живу в гостинице Бäн «Буӂак» конак Bän “Bucak” konak
“Буджак”. евиндä йашээрым. evindä yaşêêrım.
Я живу на квартире, Кирайлан йашээрым, Kiraylan yaşêêrım,
недалеко отсюда. бурадан диил пек buradan diil pek
узак(та). uzak(ta).
Вы давно здесь Чоктан мы бурада Çoktan mı burada
живете? йашээрсыныз? yaşêêrsınız?

38
АДРЕС. ЖИЛИЩЕ АДРЕС. КОНАК ADRES. KONAK

Я здесь живу уже две Артык ики (х)афта (ÿч Artık iki (h)afta (üç gün)
недели (три дня). гÿн) бурада йашээрым. burada yaşêêrım.
На какой улице вы Ангы сокакта (сиз) Angı sokakta (siz)
живете? йашээрсыныз? yaşêêrsınız?
Я живу на улице Бäн йашээрым Кара Bän yaşêêrım Kara
Кара Чобана, дом 10, Чобан сокаанда, Çoban sokaanda, 10-cu
квартира 12, второй 10-ӂу (онунӂу) евдä, (onuncu) evdä, ikinci
этаж. икинӂи катта. katta.
Какая у вас квартира? Квартираныз несойдур Kvartiranız nesoydur
(Несой квартираныз вар)? (Nesoy kvartiranız var)?
Я с семьей живу в трёх­ Айлäмнäн ÿчодалы Aylämnän üçodalı
комнатной квартире. (ÿчичерли) квартирада (üçiçerli) kvartirada
йашээрым. yaşêêrım.
В нашем доме две Евимиздä ики (ÿч) ода Evimizdä iki (üç) oda
(три) комнаты, кухня и (ичер), куфнä хем хайат (içer), kufnä hem hayat
прихожая. (вар). (var).
В вашем доме есть Евиниздä вар мы хамам Evinizdä var mı hamam
баня (ванная)? ( банä, ванна)? (banä, vanna)?
У нас есть душ. Биздä вар душ. Bizdä var duş.
Далеко ли отсюда ваш Сизин евиниз бурадан Sizin eviniz buradan
дом? узакта мы? uzakta mı?
Вы здешний? Сиз буралы мыйсыныз? Siz buralı mıysınız?

НАЦИОНАЛЬНОСТЬ МИЛЛЕТЛИК MİLLETLİK

происхождение кимнердäн; сой (далы) kimnerdän; soy (dalı)


Где вы родились? Дуума ериниз нередä? Duuma eriniz neredä?
Я родился(-ась) в Бäн дуудум Молдовада Bän duudum Moldovada
Молдове
(-в Гагаузии, (- Гагаузийада, (- Gagauziyada,
-в с. Этулия, - Тÿлÿкÿÿйÿндä, - Tülüküüyündä,
-в с.Казаяклия). -Казайак кÿÿйÿндä). -Kazayak küüyündä).
Какой вы националь­ Ангы миллеттäнсиниз Angı millettänsiniz
ности? (диндäнсиниз)? (dindänsiniz)?
Я русский (русская), Бäн русум (рускайым), Bän rusum (ruskayım),
(-азербайджанец (-азербайӂаным (-azerbaycanım
(азербайджанка), (азербайӂанкайым), (azerbaycankayım),
-армянин (армянка), -ерменийим -ermeniyim
(ерменийкайым), (ermeniykayım),

39
НАЦИОНАЛЬНОСТЬ МИЛЛЕТЛИК MİLLETLİK

-грузин(ка), -гÿрӂÿйÿм -gürcüyüm


(гÿрӂÿйкайым), (gürcüykayım),
-еврей(ка), -чыфытым; йахудийим -çıfıtım; yahudiyim
(чыфыткайым), (çıfıtkayım),
-киргиз(ка), -кыргызым -kırgızım (kırgızkayım),
(кыргызкайым),
-молдаванин(ка), -молдованым -moldovanım
(молдованкайым), (moldovankayım),
-туркмен(ка), -тÿркменим -türkmenim
(тÿркменкайым), (türkmenkayım),
-узбек (узбечка), -ÿзбеким (ÿзбечкайым), -üzbekim (üzbeçkayım),
-украинец -украиным, -ukrainım,
-грек (гречанка), -урумум (урумкайым), -urumum (urumkayım),
-албанец (албанка), -арнaутум -arnautum
(арнауткайым), (arnautkayım),
-гагауз(ка), -гагаузум (гагаузкайым), -gagauzum
(gagauzkayım),
-египтянин (египтянка), -мысырым -mısırım (mısırkayım),
(мысыркайым),
-турок (турчанка), -тÿркÿм (тÿрк -türküm (türk karısıyım;
карысыйым; тÿрк türk kızıyım),
кызыйым),
-болгарин (болгарка), -булгарым (туканым) -bulgarım (tukanım),
(булгаркайым, (bulgarkayım,
туканкайым), tukankayım),
-венгр (венгерка), -маӂарым -macarım (macarkayım),
(маӂаркайым),
-цыган(ка). -чингенäйим -çingenäyim
(чингенäйкайым). (çingenäykayım).
Мой друг молдаванин Беним достум молдован Benim dostum moldovan
(-азербайджанец...). (-азербайӂан, азери ...). (-azerbaycan, azeri...).
Мы – гагаузы Биз – гагаузуз Biz – gagauzuz
(гагаузлар) (gagauzlar)
(-русские). (-русуз/руслар). (-rusuz/ruslar).
Я гагауз. Бäн гагаузум (Бäн гагауз Bän gagauzum (Bän
оолуйум). gagauz ooluyum).
Я гагаузка. Бäн гагаузкайым (Бäн Bän gagauzkayım (Bän
гагауз кызыйым). (Бäн gagauz kızıyım).
гагаузум). (Bän gagauzum).
Я болгарин. Бäн булгар оолуйум Bän bulgar ooluyum
(Бäн булгарым). (Bän bulgarım).

40
НАЦИОНАЛЬНОСТЬ МИЛЛЕТЛИК MİLLETLİK

Я Болгарка. Бäн булгар кызыйым Bän bulgar kızıyım (Bän


(Бäн булгаркайым). bulgarkayım).
Мы старотюркского Бизим сойларымыз Bizim soylarımız
происхождения. ески тÿрк бойларындан eski türk boylarından
гелерлäр. gelerlär.
Мы славянского Бизим сойларымыз слав Bizim soylarımız slav
происхождения. кöклериндäн гелерлäр. köklerindän gelerlär.
Мы греческого Бизим сойларымыз Bizim soylarımız grektir
происхождения. гректир (урумдур) (urumdur)
(греклердäн/урумнардан) (greklerdän/urumnardan)
гелерлäр. gelerlär.
Наше происхождение Бизим сойларымыз Bizim soylarımız çeşitli
смешанное. чешитли миллетлерин milletlerin soylarından
сойларындан гелерлäр. gelerlär.
Из каких корней (от Сойларыныз Soylarınız kimnerdän?
кого) происходите? кимнердäн?
Откуда вы? (Сиз) нерелийсиниз? (Siz) nereliysiniz?
Мы из Москвы Биз Москваданыз Biz Moskvadanız
(москвалыйыз) (moskvalıyız)
(- из Комрата, -Комраттаныз -Komrattanız
(комратлыйыз), (komratlıyız),
- из Конгаза, -Конгазданыз, -Kongazdanız,
-Башкÿÿйÿндäниз -Başküüyündäniz
- из Кирсово). (башкÿÿлÿйÿз). (başküüylüyüz).
Откуда вы приехали? Сиз нередäн гелдиниз Siz neredän geldiniz
(вардыныз)? (vardınız)?
Я приехал из Киева Бäн Кивадан Bän Kivadan
(-из Чимишлии, (-Чимишлидäн, (-Çimişlidän,
-из Стамбула). -Стамбулдан/ -Stambuldan /
Истанбулдан) гелдим. İstanbuldan) geldim.

ПРОФЕССИЯ ЗАНААТ, УСТАЛЫК ZANAAT, USTALIK

Какая у вас профессия? Ангы занааты Angı zanaatı


кулланэрсыныз? kullanêrsınız?
Не занаатыныз вар? Na zanaatınız var?

41
ПРОФЕССИЯ ЗАНААТ, УСТАЛЫК ZANAAT, USTALIK

Я бондарь Бäн фычыӂыйым Bän fıçıcıyım


(-садовод, (-мейваӂыйым, (-meyvacıyım,
башчиванӂыйым, başçıvancıyım,
-программист, -програмистим, -programistim,
-коневод, -бейгирӂийим, -beygirciyim,
-сторож, -бекчийим, -bekçiyim,
-парикмахер...) -берберим...) -berberim...)
Кем вы работаете? Не уурда (занаатта) Ne uurda (zanaatta)
ишлеeрсиниз? işleersiniz?
Не зааметиниз Ne zaametiniz
(занаатыныз) вар? (zanaatınız) var?
Какую должность вы Ангы заабитлии (заамети) Angı zaabitlii (zaameti)
занимаете? кулланэрсыныз? kullanêrsınız?
Я старший мастер Бäн уста башыйым ев Bän usta başıyım ev
бригады строителей куран (йапыӂылык) kuran çatasında
чатасында
(- швей, (- терзи, (- terzi,
- плотников, - дÿлгер чатасында, - dülger çatasında,
- заведующий фермой). - фермада баш - fermada baş
ӂувапчыйым). cuvapcıyım).
Я писатель Бäн йазыӂыйым Bän yazıcıyım
(- журналист, (-журналистим, (-jurnalistim,
- актëр (актриса), - актöрум (актрисайым), - aktörum (aktrisayım),
- врач, - докторум, илаччыйым, - doktorum, ilaççıyım,
- художник, - ресимӂийим, - resimciyim,
- студент (студентка)). - студентим - studentim
(студенткайым)). (studentkayım)).
Где вы работаете? Нередä ишлеерсиниз Neredä işleersiniz
(чалышэрсыныз)? (çalışêrsınız)?
Я работаю на Бäн ишлеерим Bän işleerim (çalışêrım)
мясокомбинате (чалышэрым) йааны yaanı kombinatında
комбинатында
(- на винзаводе, (- шарап заводунда/ (- şarap zavodunda /
фабрикасында), fabrikasında),
- в торговом центре, -алыш-вериш меркезиндä, - alış-veriş merkezindä,
- в доме быта). - измет евиндä). - izmet evindä).
В каком учреждении Ангы курумда заамет Angı kurumda zaamet
вы работаете? (измет) едерсиниз (izmet) edersiniz
(чалышэрсыныз)? (çalışêrsınız)?
В поликлинике Поликлиникада Poliklinikada

42
ПРОФЕССИЯ ЗАНААТ, УСТАЛЫК ZANAAT, USTALIK

Я работаю на почте. Бäн чалышэрым мензил Bän çalışêrım menzil


евиндä evindä
(- в банке, (- банкта/банкада), (-bankta/bankada),
- в ресторане “Гагауз - «Гагауз софрасы» - «Gagauz sofrası»
софрасы”, ресторанында, restoranında,
- в кооперативе “Адет”, - «Адет» кооперативин- - «Adet» kooperativindä,
дä,
- в Гагаузском - Гагауз Миллет - Gagauz Millet
Национальном Университетиндä, Universitetindä,
Университете,
- в фирме «Айдын», - «Айдын» фирмасында, - “Aydın” firmasında,
- в издательстве - «Дÿннä» басым - «Dünnä» basım
«Мир»). евиндä). evindä).
Давно вы работаете Уста занаатыны чоктан Usta zanaatını çoktan mı
мастером? мы кулланэрсыныз? kullanêrsınız?
Чоктан мы устайсыныз? Çoktan mı ustaysınız?
10 лет. 10 (он) йыл. 10 (on) yıl.
Давно работаете здесь? Чоктан мы бурада Çoktan mı burada
ишлеерсиниз işleersiniz (çalışêrsınız)?
(чалышэрсыныз)?
Где работает ваша жена Карыныз (коӂаныз) Karınız (kocanız) neredä
(ваш муж)? нередä чалышэр çalışêr (işleer)?
(ишлеер)?
Кем работает ваша Карынызын Karınızın (kocanızın) ne
жена (коӂанызын) не занааты zanaatı var?
(ваш муж)? вар?
Мой муж адвокат. Беним коӂам (адамым) Benim kocam (adamım)
адвокат. advokat.
Моя жена врач. Беним карым Benim karım doktor(ka),
доктор(ка)/ илаччы(йка). ilaççı(yka).
Я состою в «Ортак» акционер “Ortak” akţioner
акционерном бирлииндä пайым вар. birliindä payım var.
обществе “Ортак”.
Я работаю в Бäн чалышэрым Bän çalışêrım yapıcılık
домостроительном йапыӂылык «Меӂи» “Meci” kooperativindä.
кооперативе “Меджи”. кооперативиндä.
Я работаю в частной Бäн чалышэрым приват Bän çalışêrım privat
газете. газетада. gazetada.
Вы на пенсии? Сиз пенсийадайсыныз Siz pensiyadaysınız mı?
мы?

43
ПРОФЕССИЯ ЗАНААТ, УСТАЛЫК ZANAAT, USTALIK

Какую пенсию вы Несой пенсийа Nasoy pensiya


получаете? кабледерсиниз? kabledersiniz?
Вы получаете пенсию Сиз сакатлык Siz sakatlık pensiyasını
по инвалидности? пенсийасыны мы mı kabledersiniz?
кабледерсиниз?
Где вы работали до Пенсияйадан нередä Pensiyayadan neredä
пенсии? ишлединиз? işlediniz?
Сколько лет Кыр ишчилииндä кач Kır işçiliindä kaç yıl
работали на йыл чалыштыныз? çalıştınız?
сельскохозяйственном
производстве?
Работал ... лет. Ишледим ... йыл. İşledim ... yıl.
агроном агроном agronom
адвокат адвокат advokat
аптекарь аптекаӂы aptekacı
башкан башкан başkan
врач доктор (илаччы) doktor (ilaççı)
железнодорожник демирйолӂу demiryolcu
журналист журналист jurnalist
заведующий баш, öндерӂи baş, önderci
заместитель векил, йардымӂы vekil, yardımcı
зубной врач диш доктору diş doktoru (ilaççısı)
(илаччысы)
инженер инженер injener
крестьянин чифтчи çiftçi
кузнец чилингир çilingir
лесник дааӂы daacı
летчик учакчы uçakçı
ювелир куйумӂу kuyumcu
продавец тÿкäнӂи tükänci
мастер уста usta
матрос гемиӂи gemici
металлург демирӂи demirci
(демиркайнадыӂы(сы)) (demirkaynadıcı(sı))
научный работник билги (билим) зааметчиси bilgi (bilim) zaametçisi

44
ПРОФЕССИЯ ЗАНААТ, УСТАЛЫК ZANAAT, USTALIK

писатель йазыӂы yazıcı


портной терзи terzi
рабочий ишчи işçi
медсестра медсестра мedsestra
служащий зааметчи; изметчи zaametçi; izmetçi
солдат aскер(ӂи) asker(ci)
столяр дÿлгер dülger
судья дааваӂы daavacı
учëный билим адамы bilim adamı
учитель(ница) ÿÿредиӂи üüredici
школьник ÿÿрен(и)ӂи üüren(i)ci
шофёр дÿменӂи, шофöр dümenci, şoför

ОБРАЗОВАНИЕ ӰӰРЕТИМ ÜÜRETİM

Какое у вас Сиздä несой Sizdä nesoy üüreniklik


образование? ÿÿрениклик таманныы? tamannıı?
Я окончил Бäн башардым Bän başardım
педагогическое педагогика окулуну pedagogika okulunu
училище. (училищесини). (uçilişçesini).
Я учусь в Бäн профтехокулунда Bän proftehokulunda
профтехучилище. (профтехучилищесиндä) (proftehuçilişçesindä)
ÿÿренерим. üürenerim.
Какое учебное Ангы ÿÿренмäк Angı üürenmäk
заведение вы курулушуну kuruluşunu bitirdiniz
окончили? битирдиниз (başardınız)?
(башардыныз)?
Я студент. Бäн студентим. Bän studentim.
На каком факультете Ангы факултеттä Angı fakultettä
учитесь? ÿÿренерсиниз? üürenersiniz?
Я учусь в Бäн ÿÿренерим Bän üürenerim
педагогическом педагогика pedagogika (üüredicilik)
институте. (ÿÿредиӂилик) institutunda.
институтунда.
Я учусь заочно. Бäн ÿÿренерим Bän üürenerim devamsız
девамсыз (заочно). (zaoçno).

45
ОБРАЗОВАНИЕ ӰӰРЕТИМ ÜÜRETİM

Мой брат (младший Беним агам/батюм Benim agam/batüm


брат) (кардашым), (kardaşım),
(-моя сестра) (-кызкардашым) (-kızkardaşım)
учится в политехничес­ политехника politehnika institutunda
ком институте. институтунда ÿÿренер. üürener.
Когда вы окончили Орта(нӂы) окулу Orta(ncı) okulu (şkolayı)
школу? (школайы) незаман nezaman bitirdiniz
битирдиниз (başardınız).
(башардыныз).
В прошлом году. Былдыр. Bıldır.
Три года тому назад. ÿч йыл геери. Üç yıl geeri.
Я ученик. Бäн ÿÿрен(и) ӂийим. Bän üüren(i)ciyim.
В каком ты (вы) Сäн (сиз) ангы Sän (siz) angı
классе? класстайсын(ныз)? klastaysınız?
Сколько классов вы Сиз кач класс Siz kaç klas bitirdiniz?
окончили? битирдиниз?
Я работаю и учусь в Бäн колеӂдя ишлеерим Bän kolecdä işleerim
колледже. хем ÿÿренерим. hem üürenerim.
Я окончил восемь Бäн битирдим секиз Bän bitirdim sekiz (on)
(десять) классов (он) класс да шинди klas da şindi fermada
и теперь работаю на фермада ишлеерим işleerim (çalışêrım).
ферме. (чалышэрым).
Какие учебные Касабанызда несой Kasabanızda nesoy
заведения (школы) в ÿÿрениӂилик üürenicilik kuruluşları
вашем городе есть? курулушлары (şkolaları/okulları) var?
(школалары/окуллары)
вар?
Какая это школа? Бу школа несойдур? Bu şkola nesoydur?
Начальная школа. Башланкы школа (окул). Başlankı şkola (okul).
Девятилетняя школа. Докузунӂу классадан Dokuzuncu klasadan
школа (окул). şkola (okul).
Средняя школа. Орта школа (окул). Orta şkola (okul).
Комратский Комрат девлет Komrat devlet
государственный университети universiteti
университет
Музыкальное училище. Музыка училищеси Muzıka uçilişçesı
(техникуму). (tehnikumu).
Художественная школа. Ресимӂилик школасы. Resimcilik şkolası.
Вечерняя школа. Авшам школасы. Avşam şkolası.

46
ОБРАЗОВАНИЕ ӰӰРЕТИМ ÜÜRETİM

Заочная школа. Девамсыз школа. Devamsız şkola.


Институт. Институт. İnstitut.
Университет медицины. Медицина университети. Medițina universiteti.
Консерватория. Консерватория. Konservatoriya.
Политехнический Политехника институту. Politehnika institutu.
институт.
Академия. Академия. Akademiya.
Сельскохозяйственный Кырчорбаӂылык Kırçorbacılık institutu.
институт. институту.
Факультет. Факультет. Fakultet.
Отделение. Бöлÿм. Bölüm.
Когда был основан этот Бу университет незаман Bu universitet nezaman
университет? курулду? kuruldu?
Сколько ВУЗов в вашей Республиканызда кач Respublikanızda kaç
республике? ӰӰК (ÿÿсек ÿÿренмäк ÜÜK (üüsek üürenmäk
курулушу) вар? kuruluşu) var?
Какие факультеты в Университетиниздä Üniversitetinizdä angı
вашем университете? ангы факультетлäр вар? fakultetlär var?
Какие кафедры есть на Факультетиниздä ангы Fakultetinizdä angı
факультете? кафедралар вар? kafedralar var?
Кто ректор Ким ректор Kim rektor
(-проректор, (-проректор/ректорун (-prorektor/rektorun
векили, йардымӂысы), vekili, yardımcısı),
-декан, -dekan,
-декан -кафедра öндерӂиси / -kafedra öndercisi /
-зав.кафедрой ...)? кафедра башы? kafedra başı?
Кто читает курс лекций Историяда İstoriyada
по истории (-философияда, (-filosofiyada,
(-философии, -экономикада, -ekonomikada,
-экономике, -физикада, -fizikada,
-физике, -химияда) ким -himiyada) kim
-химии)? лекциялары окуйэр? lekţiyaları okuyêr?
В каких городах Меркез (баш) Merkez (baş)
республики, кроме касаба(сын)дан каарä, kasaba(sın)dan kaarä,
столицы, имеются республиканын ангы respublikanın angı
ВУЗы? касабаларында таа ӰӰК kasabalarında taa ÜÜK
вар? var?

47
ОБРАЗОВАНИЕ ӰӰРЕТИМ ÜÜRETİM

В городе ... имеется ... касабасында ... kasabasında


педагогический педагогика pedagogika
(-политехника)
(-политехнический) институту вар мы? (-politehnika) institutu
институт? var mı?
Какой конкурс был Былдыр филология Bıldır filologiya
на филологическом факультетиндä конкурс fakultetindä konkurs
факуль­тете в прошлом несойду? nesoydu?
году?
3 (2) человека на 1 ÿч (ики) киши бир ерä. Üç (iki) kişi bir erä.
место.
Сколько студентов Факультеттä кач студент Fakultettä kaç student
зани­маются на ÿÿренер? üürener?
факультете?
Сколько студентов Бу йыл кач студент Bu yıl kaç student kabul
будет принято в этом кабул edilecek (kabledilecek)?
году? едилеӂек
(кабледилеӂек)?
Сколько детей учатся в Бу школада (окулда) кач Bu şkolada (okulda) kaç
этой школе? ушак ÿÿренер? uşak üürener?
В школе учатся ... Школада (окулда) ... Şkolada (okulda) ... uşak
детей. ушак ÿÿренер. üürener.
Сколько классных Бу йапыда кач ÿÿренмäк Bu yapıda kaç üürenmäk
комнат одасы вар? odası var?
в этом здании?
Здесь занимаются Бурада бир ми оса ики Burada bir mi osa iki
в одну или в двух диишимдä ми diişimdä mi üürenerlär?
сменах? ÿÿренерлäр?
С какого класса Гагауз Gagauz
начинается изучение (-ингилиз, (-ingiliz,
гагаузского языка -француз -franţuz,
(-английского языка, -ромын) дили ангы -romın) dili angı klastan
-французского языка, класстан башланылэр başlanılêr üürenmää?
-румынского языка)? ÿÿренмää?
Сколько часов русского Рус дили хем Rus dili hem literaturası
языка и литературы литературасы сиздä кач sizdä kaç kerä (saat)
бывает у вас в неделю? керä (саат) (х)афтада haftada olêr?
олэр?

48
ОБРАЗОВАНИЕ ӰӰРЕТИМ ÜÜRETİM

агрономия агрономия agronomiya


археология археология arheologiya
архитектура архитектура arhitektura
география география geografiya
графика графика grafika
живопись ресимник, ресимӂилик resimnik, resimcilik
искусство инӂä йаратмак / инӂä incä yaratmak / incä
занаат zanaat
история, культура и история, культура хем istoriya, kultura hem
тардиции адетлери adetleri
медицина медицина mediţina
механика механика mehanika
фармакология фармакология farmakologiya (ilaççılık)
(илаччылык)
филология филология filologiya
философия философия filosofiya
физика физика fizika
химия химия himiya
экономика экономика ekonomika
языкознание дилбилгилии/ dilbilgilii/dilbilimi
дилбилими

ОБЩЕСТВЕННО- ӁӰМНÄ ХЕМ CÜMNÄ HEM


ПОЛИТИЧЕСКАЯ ПОЛИТИКА ÖМӰРӰ POLİTİKA ÖMÜRÜ
ЖИЗНЬ

Вы член партии? Партия азасыйсыныз мы? Partiya azasıysınız mı?


Я беспартийный (-ая). Бäн диилим партия Bän diilim pаrtiya azası.
азасы.
Я член партии. Бäн партия(нын) Bän partiya(nın)
азасыйым. azasıyım
Я член общественной Бäн социал организа- Bän soțial organizațiya-
организации. цийасынын азасы. sının azasıyım.
Все члены коллектива Коллективдäн кишилäр Kolektivdän kişilär hepsi
яв­ляются членами хепси ми партия mi partiya azaları?
партии? азалары?

49
ОБЩЕСТВЕННО- ӁӰМНÄ ХЕМ CÜMNÄ HEM
ПОЛИТИЧЕСКАЯ ПОЛИТИКА ÖМӰРӰ POLİTİKA ÖMÜRÜ
ЖИЗНЬ

Не все, но Диил хепси, ама таа Diil hepsi, ama taa çoyu.
большинство. чойу.
В каких партиях они Ангы партияларлан Angı partiyalarlan onnar
состоят? оннар баалы? baalı?
В каком профсоюзе вы Ангы профбирликлäн Angı profbirliklän siz
состоите? сиз баалыйсыныз? baalıysınız?
Я член профсоюза Культура зааметчилерин Kultura zaametçilerinin
работников культуры
(-медицинских (-медицина (-mediţina
работников, зааметчилеринин, zaametçilerinin,
-работников науки и -билги хем ÿÿрретмäк -bilgi hem üürenmäk
образования, зааметчилеринин, işçilerinin,
-рабочих пищевой -имеелик индустрия -imeelik industriya
промышленности, ишчилеринин, işçilerinin,
-рабочих -текстиль (докума) хем -tekstil (dokuma) hem
текстильной и легкой илин индустрия ilin industriya
промышленности, ишчилерин, işçilerinin,
-рабочих и служащих -кÿÿчорбаӂылык -küüçorbacılık işçilerinin
сельского хозяйства). ишчилеринин хем hem izmetçilerinin)
изметчилеринин) profbirlii azasıyım.
профбирлии aзасыйым.
Кто председатель проф­ Профбирлиин Profbirlii (zanaatbirlii)
союзной организации? (занаатбирлии) курулуш kuruluş zaabiti kimdir?
заабити кимдир?
Являетесь ли членом Генчлик бирлии Gençlik birlii azasıysınız
молодёжной органи­ азасыйсыныз мы? mı?
зации?
Какое общественно- Ангы социал-политика Angı soţial-politika
политическое движение акынтынын тарафыны akıntının tarafını siz
вы поддерживаете? сиз тутэрсыныз? tutêrsınız?
Нам хотелось бы Биз истeериз Biz isteeriz
встре­титься с рабочей ишчи генчлäрлäн işçi gençlärlän
молодежью
(-учащейся молодежью, (-ÿÿренäр генчлäрлäн, (-üürenär gençlärlän,
-передовиками -иш öндерӂилериннäн) -iş öndercilerinnän)
производства). булушмаа. buluşmaa.
Какую общественную Ангы ӂÿмнä ишини сиз Angı cümnä işini siz
ра­боту вы выполняете? йапэрсыныз? yapêrsınız?

50
ОБЩЕСТВЕННО- ӁӰМНÄ ХЕМ CÜMNÄ HEM
ПОЛИТИЧЕСКАЯ ПОЛИТИКА ÖМӰРӰ POLİTİKA ÖMÜRÜ
ЖИЗНЬ

Я депутат городского Бäн касаба Bän kasaba


(-сельского, (-кÿÿ, (-küü,
-районного) Совета. -район) Советинин -rayon) Sovetinin
депутатыйым. deputatıyım.
армия аскер (низамийа), asker (nizamiya),
армия, армата armiya, armata
артель артель artel
бригада чата; ортаклык; бöлÿм; çata; ortaklık; bölüm;
бригада brigada
власть кувет kuvet
военный aскер(ӂи) asker(ci)
враг душман duşman
выборы сечим seçim
Горсовет Касаба совети Kasaba soveti
государственный флаг девлет байраа devlet bayraa
государство девлет devlet
движение акынты; харакет akıntı; haraket
диплом диплом diplom
директор директор; öндерӂи direktor; önderci
дирекция дирекция direkţiya
достижение етишим; башары; etişim; başarı; başarılık
башарылык
индустриализация индустриализация industrializaţiya
капитал капитал kapital
капитализм капитализма kapitalizma
качество калитä kalitä
количество сайысы; чоклуу sayısı; çokluu
коллектив коллектив kolektiv
Общество с Сынырлы Sınırlı Cuvapçılıınnan
Ограниченной Ӂувапчылыыннан Dernek
Ответственностью Дернек
комитет комитет komitet
Комитет защиты мира Дирлии корумак kомитети Dirlii korumak komiteti
демократ демократ demokrat
демократический демократик demokratik

51
ОБЩЕСТВЕННО- ӁӰМНÄ ХЕМ CÜMNÄ HEM
ПОЛИТИЧЕСКАЯ ПОЛИТИКА ÖМӰРӰ POLİTİKA ÖMÜRÜ
ЖИЗНЬ

ремесло занаат zanaat


связь бааланты; илгилик baalantı; ilgilik
секретарь секретарь sekretar
сектор сектор; бöлÿм sektor; bölüm
сельское хозяйство чифтчилик; çiftçilik; küüçorbacılıı
кÿÿчорбаӂылыы
служащий изметчи izmetçi
собрание топланты; топлуш toplantı; topluş
совет совет; дернек sovet; dernek
соревнование йарышмак yarışmak
средства производства йапым тертиплери yapım tertipleri
(аваданныклары) (avadannıkları)
конная полиция ат полицийасы аt polițiyası
министерство министерлик ministerlik
награда нышан (орден); öдÿл nışan (orden); ödül
общество ӂумнä; топлум cümnä; toplum
общественное ӂÿмнелик акынтысы cümnelik akıntısı
движение (харакети) (haraketi)
полиция полиция(ӂы) poliţiya(cı)
оклад öдек; айлык (пара) ödek; aylık (para)
орган орган organ
организация организация; курум; organizaţiya; kurum;
курулуш kuruluş
отделение бöлÿм bölüm
правительство башöндерлик; başönderlik;
девлетöндерлик (девлет devletönderlik (devlet
заабитлери) zaabitleri)
предприятие фабрика/ишлетмä fabrika/işletmä
председатель баш; баш ӂувапчы; baş; baş cuvapçı;
башкан; öндерӂи başkan; önderci
прибыль гелир gelir
продукция маасул(лук) maasul(luk)
производство йапым(нык) yapım(nık)
производительность ишин фаизлыы işin faizlıı (verimi)
труда (верими)

52
ОБЩЕСТВЕННО- ӁӰМНÄ ХЕМ CÜMNÄ HEM
ПОЛИТИЧЕСКАЯ ПОЛИТИКА ÖМӰРӰ POLİTİKA ÖMÜRÜ
ЖИЗНЬ

промышленность индустрия industriya


профсоюз занаатбирлии; zanaatbirlii; profbirlii
профбирлии
рабочий ишчи; зааметчи işçi; zaametçi
развитие илерлемäк; гелишмä ilerlemäk; gelişmä
результат сон файдалар; сонуч son faydalar; sonuç
результат работы ишин сон файдасы; işin son faydası; işin
ишин сонуӂу sonucu
результат учёбы ÿÿренменин сон üürenmenin son faydası
файдасы (сонуӂу) (sonucu)
торговля алыш-вериш; alış-veriş; satıcılık
сатыӂылык
фабрика фабрика fabrika
экономика экономика; экономикалы ekonomika; ekonomikalı

ЧИСЛА. САЙЫЛАР. SAYILAR.


КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ ТОПЛАМА TOPLAMA
ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ САЙЫЛЫКЛАР SAYILIKAR

1 один 1 бир 1 bir


2 два 2 ики 2 iki
3 три 3 ÿч 3 üç
4 четыре 4 дöрт 4 dört
5 пять 5 беш 5 beş
6 шесть 6 алты 6 altı
7 семь 7 еди 7 edi
8 восемь 8 секиз 8 sekiz
9 девять 9 докуз 9 dokuz
10 десять 10 он 10 on
11 одиннадцать 11 онбир 11 onbir
12 двенадцать 12 оники 12 oniki
13 тринадцать 13 онÿч 13 onüç
14 четырнадцать 14 ондöрт 14 ondört
15 пятнадцать 15 онбеш 15 onbeş
16 шестнадцать 16 оналты 16 onaltı

53
ЧИСЛА. САЙЫЛАР. SAYILAR.
КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ ТОПЛАМА TOPLAMA
ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ САЙЫЛЫКЛАР SAYILIKAR

17 семнадцать 17 онеди 17 onedi


18 восемнадцать 18 онсекиз 18 onsekiz
19 девятнадцать 19 ондокуз 19 ondokuz
20 двадцать 20 ирми 20 irmi
21 двадцать один 21 ирми бир 21 irmi bir
22 двадцать два 22 ирми ики 22 irmi iki
23 двадцать три 23 ирми ÿч 23 irmi üç
24 двадцать четыре 24 ирми дöрт 24 irmi dört
30 тридцать 30 отуз 30 otuz
31 тридцать один 31 отуз бир 31 otuz bir
40 сорок 40 кырк 40 kırk
43 сорок три 43 кырк ÿч 43 kırk üç
50 пятьдесят 50 елли 50 elli
54 пятьдесят четыре 54 елли дöрт 54 elli dört
60 шестьдесят 60 алтмыш 60 altmış
70 семьдесят 70 етмиш 70 etmiş
80 восемьдесят 80 сексäн 80 seksän
90 девяносто 90 доксан 90 doksan
91 девяносто один 91 доксан бир 91 doksan bir
92 девяносто два 92 доксан ики 92 doksan iki
93 девяносто три 93 доксан ÿч 93 doksan üç
94 девяносто четыре 94 доксан дöрт 94 doksan dört
95 девяносто пять 95 доксан беш 95 doksan beş
96 девяносто шесть 96 доксан алты 96 doksan altı
97 девяносто семь 97 доксан еди 97 doksan edi
98 девяносто восемь 98 доксан секиз 98 doksan sekiz
99 девяносто девять 99 доксан докуз 99 doksan dokuz
100 сто 100 ÿз 100 üz
101 сто один 101 ÿз бир 101 üz bir
102 сто два 102 ÿз ики 102 üz iki
103 сто три 103 ÿз ÿч 103 üz üç
111 сто одиннадцать 111 ÿз онбир 111 üz onbir
123 сто двадцать три 123 ÿз ирми ÿч 123 üz irmi üç

54
ЧИСЛА. САЙЫЛАР. SAYILAR.
КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ ТОПЛАМА TOPLAMA
ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ САЙЫЛЫКЛАР SAYILIKAR

179 сто семьдесят девять 179 ÿз етмиш докуз 179 üz etmiş dokuz
200 двести 200 икиÿз 200 ikiüz
203 двести три 203 икиÿз ÿч 203 ikiüz üç
300 триста 300 ÿчÿз 300 üçüz
400 четыреста 400 дöртÿз 400 dörtüz
415 четыреста 415 дöртÿз онбеш 415 dörtüz onbeş
пятнадцать
500 пятьсот 500 бешÿз 500 beşüz
600 шестьсот 600 алтыÿз 600 altıüz
700 семьсот 700 едиÿз 700 ediüz
800 восемьсот 800 секизÿз 800 sekizüz
900 девятьсот 900 докузÿз 900 dokuzüz
1000 тысяча 1000 бин 1000 bin
1003 тысяча три 1003 бин ÿч 1003 bin üç
1170 тысяча сто 1170 бин ÿз етмиш 1170 bin üz etmiş
семьдесят
2000 две тысячи 2000 ики бин 2000 iki bin
3000 три тысячи 3000 ÿч бин 3000 üç bin
7000 семь тысяч 7000 еди бин 7000 edi bin
10000 десять тысяч 10000 он бин 10000 on bin
100000 сто тысяч 100000 ÿз бин 100000 üz bin
1 миллион 1 (бир) миллион 1 (bir) milion
2, 3, 4 миллиона 2 (ики), 3 (ÿч), 2 (iki), 3 (üç),
4 (дöрт) миллион 4 (dört) milion
6, 10 миллионов 6 (алты), 10 (он) милион 6 (altı), 10 (on) milion

ПОРЯДКОВЫЕ CЫРА SIRA


ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ САЙЫЛЫКЛАРЫ SAYILIKLARI

1-й (-ая) 1 - биринӂи; илк 1 – birinci; ilk


2-й (-ая) 2 – икинӂи 2 – ikinci
3-й (-тья) 3 – ÿчÿнӂÿ 3 –üçüncü
4-й (ая) 4 – дöрдÿнӂÿ 4 – dördüncü
5-й (ая) 5 – бешинӂи 5 – beşinci

55
ПОРЯДКОВЫЕ CЫРА SIRA
ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ САЙЫЛЫКЛАРЫ SAYILIKLARI

6-й (-ая) 6 – алтынӂы 6 – altıncı


7-й (-ая) 7 – единӂи 7 – edinci
8-й (-ая) 8 – секизинӂи 8 – sekizinci
9-й (-ая) 9 – докузунӂу 9 – dokuzuncu
10-й (-ая) 10 – онунӂу 10 – onuncu
11-й (-ая) 11 – онбиринӂи 11 – onbirinci
12-й (-ая) 12 – оникинӂи 12 – onikinci
18-й (-ая) 18 – онcекизинӂи 18 – onsekizinci
20-й (-ая) 20 – ирминӂи 20 – irminci
23-й (-тья) 23 – ирми ÿчÿнӂÿ 23 – irmi üçüncü
100-й (-ая) 100 – ÿзÿнӂÿ 100 – üzüncü
101-й (-ая) 101 – ÿз биринӂи 101 – üz birinci
1000-й (-ая) 1000 – бининӂи 1000 – bininci
который; которая? качынӂы? kaçıncı?

СОБИРАТЕЛЬНЫЕ ТОПЛАМА TOPLAMA


ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ САЙЫЛЫКЛАР SAYILIKLAR

оба (-е) икиси ikisi


(все) трое (хепси) ÿчÿ дä (hepsi) üçü dä
(все) четверо (хепси) дöрдÿ дä (hepsi) dördü dä
(все) пятеро (хепси) беши дä (hepsi) beşi dä
(все) шестеро (хепси) алтысы да (hepsi) altısı da
(все) семеро (хепси) едиси дä (hepsi) edisi dä

РАЗДЕЛИТЕЛЬНЫЕ ПАЙЛАШТЫРАН PAYLAŞTIRAN


ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ САЙЫЛЫКЛАР SAYILIKLAR

по двое икишäр ikişär


по трое ÿчäр üçär
по четыре дöрдäр dördär
по пять бешäр beşär
по шесть алтышар altışar

56
ДРОБНЫЕ БÖЛМÄ BÖLMÄ
ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ САЙЫЛЫКЛАР SAYILIKLAR

половина йары; йарым; йарысы; yarı; yarım; yarısı;


бучук buçuk
две третьих ÿчтä ики üçtä iki
две пятых бештä ики beştä iki
четверть дордÿнӂÿ пайы (дöрттä dördüncü payı (dörttä
бир); бир чиирек bir); bir çiirek
три четверти дöрттä ÿч; ÿч чиирек dörttä üç; üç çiirek
одна десятая онда бир onda bir
одна сотая ÿздä бир üzdä bir
одна тысячная биндä бир bindä bir
полтора бир бучук bir buçuk
три с половиной ÿч бучук кила üç buçuk kila
килограмма
два часа пятнадцать саат (вакыт): ики онбеш saat (vakıt): iki onbeş
минут (онбеш минут ÿчä) (onbeş minut üçä)
два часа сорок пять саат (вакыт): ики кырк saat (vakıt): iki kırk beş
минут беш (онбеш минутсуз ÿч) (onbeş minutsuz üç)
четверть часа онбеш минут; бир onbeş minut; bir çiirek
чиирек
три целых и две ÿч (бÿтÿн) хем онда ики üç (bütün) hem onda iki
десятых
пять целых и девять беш (бÿтÿн) хем онда beş (bütün) hem onda
десятых докуз dokuz

МАТЕМАТИЧЕСКИЕ МАТЕМАТИКА MATEMATİKA


ДЕЙСТВИЯ ХЕСАПЛАРЫ HESAPLARI

сложение топламак toplamak


сложить топламаа toplamaa
вычитание чыкармак çıkarmak
вычитать чыкармаа çıkarmaa
умножение катламак katlamak
умножить катламаа katlamaa
деление пайлаштырмак paylaştırmak
делить пайлаштырмаа paylaştırmaa

57
МАТЕМАТИЧЕСКИЕ МАТЕМАТИКА MATEMATİKA
ДЕЙСТВИЯ ХЕСАПЛАРЫ HESAPLARI

3+5=8 ÿчлäн беш олэр секиз üçlän beş olêr sekiz (üç
(ÿч хем беш олэр секиз) hem beş olêr sekiz)
7–4=3 едидäн алдыйнан дöрт, edidän aldıynan dört,
калэр ÿч kalêr üç
6×5=30 алтыйы катладыйнан altıyı katladıynan beş
беш керä, олаӂэк kerä, olacek (çıkacek)
(чыкаӂэк) отуз otuz
24:4=6 ирми дöрдÿ пай irmi dördü pay ettiynän
еттийнäн дöрдä, олаӂэк dördä, olacek (çıkacek)
(чыкаӂэк) алты altı
“+” плюс “+” плюс (топлама, “+” plüs (toplama,
зееделемä нышаны) zeedelemä nışanı)

“–” минус “–” минус (чыкармак, “—” minus (çıkarmak,


иисилтмäк нышаны) iisiltmäk nışanı)
“×” умножение “×” катламак нышаны “×” katlamak nışanı
“:” деление “:” пайлаштырмак “:” paylaştırmak
(бöлмäк) нышаны (bölmäk) nışanı

ДЕНЬГИ ПАРА PARA

Есть ли у вас деньги? Параныз вар мы? Paranız var mı?


У меня есть деньги. Беним вар парам. Benim param var.
У меня нет денег. Беним йок парам. Benim yok param.
Это большая сумма Бу чок пара. Бу бÿÿк Bu çok para. Bu büük
(денег). сумма (пара). suma (para).
У меня нет мелких Уфак парам йок. Ufak param yok.
денег.
Разменяйте, Йалварэрым, ÿз долар Yalvarêrım, üz dolar
пожалуйста, 100 боздурунуз. bozdurun.
долларов.
Одолжите, пожалуйста, Йалварэрым, Yalvarêrım, sabaayadan,
15 лей до завтра сабaайадан,
(-на два дня). (-ики гÿнä) (-iki günä)
öдÿнч(лäйиниз) / ödünç(läyiniz) / veriniz
вериниз онбеш лей. onbeş ley.
Где находится Валÿта кассасы нередä Valüta kasası neredä
валютная касса? булунэр? bulunêr?

58
ДЕНЬГИ ПАРА PARA

Могу ли я здесь Вар мы ниӂä бурада Var mı nicä burada


получить деньги по аккредитивлäн пара akreditivlän para
аккредитиву? кабледейим (кабул kabledeyim (kabul
едейим)? edeyim)?
Предъявите, Йалварэрым, Yalvarêrım,
пожалуйста, ваш паспортунузу pasportunuzu gösteriniz.
паспорт. гöстериниз.
1 рубль; 1 лей бир рублä (карбона); bir rublä (karbona); bir
бир лей ley
2 (3,4,7) рубля; 2 (3, 4) ики (ÿч, дöрт, еди) iki (üç, dört, edi) rublä
лея; 7 леев рублä (карбона); ики (karbona); iki (üç, dört)
(ÿч, дöрт) лей; еди лей ley; edi ley
23 рубля ирми ÿч рублä (карбона) irmi üç rublä (karbona)
24 лея ирми дöрт лей irmi dört ley
1 копейка бир копейка; бир куруш bir kopeyka; bir kuruş
(мангыр) (mangır)
1 бань; бануца бир бани; баниӂик bir bani; banicik
22 евро ирми ики евро irmi iki evro

ПЛАТА. СЧЁТ ÖДЕК. ХЕСАП ÖDEK. HESAP

Сколько стоит (этот)? Бу кач пара едер (тутэр; Bu kaç para eder (tutêr;
некадар йапэр)? nekadar yapêr)?
Сколько стоит этот Бу костюм (фистан) Bu kostüm (fistan)
костюм (это платье)? кач пара едер (йапэр; kaç para eder (yapêr;
тутэр)? Кача бу tutêr)? Kaça bu kostüm?
костюм? Некадар Nekadar paayı bu
паайы бу костюмун kostümun (fistanın)?
(фистанын)?
Это стоит 1000 лей. Бу бин лей едер (тутэр). Bu bin ley eder (tutêr).
Сколько вы заплатили Бунун ичин некадар Bunun için nekadar
за это? öдединиз? ödediniz?
Я заплатил 25 лей. Ирми беш лей (карбона) İrmi beş ley (karbona)
öдедим. ödedim.
Посчитайте, Йалварэрым, сайыныз Yalvarêrım, sayınız
пожалуйста, деньги. парайы. parayı.
Хорошо ли вы Ислää ми сиз İslää mi siz saydınız?
посчитали? сайдыныз?

59
ПЛАТА. СЧЁТ ÖДЕК. ХЕСАП ÖDEK. HESAP

Правильно ли вы Доору му сиз Dooru mu siz saydınız?


посчитали? сайдыныз?
Посчитайте ещё раз. Сайыныз таа бир керä Sayınız taa bir kerä
(сыра). (sıra).
Вы ошиблись. Сиз йанылмышыныз. Siz yanılmışınız.
Да, я ошибся. Хализ, бäн Haliz, bän yanılmışım.
йанылмышым.
Теперь правильно. Шинди доору. Şindi dooru.
банк банк(а) bank(a)
долг борч borç
заем öдÿнч ödünç
касса касса kasa
кредит кредит kredit
государственный банк девлет банкасы (банкы) devlet bankası (bankı)
окошко пенчереӂик, гöз pençerecik, göz
отделение бöлÿм bölüm
открыть счёт хесап (сайы) ачтырмаа hesap (sayı) açtırmaa
процент процент proţent
сбережения арттырмалар (арттырма arttırmalar (arttırma
паралар) paralar)
валютная касса валÿта кассасы valüta kasası
фонд фонд fond
расходовать харӂамаа harcamaa

МЕРА ДЛИНЫ, УЗУННУК, АЛАН, UZUNNUK, ALAN,


ПЛОЩАДИ, КАПЛАМ х.б. KAPLAM h.b.
ОБЪЁМА и др. ÖЛЧӰЛЕРИ ÖLÇÜLERİ

1 гектар бир (х)ектар bir (h)ektar


одна сотая гектара бир сотка bir sotka
1 метр бир метра bir metra
2 (3, 4) метра ики (ÿч, дöрт) метра iki (üç, dört) metra
20 (35, 100) метров ирми (отуз беш, ÿз) irmi (otuz beş, üz) metra
метра
мера длины (0,65 метра) ендезä endezä

60
МЕРА ДЛИНЫ, УЗУННУК, АЛАН, UZUNNUK, ALAN,
ПЛОЩАДИ, КАПЛАМ х.б. KAPLAM h.b.
ОБЪЁМА и др. ÖЛЧӰЛЕРИ ÖLÇÜLERİ

пядь, 0,213 метра карыш karış


четверть чиирек çiirek
аршин аршин arşın
сажень сажин; стынӂин sajin; stıncin
ширина ладони (мера шамар şamar
дл.)
верста вöрст vörst
шаг адым adım
расстояние от земли до кушлук kuşluk
уровня полёта птиц
солнце поднялось до гÿн чыкты кушлаа gün çıktı kuşlaa
уровня полёта птиц
миллиметр миллиметра milimetra
сантиметр сантим, сантиметра santim, santimetra
километр километра kilometra
квадратный метр квадрат метра kvadrat metra
(сантиметр, (сантиметра, (santimetra, milimetra)
миллиметр) миллиметра)
кубический метр куб метра (сантиметра) kub metra (santimetra)
(сантиметр)
Какова глубина этого Бу бассейнанын Bu baseynanın derinnii
бассейна? дериннии некадар? nekadar?
Какая здесь глубина Денизин Denizin
моря (-гöлÿн, (-gölün,
(-озера, -деренин) некадар -derenin) nekadar burada
-реки)? бурада дериннии? derinnii?
Глубина здесь 1,5 Бурада деринник бир Burada derinnik bir
метра. бучук метра. buçuk metra.
Какую площадь Бу гöлÿн мейданы Bu gölün meydanı
занимает это озеро? (аланы) некадар? (alanı) nekadar?
Это озеро занимает 26 Бу гöл ирми алты Bu göl irmi altı (h)ektar
гектаров. (х)ектар каплээр. kaplêêr.
Какова длина озера? Гöлÿн узуннуу некадар? Gölün uzunnuu nekadar?
Сколько квадратных Бу залын (салонун) кач Bu zalın (salonun) kaç
метров имеет этот зал? квадрат метрасы вар? kvadrat metrası var?

61
МЕРА ДЛИНЫ, УЗУННУК, АЛАН, UZUNNUK, ALAN,
ПЛОЩАДИ, КАПЛАМ х.б. KAPLAM h.b.
ОБЪЁМА и др. ÖЛЧӰЛЕРИ ÖLÇÜLERİ

Какова высота этой Бу каленин Bu kalenin


башни (-йапынын, бинанын) (-yapının, binanın)
(-этого здания)? некадар ÿÿсеклии? nekadar üüseklii?
Какова толщина этой Бу дуварын некадар Bu duvarın nekadar
стены? калынныы? kalınnıı?
50 см. Елли сантиметра Elli santimetra (santim).
(сантим).
Сколько километров до Комшу кÿÿйäдäн кач Komşu küüyädän kaç
соседнего села? километра вар? kilometra var?
Сколько километров до Ен йакындакы En yakındakı
ближайшего города? касабайадан кач kasabayadan kaç
километра вар? kilometra var?
Сколько километров от Кишинöвдан Kişinövdan Komradadan
Кишинёва до Комрата? Комрададан кач kaç kilometra?
километра?
Какое расстояние Бу кÿÿдäн öбÿр Bu küüdän öbür
между этими двумя кÿÿйäдäн йолун некадар küüyädän yolun nekadar
сёлами? узуннуу? uzunnuu?
За сколько времени Кач (некадар) вакытта Kaç (nekadar) vakıtta
можно доехать до вар ниӂä var nicä
города касабайадан kasabayadan
(-леса, (-даайадан, (-daayadan,
-села, -кÿÿйäдäн, küüyädän,
-моря)? -денизäдäн) етишмää? denizädän) etişmää?
С какой скоростью мы Не хызлылыклан Ne hızlılıklan (nekadar
едем? (некадар хызлы) биз hızlı) biz gideriz?
гидериз?
60 км в час. Алтмыш километра Altmış kilometra saatta.
саатта.
Какое расстояние Бу ики кÿÿйÿн арасында Bu iki küüyün arasında
между этими двумя йол некадар узун ? (Бу yol nekadar uzun? (Bu
сёлами? ики кÿÿ бири-бириндäн iki küü biri-birindän
некадар узак?) nekadar uzak?)
глубина деринник derinnik
диаметр диаметра diametra
длина узуннук uzunnuk
окружность чеврä, чембер çevrä, çember
длина окружности чеврä узуннуу çevrä uzunnuu

62
МЕРА ДЛИНЫ, УЗУННУК, АЛАН, UZUNNUK, ALAN,
ПЛОЩАДИ, КАПЛАМ х.б. KAPLAM h.b.
ОБЪЁМА и др. ÖЛЧӰЛЕРИ ÖLÇÜLERİ

поверхность ÿст(ÿ), ÿз üst(ü), üz


радиус радиус radius
размер öлчÿ, бой ölçü, boy
скорость хызлылык hızlılık
толщина калыннык kalınnık
ширина генишлик genişlik
расстояние узаклык, ара(лык) uzaklık, ara(lık)

ВЕС ААРЛЫК AARLIK

1 г., 1 кг. бир грамм, бир кила bir gram, bir kila
2 (3, 7, 8) г., кг. ики (ÿч, еди, секиз) iki (üç, edi, sekiz) gram,
грамм, кила kila
25 (37, 73) г., кг. ирми беш (отуз еди, irmi beş (otuz edi, etmiş
етмиш ÿч) грамм, кила üç) gram, kila
Сколько граммов Кач грамм (кила)? Kaç gram (kila)?
(килограммов)?
Несколько граммов (кг.). Биркач грамм (кила). Birkaç gram (kila).
1,5 кг. Бир бучук кила. Bir buçuk kila.
2 кг. 250 г. Ики кила икиÿз елли İki kila ikiyüz elli gram.
грамм.
700 г. Едиÿз грамм. Ediüz gram.
центнер Бир центнер. Bir ţentner.
2 (13) центнеров Ики (онÿч) центнер. İki (onüç) ţentner.
Сколько центнеров? Кач центнер? Kaç ţentner?
Несколько центнеров. Биркач центнер. Birkaç ţentner.
1 т. Бир тонн. Bir ton.
2 ( 5, 6, 9) т. Ики (беш, алты, докуз) İki (beş, altı, dokuz) ton.
тонн.
Сколько тонн? Кач тон? Kaç ton?
Несколько тонн. Биркач тон. Birkaç ton.
Много тонн. Чок тон. Çok ton.
1 пуд (16 кг.). Бир пуд (16 кила). Bir pud (16 kila).
1 ведро (4 ведра). Бир казан (дöрт ведрä). Bir kazan (dört vedrä).

63
ВЕС ААРЛЫК AARLIK

1 ведро (медное). Бир казан (бакыр). Bir kazan (bakır).


1 кувшин. Бир чöлмек. Bir çölmek.
Сколько весит ...? ... некадар чекер? ... nekadar çeker?
Весит 11 кг. Онбир кила чекер. Onbir kila çeker.
Сколько вы весите? Сиз некадар Siz nekadar çekersiniz?
чекерсиниз? Сиз кач Siz kaç kila çekersiniz?
кила чекерсиниз?
67 кг. Алтмыш еди кила. Altmış edi kila.
Я хочу взвеситься. Бäн истеерим кантарда Bän isteerim kantarda
чекилмää. çekilmää.
Взвесьте, пожалуйста, Йалварэрым, чекиниз Yalvarêrım, çekiniz tä
вот это. тä буну. bunu.
Сколько килограммов Бу кутуда (ящиктä) кач Bu kutuda (yaşçiktä) kaç
... в этом ящике? кила вар? kila var?
Сколько килограммов Бу читенä кач кила Bu çitenä kaç kila alma
яб­лок войдет в эту алма гирäбилир giräbilir (sıyabilir)?
корзину? (сыйабилир)? (Бу (Bu çiten kaç kila alma
читен кач кила алма alabilir?)
алабилир?)

СВОЙСТВА НАТУРЫ ТАБЕЕТ ЧЕШИТЛИИ TABEET ÇEŞİTLİİ

Психические Рух халы (табеети) Ruh halı (tabeeti)


Благоразумный акыллы akıllı
безмятежный шÿпесиз; йаваш; текин şüpesiz; yavaş; tekin
бессовестный ÿзсÿз; суратсыз üzsüz; suratsız
буйный aзгын; делибаш; дели azgın; delibaş; deli
веселый шен; шакаӂы; şen; şakacı; cümbüşçü
ӂÿмбÿшчÿ
внимательный ачык гöзлÿ; ачыкгöз açık gözlü; açıkgöz
волевой сабурлу saburlu
вспыльчивый ÿфкели; серт; барут üfkeli; sert; barut gibi
гиби бир адам bir adam
гордый xодул; гурурлу; гогор hodul; gururlu; gogor
глупый ахмак; будала; акылсыз ahmak; budala; akılsız

64
СВОЙСТВА НАТУРЫ ТАБЕЕТ ЧЕШИТЛИИ TABEET ÇEŞİTLİİ

Психические Рух халы (табеети) Ruh halı (tabeeti)


грустный гÿӂеник; гамны; gücenik; gamnı; kederli
кедерли
добросердечный бол ÿрекли; хайырӂы bol ürekli; hayırcı
добрый ӂöмерт; ии (ислää) cömert; ii (islää) ürekli;
ÿрекли; ии (ислää), ii (islää) cannı, canı
ӂаны йакында (ӂанa yakında (cana yakın)
йакын) адам adam
довольный канаат kanaat
досадный аӂынаӂэк; пишман acınacek; pişman edän
едäн (olan) (olan)
интересный мераклы; интерес(ли) meraklı; interes(li)
искренний ачык ÿрекли; ӂандан açık ürekli; candan
(гелäн) (gelän)
жестокий кинни (кöпек ÿрекли); kinni (köpek ürekli);
ӂансыз; каскаты cansız; kaskatı (ürekli);
(ÿрекли); серт (ÿрекли) sert (ürekli)
замечательный кääмил; пек ии käämil; pek ii
злой фена; ÿфкели; терс fena; üfkeli; ters
кроткий услу; махкул; йаваш; uslu; mahkul; yavaş;
мÿнÿз; хош münüz; hoş
ласковый, любезный йалпак; ачык ÿрекли yalpak; açık ürekli
ленивый хайлаз; дембел haylaz; dembel
ловкий чемрек; беӂерикли çemrek; becerikli
мрачный кедерли; кахырлы kederli; kahırlı
мстительный кинӂи; кин беслейäн; kinci; kin besleyän;
кинни kinni
наивный ӂaйыл cayıl
неопытный тор tor
нахальный калын ÿзлÿ (суратлы); kalın üzlü (suratlı);
ÿзсÿз üzsüz
небрежный öзенсиз özensiz
неаккуратный сулан; пÿсÿр sulan; püsür
невесёлый кÿсÿлÿ küsülü
нежный назлы nazlı

65
СВОЙСТВА НАТУРЫ ТАБЕЕТ ЧЕШИТЛИИ TABEET ÇEŞİTLİİ

Психические Рух халы (табеети) Ruh halı (tabeeti)


нервный нервоз, нерват; серт; nervoz, nervat; sert; ters
терс
неопытный; неумелый беӂериксиз beceriksiz
неразумный; акылсыз akılsız
неспособный аклы ермейäн; aklı ermeyän;
беӂермейäн becermeyän
обиженный; гÿӂеник; гамны gücenik; gamnı
опечаленный
опрятный кырнак; пак kırnak; pak
печальный гарип garip
послушный услу; сеслейиӂи uslu; sesleyici
прекрасный кääмил käämil
приветливый селeмни selemni
привычка табеет tabeet
расторопный чемрек; ешкин çemrek; eşkin
своенравный арцаклы; инат arţaklı; inat
сила воли сабур sabur
слабый йуфка; зайыф; ӂылыз; yufka; zayıf; cılız;
гевшек gevşek
славный аферим; кääмил; ии; aferim; käämil; ii; şannı;
шанны; намны namnı
скромный, утанӂак utancak
стеснительный
скрытный капалы ÿрекли; капанык kapalı ürekli; kapanık
смелый кыйак ÿрекли; иитли; kıyak ürekli; iitli; girgin
гиргин
смешной, забавный гÿлдÿрÿӂÿ; гÿлÿнч; güldürücü; gülünç;
гÿлÿнеӁек; маскара gülünecek; maskara
спокойный йаваш; услу; динч; раат yavaş; uslu; dinç; raat
способный; акыллы; вергили akıllı; vergili
талантливый
терпеливый дайаныклы; сабурлу dayanıklı; saburlu
тоскливый дарсык; касаветли; darsık; kasavetli; kederli
кедерли

66
СВОЙСТВА НАТУРЫ ТАБЕЕТ ЧЕШИТЛИИ TABEET ÇEŞİTLİİ

Психические Рух халы (табеети) Ruh halı (tabeeti)


трудолюбивый ишчи; чалышкан; işçi; çalışkan; şeremet
шеремет
трусливый коркак korkak
упрямый инат; чынар inat; çınar
умный акыллы; фикирли akıllı; fikirli

Физические Саалык халы Saalık halı

больной хаста hasta


большой бÿÿк büük
витой кыврык; бурма kıvrık; burma
высокий ÿÿсек; балабан üüsek; balaban
гладкий дÿз düz
глубокий дерин derin
горячий хашлак haşlak
грязный кирли kirli
густой койу koyu
длинный узун uzun
изящный кыврак; зариф kıvrak; zarif
жидкий сулу; сывык sulu; sıvık
здоровый саа saa
заметный гöрÿмнÿ görümnü
извилистый дöнемечли; кыврымны dönemeçli; kıvrımnı
короткий кыса; ӂыба; гÿӂÿк kısa; cıba; gücük
красивый гöзäл gözäl
кривой бурук, иири buruk; iiri
круглый томбарлак tombarlak
лёгкий илин ilin
маленький кÿчÿк küçük
мелкий уфак ufak
мокрый йаш yaş
молодой генч genç
молчаливый сускун suskun

67
СВОЙСТВА НАТУРЫ ТАБЕЕТ ЧЕШИТЛИИ TABEET ÇEŞİTLİİ

Физические Саалык халы Saalık halı


мутный буланык bulanık
мягкий каба; йымышак kaba; yımışak
наклонный йан; майыл yan; mayıl
немой муту mutu
низкий алчак; ӂÿӂä alçak; cücä
новый ени eni
опухший шиш(миш) şiş(miş)
острый биленик; кескин; сиври bilenik; keskin; sivri
плоский йасы; йалпы yası; yalpı
прямой уз; дÿз uz; düz
пустой бош boş
редко; малочисленно сиирек, техна, шурда- siirek; tehna; şurda-
бурда; аз burda; az
ровный дÿз; уз düz; uz
сильный каави; куветли kaavi; kuvetli
слепой кöр kör
старый ихтиар; карт; ески ihtär; kart; eski (mallar
(маллар ичин) için)
стройный кыврак (бойлу), кургаф kıvrak (boylu), kurgaf
сухой, сухощавый куру; кургаф , зайыф kuru; kurgaf, zayıf
твёрдый четин; каскаты çetin; kaskatı
волнистый далгалы; талазлы dalgalı; talazlı
тёплый сыӂак, ылы, ылыӂa sıcak; ılı; ılıca
тепленький ылыӂаӂык ılıcacık
тихий йаваш; услу yavaş; uslu
толстый калын; шиш; шишман kalın; şiş; şişman
тонкий инӂä; кургаф; зайыф incä; kurgaf; zayıf
тощий капсык kapsık
тупой кöр; кÿт kör; küt
тяжёлый аар aar
узкий дар; кыстав dar; kıstav

68
СВОЙСТВА НАТУРЫ ТАБЕЕТ ЧЕШИТЛИИ TABEET ÇEŞİTLİİ

Физические Саалык халы Saalık halı


холодный суук suuk
худой забун zabun
чистый; прозрачный темиз; пак; ачык; дурук temiz; pak; açık; duruk
шершавый пÿтÿрекли; pütürekli; pütür(ü)cekli
пÿтÿр(ӱ)ӂекли
широкий гениш; енгин geniş; engin

ЦВЕТА РЕНКЛÄР RENKLÄR

алый ал al
бежевый папур (саз) ренгиндä; papur (saz) rengindä;
сары топрак бенизиндä; sarı toprak benizindä;
беж bej
белый бийаз; ак biyaz; ak
блеклый чыкык бениздä; тунук çıkık benizdä; tunuk
выцветший cолук (гÿндä солмуш / soluk (gündä solmuş /
йанмыш) yanmış)
блестящий йалабык; парлак yalabık; parlak
в крапинку бенекли; сенек-бенек; benekli; senek-benek;
алаӂалы; чилли; alacalı; çilli; serpmeli
серпмели
в горошек текир tekir
голубой гöк (маави); ачык-маави gök (maavi); açık-maavi
жёлтый сары sarı
зелёный ешил eşil
золотистый сырма; алтынны sırma; altınnı yalabık
йалабык
коричневый мор mor
красный кырмызы; кызыл kırmızı; kızıl
лиловый замбак; гÿвез zambak; güvez
лимонный лимон; сары; шафран limon; sarı; şafran
матовый тунук; буз бойада tunuk; buz boyada
(ренктä; ренгиндä) (renktä; rengindä)
мутный буланык; тунук bulanık; tunuk

69
ЦВЕТА РЕНКЛÄР RENKLÄR

небесный цвет гöк бенизиндä gök benizindä


одноцветный бир бениздä; бир ренктä bir benizdä; bir renktä
оранжевый турунӂу turuncu
пестрый алаӂа; текир alaca; tekir
прозрачный темиз; ачык temiz; açık
розовый пембä pembä
рябой чилли; бенекли; чичек çilli; benekli; çiçek
бозма (ÿз ичин) bozma (üz için)
светлый ачык (бениздä; бойада) açık (benizdä; boyada)
серый боз; кыр boz; kır
синий маави maavi
сиреневый замбак; ачык лÿлäкa zambak; açık lüläka
тёмный койу (бойада) koyu (boyada)
тёмно-зелёный койу-ешил koyu-eşil
тёмно-красный койу-кырмызы (кызыл) koyu-kırmızı (kızıl)
тёмно-красный с койу-замбак (лÿлäкa); koyu-zambak (lüläka);
лиловым оттенком гÿвез güvez
(цикломеновый)
цвет небесного камня гöк ташы (бенизиндä) gök taşı (benizindä)
(дословный перевод
термина «гöк ташы»);
цвет медного купороса;
бирюзовый
цвет мрамора мермер (бенизиндä) mermer (benizindä)
чёрный кара kara
фиолетовый замбак; лÿлäкa zambak; lüläka

ВКУСОВЫЕ ДАТЛАР DATLAR


ОЩУЩЕНИЯ

безвкусный датсыз; байгын datsız; baygın


горький аӂы; йакыӂы (йакар) acı; yakıcı (yakar)
кислый ииши iişi
перчёный йакыӂы (йакар), yakıcı (yakar); biberli
биберли
сладкий татлы tatlı
солëный тузлу; аӂы (су ичин tuzlu; acı (su için
сöленилер) söleniler)

70
ОБОЗНАЧЕНИЕ ЕР ХЕМ УУР ER HEM UUR
МЕСТА И АДЛАМАКЛАРЫ ADLAMAKLARI
НАПРАВЛЕНИЯ (НЫШАННАРЫ) (NIŞANNARI)

близко йакын yakın


ближе таа йакын taa yakın
вверх йукары yukarı
наверху йукарда yukarda
вертикально дикинä; айакча dikinä; ayakça
влево сол тарафа sol tarafa
вниз ашаа aşaa
внизу ашаада aşaada
вокруг долайда; долайан(ын)да; dolayda; dalayan(ın)da;
доз-долай doz-dolay
Восток Гÿндуусу Günduusu
вперед илери ileri
впереди илердä; öнÿндä ilerdä; önündä
вправо саа тарафа saa tarafa
всюду херердä hererdä
высоко ÿÿсек; йукарда üüsek; yukarda
выше таа ÿÿсек; таа йукары taa üüsek; taa yukarı (taa
(таа йукарда) ykarda)
где-то нердäсä nerdäsä
глубоко дерин derin
глубже таа дерин taa derin
далеко узак, йырак; таа узак uzak; yırak; taa uzak
(йырак) (yırak)
дальше таа илердä taa ilerdä
Запад Гÿнбатысы Günbatısı
здесь бурада (бурда) burada (burda)
назад геери geeri
сзади геер(и)дä geer(i)dä
налево сол тарафа sol tarafa
направо саа тарафа saa tarafa
нигде би́рердä bírerdä
низко алчак; ашаа alçak; aşaa

71
ОБОЗНАЧЕНИЕ ЕР ХЕМ УУР ER HEM UUR
МЕСТА И АДЛАМАКЛАРЫ ADLAMAKLARI
НАПРАВЛЕНИЯ (НЫШАННАРЫ) (NIŞANNARI)

ниже таа алчак; таа ашаа taa alçak; taa aşaa


никуда би́рери; хич би́рери bireri; hiç bireri
Север Пойраз (тараф) Poyraz (taraf)
там орада; орда orada; orda
туда орайы orayı
стороны света дÿннää тарафлары dünnää tarafları
Юг Ӱÿлен тарафы Üülen tarafı
Юго-Восток Ӱÿлен-Гÿдуусу Üülen-Günduusu
Юго-Запад Ӱÿлен-Баты; Ӱӱлен- Üülen-Batı; Üülen-
Гӱнбатысы Günbatısı

ОЦЕНКА ПАА КОЙМАК PAA KOYMAK

важный öнемни; курумну; önemni; kurumnu;


кибирли kibirli
вредный фена; зарарлы fena; zararlı
дешёвый уӂуз; кесат ucuz; kesat
дорогой паалы paalı
лёгкий илин ilin
лишний зеедä; арты(к) zeedä; artı(k)
ненужный диил лääзым; файдасыз; diil lääzım; faydasız;
лääзымсыз lääzımsız
необходимый теӂил; лääзымны tecil; lääzımnı
нужный лääзымны lääzımnı
ошибочный йанныш; йаннышлы yannış; yannışlı
полезный файдалы faydalı
бесполезный файдасыз faydasız
правильный доору dooru
трудный зор; гÿч(лÿ) zor; güç(lü)
тяжёлый аар; гÿч aar; güç
ценный паалы paalı

72
КОЛИЧЕСТВО И САЙЫ ХЕМ ДЕРЕӁÄ SAYI HEM DERECÄ
СТЕПЕНЬ АДЛАМАКЛАРЫ ADLAMAKLARI

сколько? кач? некадар? kaç? nekadar?


(очень) много (пек) чок (pek) çok
(очень) мало (пек) аз (pek) az
ещё таа taa
довольно етäр (етеер); етти etär (eter); etti
достаточно етäр (етеер); етти etär (eter); etti
сколько раз? кач керä? кач сефер? kaç kerä? kaç sefer?
впервые сефтä; илк керä (сефер) seftä; ilk kerä (sefer)
однажды (один раз) бир керä (сефер) bir kerä (sefer)
два (три, четыр) раза ики (ÿч, дöрт) керä iki (üç, dört) kerä (sefer)
(сефер)
(очень) много раз (пек) чок керä (чок (pek) çok kerä (çok
сефер) sefer)
опять (снова) генä; енидäн genä; enidän

УТОЧНЕНИЯ АСЛЫЛЫКЛАР ASLILIKLAR


(УЙГУННУКЛАР) (UYGUNNUKLAR)

столько окадар okadar


точно таман; фикс; хализ taman; fiks; haliz
точь в точь тыпкы tıpkı
также хеп öлä hep ölä
только саде; салт sade; salt
верно доору dooru
правда аслы; (х)акына; мутлак aslı; (h)akına; mutlak
конечно елбетки; зер; беллики elbetki; zer; belliki

МЕРА ËМКОСТИ КАП ÖЛЧӰЛЕРИ KAP ÖLÇÜLERİ

1 литр бир кила (ока) bir kila (oka)


5 (8,9...) кг. беш (секиз, докуз...) beş (sekiz, dokuz...) kila
кила (ока) (oka)
Несколько литров. Биркач кила (ока). Birkaç kila (oka).
1 литр вина. Бир кила (ока) шарап. Bir kila (oka) şarap.
3 литра молока. ÿч кила (литра, ока) сÿт. Üç kila (litra, oka) süt.

73
МЕРА ËМКОСТИ КАП ÖЛЧӰЛЕРИ KAP ÖLÇÜLERİ

0,5 литра йарым кила (ока) yarım kila (oka)


3/4 литра киланын (оканын) ÿч kilanın (okanın) üç payı;
пайы; ÿч чиирек üç çiirek
Большая ока (равна 1 Бÿÿк ока (алэр бир кила Büük oka (alêr bir kila
кг. 225 гр.). икиÿз ирми беш грамм). ikiyüz irmi beş gram).
Малая ока (равна 1 кг.). Кÿчÿк ока (алээр бир Küçük oka (alêr bir
кила). kila).
1/2 литровая бутылка Йарым килалык шиша Yarım kilalık şişä
(йарымнык шишä) (yarımnık şişä)
3/4 литровая бутылка 750-граммнык шишä 750-gramnık şişä
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz bir
стакан (кружку) воды. бир филӂан (чöлмек) filcan (çölmek) su.
су.
Сколько стоит стакан Бир филӂaн алма суйу Bir filcan alma suyu
яблочного (шира) (şıra) nekadar yapêr
(виноградного) сока? некадар йапэр (тутэр, (tutêr, eder)?
едер)?

ТЕМПЕРАТУРА ТЕМПЕРАТУРА TEMPERATURA

1 градус бир градус bir gradus


2 (3, 4...) градуса ики (ÿч, дöрт...) градус iki (üç, dört...) gradus
Сколько градусов? Кач градус? Kaç gradus?
27 градусов ирми еди градус İrmi edi gradus
33 градуса отуз ÿч градус Otuz üç gradus
Сколько градусов Бÿÿн кач градус лääзым Büün kaç gradus lääzım
должно быть сегодня? олсун? olsun?
16 градусов тепла Оналты градус сыӂак Onaltı gradus sıcak
(холода). (суук). (suuk).
Сегодня 31 градус в Бÿÿн гöлгедä отуз бир Büün gölgedä otuz bir
тени. градус. gradus.
Какая температура Суйун сыӂаклыы бÿÿн Suyun sıcaklıı büün
воды сегодня? некадар (кач) градус? nekadar (kaç) gradus?
24 градуса. Ирми дöрт градус. İrmi dört gradus.
Какая вчера была Дÿн температура Dün temperatura
температура? некадарды (Дÿн кач nekadardı (Dün kaç
градусту)? gradustu)?

74
ТЕМПЕРАТУРА ТЕМПЕРАТУРА TEMPERATURA

Вчера (утром, в Дÿн (сабаалeн, ÿÿлен Dün (sabaalen, üülen


полдень) было 25оС. ÿстÿ) ирми беш градус üstü) irmi beş gradus
сыӂак (25оС). sıcak (25оС).
Какая температура Бу геӂä (сабаа) несой Bu gecä (sabaa) nesoy
ожидается темпера­тура (кач temperatura (kaç gradus)
градус) олаӂэктыр? olacektır?
ночью (завтра)?
3 градуса ниже нуля. Ӱч градус суук. Üç gradus suuk.

ПОГОДА ХАВА HAVA

Какая сегодня погода? Бÿÿн несой хава? Büün nesoy hava?


Сегодня погода Бÿÿн хава ислää Büün hava islää
хорошая
(-очень хорошая, (-пек ислää, (-pek islää,
-плохая, -бет, чиркин; прост; -bet, çirkin; prost; kötü,
кöтÿ,
-теплая, -сыӂак, -sıcak,
-холодная). -суук). -suuk).
Сегодня холодно Бÿÿн суук Büün suuk
(-очень жарко, (-пек сыӂак, йангын, (-pek sıcak, yangın,
-сыро, -нем, -nem,
-сухо, -куру, курак, -kuru, kurak,
-туманно). -думан). -duman).
Погода ясная. Ачык хава. Açık hava.
Погода пасмурная. Тунук (дÿрÿк) хава Tunuk (dürük) hava
(йаaмурлу хава). (yaamurlu hava).
Густой туман. Койу думан. Koyu duman.
Погода чудесная. Кääмил хава. Käämil hava.
Туман рассеивается. Думан калкынэр. Duman kalkınêr.
Надвигается буря. Бора (бoран) гелер Bora (boran) geler
(йаклашэр). (yaklaşêr).
Буря Бора (бoран); фена Bora (boran); fena
лÿзгäр lüzgär.
Будет дождь Йаамур Yaamur
(-снег). (-каар) йаайаӂэк. (-kaar) yaayacek.
Солнце печёт. Гÿн йакэр (кыздырэр). Gün yakêr (kızdırêr).
Очень жарко (-холодно). Пек сыӂак (-суук). Pek sıcak (-suuk).

75
ПОГОДА ХАВА HAVA

Какая будет погода? Несой хава олаӂэк? Nesoy hava olacek?


Будет хорошая (плохая) Ислää (прост) хава İslää (prost) hava olacek.
погода. олаӂэк.
Барометр поднимается Барометра калкынэр Barometra kalkınêr
(-падает). (-чöкер ашаа; дÿшер). (-çöker aşaa; düşer).
буря, гроза бора (буран); (х)аталы bora (buran); (h)atalı
йаамур yaamur
ветер лÿзгäр lüzgär
град толу tolu
гром гöк гÿрлемеси gök gürlemesi
давление (высокое, басынч (басым) (ÿÿсек; basınç (basım) (üüsek;
низкое) дÿшÿк, алчак) düşük, alçak)
дождь йаамур yaamur
жара кызгын, сыӂак kızgın, sıcak
молния чимчирик çimçirik
мороз айаз ayaz
прогноз погоды хаванын гелеӂää havanın gelecää (olacaa)
(олаӂаа)
радуга кушак kuşak
снег каар kaar
туман думан duman
туча булут bulut

ЯВЛЕНИЯ ТАБЕЕТ (НАТУРА) TABEET (NATURA)


ПРИРОДЫ ОЛАЙЛАРЫ OLAYLARI

Солнце всходит Гÿн дууэр Gün duuêr


(-заходит) в... часов. (-каушэр) саат ... . (-kauşêr) saat ... .
Уже светло. Артык айдын (гÿндÿз). Artık aydın (gündüz).
Ещё темно. Таа караннык. Taa karannık.
Светит солнце Гÿн (гÿнеш) шылээр; Gün (güneş) şılêêr;
дышарда гÿнеш; гÿн dışarda güneş; gün
айдын; гÿнешли хава aydın; güneşli hava
(-луна). (-ай айдын). (-ay aydın).
Смеркается. Каранныӂак олэр. Karannıcak olêr.

76
ЯВЛЕНИЯ ТАБЕЕТ (НАТУРА) TABEET (NATURA)
ПРИРОДЫ ОЛАЙЛАРЫ OLAYLARI

Светает. Айдыннанэр. Даннар Aydınnanêr. Dannar


аарэр. aarêr.
Красивый восход Гöзäл даннар (дан Gözäl dannar (dan
ерлери); гÿндуусу erleri); günduusu
(-закат)! (-гÿн каушмасы)! (-gün kauşması)!
восход (солнца, луны) гÿнÿн (гÿнешиш, айын) günün (güneşin, ayın)
дуумасы duuması
горизонт горизонт, ер-гöк бели gorizont, er-gök beli
(чевреси); долай (çevresi); dolay
заход (солнца, луны) гÿн каушмасы (ай gün kauşması (ay
сакланмасы) saklanması)
заря дан; дан ери dan; dan eri
затмение гÿн тутулмасы gün tutulması
звезда йылдыз yıldız
Земля Ер, Топрак Er, Toprak
Вселенная Дÿннää, Аалем Dünnää, Aalem
комета куйруклу йылдыз kuyruklu yıldız
Луна Ай Ay
метеор метеор; гöк ташы meteor; gök taşı
небо гöк gök
рассвет дан ерлеринин аармасы; dan erlerinin arması;
айдыннанмак; сабаа aydınnanmak; sabaa
олмасы olması
свет айдыннык; шафк aydınnık; şafk
созвездие йылдыз (такымы), yıldız (takımı), burcu
бурӂу
Солнце Гÿн (Гÿнеш) Gün (Güneş)
спутник йолдаш; спутник yoldaş; sputnik
сумерки алаӂа (боз) караннык alaca (boz) karannık
природа табиат tabiat
Утренняя звезда Сабаа Йылдызы; Sabaa Yıldızı; Kervan
Керван Йылдызы; Yıldızı; Çolpban Yıldızı
Чолпан Йылдызы
Вечерняя звезда Чобан йылдызы; Бÿÿк Çoban Yıldızı; Büük
йылдыз Yıldız

77
ЯВЛЕНИЯ ТАБЕЕТ (НАТУРА) TABEET (NATURA)
ПРИРОДЫ ОЛАЙЛАРЫ OLAYLARI

Полярная звезда Керван-Кыран; Демир Kervan-Kıran; Demir


Казык Kazık
Большая медведица Бÿÿк Араба Büük Araba
Малая Медведица Кÿчÿк Араба Küçük Araba
Млечный путь Саман Йолу Saman Yolu
Созвездие Весов Терезä Terezä
Созвездие Плеяды Ӱлкер, Клочка Ülker, Kloçka

ВРЕМЯ ВАКЫТ (ЗАМАН) VAKIT (ZAMAN)

1 час бир саат bir saat


1 минута бир минут bir minut
1 секундa бир секунд bir sekund
2 (3, 4 …) секунды ики (ÿч, дöрт ...) секунд iki (üç, dört ...) sekund
(минуты, часа) (минут, саат) (minut, saat)
22 секунды (минуты, ирми ики секунд irmi iki sekund (minut,
часы) (минут, саат) saat)
несколько часов биркач саат birkaç saat
(-минут, (-минут, (-minut,
-секунд) -секунд) -sekund)
полчаса йарым саат yarım saat
полминуты йарым минут yarım minut
четверть часа саадын дöрдÿнӂÿ пайы; saadın dördüncü payı;
саадын чиирää saadın çiirää
три четверти часа кырк беш минут; kırk beş minut; saadın
саадын ÿч чиирää üç çiirää
15 минут онбеш минут onbeş minut
45 минут кырк беш минут kırk beş minut
полтора часа бир бучук саат bir buçuk saat
час и четверть бир саат онбеш минут bir saat onbeş minut
3 часа и 8 минут саат ÿч хем секиз минут saat üç hem sekiz minut
Который час? Кач саат? Kaç saat?
В девять часов утра Сабаален Sabaalen
(-вечера). (-авшамнен) саат (-avşamnen) saat
докузда. dokuzda.

78
ВРЕМЯ ВАКЫТ (ЗАМАН) VAKIT (ZAMAN)

3 часа 15 минут. Онбеш минут дöрдä Onbeş minut dördä (Saat


(Саат ÿч онбеш). üç onbeş).
Четверть первого Онбеш минут бирä Onbeş minut birä
(-второго, (-икийа, (-ikiyä,
-третьего, -ÿчä, -üçä,
-четвёртого, -дöрдä, -dördä,
-пятого). -бешä). -beşä).
Без четверти восемь. Онбеш минутсуз секиз. Onbeş minutsuz sekiz.
Половина третьего. Йарым ÿчä. Yarım üçä.
Ровно 12 часов. Таман саат оники. Taman saat oniki.
Сколько времени Некадар вакыт гечти? Nekadar vakıt geçti?
прошло?
Сколько времени мне Некадар вакыт Nekadar vakıt bekleyim?
ждать? беклейим?
2 часа. Ики саат. İki saat.
В котором часу мне Качта гелейим? Kaçta geleyim?
приходить?
В 3 часа. Саат ÿчтä. Saat üçtä.
Прошу прийти через 2 Йалварэрым, гелиниз Yalvarêrım, geliniz iki
часа. ики сааттан сора. saattan sora.
Я вернусь через 10 Дöнеӂäм он минуттан Dönecäm on minuttan
минут. сора. sora.
С которого часа Уста (занаат) еви Usta (zanaat) evi
работает мастерская (ательеси) (atelyesi)
(-магазин)? (-тÿкäн) качта ачылэр? (-tükän) kaçta açılêr?
С 9 час. 30 мин. Докуз бучукта; йарым Dokuz buçukta; yarım
она. ona
До которого часа? Ангы саададан? Angı saadadan?
Качадан? Kaçadan?
До 6 часов. Саат алтыйадан. Saat altıyadan.
Приходите на 10 минут Он минут таа илери On minut taa ileri
раньше
(-позже). (-геч; таа сора) гелиниз. (-geç; taa sora) geliniz.
Вы опоздали на три Сиз ÿч минуда геч Siz üç minuda geç
минуты. калдыныз. kaldınız.
Скажите, пожалуйста, Йалварэрым, Yalvarêrım, söläyiniz,
который час? сöлäйиниз, кач саат? kaç saat?

79
ВРЕМЯ ВАКЫТ (ЗАМАН) VAKIT (ZAMAN)

Ваши часы показывают Сизин саадыныз Sizin saadınız vakıdı


точное время? вакыды доору му dooru mu gösterer?
гöстерер?
Я забыл завести часы. Унутмушум саадымы Unutmuşum saadımı
кошмаа (чекеттирмää; koşmaa (çekettirmää;
öрÿтмää). örütmää).
Мои часы Беним саадым дурмуш/ Benim saadım durmuş/
остановились дургунмуш durgunmuş
(-идут точно, (-доору öрÿйер (вакыды (-dooru örüyer (vakıdı
доору гöстерер), dooru gösterer),
-идут неточно, -вакыды доору -vakıdı dooru
гöстермеер (доору göstermeer (dooru
öрÿмеер), örümeer),
-спешат, -илери гидер (илерлеер; -ileri gider (ilerleer;
алатлээр), alatlêêr),
-отстают). -геери калэр). -geeri kalêr).
сейчас – потом шинди – сора şindi – sora
рано – поздно еркен – геч erken – geç
долго ойа oya
с минуты на минуту те шинди; хемен; te şindi
шиндиӂик
день бир гÿн (гÿн) bir gün (gün)
сутки (24 часа) сутка (ирми дöрт саат; sutka (irmi dört saat;
геӂä-гÿндÿз) gecä-gündüz)
5 (8, 17) дней беш (секиз; онеди) гÿн beş (sekiz; onedi) gün
(1) неделя (бир) афта (bir) afta / hafta
6 (24, 15) недель алты (ирмидöрт, онбеш) altı (irmidört, onbeş)
хафта/афта hafta/afta
(1) месяц (бир) ай (bir) ay
несколько ( 6, 8...) биркач (алты, секиз) ай birkaç (altı, sekiz) ay
месяцев
(1) год (бир) йыл (bir) yıl
2 (3... ) года ики (ÿч) йыл iki (üç) yıl
несколько лет биркач йыл birkaç yıl
из года в год йыл йылдан; йылдан йыла yıl yıldan; yıldan yıla
десятилетия оннарӂа йыллар; onnarca yıllar; sürekli;
сÿрекли; чок йыллар çok yıllar
100 лет ÿз йыл üz yıl

80
ВРЕМЯ ВАКЫТ (ЗАМАН) VAKIT (ZAMAN)

век; столетие aсир; ÿзйыллык asir; üzyıllık


два, три века ики, ÿч асир (ÿзйыллык) iki, üç asir (üzyıllık)
тысячелетие бин йыл bin yıl
пятилетка беш йыл beş yıl
период времени заман; вакыдын бир zaman; vakıdın bir
заманы zamanı
в прошлом столетии гечäн (гечтеки) асирдä Geçän (geçteki) asirdä
(ÿзйыллыкта; ÿзйылда) (üzyıllıkta; üzyılda)
два столетия тому назад ики асир (ÿзйыл) геери iki asir (üzyıl) geeri
на протяжении Биркач асирин Birkaç asirin (üzyılın)
несколь­ких веков (ÿзйылын) ичиндä içindä (süresindä;
(сÿресиндä; sürekliindä)
сÿреклииндä)

ДЕНЬ ГӰН GÜN

Время суток Сутканын вакыды Sutkanın vakıdı (payı;


(пайы; заманы); гÿнÿн zamanı); günün hem
хем геӂенин вакыды gecenin vakıdı
(1) день, днём (бир) гÿн, гÿндÿз (bir) gün, gündüz
2 дня ики гÿн iki gün
вчерашний день дÿнкÿ гÿн; дÿн dünkü gün; dün
вчера дÿн dün
позавчера öтööгÿн; ики гÿн геери ötöögün; iki gün geeri
завтра сабаа; йаарын sabaa; yaarına
послезавтра öбÿргÿнä öbürgünä
утро, утром сабаа, сабаалeн sabaa, sabaalen
завтра утром сабаа сабаалeн sabaa sabaalen
с завтрашнего дня сабаакы гÿндäн, sabaakı gündän,
йаарындан yaarından
прошлый год былдыр; гечäн йыл bıldır; geçän yıl
позапрошлый год öтеейыл öteeyıl
в будущем году гелäн йыла, илерийä gelän yıla, ileriyä
через три дня ÿч гÿндäн сора üç gündän sora
уезжаем на пять дней беш гÿнä гидериз beş günä gideriz
трехдневный ÿчгÿннÿк üçgünnük

81
ДНИ НЕДЕЛИ ДНИ НЕДЕЛИ AFTA GÜNNERİ

понедельник, в поне­ пазар ертеси pazar ertesi (pazertesi),


дельник (пазертеси), пазар pazar ertesinä
ертесинä (пазертесинä) (pazertesinä)
вторник, во вторник сали, салы (салийä, sali, salı (saliyä, salıya)
салыйа)
среда, в среду чаршамба, чаршамбайа çarşamba, çarşambaya
четверг, в четверг першембä, першембейä perşembä, perşembeyä
пятница, в пятницу ӂумаа, ӂумаайа cumaa, cumaaya
суббота, в субботу ӂумаа ертеси cumaa ertesi
(ӂумeртеси), ӂумаа (cumertesi), cumaa
ертесинä (ӂумeртесинä) ertesinä (cumertesinä)
воскресенье, в пазар, пазара pazar, pazara
воскресенье
в понедельник утром пазар ертеси pazar ertesi (pazertesinä)
(пазеертесинä) сабаалeн sabaalen
в среду после обеда чаршамбайа ÿÿлендäн çarşambaya üülendän
сора (чаршамба гÿнÿ sora (çarşamba günü
ÿÿлендäн сора) üülendän sora)
в пятницу вечером ӂумаа авшамсы (ӂумаа cumaa avşamsı (cumaa
гÿнÿ авшамнeн) günü avşamnen)
на этой неделе бу афта bu (h)afta/afta
на прошлой неделе öбÿр афта; гечäн афта öbür (h)afta/afta; geçän
hafta/afta
на будущей неделе гелäн афтайа; öбÿр gelän haftaya/aftaya;
афтайа (афтада) öbür haftaya/aftaya
(haftada/aftada)
в прошлый гечäн пазар ертеси geçän pazar ertesi
понедельник (гечäн пазертеси) (geçän pazertesi)
в будущую среду гелäн чаршамбайа gelän çarşambaya
Какой сегодня день? Бÿÿн не гÿнÿ? Büün ne günü?
Сегодня среда Бÿÿн чаршамба Büün çarşamba
(-четверг, (-першембä, (-perşembä,
-пятница, -ӂумаа, -cumaa,
-воскресенье). -пазар). -pazar).
Завтра четверг. Сабаа першембä Sabaa perşembä (yaarın
(йаaрын першембä). perşembä).
Послезавтра пятница. Öбÿргÿнä ӂумаа. Öburgünä cumaa.

82
ДНИ НЕДЕЛИ ДНИ НЕДЕЛИ AFTA GÜNNERİ

Вчера был вторник. Дÿн салыйды Dün salıydı (saliydi).


(салийди).
Когда приходить? Незаман гелмää? Nezaman gelmää?
Приходите в Гелиниз пазара (пазар Geliniz pazara (pazar
воскресенье. гÿнÿ). günü).
Приходите, пожалуйста, Буйурун, гелин пазара Buyurun, gelin pazara
в воскресенье. (пазар гÿнÿ). (pazar günü).
В воскресенье я занят. Пазара йок вакыдым. Pazara yok vakıdım.
Пазар гÿнÿ диилим Pazar günü diilim boşta.
бошта.
На понедельник. Пазар ертесинä Pazar ertesinä
(пазертесинä). (pazertesinä).
До пятницы. ӂумаайадан. Cumaayadan.
С понедельника. Пазар ертесиндäн Pazar ertesindän
(пазеертесиндäн). (pazertesindän).
До субботы вечером. ӂумаа ертеси(нä) Cumaa ertesi(nä)
авшамадан. avşamadan.
Всю неделю буду занят. Бÿтÿн афта вакыдым Bütün hafta vakıdım
олмайӂэк. Бÿтÿн афта olmayacek. Bütün afta
бошта олмайaӂам. boşta olmayacam.

МЕСЯЦЫ И АЙЛАР ХЕМ ЙЫЛЫН AYLAR HEM YILIN


ВРЕМЕНА ГОДА ЗАМАННАРЫ ZAMANNARI
(ВАКЫТЛАРЫ) (VAKITLARI)

(один) месяц (бир) ай (bir) ay


2, 3 месяца ики, ÿч ай iki, üç ay
январь бÿÿк ай büük ay
февраль гÿӂÿк ай gücük ay
март баба Марта; Марта; baba Marta; Marta;
сÿрмäк айы sürmäk ayı
апрель чичек айы çiçek ayı
май хедерлез; Пипируда hederlez; Pipiruda
июнь кирез айы kirez ayı
июль орак (айы) orak (ayı)
август харман айы harman ayı

83
МЕСЯЦЫ И АЙЛАР ХЕМ ЙЫЛЫН AYLAR HEM YILIN
ВРЕМЕНА ГОДА ЗАМАННАРЫ ZAMANNARI
(ВАКЫТЛАРЫ) (VAKITLARI)

сентябрь сентäбри; баа бозуму/ sentäbri; baa bozumu/


ӂевиз (айы) ceviz (ayı)
октябрь ӂанавар айы; пастырма canavar ayı; pastırma ayı
айы
ноябрь касым kasım
декабрь суук ай; кырым ай suuk ay; kırım ay
месяц март баба марта айы; сÿрмäк baba marta ayı; sürmäk
айы ayı
в этом месяце бу айда; бу ай bu ayda; bu ay
в марте мартта; баба Марта martta; baba Marta
айында; сÿрмäк айында ayında; sürmäk ayında
в прошлом месяце гечäн (гечтеки) айдa geçän (geçteki) ayda
в будущем месяце гелäн айа (айда) gelän aya (ayda)
через месяц бир айдан сора bir aydan sora
через 2 - 3 месяца ики-ÿч айдан сора iki-üç aydan sora
через год бир йылдан сора bir yıldan sora
через 2 - 3 года ики-ÿч йылдан сора iki-üç yıldan sora
В каком году? Ангы йылда? Angı yılda?
В 1981 году. 1981-ӂи (бин докузÿз 1981-ci (bin dokuzüz
сексäн биринӂи) йылда. sekcän birinci) yılda.
В прошлом году. Былдыр. Bıldır.
2 года тому назад. Ики йыл геери. İki yıl geeri.
3 года подряд Ӱч йыл сыраварды Üç yıl sıravardı
(сырадан) (sıradan).
В будущем году. Илерийä; гелäн йыла. İleriyä; gelän yıla.
Прошло 2 года и 3 Гечти ики йыл ÿч та ай. Geçti iki yıl üç ta ay.
месяца.
В каком месяце Ангы айда Angı ayda
созревает чирешня кирезлäр олэр kirezlär olêr
(-можно купаться, (-йакышэр (олур) (-yakışêr (olur)
йыканмаа, yıkanmaa,
-собираются хлеба, -берекет топланылэр, -bereket toplanılêr,
-заканчивается практика)? -практика битер)? -praktika biter)?
В июне (месяце). Кирез (июнь) айында; Kirez (iyün) ayında;
июндä. iyündä

84
МЕСЯЦЫ И АЙЛАР ХЕМ ЙЫЛЫН AYLAR HEM YILIN
ВРЕМЕНА ГОДА ЗАМАННАРЫ ZAMANNARI
(ВАКЫТЛАРЫ) (VAKITLARI)

весна, весной илкйаз, илкйазын ilkyaz, ilkyazın


лето, летом йаз, йазын yaz, yazın
осень, осенью гÿз, гÿзÿн güz, güzün
зима, зимой кыш, кышын kış, kışın
Весна в этом году была Илкйаз бу йыл еркен İlkyaz bu yıl erken
ранней (-ойа ачылды; геч (-oya açıldı; geç geldi)
(-поздней). гелди) ачылды. açıldı.
Это лето очень жаркое Бу йаз(ын) пек сыӂак Bu yaz(ın) pek sıcak
(кыздырэр) (kızdırêr)
(-прохладное). (-серин). (-serin).
Зима была холодной Кыш суукту (айазды) Kış suuktu (ayazdı)
(-мягкой). (-йымышакты). (-yımışaktı).
прошлое лето гечäн (гечтеки) йаз geçän (geçteki) yaz
(будущим) летом (гелäн) йаза (gelän) yaza
поздней осенью гÿзÿн сонунда güzün sonunda
(биткисиндä) (bitkisindä)
поздняя осень гÿзÿн сону; геч гÿз güzün sonu; geç güz
ранней весной вакытлы илкйазын vakıtlı ilkyazın
ранняя весна вакытлы илкйаз vakıtlı ilkyaz
начало зимы кышын чекетмеси kışın çeketmesi
(башлантысы) (başlantısı)
зима началась кыш капанды kış kapandı (başladı;
(башлады; чекетти); çeketti); kışa kapandık
кыша капандык
конец зимы кышын биткиси (сону) kışın bitkisi (sonu)

ЧИСЛО САЙЫ SAYI

Какое сегодня число? Бÿÿн качы? Büün kaçı?


Сегодня 15 июня 1992 Бÿÿн 1992-ӂи (бин Büün 1992-ci (bin
года. докузÿз доксан икинӂи) dokuzüz doksan ikinci)
йылын кирез (июнь) yılın kirez (iyün) ayının
айын онбеши. onbeşi.
3 февраля 2016 года гÿӂÿк айын ÿчÿ gücük ayın üçü (üçündä)
(ÿчÿндä) 2016 йыл 2016 yıl
шестого марта мардын алтысында mardın altısında

85
ЧИСЛО САЙЫ SAYI

год рождения дуума йылы duuma yılı


Я родился(лась) в 1938 Бäн дуудум бин докузÿз Bän duudum bin
году. отуз cекизинӂи йылда. dokuzüz otuz sekizinci
yılda.
26 февраля. Гÿӂÿк айын ирми Gücük ayın irmi altısı
алтысы (алтысында). (altısında).
Мы приехали в первых Биз айын чекетмесиндä Biz ayın çeketmesindä
числах месяца. (илк гÿннериндä) (ilk günnerindä) geldik.
гелдик.
Мы выезжаем в конце Биз гидеӂейз айын Biz gidecez ayın
месяца. биткисиндä. bitkisindä.
Какого числа мне Бäн качында гелейим? Bän kaçında geleyim?
прийти?
Не раньше (не позже) Cентябринин 12 Sentäbrinin 12
12 сентября. (оникисиндäн) таа (onikisindän) taa ileri
илери оламаз (сора olamaz (sora olur; geç
олур; геч олур). olur).

ГЕОГРАФИЧЕСКИЕ ГЕОГРАФИЯ GEOGRAFİYA


ТЕРМИНЫ И АДЛАРЫ ADLARI
НАЗВАНИЯ

Австрия Австрия Avstriya


Азия Азия Aziya
Азовское море Азов денизи Azov denizi
Азербайджан Азербайӂан Azerbaycan
Албания Албания; Арнаутлук Albaniya; Arnautluk
Алякай (махала в Алäкай маалеси Aläkay maalesi (Caltay
с.Джолтай) (Ӂалтай кÿÿйÿндä) küüyündä)
Аляска Аляска Aläska
Алтай Алтай Altay
Англия Англия; Ингилиз Angliya; İngiliz
мемлекети memleketi
Анатолия Анадолу Anadolu
Армения Айастан; Ерменистан Ayastan; Ermenistan
Аравийское море Арап денизи; Аравия Arap denizi; Araviya
денизи denizi
Аральское море Арал денизи Aral denizi

86
ГЕОГРАФИЧЕСКИЕ ГЕОГРАФИЯ GEOGRAFİYA
ТЕРМИНЫ И АДЛАРЫ ADLARI
НАЗВАНИЯ

Бабадакский лес Бабадак даайы Babadak daayı


Баку Бакы Bakı
балка кулак kulak
Балканы Балканнар; Каршы Balkannar; Karşı
Башкирия Башкирия; Başkiriya; Başkortostan
Башкортостан
Белая церковь Ак клисä Ak klisä
Белое море Ак дениз Ak deniz
Балканский полуостров Балкан йарымадасы Balkan yarımadası
Бирма Бирма Birma
Бискайский залив Бискай колтуу Biskay koltuu
Болгария Булгаристан; Булгария; Bulgaristan; Bulgariya;
Каршыдакы ерлäр Karşıdakı erlär
болото баткыннык, батак (кöр batkınnık, batak (kör
дениз); ер гöзÿ deniz); er gözü
брод гечик, гечит; суа (ер), geçik, geçit; sua (er),
суат suat
Будапешт Будапешт Budapeşt
Буджак Буӂак Bucak
Бухарест Бухарест; Букуреш Buharest; Bukureş
Варна Варна Varna
Варшава Варшава Varşava
Вена Вена Vena
Венгрия Маӂаристан; Венгрия; Macaristan; Vengriya;
Унгария Ungariya
Венеция Венеция Veneţiya
водоворот су дöнемеӂи; чевринти su dönemeci; çevrinti
водопад дÿшäн су düşän su
возвышенность ÿÿсеклик; сырт; сырт üüseklik; sırt; sırt üstü;
ÿстÿ; дÿмсек; балабан ер dümsek; balaban er
Волга Волга Volga
волна далга; талаз dalga; talaz
впадина алчак; ойук; оймак; alçak; oyuk; oymak;
куйу; чукур; йалты kuyu; çukur; yalpı

87
ГЕОГРАФИЧЕСКИЕ ГЕОГРАФИЯ GEOGRAFİYA
ТЕРМИНЫ И АДЛАРЫ ADLARI
НАЗВАНИЯ

Восток Гÿндуусу Günduusu


высота (горная) байыр; ÿÿсеклик; bayır; üüseklik; bayırlık
байырлык
Гагаузия Гагаузия Gagauziya
Гагауз Ери (досл. Гагауз Ери Gagauz Eri
гагаузская земля)
ГАТО «Гагауз Ери» – Гагаузия (Гагауз Ери) Gagauziya (Gagauz Еri)
Гагаузское автономно- автономиясы Молдова avtonomiyası Moldova
территориальное Республикасынын Respublikasının içindä
образование «Гагауз ичиндä
Ери» Республики
Молдова
Вулканештский район Вaлканеш долайы Valkaneş dolayı
Комратский район Комрат долайы Komrat dolayı
Чадыр-Лунгский район Чадыр-Лунга долайы Çadır-Lunga dolayı
Гагаузские сёла и Гагауз кÿÿлери хем Gagauz küüleri hem
города касабалары kasabaları
Генуя Генуя Genuya
Германия Германия Germaniya
Гибралтарский пролив Гибралтар буазы Gibraltar buazı
гора (гористая байыр (байырлык) bayır (bayırlık)
местность)
город касаба kasaba
Греция Урумия; Урумистан; Urumiya; Urumistan;
Урум мемлекетли; Urum memleketi;
Греция Greţiya
Грузия Гÿрӂÿстан; Грузия Gürcüstan; Gruziya
давление баскы; басым; давление baskı; basım; davleniya
Дербент (место Дербент (Ай Гöргинин Derbent (Ay Görginin
захоронения Св. мезары) mezarı)
Георгия)
Дагестан Дагестан Dagestan
Дарданеллы Дарданел буазы; Dardanel buazı;
Чанаккалä буазы. Çanakkalä buazı
Днепр (р.) Нипру (дереси) Nipru (deresi)
Днестр (р.) Нистру (дереси) Nistru (deresi)

88
ГЕОГРАФИЧЕСКИЕ ГЕОГРАФИЯ GEOGRAFİYA
ТЕРМИНЫ И АДЛАРЫ ADLARI
НАЗВАНИЯ

Джаналия (древнее Ӂанали (Комрадын Canali (Komradın evelki


поселение на месте евелки йуртлуу) yurtluu)
нынешнего Комрата)
Дунай (р.) Туна (дереси) Tuna (deresi)
дорога йол yol
Едирне Едирне Edirne
Египет Мысыр Mısır
Европа Европа Evropa
Ереван Ереван Erevan
Йозакай Йозакай (дерä, Чок- Yozakay (derä, Çok-
Майдан кÿÿйÿндä) Maydan küüyündä)
Закавказье Закавказйа (Кавказ Zakavkaziya (Kavkaz
байырын ашыры bayırın aşırı tarafı)
тарафы)
Закарпатье Карпат байыры топраа Karpat bayırı topraa
(тарафы) (tarafı)
Запад Баты; Гÿнбатысы Batı; Günbatısı
залив (морской) (дениз) колтуу (deniz) koltuu
заросли чытраннык çıtrannık
Иерусалим Иерусалим İerusalim
Израиль Израиль; Чыфыт İzrail; Çıfıt (Yahudi)
(Яхуди) мемлекети memleketi
Иордан (р.) Иордан дереси İordan deresi
Ирак Ирак İrak
Иран Иран İran
Испания Испания İspaniya
источник сызынты; кайнарак; sızıntı; kaynarak;
кайнарӂа; чöшмä; гöз kaynarca; çöşmä; göz
Йозокай (горка в селе Йозокай (Йозокай Yozokay (Yozokay
Авдарма) байыры) bayırı)
Каварна (г.) Каварна (Булгаристанда Kavarna (Bulgaristanda
бир касаба) bir kasaba)
Кавказ Кавказ Kavkaz
Кагул Каул Kaul
Казаклия (с.) Казайак (кÿÿ) Kazayak (küü)

89
ГЕОГРАФИЧЕСКИЕ ГЕОГРАФИЯ GEOGRAFİYA
ТЕРМИНЫ И АДЛАРЫ ADLARI
НАЗВАНИЯ

Казахстан Казахстан; Казакстан Kazahstan; Kazakstan


Каракалпакия Каракалпак мемлекети; Karakalpak memleketi;
Каракалпакия Karakalpakiya
Карпатские горы Карпат байырлары Karpat bayırları
Каспийское море Каспий (Хазар) денизи Kaspiy (Hazar) denizi
Киргизия Кыргызстан Kırgızstan
Кирсово (с.) Башкÿÿ (к.); Кирсов Başküü (k.); Kirsov
Кирютня (с.) Кортен (к.); Кирÿтнä Korten (k.); Kirütnä
Кишинёв Кишинёв; Кишинöв Kişinöv
Киев Кива Kiva
Копчак (с.) Кыпчак (к.) Kıpçak (k.)
Крым Кырым; Крым Kırım; Krım
курган ÿÿк; дÿмсек; курган; üük; dümsek; kurgan;
тепä tepä
Ливан Ливан Livan
Литва Литва Litva
Лондон Лондон London
лощина кайрак; чайыр kayrak; çayır
Люксембург Люксембург Lüksemburg
материк кара; ер; топрак kara; er; toprak
межа аннык; сыныр; хотар annık; sınır; hotar
Милан Милан Milan
Молдавия Молдова Moldova
море дениз deniz
Москва Москва Moskva
мыс бурун; бурну burun; burnu
Неаполь Неаполи Neapoli
обрыв учурум; йалпы uçurum; yalpı
овраг йар; чукур; рыпа yar; çukur; rıpa
озеро гöл göl
оползень гöчкÿн топрак; гöч; ер göçkün toprak; göç; er
кайынтысы; чöкÿнтÿ kayıntısı; çöküntü

90
ГЕОГРАФИЧЕСКИЕ ГЕОГРАФИЯ GEOGRAFİYA
ТЕРМИНЫ И АДЛАРЫ ADLARI
НАЗВАНИЯ

остров ада; suylan sarılı ada; suylan sarılı


(капалы) топрак (kapalı) toprak
отлив су чекими su çekimi
Палестина Хаӂылык; Палестина Hacılık; Palestina
пепелище кÿллÿк; йаныклык; küllük; yanıklık;
йыкынтылык yıkıntılık
перевал йокуш; байыр гечими yokuş; bayır geçimi
(буазы) (buazı)
песчаник кумсал; кумнук kumsal; kumnuk
пещера ин; лаам; маара; минa in; laam; maara; mina
плавни балта; сазлык balta; sazlık
площадь мейдан meydan
пляж алтын кумнар altın kumnar
плоскогорье йасы байыр; дÿз байыр yası bayır; düz bayır
(cырт) (sırt)
побережье озера (реки, гöл (дерä, дениз) бойу göl (derä, deniz) boyu
моря) (ке­нары; кыйысы) (kenarı; kıyısı)
подошва (горы) етек (байыр етää), табан etek (bayır etää), taban
поле кыр kır
полуостров йары-ада yarı-ada
Польша Полония Poloniya
прилив су гелмеси (кабармасы); su gelmesi (kabarması);
су гелиши su gelişi
приток кол (йан, кама) дерä kol (yan, kama) derä
пролив буаз buaz
проулок aра; ара сокак ara; ara sokak
пропасть учурум; (дерин, дипсиз) uçurum; (derin, dipsiz)
кара чукур kara çukur
пруд тыйнак; гöл; обан tıynak; göl; oban
пустынная (местность) йабан (ер); бош ува; yaban (er); boş uva; çol;
чол; чоллук çolluk
пустырь увалык uvalık
пустыня чол; чоллук çol; çolluk

91
ГЕОГРАФИЧЕСКИЕ ГЕОГРАФИЯ GEOGRAFİYA
ТЕРМИНЫ И АДЛАРЫ ADLARI
НАЗВАНИЯ

родник кайнарак; кайнарӂа; kaynarak; kaynarca;


сызынты, чöшмä; гöз sızıntı; çöşmä; göz
Россия Русия Rusiya
руины йыкынтылык yıkıntılık
Северная Осетия Пойраздакы Осетия Poyrazdakı Osetiya
склон йамач; йылма yamaç; yılma
север пойраз poyraz
Сибирь Сибир; Сибирия Sibir; Sibiriya
Советский Союз (ист.) Совет Бирлии (ист.) Sovet Birlii (ist.)
Соединенные Штаты Американын Бирлешик Amerikanın Birleşik
Америки Штатлары Ştatları
солончак чорак (тузлу) ер; çorak (tuzlu) er;
геренник; салатура gerennik; salatura
степь кыр kır
стерня аныз anız
София София Sofiya
Стамбул Стамбол; Стамбул; Stambol; Stambul;
Истанбул İstanbul
столица баш касаба baş kasaba
стойбище йуртлук; уба (оба); оӂак yurtluk; uba (oba); ocak
(шатрa, юрта) (şatra, yurta)
Тегеран Тегеран Tegeran
Татария Татаристан; Татария Tataristan; Tatariya
Терек (река) Терек (дерä) Terek (derä)
течение акынты akıntı
Тбилиси Тифлис Tiflis
Тирасполь Тирашполи Tiraşpoli
тропинка йолӂааз; патека; йан yolcaas; pateka; yan
йолӂааз yolcaaz
тростниковая долина килизлик чайыры; kilizlik çayırı; sazlık
сазлык чайыры çayırı
трясина баткын ер; батак(лык) batkın er; batak(lık)
Туркменистан Тÿркменистан Türkmenistan
Турция Тÿркийa Türkiya

92
ГЕОГРАФИЧЕСКИЕ ГЕОГРАФИЯ GEOGRAFİYA
ТЕРМИНЫ И АДЛАРЫ ADLARI
НАЗВАНИЯ

угол (местность) Буӂак (геогр.); кöшä Bucak (geogr.); köşä


улица сокак sokak
уровень (воды) ÿÿсеклик; дереӂä; уур üüseklik; derecä; uur
уровень давления баскыннык ÿÿсеклии; baskınnık üüseklii;
басым дереӂеси basım derecesi
Узбекистан Ӱзбекистан Üzbekistan
Уральские горы Урал байырлары Ural bayırları
ухабистый канчак; оймаклы; kançak; oymaklı;
дÿмсекли dümsekli
холм тепä; байырӂык; tepä; bayırcık; dümsek
дÿмсек
Чёрное море Кара дениз Kara deniz
Чувашия Чувашия Çuvaşiya
шоссе шÿшä; шосcе; бÿÿк йол şüşä; şose; büük yol
целина ишленмедик топрак; işlenmedik toprak;
келемä kelemä
Эгейское море Эгей денизи Egey denizi
Юг Ӱÿлен (тарафы) Üülen (tarafı)
Южная Америка Ӱÿлендеки Америка Üülendeki Amerika
Якутия Якутия Yakutiya
Япония Япония; Жапония Yaponiya; Japoniya

ЖИВОТНЫЕ И ХАЙВАННАР ХЕМ HAYVANNAR HEM


ПТИЦЫ КУШЛАР KUŞLAR

аист лелек lelek


баран коч; азман koç; azman
белка веверица; сынӂап veveriţa; sıncap
бык буга; бува buga; buva
бычок тосун tosun
белый медведь бийаз айы biyaz ayı
беркут кара картал; кара куш kara kartal; kara kuş
болотная птица балта (чамур) кушу balta (çamur) kuşu

93
ЖИВОТНЫЕ И ХАЙВАННАР ХЕМ HAYVANNAR HEM
ПТИЦЫ КУШЛАР KUŞLAR

буйвол манда manda


буйволёнок котак; малак kotak; malak
буланый конь ал бейгир; кула бейгир al beygir; kula beygir
(ат) (at)
бык; дикий бык буга; йабан буга buga; yaban buga
бычок тосун tosun
верблюд девä devä
верблюжонок кöшек (сиирек) köşek (siirek)
вол öкÿз öküz
волк йабаны; ӂaнавар; курт yabanı; canavar; kurt
(уст.) (ust.)
ворона гарга garga
воробей сачак кушу saçak kuşu
галка боз гарга boz garga
глухарь йабан хорозу; чалы yaban horozu; çalı kuşu
хорозу
гнедая (рыжая) лошадь дору (ат) бейгир doru (at) beygir
гнедой жеребëнок дору тай doru tay
голубь гугуш; гÿверӂин guguş; güvercin
гончая собака; борзая копой; тазы kopoy; tazı
гусëнок быӂи; палаз bıci; palaz
гусь пату patu
гусыня каз kaz
детеныш йавру; еник (домузун, yavru; enik (domuzun;
кöпääн, кединин, köpään, kedinin;
тавшамын йаврусуна tavşamın yavrusuna
денилер) deniler)
дикая птица йабан куш yaban kuş
дикие звери йабан хайваннар; yaban hayvannar;
йабаннар; ӂанаварлар yabannar; canavarlar
дикий голубь йабан гугуш; гÿверӂин; yaban guguş; güvercin;
кур-кур-кушу kur-kur-kuşu
коршун; ястреб дуан; кур-кур-баба; duan; kur-kur-baba;
кушкапан kuşkapan

94
ЖИВОТНЫЕ И ХАЙВАННАР ХЕМ HAYVANNAR HEM
ПТИЦЫ КУШЛАР KUŞLAR

дикий кабан йабан домузу yaban domuzu


дикий гусь гырлица; йабан казы gırliţa; yaban kazı
домашние животные ев хайваннары ev hayvannarı
домашняя птица ев кушу ev kuşu
дятел аач какан aaç kakan
ёж кирпи kirpi
жаворонок ӂывырлига; тургай; cıvırliga; turgay; çayır
чайыр кушу; тарла kuşu; tarla kuşu
кушу
жеребёнок кули kuli
жеребëнок (уст. двух- керенӂи; тай kerenci; tay
или трёхгодовалый)
животное хайван hayvan
журавль турна turna
заяц таушам; тавшам tauşam; tavşam
индюк буура; куркан buura; kurkan
индюшка пипи; мысырка pipi; mısırka
индюшонок мыни; пипиӂик mıni; pipicik
кобыла, кобылица байтал; кысырак baytal ; kısırak
коза кечи keçi
козёл текä; еркеч(и) tekä; erkeç(i)
конь ат; бейгир at; beygir
козлёнок олак olak
корова инек inek
корова (бык, с тулук tuluk
разведëнными рогами)
коршун дуан; кушкапан; кур- duan; kuşkapan; kur-kur
кур-баба; сарыч baba; sarıç
косуля йабан кечи(си) yaban keçi(si)
кот еркек кеди; котой; erkek kedi; kotoy;
мотан; котобан; кутубан motan; kotoban; kutuban
кошка кеди kedi
кролик ев тавшамы ev tavşamı
крот кöр кöстебек (кöстемек) kör köstebek (köstemek)

95
ЖИВОТНЫЕ И ХАЙВАННАР ХЕМ HAYVANNAR HEM
ПТИЦЫ КУШЛАР KUŞLAR

кукушка куку kuku


курица таук tauk
куропатка; рябчик чил çil
ласточка кырлангач kırlangaç
лебедь лебед(а); йабан каазы lebed(a); yaban kazı
(сиирек) (siirek)
лев аслан aslan
летучая мышь йараса кушу yarasa kuşu
лисица тилки tilki
лошадь ат; бейгир at; beygir
медведица анач айы anaç ayı
медведь айы ayı
мышь сычан sıçan
мул катыр katır
овца (1 года; 2 лет) койун (токлу; шишек) koyun (toklu; şişek)
овчарка чобан кöпää çoban köpää
олень караӂа karaca
орëл картал kartal
орлëнок картал йаврусу; kartal yavrusu; kartalcık
карталӂык
осëл ешек eşek
ослëнок кодук koduk
ослик пыри pıri
павлин паун paun
перепëл(ка) пытпыдак pıtpıdak
петух хороз; кокош horoz; kokoş
поросëнок моткур; потмар motkur; potmar
птица куш kuş
пятнистая корова алаӂа инек; текир инек alaca inek; tekir inek
рябчик чил çil
селезень бобач öрдек; рацой bobaç ördek; raţoy
свинья домуз; скрофа (диши domuz; skrofa (dişi
домуз) domuz)
синица карабаш karabaş

96
ЖИВОТНЫЕ И ХАЙВАННАР ХЕМ HAYVANNAR HEM
ПТИЦЫ КУШЛАР KUŞLAR

скворец сыырӂык; каракуш sıırcık; karakuş


слон фил fil
собака кöпек köpek
сова кукумäвка; байкуш kukumävka; baykuş
соловей бÿлбÿл bülbül
сорока саксан; гарагаца saksan; garagaţa (siirek)
(сиирек)
стриж маамук maamuk
такса (породистая котей; тазы kotey; tazı
собака)
телёнок бузаа buzaa
тëлка (двухлетняя дÿвä (ики йыллык бузаа) düvä (iki yıllık buzaa)
тëлка, нетель)
тетерев кÿрт; йабан хорозу; kürt; yaban horozu; çalı
чалы хорозу horozu
тетерка анач кÿрт; йабан тауу; anaç kürt; yaban tauu;
чалы тауу çalı tauu
тигр каплан; тигра kaplan; tigra
утка öрдек; раца ördek; raţa
удод пупук; цуцук pupuk; ţuţuk
фазан фазан fazan
филин буху buhu
хорëк ер кöпää er köpää
цапля белая балык кушу balık kuşu
цесарка мысыр(ка); цырка; mısır(ka); ţırka; çirka
чирка
цигайская овца ӂыба койун cıba koyun
чайка балык кушу; акчарлак balık kuşu; akçarlak
черепаха каплун буа kaplun bua
щенок пали pali
ягнёнок кузу kuzu
ястреб (алаӂа) дуан; кушкапан; (alaca) duan; kuşkapan;
сарыч sarıç

97
ДЕРЕВЬЯ ФИДАННАР FİDANNAR

абрикосовое дерево зердели (ааӂы) zerdeli (aacı)


акация салкым (ааӂы) salkım (aacı)
апельсиновое дерево портокал (ааӂы); турунӂу portokal (aacı); turuncu
арахис пындык pındık
бамбук бамбук; аӂылык bambuk; acılık kamışı
камышы
берëза кайын (ааӂы) kayın (aacı)
бук ак гÿрген ak gürgen
вишня ииши кирез; кекрä iişi kirez; kekrä (kirez)
(кирез)
вяз вяз; кара аач väz; kara aaç
горькая черешня аӂы кирез acı kirez
грабовое дерево гÿрген (ааӂы) gürgen (aacı)
гранатовое дерево нар ааӂы (фиданы) nar aacı (fidanı)
груша армут (ааӂы) armut (aacı)
дикая вишня куш кирези; кекрä kuş kirezi; kekrä
дикая яблоня йабан алмасы yaban alması
дремучий лес улу даа ulu daa
дуб мешä meşä
ёлка (новогодняя) чамӂааз çamcaaz
ель чам; кÿкнар çam; küknar
желудь пелит; кобак pelit; kobak
земляная груша ер алмасы er alması
инжир инӂир incir
ива сÿÿт (ааӂы) süüt (aacı)
карликовое дерево ӂÿӂä аач cücä aaç
каштан кестен; кестенä kesten; kestenä
кизил кызыл(ӂык) kızıl(cık)
клён ак аач ak aaç
куст гÿмä; бир кöк gümä; bir kök
кустарник чытыраннык; чалылык; çıtırannık; çalılık; andız
андыз бир гÿмä (гÿл) bir gümä (gül)
лес даа daa
лесистое место даалык; аачлык daalık; aaçlık

98
ДЕРЕВЬЯ ФИДАННАР FİDANNAR

липа фламбур (аӂы фиданы) flambur (aacı fidanı)


маслин маслин (мейва); зейтин maslin (meyva); zeytin
(ааӂы фиданы) (aacı fidanı)
миндальное дерево бадем ааӂы badem (aacı)
оливковое дерево зейтин (ааӂы) zeytin (aacı)
орех (ореховое дерево) ӂевиз (ӂевиз ааӂы) ceviz (ceviz aacı)
осина бийаз (ак) сÿÿт; титирек biyaz (ak) süüt; titirek
кавак; байыр каваа kavak; bayır kavaa
папирус папирус papirus
пальма пальма palma
персиковое дерево шефтели (фиданы) şefteli (fidanı)
привитое дерево хашлама (алтоит) фидан haşlama (altoit) fidan
райская яблоня ӂеннет алмасы cennet alması
сад башча; мейвалык başça; meyvalık
слива ерик erik
сосна керестä; чам; кара чам kerestä; çam; kara çam
сук будак; куру дал budak; kuru dal
сучок будак budak
тополь (серебристый кавак (ак кавак) kavak (ak kavak)
тополь)
фруктовые деревья мейва фиданнары; meyva fidannarı; emiş
емиш аачлары aaçları
чёрная тополь; осокорь кара кавак kara kavak
черешня кирез kirez
яблоня алма (ааӂы) alma (aacı)
ясень дышпыдак dışpıdak

99
ПУТЕШЕСТВИЕ ГЕЗИНТИЛИК GEZİNTİLİK

РАЗГОВОР ЛАФЕТМÄК LAFETMÄK

Я должен уже уезжать. Бäн лääзым артык Bän lääzım artık (şindän
(шиндäн сора) гидейим sora) gideyim yola (yola
йола (йола чыкайым). çıkayım).
Куда вы уезжаете? Нерей гидерсиниз? Nereyi gidersiniz?
Когда вы уезжаете? Сиз незаман гидерсиниз Siz nezaman
(гидеӂениз), gidersiniz (gideceniz),
(йолланэрсыныз (yollanêrsınız
(йолланаӂеныз)) ? (yollanacenız))?
Я уезжаю завтра Бäн сабаа (еки йарын) Bän sabaa (eki yarın)
(-через неделю, (-бир афтадан сора, (-bir aftadan sora,
-через два дня, -ики гÿндäн сора, -iki gündän sora,
-в среду, -чаршамбайа -çarşambaya (çarşamba
(чаршамба гÿнÿ), günü),
-после обеда, -ÿÿлендäн сора, -üülendän sora,
-завтра утром, -сабаа (еки йарын) -sabaa (eki yaarın)
сабаален, sabaalen,
-послезавтра, -öбÿргÿнä, -öbürgünä,
- 3 сентября). -сентябринин ÿчÿндä) -sentäbrinin üçündä)
гидерим. giderim.
Куда вы собираетесь Нерейи Nereyi hazırlanêrsınız
ехать? хазырланэрсыныз gitmää?
гитмää?
Я отправляюсь, Бäн йолланэрым, Bän yollanêrım, giderim.
уезжаю. гидерим.
Поеду-ка я на базар. Йа бäн панайыра Ya bän panayıra varayım
варайым (гидейим). (gideyim).
Совершили Вардык-гиттик Vardık-gittik Acılaa.
паломничество. Аӂылаа.
Я еду в Санкт-Петербург Бäн Санкт-Петербурга Bän Sankt-Peterburga
(-в горы, (-байыр тарафларына, (-bayır taraflarına,
-на море, -денизä, -denizä,
-на юг, -ÿÿлен тарафына, -üülen tarafına,
-на Алтай). -Алтайа) гидеерим. -Altaya) giderim.
Вы ещё приедете сюда? Сиз бурайы таа Siz burayı taa geleceniz
гелеӂениз ми? mi?

100
РАЗГОВОР ЛАФЕТМÄК LAFETMÄK

Вы в эти края еще Бу тарафа таа Bu tarafa taa döneceniz


вернетесь? дöнеӂениз ми? mi?
Когда вы вернётесь? Незаман геери Nezamen geeri
дöнеӂениз? döneceniz?
Я приеду сюда на Бäн гелеӂäм бурайы Bän gelecäm burayı
будущий год илерийä ileriyä
(-через две недели, (-ики афтадан сора, (-iki aftadan sora,
-в конце месяца). -айын биткисиндä) -ayın bitkisindä)
гелеӂäм. gelecäm.
Чем вы едете? Нейлäн гидерсиниз? Neylän gidersiniz?
Я поеду поездом Бäн треннäн (катарлан) Bän trennän (katarlan)
(-автобусом, (-автобуслан, (-avtobuslan,
-пароходом). -гемийлäн) гидерим. -gemiylän) giderim.
Я лечу самолетом. Бäн учаклан учэрым. Bän uçaklan uçêrım.
Когда вы приехали? Сиз незаман гелдиниз? Siz nezaman geldiniz?
Я приехал вчера Бäн дÿн Bän dün
(-сегодня, (-бÿÿн, (-büün,
-утром, -сабаален, -sabaalen,
-в 2 часа, -саат икидä, -saat ikidä,
-неделю тому назад, -бир афта геери, bir afta geeri,
-давно, -чоктан, -çoktan,
-позавчера). -öтööгÿн) гелдим. -ötöögün) geldim.
Чем вы приехали? Нейлäн гелдиниз? Neylän geldiniz?
Я приехал автобусом. Бäн автобуслан гелдим. Bän avtobuslan geldim.
Как путешествовали? Ниӂä гезиндиниз? Nicä gezindiniz?
Спасибо. Хорошо. Саа ол (шÿкÿр). Ислää. Saa ol (şükür). İslää.

ЖЕЛЕЗНАЯ ДОРОГА ДЕМИР ЙОЛУ DEMİR YOLU

а) Справочное бюро а) Данышмак (хабер) a) Danışmak (haber)


бÿросу bürosu
Скажите, пожалуйста, Сöлесениз е, нередä Söleseniz e, neredä
где здесь справочное данышмак (хабер) danışmak (haber) bürosu
бюро? бÿросу булунэр? bulunêr?
Справочное бюро в Данышмак (хабер) Danışmak (haber) bürosu
здании вокзала. бÿросу гара йапысында gara yapısında bulunêr.
булунэр.

101
ЖЕЛЕЗНАЯ ДОРОГА ДЕМИР ЙОЛУ DEMİR YOLU

а) Справочное бюро а) Данышмак (хабер) a) Danışmak (haber)


бÿросу bürosu
Где можно посмотреть Нередä вар ниӂä Neredä var nicä bakmaa
расписание поездов? бакмаа треннерин trennerin yol sıralıını
йол сыралыыны (nizamını)?
(низамыны)?
Я хочу узнать какие Бäн истеерим ÿÿренмää, Bän isteerim üürenmää,
поезда отправляются ангы треннäр ... angı trennär…
в... йолланэрлар (гидерлäр). yollanêrlar (giderlär).
Каким поездом можно Ангы треннäн йакышэр Angı trennän yakışêr ...
ехать в ... ? ... гитмää? gitmää?
В котором часу будет Трен ... саат качта Tren ... saat kaçta
поезд на ...? олаӂэк? olacek?
В ... часов отправляется Саат ... йолӂу, Saat ... yolcu
пассажирский, (-чабук; хызлы; аӂелä; (-çabuk; hızlı; acelä;
(-скорый). акчелерат) трени akçelerat) treni yollanêr.
йолланэр.
Вы можете ехать Саат ... (сиз) вар Saat ... (siz) var nicä
скорым поездом в ... ниӂä чабук треннäн çabuk trennän gidäsiniz.
часов. гидäсиниз.
Где можно сделать Нередä бäн лääзым Neredä bän lääzım çabuk
пересадку? башка тренä пинейим? trenä pineyim? (Neredä
(Нередä лääзым lääzım (olacek) başka
(олаӂэк) башка тренä trenä pinmää?)
пинмää?)
Сколько времени нахо­ Одесайа гидäн трен Odesaya gidän tren
дится в пути поезд, некадар вакыт (кач nekadar vakıt (kaç saat)
следующий в Одессу. саат) йолда булунэр? yolda bulunêr?
Поезд находится в пути Трен ÿч (беш) саат Tren üç (beş) saat yolda
3 (5) часа. йолда булунэр. bulunêr.
Это поезд прямого Бу трен доору еринä Bu tren dooru erinä
сооб­щения? ми (доору еринäдäн мы mi (dooru erinädän mı
гöтÿрер) гидер? götürer) gider?
В котором часу Трен ... саат качта Tren ... saat kaçta etişer?
прибывает поезд в ...? етишер?
Поезд прибывает в... Трен ... сабаалäн Tren ... sabaalen
10 (11) часов утра (авшамнeн), саат онда (avşamnen), saat onda
(вечера). (онбирдä) етишер. (onbirdä) etişer.

102
ЖЕЛЕЗНАЯ ДОРОГА ДЕМИР ЙОЛУ DEMİR YOLU

а) Справочное бюро а) Данышмак (хабер) a) Danışmak (haber)


бÿросу bürosu
Отправляется в ... Йолланэр саат ... Yollanêr saat...
часов.
(-5 (пять), (-5-тä (бештä), (-5-tä (beştä),
-11 (одиннадцать), -11-дä (онбирдä), -11-dä (onbirdä),
-14 (четырнадцать) -14-тä (ондöрттä), -14-tä (ondörttä),
-19 (девятнадцать)). -19-да (ондокузда). -19-da (ondokuzda).
Прибывает в ... Етишер саат ... Etişer saat ...
(-3 часа ночи, (-3-тä геӂä, (-3-tä gecä,
-6 часов утра, -сабаалeн саат 6-да -sabaalen saat 6-da
(алтыда), (altıda),
-15 часов дня, -гÿндÿз саат15-тä -gündüz saat 15-tä
(онбештä), (onbeştä),
-18) часов. -18-дä (онсекиздä)). -18-dä (onsekizdä)).
Расписание поездов. Треннерин йол Trennerin yol sıralıı
сыралыы (низамы). (nizamı).
Отправление, Йолланмак (вармак), Yollanmak (varmak),
прибытие. етишмäк (гелмäк). etişmäk (gelmäk).
Когда отходит Сырадакы (öбÿр, Sıradakı (öbür, gelän)
следующий поезд на ...? гелäн) трен незаман ... tren nezaman ...
йолланэр? yollanêr?
Следующий поезд Сырадакы (гелäн, öбÿр) Sıradakı (gelän, öbür)
будет через два часа. трен ики сааттан сора tren iki saattan sora
олаӂэк. olacek.
Через какие крупные Ангы бÿÿк Angı büük stanţiyalardan
станции следует поезд? станциялардан гечер бу geçer bu tren?
трен?
Останавливается ли Бу трен ... дургунэр Bu tren ... durgunêr mı?
этот поезд в ...? мы?
В какие дни идёт поезд Ангы гÿннердä трен ... Angı günnerdä tren ...
на ...? гидер? gider?
Поезд на ... бывает ... (дейни) трен хер гÿн ... (deyni) tren her gün
ежедневно, вар, var,
(-через день, (-гÿн ашыры олэр, (-gün aşırı olêr,
-два раза в неделю, -хафтада ики керä -haftada iki kerä (sıra),
(сыра),
-по вторникам и -салыларда хем -salılarda hem
пятницам). ӂумааларда) гидер. cumaalarda) gider.

103
БИЛЕТНАЯ КАССА БИЛЕТ КАССАСЫ BİLET KASASI

Скажите, пожалуйста, Сöлäйиниз, Söläyiniz, yalvarêrım,


где билетные кассы? йалварэрым, билет bilet kasaları neredä
кассалары нередä bulunêrlar?
булунэрлар?
Можно приобрести Москва тренинä дейни Moskva treninä deyni
заранее билет на билет вар мы ниӂä таа bilet var mı nicä taa ileri
московский поезд? илери алмаа? almaa?
Дайте, пожалуйста, два Йалварэрым, öбÿр гÿнä Yalvarêrım, öbür günä
билета на послезавтра дейни deyni
(-на 5 сентября). (-сентябринин бешинä (-sentäbrinin beşinä
дейни) ики билет deyni) iki bilet verin(iz)
верин(из) (верäбилир (veräbilir misiniz?).
мисиниз?).
Дайте мне, пожалуйста, Йалварэрым, Yalvarêrım, veriniz bana
билет на скорый до вериниз бана Санкт- Sankt-Peterburgadan
Санкт-Петербурга. Петербургадан чабук çabuk trenä bir bilet.
тренä бир билет.
Сколько суток Бу биледин гечими кач Bu biletin geçimi kaç
действителен билет? гÿндÿр? gündür?
Сколько стоит билет в Каба вагона билет Kaba vagona bilet
мягком вагоне
(-в купейном вагоне, (-купели вагона, (-kupeli vagona,
-в жёстком вагоне)? -четин вагона) некадар -çetin vagona) nekadar
(кач) пара едер (тутэр, (kaç) para eder (tutêr,
йапэр)? yapêr)?
Сколько стоит детский Ушак ичин билет ... Uşak için bilet ...
билет до ...? некадар едер (тутэр, nekadar eder (tutêr,
йапэр)? yapêr)?

НА ВОКЗАЛЕ ГАРАДА GARADA

Как проехать на Гарайа ниӂä гитмää? Garaya nicä gitmää?


вокзал?
Каким транспортом Ангы транспортлан вар Angı transportlan var
можно проехать до ниӂä гарайа етишмää nicä garaya etişmää
вокзала? (гитмää)? (gitmää)?
На вокзал идут первый Гарайа биринӂи хем Garaya birinci hem
и второй троллейбусы. икинӂи троллейбус ikinci troleybus gider.
гидер.

104
НА ВОКЗАЛЕ ГАРАДА GARADA

Где тут Троллейбус нередä Troleybus neredä


останавливается дургунэр? durgunêr?
троллейбус?
Есть ли тут поблизости Йакыннарда вар Yakınnarda var mı taksi
стоянка такси? мы такси дуруму durumu (taksilerin
(таксилерин дурмак durmak eri)?
ери)?
Можете ли вы отвезти Вар мы ниӂä бени Var mı nicä beni
меня на вокзал? гарайадан гöтÿрäсиниз? garayadan götüräsiniz?
На вокзал? Гарайа мы? Garaya mı?
Сколько езды до Гарайа некадар Garaya nekadar (kaç)
вокзала? (кач) вакытта вар vakıtta var nicä etişmää
ниӂä етишмää (etişäbilelim)?
(етишäбилелим)?
Пожалуйста, быстрее, я Йалварэрым, таа Yalvarêrım, hızlıca, zerä
опаздываю. хызлыӂа, зерä бäн геч bän geç kalêrım.
калэрым.
Остановите, Йалварэрым, Yalvarêrım, durgudunuz,
пожалуйста, я должен дургудунуз, (зерä) (zerä) bän lääzım tükänä
ещё зайти в магазин. бäн лääзым тÿкäнä дä dä gireyim.
гирейим.
Подождите меня, я Беклäйиниз биразчык, Bekläyiniz birazçık, bän
сейчас вернусь. бäн шиндиӂик геери şindicik geeri dönecäm.
дöнеӂäм.
Поедем дальше. Гидеӂейз таа илери. Gidecez taa ileri.
Поедем напрямик. Гидеӂейз доорудан. Gidecez doorudan.
Носильщик! Хамал! (Ташыйыӂы, Hamal! (Taşıyıcı, kiracı!)
кираӂы!)
Отнесите, пожалуйста Йалварэрым, гöтÿрÿнÿз Yalvarêrım, götürünüz
мои вещи в зал беним ишлерими benim işlerimi beklemäk
ожидания. беклемäк залына zalına (salonuna).
(салонуна).
Где будет Санкт-Петербург Sankt-Peterburg
производиться посадка автобусуна нередä avtobusuna neredä
на Санкт-Петер­ пинилеӂек? pinilecek?
бургский автобус?
С какой платформы от­ Ангы платформадан Angı platformadan tren
правляется поезд? трен йолланэр? yollanêr?

105
НА ВОКЗАЛЕ ГАРАДА GARADA

Сколько осталось до Трен йолланынӂа Tren yollanınca nekadar


отправления поезда? некадар вакыт калды? vakıt kaldı?
Поезд ещё не прибыл? Трен таа гелмеди ми? Tren taa gelmedi mi?
Успею ли я купить Бäн газета сатын алмаа Bän gazeta satın almaa
газету (-телеграмма йолламаа) (telegrama yollamaa)
(-отправить телеграмму)? етиштиреӂäм ми? etiştirecäm mi?
Где здесь почтовое Мензил еви нередä Menzil evi neredä
отде­ление? булунэр? bulunêr?
Кто развозит почту? Мензили ким гездирер Menzili kim gezdirer
(даадêр)? (daadêr)?
Успею ли я напиться Бäн су ичмää Bän su içmää
воды (-имää) етиштиреӂäм (-imää) etiştirecäm mi?
(-поесть)? ми?
Где здесь буфет? Буфет нередä булунэр? Bufet neredä bulunêr?
Где здесь туалет? Айак йолу (кенеф, Ayak yolu (kenef, tualet)
туалет) нередä булунэр? neredä bulunêr?
Туалетная бумага. Туалет кийады. Tualet kiyadı.
Можно ли здесь Бурада вар мы ниӂä Burada var mı nicä
помыть руки? еллерими йыкайым? ellerimi yıkayım?
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz
полотенце для рук. пешкир, еллерими peşkir, ellerimi sileyim.
силейим.
Камера хранения Корумак одасы (ÿк Korumak odası (ük
(багажа). ичери). odası).
Я хочу получить свои Бäн истеерим кенди Bän isteerim kendi
вещи. ишлерими алайым. işlerimi alayım.
У меня один чемодан Бендä вар бир ӂамадан Bendä var bir camadan
(два чемодана) и один (ики чамадан), бир дä (iki çamadan), bir da
пакет. пакет. paket.
Возьмите квитанцию. Алыныз квитанцайы Alınız kvitanţayı
(квитанцияйы). (kvitanţiyayı).
Как поступить с Багажы (ÿкÿ) нäбайым? Bagajı (ükü) näbayım?
багажом?
Возьмите, пожалуйста Буйурун, алын багажы Buyurun, alın bagajı
багаж. (ÿкÿ). (ükü).
Сдайте, пожалуйста, Йалварэрым, верин Yalvarêrım, verin
эти вещи в багаж. бу ишлери багаж (ÿк) bu işleri bagaj (ük)
бöлÿмÿнä. bölümünä.

106
НА ВОКЗАЛЕ ГАРАДА GARADA

Сколько килограммов Кач кила ÿк вар насыл Kaç kila ük var nasıl
ба­гажа я могу провезти йаныма алайым? yanıma alayım?
с собой?
Сколько следует Багажын (ÿкÿн) зеедеси Bagajın (ükün) zeedesi
уплатить за лишний ичин için nekadar lääzım
вес багажа? некадар лääзым ödemää?
öдемää?
Была объявлена Тренä (учаа) пинмää Trenä (uçaa) pinmää
посадка на поезд? хабер верилди ми haber verildi mi (teklif
(самолёт?) (теклиф едилди ми)? edildi mi)?
Вы опоздали, ваш Сиз геч калдыныз, Siz geç kaldınız, treniniz
поезд ушел. трениниз гитти. gitti.
Вы чуть не опоздали. Сиз май-май геч Siz may-may geç
калаӂэйдыныз. kalaceydınız.
Осталось ещё пять Трен йолланынӂа таа Tren yollanınca taa beş
минут до отправления беш минут калды. minut kaldı.
поезда.
Какой у вас вагон? Ангы вагон сиздä? Angı vagon sizdä?
Седьмой вагон, Единӂи вагон, Edinci vagon, onüçüncü
тринадца­тое место. онÿчÿнӂÿ ер. er.
Ваш вагон находится в Сизин вагонунуз тренин Sizin vagonunuz trenin
конце уӂунда ucunda
(-в начале, (-башында (-başında
(чекетмесиндä), (çeketmesindä),
-в середине) поезда. -ортасында) булунэр. -ortasında) bulunêr.

В ПОЕЗДЕ ТРЕНДÄ TRENDÄ

Где наше купе Бизим купе Bizim kupe


(-восьмое купе)? (-секизинӂи купе) (-sekizinci kupe) neredä?
нередä?
Это наше купе Бу му бизим купе Bu mu bizim kupe
(-восьмое купе)? (-секизинӂи купе ми)? (-sekizinci kupe mi)?
Это место занято Бу ер каплы мы Bu er kaplı mı
(-свободно)? (-бош му; бошта мы)? (-boş mu; boşta mı)?
Положите, пожалуйста, Буйурун, койун Buyurun, koyun
вещи сюда. ишлеринизи бурайы. işlerinizi, burayı.
Могу ли я поставить Ӂамаданымы вар мы Camadanımı var mı nicä
свой чемодан на верх? ниӂä йукары койайым? yukarı koyayım?

107
В ПОЕЗДЕ ТРЕНДÄ TRENDÄ

Далеко ли вы едете? Узаа мы гидерсиниз? Uzaa mı gidersiniz?


Мы едем до Киева. Биз Кивайадан гидериз. Biz Kivayadan gideriz.
Не будете возражать, Пенчерейи ачарсам, Pençereyi açarsam, karez
если я открою окно? карез олмайаӂеныз olmayacenız mı?
мы?
Как закрыть Пенчерейи ниӂä Pençereyi nicä kapayım
(-открыть) окно? капайым (-ачайым)? (-açayım)?
Можно курить в купе? Купедä вар мы ниӂä Kupedä var mı nicä tütün
тÿтÿн ичмää (чекмää)? içmää (çekmää)?
Вы не курите? Тÿтÿн ичмеерсиниз ми? Tütün içmeersiniz mi?
Где находится вагон- Вагон-ресторан нередä Vagon-restoran neredä
ресторан? булунэр? bulunêr?
Вагон-ресторан Вагон-ресторан илердä Vagon-restoran ilerdä
впереди
(-сзади). (-гееридä). (-geeridä).
Я хочу пройти в вагон- Бäн истеерим вагон- Bän isteerim vagon-
ресторан. ресторана гечмää. restorana geçmää.
Посмотрите, Йалварэрым, Yalvarêrım, gözlediniz
пожалуйста, за моими гöзлединиз ишлерими. işlerimi.
вещами.
Можно оставить Геӂä лампасыны вар Gecä lampasını var mı
(выклю­чить) ночную мы ниӂä йанарак nicä yanarak brakmaa
лампу? бракмаа (сÿÿндÿрмää)? (süündürmää)?
Как включить Вентилäтору ниӂä Ventilätoru nicä koşmaa
(-выключить) кошмаа (-дургутмаа)? (-durgutmaa)?
вентилятор?
Туалет свободен Кенеф (айак йолу, халä, Kenef (ayak yolu, halä,
туалет) бош tualet) boş
(-занят). (-каплы). (-kaplı).
Что это за станция? Насы станция бу? Nası stanţiya bu?
Когда мы будем в ... ? Незаман биз ... олаӂез Nezaman biz ... olacez
(етишеӂез)? (etişecez)?
Уже недалеко. Артык йакын. Artık yakın.
Сколько мы здесь Некадар бурада Nekadar burada duracez?
будем стоять? дураӂез?
Сколько мы здесь Некадар бурада Nekadar burada
задер­жимся? ойаланаӂез? oyalanacez?
Только одну минуту. Салт (сааде) бир минут. Salt (sade) bir minut.

108
В ПОЕЗДЕ ТРЕНДÄ TRENDÄ

Как называется эта Бу деренин ниӂä ады? Bu derenin nicä adı?


река?
Принесите, Йалварэрым, гетириниз Yalvarêrım, getiriniz bir
пожалуйста, стакан бир филӂан чай filcan çay
чаю
(-два стакана чаю, (-ики филӂан чай, (-iki filcan çay,
-шахматы, -шахматалары, -şahmataları,
-газеты, -газеталары, - gazetaları,
-журналы). -журналлары). - jurnalları).
Я хочу лечь спать. При­ Бäн истеерим йатмаа Bän isteerim yatmaa
несите, пожалуйста, уйумаа. Йалварээрым, uyumaa. Yalvarêrım,
постель. гетириниз дошää. getiriniz döşää.
Где вы выходите? Сиз нередä чыкэрсыныз? Siz neredä çıkêrsınız?
Я выхожу в ... . Бäн ... инерим Bän ... inerim (çıkêrım).
(чыкэрым).
Далеко ли ещё до ... ? ... узак мы таа? ... uzak mı taa?
Ещё три станции. Таа ÿч станция. Taa üç stanţiya.
Я выхожу на Бäн öбÿр станцияда Bän öbür stanţiyada
следующей станции. инерим (чыкэрым). inerim (çıkêrım).
Счастливого пути! Илин йол! (Ии саатта!) İlin yol! (İi saatta!)

САМОЛЕТ УЧАК UÇAK

Как проехать в Аэропорта ниӂä Aeroporta nicä gitmää?


аэропорт? гитмää?
Где можно приобрести Учаа билет нередä вар Uçaa bilet neredä var
билеты на самолет? ниӂä (сатын) алмаа? nicä (satın) alma?
В какие дни Ангы гÿннердä учак Angı günnerdä uçak
отправляется самолет Бакыйа йолланэр? Bakıya yollanêr?
на Баку?
Когда открывается Ени учак (хава) йолу Eni uçak (hava) yolu
новая воздушная линия Милана незаман Milana nezaman açılêr?
на Милан? ачылэр?
В котором часу Ангы саатта (саат Angı saatta (saat kaçta)
отправля­ется самолет? качта) учак йолланэр? uçak yollanêr?

109
САМОЛЕТ УЧАК UÇAK

Ежедневно Хер гÿн Her gün


(-раз в неделю, (-афтада бир керä, (-(h)aftada bir kerä,
-три раза в неделю, -афтада ÿч керä, -(h)aftada üç kerä,
-по понедельникам и -пазертелериндä хем -pazertelerindä hem
пятницам) ӂумааларда). cumaalarda).
Есть ли еще свободные Сабаaйа (йаaрына) Sabaaya (yaarına)
места на завтра
(-на послезавтра, (-öбÿр гÿнä, (-öbür günä,
-на пятницу, -ӂумаaйа, -cumaaya,
-на 20 августа)? -августун ирмисинä) -avgustun irmisinä)
дейни вар мы таа бош deyni var mı taa boş er?
ер?
Сколько стоит билет Бÿÿклерä (кÿчÿклерä) Büüklerä (küçüklerä)
для взрослого (детский дейни билет некадар deyni bilet nekadar eder
билет)? едер (йапэр, кач тутэр, (yapêr, kaç tutêr, kaç
кач пара едер)? para eder)?
Мне нужно два билета Бана лääзым Кива Bana lääzım Kiva uçaana
нa самолет до Киева на учаана чаршамбайа çarşambaya deyni iki
среду. дейни ики билет. bilet.
Есть места. Ер вар. Er var.
Мест нет. Ер йок. Er yok.
Билетов нет. Билет йок. Bilet yok.
Осталось только одно Салт (сааде) бир ер Salt (sade) bir er kaldı.
место. калды.
Билеты можно Билет вар ниӂä (насыл) Bilet var nicä (nasıl)
приобрести в аэропортта алмаа. aeroportta almaa.
аэропорту.
Каким транспортом Ангы транспортлан вар Angı transportlan var
можно ехать в ниӂä (насыл) аэропорта nicä (nasıl) aeroporta
аэропорт? гитмää? gitmää?
Специальный Бир маасуз автобус Bir maasuz avtobus
транспорт доставляет йолӂулары аэропорта yolcuları aeroporta
пассажиров до гöтÿрер. götürer.
аэропорта.
Откуда отправляется Експрес-автобус Ekspres-аvtobus
экспрес-автобус в аэропорта нередäн aeroporta neredän
аэропорт? йолланэр? yollanêr?
С каким интервалом Некадар сык гезер Nekadar sık gezer
кур­сируют автобусы? автобуслар? avtobuslar?

110
САМОЛЕТ УЧАК UÇAK

Автобусы часто курси­ Автобуслар сык мы Avtobuslar sık mı


руют? гезерлäр? gezerlär?
Какие самолеты Ангы учаклар бу йолу Angı uçaklar bu yolu
обслужи­вают эту измет едерлäр? izmet ederlär?
линию?
Сегодня лётная погода Бÿÿн учуш хавасы Büün uçuş havası
ислääдир isläädir
(-нелётная). (-учуш хавасы беттир). (-uçuş havası bettir).
Наш самолет вылетает Бизим учак секиз Bizim uçak sekiz otuzda
в 8 часов 30 минут. отузда йолланэр (хава yollanêr (hava yollarına
йолларына чыкэр). çıkêr).
Когда прибывает Учак незаман ... Uçak nezaman ... etişer?
самолёт в ...? етишер?
Сколько времени прод­ Биз некадар (кач) вакыт Biz nekadar (kaç) vakıt
лится наш полет? учаӂейз? uçacez?
Мы будем лететь три Биз ÿч саат учаӂейз. Biz üç saat uçacez.
часа.
Можно ли Вар мы ниӂä илердäн Var mı nicä ilerdän
забронировать билет бир билет сентябринин bir bilet sentäbrinin
до Москвы на 18 онсекизинä onsekizinä Moskvayadan
сентября? Москвайадан braktırmaa
брактырмаа (sımarlamaa)?
(сымарламаа)?
Можно. Вар ниӂä. Var nicä.
Уже нельзя. Артык олмаз. Artık olmaz.
Уже поздно. Артык геч. Artık geç.
За сколько дней вперёд Кач гÿн илери вар ниӂä Kaç gün ileri var nicä
можно купить билет? билет алмаа? bilet almaa?
Билет можно купить за Билет вар ниӂä алмаа Bilet var nicä almaa
неделю до отъезда бир афта илери bir (h)afta ileri
(-за 10 дней до (-он гÿн илери). (-on gün ileri).
отъезда).
Можно ли здесь купить Бурада вар мы ниӂä Burada var mı nicä geeri
обратный билет? геери билет алмаа? bilet almaa?
Билет действителен 30 Билетин отуз гÿн гечими Biletin otuz gün geçimi
дней. вар (Билетин герчеклии var. (Biletin gerçeklii
отуз гÿн). otuz gün).
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz bilet
обратный билет. билет геери йола. geeri yola.

111
САМОЛЕТ УЧАК UÇAK

Сколько багажа Йолӂу некадар багаж Yolcu nekadar bagaj (ük)


может взять с собой (ÿк) вар насыл йанына var nasıl yanına alsın?
пассажир? алсын?
Можете взять с собой Йаныныза вар ниӂä ... Yanınıza var nicä … kila
... кг. кила аласыныз. alasınız.
Воздушная трасса. Хава йолу. Hava yolu.
Укажите мне, Йалварэрым, Yalvarêrım, gösteriniz
пожалуйста, моё место. гöстериниз ерими. erimi.
Самолет поднялся в Учак хава йолуну алды. Uçak hava yolunu aldı.
воздух.
Как вы себя Кефиниз ниӂä Kefiniz nicä (kendinizi
чувствуете? (кендинизи ниӂä nicä duyêrsınız)?
дуйэрсыныз)?
Спасибо. Хорошо. Саа ол(ун). Ислää. Saa ol(un). İslää.
На какой высоте Не ÿÿсекликтä Ne üüsekliktä bulunêrız
мы нахо­димся (вы булунэрыз? (bulunêrsınız)?
находитесь)?
Что это за город Несой бу касаба Nesoy bu kasaba
(-река, (-дерä, (-derä,
-гора)? -байыр)? -bayır)?
Дайте нам, пожалуйста, Иалварэрым, гетириниз Yalvarêrım, getiriniz
минеральной воды. бизä минерал bizä mineral suyu.
суйу.
Как вы переносите Учакта насыл кендинизи Uçakta nasıl kendinizi
полёт? дуйэрсыныз? duyêrsınız?
Я чувствую себя плохо. Кефим прост (Кефими Kefim prost (Kefimi
прост дуйэрым). prost duyêrım).
Дайте мне, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz bana
пакет. бана пакети. paketi.
Самолет идёт на Учак конмаа гидер Uçak konmaa gider
посадку. (Учак доорулэр (Uçak doorulêr konmaa).
конмаа).

АВТОБУС АВТОБУС AVTOBUS

Где тут автобусная Автобус станциясы Avtobus stanţiyası


станция? нередä булунэр? neredä bulunêr?
Как проехать на авто­ Автобус станциясына Avtobus stanţiyasına
бусную станцию? ниӂä гитмää? nicä gitmää?

112
АВТОБУС АВТОБУС AVTOBUS

Отсюда можно Бурадан автобуслан Buradan avtobuslan


поехать автобусом до (Кивайадан) ... (Kivayadan) ... gidile(i)r mi?
(Киева)...? гидиле(и)р ми?
Во сколько Автобус ... (Харкова) Avtobus ... (Harkova)
отправляется автобус качта йолланэр? kaçta yollanêr?
на... (Харьков)?
На Измаил идут три Измаила хер гÿн ÿч İzmaila her gün üç
автобуса в день: в 7 автобус гидер: сабаален avtobus gider: sabaalen
часов утра, в 12 часов и саат едидä, оникидä saat edidä, onikidä hem
в 17 часов. хем ÿÿлендäн сора саат üülendän sora saat beştä.
бештä.
В ... автобусы идут Автобуслар ... (бир) Avtobuslar … (bir) saat
через каждый час. саат арасы гидерлäр arası giderlär (gezerlär).
(гезерлäр).
Нам нужно 4 билета Бизä лääзым дöрт билет Bizä lääzım dört bilet...
до ... . ... .
Автобус на ... уже Автобус ... артык гитти. Avtobus ... artık gitti.
ушёл.
Когда отправляется Гелäн (öбÿр) автобус Gelän (öbür) avtobus
следующий автобус незаман Бельцä nezaman Belţä
на Бельцы (Комрат, (Комрада, Москвайа, (Komrada, Varnaya,
Москву, в Очаков, на Очакова (Узийä/Öзийä), Moskvaya, Oçakova
Софию, на Варну, в Софияйа, Варнайа, (Uziyä/Öziyä),
Силистр, на Стамбул)? Силистрайа, Стамбула) Silistraya, Sofiyaya,
йолланэр (варэр, Stambula) yollanêr
гидер)? (varêr, gider)?
Следующий автобус Гелäн (öбÿр) автобус Gelän avtobus iki saattan
будет через два часа. ики сааттан сора sora olacek.
олаӂэк.
Сегодня больше не Бÿÿн ... башка автобус Büün ... başka avtobus
будет автобуса на ... олмайаӂэк. olmayacek.
Есть ещё места до Саат докуза дейни Saat dokuza deyni
Комрата на 9 часов? Комрададан вар мы таа Komradadan var mı taa
билет (ер)? bilet (er)?
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz bir
билет (два билета) до бир билет (ики билет) bilet (iki bilet) Çadıra
Чадыр-Лунги на 17 Чадыра саат бешä saat beşä deyni.
часов. дейни.
Какие места вы Ангы ерлери Angı erleri isteersiniz?
желаете? истеерсиниз?

113
АВТОБУС АВТОБУС AVTOBUS

Пожалуйста, где- Йалварэрым, варса Yalvarêrım, varsa nicä,


нибудь впереди, если ниӂä, вериниз илердä. veriniz ilerdä.
можно.
Сколько времени мы Некадар вакыт биз Nekadar vakıt biz yolda
бу­дем находиться в йолда булунаӂейз? bulunacez?
пути?
Когда прибывает Автобус ... качта Avtobus ... kaçta
автобус в ...? (незаман) етишер? (nеzaman) etişer?
Автобус на ..............
Автобус ........ саат ........ Avtobus ............ saat ......
прибывает в ...... часов.
гелер. geler.
Как мне доехать до Кыпчак кÿÿйÿнäдäн Kıpçak küüyünädän
села Кыпчак? несой вар ниӂä гитмää? nesoy var nicä gitmää?
Прямого автобуса в Маасуз (доору) Кыпчаа Maasuz (dooru) Kıpçaa
Кыпчак нет. автобус йок. avtobus yok.
Вы можете проехать Орайы вар ниӂä Orayı var nicä gidäsiniz
туда автобусом гидäсиниз Измаил İzmail avtobusunnan.
следующим в Измаил. автобусуннан.
Какое это место? Бу ер качынӂы? Bu er kaçıncı?
Какое у вас место? Ангы ер сизин? Angı er sizin?
Нам здесь нужно Биз лääзым бурада Biz lääzım burada
выходить. чыкалым. çıkalım.
Я выхожу в Комрате. Бäн Комратта чыкэрым. Bän Komratta çıkêrım.
Это полпути к О Валканешä доору O Valkaneşä dooru yarı
Вулканештам. йары йолда булунэр yolda bulunêr (Burası
(Бурасы Валканешäдäн Valkaneşädän yarı yol).
йары йол).
Я еду в Старые Трояны. Бäн Ески Трояна Bän Eski Troyana
гидерим. giderim.
Предупредите, пожа­ Йалварэрым, Yalvarêrım, sesediniz,
луйста, когда мне надо сесединиз, нередä neredä lääzım olacek
будет выходить. лääзым олаӂэк чыкмаа. çıkmaa.
Село ... далеко от ... кÿÿйÿ шÿшä ... küüyü şüşä yolundan
шоссе? йолундан узак мы? uzak mı?
Километра два. Ики километра кадар. İki kilometra kadar.

114
ДЛЯ АВТОМО- АВТОМОБИ- AVTOMOBI-
БИЛИСТОВ ЛИСТЛÄР LISTLÄR
ИЧИН İÇİN

ДОРОГА ЙОЛ YOL

Как проехать до ... ? ... (библиотекайа) ниӂä ... (bibliotekaya) nicä


гитмää? gitmää?
Проезжайте по этой Те бу йолдан гидиниз. Te bu yoldan gidiniz.
дороге.
Сколько километров Болградадан кач Bolgradadan kaç
осталось до Бoлграда? километра калды? kilometra kaldı?
До ............. ещё 5 км.
... таа беш километра вар. ... taa beş kilometra var.
По этой дороге можно Бу йолдан вар мы ниӂä Bu yoldan var mı nicä
проехать на машине? машинайлан гечмää? maşinaylan geçmää?
Можно. Вар ниӂä. Var nicä.
Нет, нельзя. Йок, олмаз. Yok, olmaz.
Дальше идёт только Илери доору салт бир İleri dooru salt bir
узкая тропа. дaраӂаӂык йолӂааз daracacık yolcaaz
(патекаӂык) вар. (patekacık) var.
Впереди (есть) большой Илердä бир бÿÿк чукур İlerdä bir büük çukur
овраг. (вар). (var).
По какой дороге лучше ... ангы йолдан таа ии ... angı yoldan taa ii
ехать до ... ? гитмää? gitmää?
Эта дорога короче, но и Бу йол таа кыса, ама таа Bu yol taa kısa, ama taa
труднее. зор да. zor da.
Вы должны ехать Сиз лääзым уз Siz lääzım uz gidäsiniz,
прямо, гидäсиниз, sol tarafı alasınız
повернуть влево сол тарафы аласыныз (-saa tarafı alasınız).
(-повернуть вправо). (-саа тарафы аласыныз).
Нам нужно переехать Виз лääзым деренин Biz lääzım derenin öbür
на тот берег. öбÿр тарафына гечелим. tarafına geçelim.

Какая здесь глубина Деренин бурада не Derenin burada ne


речки? дериннии вар (некадар derinnii var (nekadar
дериннии)? derinnii)?
Можно ли здесь Бурадан вар мы ниӂä Buradan var mı nicä
проехать вброд? дерейи айкырламаа? dereyi aykırlamaa?
Выше (ниже) есть дере­ Йукарда (ашаада) вар Yukarda (aşaada) var bir
вянный мост. бир тафта кöпрÿ. tafta köprü.

115
АВАРИЯ АВАРИЯ AVARİYA

Я попал в аварию. Бäн аварияйа дÿштÿм. Bän avariyaya düştüm.


Моя машина Беним машинам Benim maşinam
повреждена. (камионум) кырык. (kamionum) kırık.
Вызовите механика и Чаарыныз механии Çaarınız mehanii
эвакуатор. (чаарыныз камион (çaarınız kamion ustasını)
устасыны) и евакуатор. hem evakuatoru.
Я ранен, вызовите Бäн ыӂыранныйым, Bän ıcırannıyım, çaarınız
врача. чаарыныз доктору. doktoru.
Автоинспектор. Автоинспектор. Avtoinspektor.
Прошу ваши Документлеринизи Dokumentlerinizi
документы. гöстериниз. gösteriniz.
Вот мой паспорт и Тä беним паспортум Tä benim pasportum
водительские права. хем шöферлик hem şöferlik
(дÿменӂилик) (dümencilik) doruulum.
доорулуум.
Следуйте за мной в Гелиниз бенимнäн Geliniz benimnän
отделение полиции. барабар полицийа barabar рolițiya
бöлÿмÿнä. bölümünä.

ГОРЮЧЕЕ ЙАКЫТ (ЙАКАӁАК) YAKIT (YAKACAK)

Мне нужно 5 литров Бана беш литра бензин Bana beş litra benzin
бензина. лääзым. lääzım.
Одолжите мне, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz bana
пожалуй­ста, 5 литров бана беш литра бензин beş litra benzin ödünç.
бензина. öдÿнч.
Дайте, пожалуйста, 10 Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz on
литров бензина он литра (кила) бензин litra (kila) benzin
(- 2 литра масла). (-ики литра йаа). (-iki litra yaa).
Где здесь Бензин колонкасы Benzin kolonkası neredä
бензоколонка? нередä булунэр? bulunêr?
Километров десять Бурадан он километра Buradan on kilometra
отсюда. кадар. kadar.

СТОЯНКА ДУРМАК ЕРИ DURMAK ERİ

Есть ли здесь Вар мы бураларда Var mı buralarda garaj?


поблизости гараж? гараж?

116
СТОЯНКА ДУРМАК ЕРИ DURMAK ERİ

Недалеко отсюда есть (Бурадан) диил пек (Buradan) diil pek uzakta
стоянка машин. узакта булунэр бир bulunêr bir maşina
машина мейданы. meydanı.
Можно оставить у вас Вар мы ниӂä сиздä Var mı nicä sizdä
машину? машинайы бракмаа? maşinayı brakmaa?
Пожалуйста. Олур, буйурун. Olur, buyurun.
На какое время? Некадар вакыда? Nekadar vakıda?
До завтрашнего дня. Йаарынадан. Yaarınadan.
На два дня. Ики гÿнä. İki günä.
Сколько платят за один Бир гÿн ичин некадар Bir gün için nekadar
день? öденер (ёденилер)? ödener (ödeniler)?
Прошу вымыть Йалварэрым, Yalvarêrım, yıkayınız
машину. йыкайыныз машинайы. maşinayı.
Проверьте мотор. Мотору денäйин. Motoru denäyin.
Смените масло. Йаайы дииштирин. Yaayı diiştirin.
Где здесь гостиница Дÿменӂилäр Dümencilär
для автомобилистов? (автомобилистлäр) ичин (abtomobilistlär) için
конак еви нередä вар? konak evi neredä var?
Гостиница находится Конак еви ... йолунда Konak evi ... yolunda
по дороге в ... . булунэр. bulunêr.
Далеко ли отсюда Кемпинг узак мы Kemping uzak mı
кемпинг? бурадан? buradan?
В каком направлении Ангы тарафа кемпинг Angı tarafa kemping
находится кемпинг? калэр? (Ангы тарафта kalêr? (Angı tarafta
кемпинг булунэр?) kemping bulunêr?)
Сколько километров Бурадан кемпингäдäн Buradan kempingädän
отсюда до кемпинга? кач километра вар kaç kilometra var (olur)?
(олур)?
Покажите, пожалуйста, Йалварэрым, Yalvarêrım, gösteriniz
на карте, где мы сейчас гöстериниз картада, kartada, nerelerdä biz
находимся? нерелердä биз шинди şindi bulunêrız?
булунэрыз?

ПАРОХОД ГЕМИ GEMİ

Курсируют ли Нистру суларында Nistru sularında gemilär


пароходы по Днестру? гемилäр гезерлäр ми? gezerlär mi?

117
ПАРОХОД ГЕМИ GEMİ

Курсируют Бурада гезерлäр Burada gezerlär


комфортабель­ные комфортлу катерлäр komfortlu katerlär
катера и теплоходы. (моторлу кайыклар) хем (motorlu kayıklar) hem
гемилäр. gemilär.
Я хочу путешествовать Нистру дересиндä Nistru deresindä gemidä
на теплоходе по гемидä истеерим isteerim gezinmää.
Днестру. гезинмää.
Сколько дней длится Гезинмäк кач гÿн Gezinmäk kaç gün
путешествие? сÿртеӂек? sürtecek?
В каких городах Ангы касабаларда геми Angı kasabalarda gemi
останав­ливается дургунэр? durgunêr?
пароход?
Когда он прибывает в Тирасполä незаман о Tiraspolä nezaman o
Тирасполь? етишер? etişer?
В какие дни Ангы гÿннердä геми Angı günnerdä gemi
отправляется теплоход? йолланэр? yollanêr?
Ежедневно. Хер гÿн. Her gün.
Через два дня. Ики гÿндäн сора. İki gündän sora.
Можно ли добраться Бу гемийлäн вар мы Bu gemiylän var mı nicä
этим теплоходом до ниӂä
Белгород-Днестров­ Аккерманадан Akkermanadan
ского (-до Чёрного (-Кара денизäдäн) (-Kara denizädän)
моря)? гитмää? gitmää?
Имеется ли на тепло­ Гемидä буфет вар мы? Gemidä bufet var mı?
ходе буфет?
Сколько стоит билет до ... билет некадар тутэр? ... bilet nekadar tutêr?
... ? (кач пара едер?) (kaç para eder?)
Дайте мне, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz bana
два билета до ... . бана ... ики билет. ... iki bilet.
Долго ли будем стоять Чок му бурада Çok mu burada duracez?
здесь? дураӂэйз?
Когда снимаемся с Бурадан незаман Buradan nezaman
якоря? йолланаӂэйз? yollanacez?
Как называется это Бу кÿÿйä ниӂä Bu küüyä nicä deniler?
село? денилер?
Когда был построен Бу кöпрÿ незаман Bu köprü nezaman
этот мост? курулмуш? kurulmuş?
Как называется эта Бу каленин ады несой? Bu kalenin adı nesoy?
крепость?

118
ПАРОХОД ГЕМИ GEMİ

Как называется речка, Ниструйа (акан) каушан Nistruya (akan) kauşan


которая впадает здесь в дереӂиин несой ады? derenin nesoy adı?
Днестр?
Здесь мы останавли­ Бурада биз дургунэрыз Burada biz durgunêrız
ваемся? мы? mı?
Где будет следующая Öбÿр (гелäн, сырадакы) Öbür (gelän, sıradakı)
остановка? дурум (дурмак ери) durum (durmak eri)
передä олаӂэк? neredä olacek?
Что это за город? Не касаба бу? Ne kasaba bu?

ГОСТИНИЦА КОНАК ЕВИ KONAK EVİ

ПОИСКИ КОНАК KONAK


ГОСТИНИЦЫ ААРАМАСЫ AARAMASI

Где здесь ближайшая Ен йакындакы конак En yakındakı konak evi


гостиница? еви нередä (бурада) neredä (burada) bulunêr?
булунэр?
Ближайшая гостиница Ен йакындакы конак En yakındakı konak evi
находится на улице ... . еви ... сокаанда ... sokaanda bulunêr.
булунэр.
Каким троллейбусом Ангы троллейбуслан Angı troleybuslan var
можно туда поехать? вар ниӂä орайы nicä orayı gitmää?
гитмää?
Где здесь стоянка Такси дуруму нередä Taksi durumu neredä
такси? булунэр? bulunêr?
Где здесь таксопарк? Такси мейданы нередä Taksi meydanı neredä
булунэр? bulunêr?
Отвезите меня, Йалварэрым, гöтÿрÿнÿз Yalvarêrım, götürünüz
пожалуйста, в бени йакындакы конак beni yakındakı konak
ближайшую гостиницу евинä evinä
(-гостиницу “Дружба”). (-конак евинä (-konak evinä
“Достлук”). “Dostluk”).
В этой гостинице нет Бу конак евиндä йок Bu konak evindä yok
сво­бодных мест. бош ер. buş er.

119
ПОИСКИ КОНАК KONAK
ГОСТИНИЦЫ ААРАМАСЫ AARAMASI

Можете ли вы мне Вар мы ниӂä бени Var mı nicä beni


поре­комендовать бир ии конак евинä bir ii konak evinä
какую-нибудь хорошую доорудасыныз? doorudasınız?
гостиницу?
Наиболее Таа уйгун конак еви ... Taa uygun konak evi
комфортабель­ная («Кишинэу», “Дачия”, (“Kişinêu”, “Daçiya”,
является гостиница ... “Кодру”). “Kodru”).
(“Кишинэу”, “Дачия”,
“Кодру”).
В какой гостинице Ангы конак евиндä бош Angı konak evindä boş
можно найти ер булунур? er bulunêr?
свободные номера?
Обычно бывает меньше Таа техна ... конак Taa tehna ... konak
народу в гостинице ... . евиндä олэр. evindä olêr.

Как туда проехать? Несой (ниӂä) орайы Nesoy (nicä) orayı


гитмää? gitmää?
Шестым или третьим Алтынӂы еки дä Altıncı eki dä üçüncü
троллейбусом. ÿчÿнӂÿ троллейбуслан. troleybuslan.

НОМЕР ОДА (НОМЕР) ODA (NOMER)

Где находится админи­ Администратор нередä Administrator neredä


стратор? булунэр? bulunêr?
Поднимитесь на второй Икинӂи ката пининиз İkinci kata pininiz
этаж. (калкыныз). (kalkınız).
Есть ли свободные Бош ер (ода) вар мы? Boş er (oda) var mı?
номера?
Какой номер вы Несой ода (ичер) сиз Nesoy oda (içer) siz
желаете? истеерсиниз? isteersiniz?
Мне нужен номер на Бана бир кишийä дейни Bana bir kişiyä deyni
одного (бир кишилик) (bir kişilik)
(-на двоих, (-ики кишийä дейни (-iki kişiyä deyni (iki
(ики кишилик), kişilik),
-с ванной). -ваннайлан) ода -vannaylan) oda lääzım.
лääзым.
Все комнаты с ваннами Ваннайлан одалар Vannaylan odalar hepsi
заняты. хепси каплы. kaplı.

120
НОМЕР ОДА (НОМЕР) ODA (NOMER)

Номеров с ваннами нет, Ваннайлан ода (ичер) Vannaylan oda (içer)


но на каждом этаже йок, ама хербир катта yok, ama herbir katta
есть общая ванная. маасуз байа одасы вар. maasuz baya odası var.
Устроит ли вас этот Бу ода сизä йакышаӂэк Bu oda sizä yakışacek
номер? мы? mı?
Могу вам предложить Вар колайы верейим Var kolayı vereyim sizä
номер на два человека. сизä ики кишилик (ики iki kişilik (iki kişi için)
киши ичин) бир ода. bir oda.
Временно нет ни Шиндилик бир дä бош Şindilik bir dä boş
одного свободного ода йок, беклäйиниз oda yok, bekläyiniz
номера, подождите до авшамадан. avşamadan.
вечера.
Освободится номер Дöртÿз ирминӂи ода Dörtüz irminci oda (içer)
420. (ичер) бошалаӂэк. boşalacek.
На каком этаже этот Ангы катта бу ичер Angı katta bu içer (oda)?
номер? (ода)?
На четвертом этаже. Дöрдÿнӂÿ катта. Dördüncü katta.
Сколько стоит номер в Оданын бир суткалык Odanın bir sutkalık paayı
сутки? паайы некадар? nekadar?
Какова стоимость Бир йатаан (ерин) Bir yataan (erin) paayı
одного места в номере? паайы (паасы) некадар (paası) nekadar eder (kaç
едер (кач пара тутэр)? para tutȇr)?
Надо платить сейчас Шинди ми оса Şindi mi osa gideceykän
или при отъезде? гидеӂейкäн ми лääзым mi lääzım ödemää?
öдемää?
Как вы желаете. Ниӂä истеерсиниз. Nicä isteersiniz.
Прошу ваш паспорт. Буйурун, паспортунузу Buyurun, pasportunuzu
вериниз. veriniz.
На какой срок вы наме­ Кач гÿнä конак калмаа Kaç günä konak kalmaa
рены остановиться? истеерсиниз? isteersiniz?
Я предполагаю остано­ Вар умудум, дöрт гÿнä Var umudum, dört günä
виться на 4 дня (-афтанын (-(h)aftanın bitkisinädän,
(-до конца недели, биткисинäдäн, -bir (h)aftaya,
-на одну неделю, -бир афтайа, -üç (h)aftaya) konak
-на три недели). -ÿч афтайа) конак kalmaa.
калмаа.
Заполните, пожалуйста, Буйурун, долдурун тä Buyurun, doldurun tä bu
эту анкету. бу анкетайы. anketayı.

121
НОМЕР ОДА (НОМЕР) ODA (NOMER)

Это ключ от вашего Бу анатар сизин Bu anatar sizin


номера. ичериниздäн (ичердäн; içerinizdän (içerdän;
оданыздан; одадан). odanızdan; odadan.
Прошу доставить мой Йалварэрым, гöтÿрÿн Yalvarêrım, götürün
багаж в номер. багажымы (ÿкÿмÿ) bagajımı (ükümü) içeri.
ичери.
Часть багажа вы Багажынызын бир Bagajınızın bir payını
можете сдать в камеру пайыны (биразыны) вар (birazını) var nicä
хранения. ниӂä корунту одасына koruntu odasına
верäсиниз. veräsiniz.

ОБСЛУЖИВАНИЕ ИЗМЕТЧИЛИК İZMETÇİLİK

Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz


ключ от номера 130. бана ÿз отузунӂу bana üz otuzuncu içerin
ичерин (оданын) (odanın) anatarını.
анатарыны.
В вашей комнате Оданызы таман Odanızı taman
сейчас убирают. темизлеерлäр temizleerlär (paklêêrlar).
(паклээрлар).
Где находится туалет Кенеф (туалет, халä, Kenef (tualet, halä, ayak
айак йолу) yolu)
(-ванная, (-байа (хамам), (-baya (hamam),
-парикмахерская (дом, -бербер (еви, салону), -berber (evi, salonu),
салон),
-кафе “Софра”, -кафе “Софра”, -kafe “Sofra”,
-ресторан “Серин су”, -ресторан “Серин су”, -restoran “Serin su”,
-ресторан “Огуз”, -ресторан “Огуз”, -restoran “Oguz”,
-бюро обслуживания)? -измет бюросу) нередä -izmet bürosu) neredä
булунэр? bulunêr?
Налево Сол тарафта Sol tarafta
(-направо, (-саа тарафта, (-saa tarafta,
-прямо, -уз (уза-уз), -uz (uza-uz),
-с этой стороны, -бу тарафта, -bu tarafta,
-в конце коридора, -хайадын башында -hayadın başında
-в другом коридоре, дибиндä), (dibindä),
-öбÿр хайатта, -öbür hayatta,
-на первом (втором) -илк (икинӂи) катта). -ilk (ikinci) katta).
этаже).
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, Yalvarêrım, veriniz bana
постельное белье. вериниз бана дöшек döşek çamaşırlarını.
чамашырларыны.
122
ОБСЛУЖИВАНИЕ ИЗМЕТЧИЛИК İZMETÇİLİK

Я хочу принять ванну. Бäн истеерим ваннада Bän isteerim vannada


(душта) йыканмаа. (duşta) yıkanmaa.
Готова ли ванна? Ванна (байа) хазыр мы? Vanna (baya) hazır mı?
Когда я могу принять Незаман йакышаӂэк Nezaman yakışacek
ванну? ваннада (байада) vannada (bayada)
йыканмаа? yıkanmaa?
Ванна готова. Ванна (байа) хазыр. Vanna (baya) hazır.
Тёплая вода Сыӂак су Sıcak su
(-тёпленькая водичка, (-ылыӂаӂык суӂааз, (-ılıcacık sucaaz,
-холодная вода). -суук су). -suuk su).
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz
полотенце. пешкири. peşkiri.
Мне нужно отдать в Айак капларыны Ayak kaplarını çobatara
ремонт обувь. чобатара (чизмеӂийä, (çizmeciyä, papuççuya)
папуччуйа) истеерим isteerim götürmää.
гöтÿрмää.
Где находится мастер Терзи нередä булунэр? Terzi neredä bulunêr?
по ремонту одежды?
Где можно почистить Нередä вар ниӂä айак Neredä var nicä ayak
обувь? капларыны масламаа kaplarını maslamaa
(пакламаа)? (paklamaa)?
Где найти мастера Кундураӂы нередä вар Kunduracı neredä var
по чистке и мелкому ниӂä булмаа? nicä bulmaa?
ремонту обуви?
Как вызвать горничную Ниӂä ода изметчисини Nicä oda izmetçisini
(дежурного)? (сервиччийи, баш (serviççiyi, baş
изметкäри) чаармаа? izmetkäri) çaarmaa?
Сегодня уже убирали? Бÿÿн артык Büün artık temizledilär
темизледилäр ми mi (pakladılar mı)?
(пакладылар мы)?
В комнате холодно Ичердä суук İçerdä suuk
(-очень жарко, (-пек сыӂак, (-pek sıcak,
-холодный радиатор, -радиатор суук, -radiator suuk,
-нет света (лампочки), -йок шафк (шылак; -yok şafk (şılak; ışık),
ышык),
-нет воды, -йок су, -yok su,
-перегорела лампочка). -электрика лампасы -elektrika lampası
йанмыш). yanmış).

123
ОБСЛУЖИВАНИЕ ИЗМЕТЧИЛИК İZMETÇİLİK

Принесите, пожалуйста, Йалварэрым, гетириниз Yalvarêrım, getiriniz bir


бутылку белого вина и бир шишä бийаз шарап şişä biyaz şarap hem iki
два стакана. хем ики филӂан. filcan.

ВЕЧЕР АВШАМ AVŞAM

Уже поздно. Артык геч. Artık geç.


Я устал (устала) и хочу Бäн йорулдум да Bän yoruldum da
отдохнуть. истеерим динненмää. isteerim dinnenmää.
Мы устали с дороги и Биз йолда йорулдук да Biz yolda yorulduk da
хотим спать. истеериз уйумаа. isteeriz uyumaa.
Я хочу спать. Бäн истеерим уйумаа. Bän isteerim uyumaa.
Я привык рано Бäн сынаштым еркен Bän sınaştım erken
ложиться спать. йатмаа уйумаа. yatmaa uyumaa.
Где выключатель? Электрика сÿÿндÿрÿмÿ Elektrika süündürümü
нередä? neredä?
Разбудите меня, Йалварэрым, Yalvarêrım, uyandırınız
пожалуй­ста, в семь уйандырыныз бени beni sabaalеn saat edidä
(восемь) часов утра. сабаален саат едидä (sekizdä).
(секиздä).

УТРО САБАА SABAA

Пора вставать. Вакыт гелди калкмаа. Vakıt geldi kalkmaa.


Я встаю рано. Бäн еркен калкэрым. Bän erken kalkêrım.
Как вы отдохнули? Ниӂä диннендиниз? Nicä dinnendiniz?
Как спалось? Насыл уйудунуз? Nasıl uyudunuz?
Благодарю вас, я спала Саа олунуз, ислää Saa olunuz, islää
(спал) хорошо. уйудум. uyudum.
Я плохо спал (спала) Бу геӂä прост уйудум. Bu gecä prost uyudum.
эту ночь.
Я не выспался Уйкуму аламадым Uykumu alamadım
(-выспалась). (уйкуйа дойамадым) (uykuya doyamadım)
(-уйумаа дойдум; (-uyumaa doydum;
уйкуму алдым). uykumu aldım).
Когда вы встали? Сиз незаман Siz nezaman kalktınız?
калктыныз?

124
УТРО САБАА SABAA

Я встал (встала) в семь Бäн саат едидä Bän saat edidä kalktım.
часов. калктым.
Мне нужно привести Лääзым кендими Lääzım kendimi
себя в порядок тертиплейим tertipleyim
(-умыться, (-йыканайым, (-yıkanayım,
-побриться, -траш олайым, -traş olayım,
-причесаться, -таранайым, -taranayım,
-одеться). -гиийинейим). giiyineyim).
Я буду готов через час Бир сааттан (йарым Bir saattan (yarım
(полчаса). сааттан) сора хазыр saattan) sora hazır
олаӂам. olacam.

У ДЕЖУРНОЙ БАШ ИЗМЕТКЕРДÄ BAŞ İZMETKERDÄ


(ИЗМЕТЧИДÄ, (İZMETÇİDÄ,
СЕРВИСЧИДÄ) SERVİSÇİDÄ)

Я жду писем. Бäн кийат (мектуп) Bän kiyat (mektup)


беклеерим. bekleerim.
Нет ли для меня Бана дейни кийат Bana deyni kiyat
писем? (мектуп) йок му? (mektup) yok mu?
Для вас есть Сизä дейни електрон Sizä deyni elektron
электронное письмо. кийады (мектуп) вар. kiyadı (mektup) var.
Для вас нет ничего. Сизä дейни бишейӂик Sizä deyni bişeycik yok.
йок
Нет ли для меня теле­ Бана (дейни) Bana (deyni) telegrama
граммы? телеграмма йок му? yok mu?
Вчера меня никто не Дÿн бени кимсей ми Dün beni kimsey mi
спрашивал? сормады (аарамады)? sormadı (aaramadı)?
Нет никто. Йок, хич бири. Yok, hiç biri.
Да, уже несколько раз Хализ(инä), сизи артык Haliz(inä), sizi artık
спрашивали о вас. биркач керä сордулар birkaç kerä sordular
(олду сорэрлар). (oldu sorêrlar).
Здесь был один Бурайы гелмишти бир Bırayı gelmişti bir kişi, o
товарищ, который киши, о сизи аарады sizi aaradı (sordu).
спрашивал о вас. (сорду).
Кто-то оставил для вас Кимсä сизä бир пакет Kimsä sizä bir paket
пакет. бракмыш. brakmış.

125
У ДЕЖУРНОЙ БАШ ИЗМЕТКЕРДÄ BAŞ İZMETKERDÄ
(ИЗМЕТЧИДÄ, (İZMETÇİDÄ,
СЕРВИСЧИДÄ) SERVİSÇİDÄ)

Вас просили позвонить Сизи йалвардылар Sizi yalvardılar telefonda


по телефону. телефонда сеседäсиниз sesedäsiniz (telefon
(телефон ачасыныз, açasınız, telefon
телефон едäсиниз). edäsiniz).
Ко мне должен Бана лääзым кафадарым Bana lääzım kafadarım
(должны) прийти мой гелсин (кафадарларым gelsin (kafadarlarım
друг (мои друзья). гелсиннäр). gelsinnär).
Пришлите их (его) ко Йоллайыныз оннары Yollayınız onnarı (onu)
мне в комнату. (ону) бана ичери. bana içeri.
Пригласите их ко мне в Буйур един оннары (ону) Buyur edin onnarı (onu)
комнату. одама (беним одама). odama (benim odama).
Я буду в ресторане. Бäн ресторанда олаӂам. Bän restoranda olacam.
Если кто-нибудь будет Еер (еерлиӂääм) Eer (eerlicääm)
меня спрашивать, биркимсей бени birkimsey beni aararsa
прошу сообщить мне. аарарса (сорарса), (sorarsa), yalvarêrım,
йалварэрым, сесединиз sesediniz (haber ediniz)
(хабер единиз) бана. bana.
Если кто-нибудь будет Биркимсей бени Birkimsey beni aararsa,
меня спрашивать, аарарса, йалварэрым yalvarêrım söläyiniz,
скажите пожалуйста, сöлäйиниз, ани саат ani saat edidä (sekizdä,
что я вернусь в семь (8, едидä (секиздä, dokuzda) olacam.
9) часов. докузда) олаӂам.
Вас ждут в вестибюле. Сизи вестибюлдä Sizi vestibüldä
беклеерлäр. bekleerlär.
Сейчас приду. Шинди гелеӂäм. Şindi gelecäm.
Посмотрите, Йалварэрым, бакыныз, Yalvarêrım, bakınız, bay
пожалуйста, господин бай Колтуклу одасында Koltuklu odasında mı?
Колтуклу ... у себя в мы?
комнате?
Он, наверное, у себя в О, безбелли, кенди O, bezbelli, kendi
номере. одасында (булунэр). odasında (bulunêr).
Его (её) нет. О ериндä йок. O erindä yok.
Он (она) недавно ушёл Диил чоктан о гитти. Diil çoktan o gitti.
(ушла).
Он (она) сказал (сказа­ О деди, ани тезлää O dedi, ani tezlää (tezdä)
ла), что скоро вернётся. (тездä) геери geeri döneceymiş.
дöнеӂеймиш.

126
ОТЪЕЗД ЙОЛЛАНМАК YOLLANMAK
(ЙОЛА ЧЕКЕТМÄК/ (YOLA ÇEKETMÄK/
ВАРМАК) VARMAK)

Когда вы уезжаете? Сиз незаман йола Siz nezaman yola


чыкэрсыныз çıkêrsınız (gidersiniz;
(гидерсиниз; varêrsınız)?
варэрсыныз)?
Я уезжаю сегодня Бäн авшам ÿстÿ Bän avşam üstü
вечером
(-завтра утром, (-йарын(а) сабаа(лeн), (-yarın(a) sabaa(len),
-в семь часов). -саат едидä) гидерим. (-saat edidä) giderim.
Прошу разбудить меня Йалварэрым, Yalvarêrım, uyandırınız
в пять часов. уйандырыныз бени саат beni saat beştä.
бештä.
Я хочу оплатить счёт. Бäн истеерим (хесаба Bän isteerim (hesaba
гöрä) öдешмää. görä) ödeşmää.
Сколько с меня Некадар лääзым öдейим Nekadar lääzım ödeyim
следует? (конаан паайы/паасы (konaan paayı/paası
некадар)? nekadar)?
Вызовите, пожалуйста, Йалварэрым, чаарыныз Yalvarêrım, çaarınız bir
такси. бир такси. taksi.
Спасибо. Здесь очень Саа олун. Хошума Saa olun. Hoşuma gitti
хорошее обслуживание, гитти бурадакы шу buradakı şu ii izmetçilik,
я очень доволен. ии изметчилик, бäн bän pek (çok) hoşum
пек (чок) хошум (mutluyum).
(мутлуйум).

ГОРОД КАСАБА KASABA

КАСАБАЙЫ KASABAYI
ОСМОТР ГОРОДА СИИРЕТМÄК SİİRETMÄK
(ГÖРМÄК, ГÖЗЕТМÄК) (GÖRMÄK, GÖZETMÄK)

Я хочу осмотреть Бäн истеерим касабайы Bän isteerim kasabayı


город (ознакомиться с гöрмää. görmää.
городом).
Сколько времени Касабайы гöрмää Kasabayı görmää
займет осмотр города? (гöзетмää) некадар (gözetmää) nekadar vakıt
вакыт лääзым олаӂэк? lääzım olacek?

127
КАСАБАЙЫ KASABAYI
ОСМОТР ГОРОДА СИИРЕТМÄК SİİRETMÄK
(ГÖРМÄК, ГÖЗЕТМÄК) (GÖRMÄK, GÖZETMÄK)

Я совсем не знаю этогоБу касабайы бäн хич Bu kasabayı bän hiç


города. билмеерим. bilmeerim.
Что вы хотите Сиз не истеерсиниз Siz ne isteersiniz
посмотреть? гöрмää? görmää?
Я хочу посмотреть Бäн истеерим анылмыш Bän isteerim anılmış
исторические памят­ история нышаннарыны istoriya nışannarını
ники (монументлерини) (monumentlerini)
(-музеи, (-музейлери, (-muzeyleri,
-центр города, -касабанын меркезини, -kasabanın merkezini,
-новые районы города).-касабанын -kasabanın eni erlerini
ени ерлерини (dolaylarını)) görmää.
(долайларыны)) гöрмää.
Где мы находимся Шинди биз нередä Şindi biz neredä
сейчас? булунэрыз? bulunêrız?
Мы находимся на Биз булунэрыз “Докуз Biz bulunêrız “Dokuz
площа­ди “Девять фенер” (“Алай”, fener” (“Alay”, “Millet
фонарей” (“Алай”, “Миллет дирилмеси”, dirilmesi”, “Horu eri”)
“Миллет дирилмеси”, “Хору ери”) meydanında
“Хору ери”), мейданында
(-проспекте им. (-Михаил Чакир(ин) (-Mihail Çakir(in)
Михаила Чакира, проспектиндä (адына prospektindä (adına
проспекттä), prospekttä),
-улице им.Дмитрия -Дмитрий Ватикиоти -Dmitriy Vatikioti
Ватикиоти). сокаанда (Дмитрий sokaanda (Dmitriy
Ватикиотинин адына Vatikiotinin adına
сокакта)). sokakta)).
Какая эта улица? Бу ангы сокак? Bu angı sokak?
Как называется эта Бу мейданын несой Bu meydanın nesoy adı?
площадь? ады?
Площадь свободы. Сербестлик мейданы. Serbestlik meydanı.
Площадь мужества. Кыйаклык мейданы. Kıyaklık meydanı.
Это что за здание? Несой йапы бу? Nesoy yapı bu?
Музей “Истории “Буӂаан историясы” “Bucaan istoriyası”
Буджака”. музейи. muzeyi.
Музыкальная школа. Музыка школасы Muzıka şkolası (okulu).
(окулу).
Народный университет. Халк университети. Halk universiteti.

128
КАСАБАЙЫ KASABAYI
ОСМОТР ГОРОДА СИИРЕТМÄК SİİRETMÄK
(ГÖРМÄК, ГÖЗЕТМÄК) (GÖRMÄK, GÖZETMÄK)

Школа бизнеса “Туран” Бизнес школасы Biznes şkolası (okulu)


(«Евразия»). (окулу) “Туран” “Turan” (“Evraziya”).
(«Евразийа»).
Совместное (Ортак) «Кара Дениз» (Ortak) “Kara Deniz”
предприятие «Кара ишбирлии. işbirlii.
Дeниз».
Научно-исследователь- Билим-аараштырма Bilim-aaraştırma
ский центр. меркези. merkezi.
Кому поставлен этот Бу анылмак (аныт) ташы Bu anılmak (anıt) taşı
памятник? кимин адына дикили? kimin adına dikili?
Какие памятники Ангы анмак ташларыны Angı anmak taşlarını
желаете (ещё) (анытлары) хавезсиниз (anıtları) havezsiniz (taa)
посмотреть? (таа) гöрмää? görmää?
Какая самая Ангы мейдан ен Angı meydan en
близкая йакын yakın
(-большая, (-бÿÿк, (-büük,
-красивая) площадь? -гöзäл)? -gözäl)?
Когда было построено Бу йапы незаман Bu yapı nezaman
это здание? курулмуш? kurulmuş?
Кто был автором Проектин автору Proektin avtoru (saabisi)
проекта? (саабиси) кимди? kimdi?
Кто архитектор? Ким архитектор? Kim arhitektor?
Как называется этот Бу паркын несой ады? Bu parkın nesoy adı?
парк?
Где вход в парк? Парка нередäн гирилер? Parka neredän giriler?
Кто жил в этом доме? Бу евдä ким йашамыш? Bu evdä kim yaşamış?
Что здесь написано? Нашей бурада йазылы? Naşey burada yazılı?
Тут жил (родился, Бурада йашамыш (йашады, Burada yaşamış (yaşadı,
умер, учился) дууду, гечинди, ÿÿренди) duudu, geçindi, üürendi)
-Отец Паисий, -Боба Паисий, -Boba Paisiy,
-Д.Ватикиоти, -Д. Ватикиоти, -D. Vatikioti,
- И.Инзов, - И. Инзов, - İ. İnzov,
-П. Фон Кëппен, - П. фон Кöппен, -P. fon Köppen,
-В.Мошков, -В. Мошков, -V. Moşkov,
-А.Христев, -А. Христев, -A. Hristev,
-Н.Златов, -Н. Златов, -N. Zlatov,
-Е.Стойков -Е. Стойков -E. Stoykov,
-М.Чакир, -М. Чакир, -M. Çakir,
-И.Инзов, -И. Инзов, -İ. İnzov,
129
КАСАБАЙЫ KASABAYI
ОСМОТР ГОРОДА СИИРЕТМÄК SİİRETMÄK
(ГÖРМÄК, ГÖЗЕТМÄК) (GÖRMÄK, GÖZETMÄK)

-А.Пушкин, -А. Пушкин, -A. Puşkin,


-И.Крянгэ, -И. Крянгэ, -İ. Kränga,
-М.Эминеску, -М. Эминеску, -M. Eminesku,
-Н.Арабаджы, -Н. Арабаӂы, -N. Arabacı,
-Н.Танасоглу, -Н. Танасоглу, -N. Tanasoglu,
-Д.Танасоглу, -Д. Танасоглу, -D. Tanasoglu,
-Н.Бабоглу -Н. Бабоглу, -N. Baboglu,
-И.Бабоглу -И. Бабоглу, -İ. Baboglu,
-Л.Покровская, -Л. Покровская, -L. Pokrovskaya,
-Д.Кара Чобан, -Д. Кара Чобан, -D. Kara Çoban,
-В.Зеленчук, -В. Зеленчук, -V. Zelençuk,
-С.Курогло, -С. Курогло, -S. Kuroglo,
-Г.Гайдаржи, -Г. Гайдаржи, -G. Gaydarcı,
-Е.Колца, -Е. Колца, -E. Kolţa,
-М.Маруневич, -М. Маруневич, -M. Maruneviç,
-В.Котенко, -В. Котенко, -V. Kotenko,
-П.Драганов, -П. Драганов, -P. Draganov,
-М.Кëся, -М. Кöся, -M. Kösä,
-А.Галацан, -А. Галацан, -A. Galaţan,
-К.Крецу, -К. Крецу, -K. Kreţu,
-А.Буйуклы, -А. Буйуклы, -A. Buyuklı,
-Х.Ботев, -Х. Ботев, -H. Botev,
-Н.Шишман, -Н. Шишман, -H. Şişman,
-Г.Генов, -Г. Генов, -G. Genov,
-Ф.Куроглу. -Ф. Куроглу. -F. Kuroglu.
Где находятся М. Чакир(ин) адына M. Çakir(in) adına
культурный центр им. культура меркезлери kultura merkezi neredä
М.Чакира? нередä булунэр? bulunêr?
Где находится П. фон Кöппен(нин) P. von Köppen(nin)
культурный и научный (М.Чакир(нин), (Çakir(in),
центр им. П. Фон В.Мошков(ун), V.Moşkov(nun),
Кëппен (им. М.Чакира, С.Куроглу(нун), S.Kuroglu(nun),
им. В.Мошкова, Д.Танасоглу(нун), D.Tanasoglu(nun),
им. С.Курогло, Л.Покровская(нын), L.Pokrovskаya(nın),
им. Д.Танасогло, Г.Гайдарӂы(нын), G.Gaydarcı(nın),
им. Л.Покровской, Е.Колца(нын), E.Kolţa(nın),
им. Г.Гайдаржи, М.Маруневич(ин) M. Maruneviç(in) adına
им. Е.Колцы, адына култура хем kultura hem bilim
им. М.Маруневич) билим меркез(лер)и merkez(ler)i neredä
нередä булунэр(лар)? bulunêr(lar)?
Где находится аллея Йазыӂыларын аллейасы Yazıcıların aleyası
писателей? нередä булунэр? neredä bulunêr?

130
КАСАБАЙЫ KASABAYI
ОСМОТР ГОРОДА СИИРЕТМÄК SİİRETMÄK
(ГÖРМÄК, ГÖЗЕТМÄК) (GÖRMÄK, GÖZETMÄK)
Где находится Нередä булунэр Neredä bulunêr
-стадион “Буджак”, -стадион “Буӂак”, -stadion “Bucak”,
-кафе “Софра”, -кафе “Софра”, -kafe “Sofra”,
-театр “Маани”, -театра “Маани”, -teatra “Maani”,
-Гагаузский националь­ -Гагауз миллет -Gagauz millet
ный университет? университети? universiteti?
В ЦЕРКВИ КЛИСЕДÄ KLİSEDÄ
Молитва Дуа Dua
Поклон Дуа етмäк, митани йапмак Dua etmäk, mitani yapmak
Свечка Мум Mum
Причастие Комка Komka
Святая вода Айазма Ayazma
Пожертвование Курбан Kurban
Монастырь Манастыр Manastır
Крещение Ваатиз етмäк Vaatiz olmak
Отпевание Öлÿйÿ окумак Ölüyü okumak
В каком веке была Ангы асирдä бу клисä Angı asirdä bu klisä
построена эта церковь? курулмуш? kurulmuş?
Сколько жителей в Бу касабада некадар Bu kasabada nekadar
этом городе? инсан вар (йашээр)? insan var (yaşȇȇr)?
Какой они веры? Оннар ангы дини Onnar angı dini
кулланэрлар? kullanêrlar?

АДРЕС. АДРЕС. ГОРӰШМÄК ADRES. GÖRÜŞMÄK


МЕСТО ВСТРЕЧИ (БУЛУШМАК) ЕРИ (BULUŞMAK) ERİ

Какой ваш адрес? Сизин несой Sizin nesoy adresiniz?


адресиниз?
Я живу в гостинице. Бäн конак евиндä Bän konak evindä
йашээрым. yaşêêrım.
Я остановился у друзей Бäн достларымда Bän dostlarımda
(-знакомых, (-кафадарымда, (-kafadarımda,
-родственников, -сенселелеримдä), -senselelerimdä),
-на проспекте Чакира, -Чакирин -Çakirin prospektindä,
№3, квартира 25). проспектиндä, №3, №3, apartament
аппартамент (квартира) (kvartira) 25) konakta
25) конакта калдым. kaldım.

131
АДРЕС. АДРЕС. ГОРŸШМÄК ADRES. GÖRÜŞMÄK
МЕСТО ВСТРЕЧИ (БУЛУШМАК) ЕРИ (BULUŞMAK) ERİ

Куда вы идёте (едете)? Нерейи гидерсиниз? Nereyi gidersiniz?


Домой. Евä. Evä.
В гостиницу. Конак евинäа. Konak evinä.
Куда я должен прийти Бäн нерейи лääзым Bän nereyi lääzım
(пойти)? гелейим (гидейим)? geleyim (gideyim)?
Где мы встретимся? Нередä булушаӂэйз? Neredä buluşacez?
В музее... Музейдä... Muzeydä...
На работе. Иштä. İştä...
На стадионе. Стадионда. Stadionda.
У меня в номере Беним (бендä) одамда Benim (bendä) odamda
(дома). (евдä). (evdä).
В ресторане... Ресторанда ... Restoranda ... .
В кинотеатре “Заря”. «Дан ери» (“Заря”) “Dan eri” (“Zarä”)
кинотеатрусунда kinoteatrusunda
(кинотеатрасында). (kinoteatrasında).
В кафе “Altın palas”. “Altın palas” кафесиндä. “Altın palas” kafesindä.
В филармонии. Филармонияда. Filarmoniyada.
У памятника
-А. Пушкину, А. Пушкинин, A. Puşkinin,
-М. Эминеску, М. Эминескунун, M. Emineskunun,
-М.Чакиру, -М. Чакирин, M. Çakirin
(-А.Буюклы, (-А. Буйыклынын, (-A. Buyuklının,
-Д.Кара-Чобану). -Д. Кара Чобанын) -D. Kara Çobanın)
монументи йанында. monumenti yanında.
В каком месте мы Нередä булушаӂэйз? Neredä buluşacez?
встретимся?
Где тебя ждать? Нередä сени беклемää? Neredä seni beklemää?
Я буду ждать (жди Парка гириркäн Parka girirkän
меня) у входа в парк (паркын гиришиндä) (parkın girişindä)
(-у входа в церковь, (-клисенин (капусунун (-klisenin (kapusunun
-на ступеньках, у входа йанында) капуларында, yanında) kapularında,
в церквь, - клисенин ешиклериндä, - klisenin eşiklerindä,
-у ворот (церкви), -токат бойунда - tokat boyunda (klisenin
(клисенин (токады (tokadı boyunda)
бойунда) токатларында), tokatlarında),
-перед церковью, -клисенин önündä, -klisenin önündä,
-на этой скамейке, -тä бу скемнедä, -tä bu skemnedä,
-у часов, -саат(дын) йанында, -saat(dın) yanında,

132
АДРЕС. АДРЕС. ГОРŸШМÄК ADRES. GÖRÜŞMÄK
МЕСТО ВСТРЕЧИ (БУЛУШМАК) ЕРИ (BULUŞMAK) ERİ

-на остановке автобуса, -саат(дын) йанында, -saat(dın) yanında,


-автобус дурумунда -avtobus durumunda
(дураанда; автобусун (duraanda; avtobusun
-на углу улицы... , дурмак ериндä), durmak erindä),
-...сокаан кöшесиндä -... sokaan köşesindä
-в фойе кинотеатра...). (чатырыында), (çatırıında),
(...кинотеатранын (...kinoteatranın
хайадында) сени hayadında) seni
беклейеӂäм (беклä бени). bekleyecäm (beklä beni).

НА УЛИЦЕ СОКАКТА SOKAKTA

Где находится улица... Нередä булунэр ... сокаа Neredä bulunêr ... sokaa
(-площадь..., (-... мейданы, (-... meydanı,
-здание...)? -...йапысы (бинасы)? -... yapısı (binası)?
Как я могу добраться Касабанын Kasabanın merkezinädän
до центра города меркезинäдäн
(-гостиницы..., (-конак евинäдäн..., (-konak evinädän ...,
-стадиона..., -стадионадан... , -stadionadan ... ,
-площади..., -. .. мейданынадан, -... meydanınadan,
-центральной улицы, -меркез сокаадан (бÿÿк -merkez sokaadan (büük
сокаадан), sokaadan),
-ресторана..., -... ресторанынадан, -... restoranınadan,
-базара, -панайырадан, -panayıradan,
-остановки автобуса)? -автобус дурумунадан -avtobus durumunadan
(дураанадан; (duraanadan; avtobusun
автобусун дурмак durmak erinädän)
еринäдäн) насыл nasıl bän etişäbileyim
бäн етишäбилейим (etişäbilirim;
(етишäбилирим; gidäbilirim)?
гидäбилирим)?
Идите прямо, потом Гидиниз уз, сора Gidiniz uz, sora alınız
направо до того здания, алыныз саа тарафа saa tarafa etişincä şu
потом налево етишинӂä шу yapıyadan, sora alın sol
йапыйадан, сора алын tarafı
сол тарафы
(-в этом направлении, (-буйаны, (-buyanı,
-по этой улице вверх, -бу сокактан байыра, -bu sokaktan bayıra,
потом налево, сора сол тарафа, sora sol tarafa,
-в противоположном -öбÿр тарафа (ойаны) -öbür tarafa (oyanı)
направлении). доору). dooru.
Далеко до ...? ... узак мы? ... uzak mı?

133
НА УЛИЦЕ СОКАКТА SOKAKTA

Довольно далеко, Узакча, бир километра) Uzakça, bir kilometra


примерно километр. вардыр (кадар; йакын). vardır (kadar; yakın).
Совсем близко, метров Хептäн йакын, Heptän yakın, buradan
сто отсюда. бурадан ÿз метра кадар üz metra kadar
олаӂэк(тыр). olacek(tır).
Где здесь поблизости Бураларда (йакыннарда) Buralarda (yakınnarda)
ресторан ресторан restoran
(-парикмахерская, (-бербер салону (еви), (-berber salonu (evi),
тÿкäны), tükänı),
-сауна, -сауна, -sauna,
-книжный магазин, -кийат тÿкäны, -kiyat tükänı,
-интернет-кафе, -интернет-кафе, -internet-kafe,
-почтовый ящик, -пошта (мензил) -poşta (menzil) sandıı
сандыы (кутусу), (kutusu),
-библиотека -библиотека) вар мы? -biblioteka
-туалет)? -туалет, кенеф, халä, -tualet, kenef, halä, ayak
айак йолу) вар мы? yolu) var mı?
По этой стороне (по ту Сокаан бу (öбÿр) Sokaan bu (öbür)
сто­рону) улицы. тарафында. tarafında.
За углом налево. Кöшедäн саптыйтан, Köşedän saptıynan, sol
сол тарафта. tarafta.
На первой улице Илк сокаа етиштийнäн, İlk sokaa etiştiynän, saa
направо. саа тарафа. tarafa.
Идите прямо до угла, Гидиниз уз кöшейäдäн, Gidiniz uz köşeyädän,
потом поверните сора алыныз (сапыныз) sora (sapınız)
налево. сол тарафы(а). alınız sol tarafı(a).
За этим зданием. Бу йапынын ардында. Bu yapının ardında.
Напротив того Те о нышан ташына Te o nışan taşına
памятника. (монументä) каршы. (monumentä) karşı.
Я не знаю, спросите у Билмеерим, Bilmeerim, miliţionerä
милиционера. милиционерä (polismenä) sorunuz.
(полисменä) сорунуз.
Скажите, пожалуйста, Йалварэрым, сöлäсeниз Yalvarêrım, söläseniz e,
куда ведёт эта улица? е, бу сокак нерейи bu sokak nereyi çıkêr?
чыкэр?
Можно ли выехать по Бу сокактан, вар мы Bu sokaktan var mı nicä
этой улице на шоссе? ниӂä шÿшейä (шӱшӓ şüşeyä (şüşä yoluna)
йолуна) чыкмаа? çıkmaa?
Как нужно идти к 11-ӂи автобуса ниӂä 11-ci avtobusa nicä
автобусу №11? гитмää? gitmää?

134
НА УЛИЦЕ СОКАКТА SOKAKTA

К сожалению Йазык (афединиз), ама Yazık (afеdeniz), ama


(извините), я не могу сöлейäмейeӂäм. söleyämeyecäm.
вам сказать.
Я заблудился. Терсим дöндÿ. Tersim döndü.
Где (есть ли) Данышмак (хабер) Danışmak (haber) bürosu
справочное бюро? бюросу (вар мы) нередä (var mı) neredä bulunêr?
булунэр?
Где можно переходить Нередäн вар ниӂä сокаа Neredän var nicä sokaa
улицу? айкырламаа? aykırlamaa?
Переход для Йолу айкырламак ери Yolu aykırlamak eri
пешеходов. (гечими). (geçimi).
Переход воспрещён. Йолу айкырламаа олмаз Yolu aykırlamaa olmaz
(бурадан йол гечилмäз). (buradan yol geçilmäz).

ГОРОДСКОЙ КАСАБА KASABA


ТРАНСПОРТ ТРАНСПОРТУ TRANSPORTU

Когда начинает работу Касабада транспорт Kasabada transport


городской транспорт? незаман башлээр nezaman başlêêr
гезмää? gezmää?
До какого часа ездит Незаманадан (не Nezamanadan (ne
городской транспорт? вакыдадан) касабада vakıdadan) kasabada
транспорт гезер? transport gezer?
Где находится Автобусун йакындакы Avtobusun yakındakı
ближайшая остановка дуруму (дурмак ери) durumu (durmak eri)
автобуса? нередä булунэр? neredä bulunêr?
Направо за углом. Кöшедäн саа тарафта. Köşedän saa tarafta.
Куда идёт этот автобус Бу автобус Bu avtobus
(-троллейбус, (-троллейбус, (-troleybus,
-такси)? -такси) нерейи гидер? -taksi) nereyi gider?
Скажите, пожалуйста, Йалварэрым, сöлäсениз Yalvarêrım, söläseniz e,
каким автобусом е, ангы автобуслан angı avtobuslan
(-троллейбусом, (-троллейбуслан, (-troleybuslan,
-транспортом) -транспортлан) -transportlan)
я могу доехать до бана йакышэр bana yakışêr
площади... ... мейданынадан ... meydanınadan
(-гостиницы..., (-... конак евинäдäн, (- ... konak evinädän,

135
ГОРОДСКОЙ КАСАБА KASABA
ТРАНСПОРТ ТРАНСПОРТУ TRANSPORTU

-вокзала, -гарайадан, -garayadan,


-театра..., -... театруйадан -... teatruyadan
(театрасынадан), (teatrasınadan),
-музея. .. , -… музейинäдäн, -... muzeyinädän,
-аэропорта)? -учак мейданынадан -uçak meydanınadan
(аэропортадан, хава (aeroportadan, hava
йолларындан) гитмää yollarından) gitmää (bän
(бäн гидäбилирим)? gidäbilirim)?
Садитесь в троллейбус Пининиз №… (№7 Pininiz №… (№7
№… (№7). – единӂи номерли) – edinci nomerli)
троллейбуса. troleybusa.
Лучше всего вы Сизä таа ии №... Sizä taa ii №...
доедете автобусом №... (докузунӂу) автобуслан (dokuzuncu) avtobuslan
(№9). гитмää. gitmää.
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz bir
билет. бир билет. bilet.
Сколько стоит билет? Билет некадар едер Bilet nekadar eder (tutȇr,
(тутэр, билетин паайы biletin paayı (paası)
(паасы) некадар nekadar yapacek)?
йапаӂэк)?
Опустите в кассу пять Касайа беш лей (бир Kasaya beş ley (bir ley,
лей (один лей, двадцать лей, ирми беш бани; irmi beş bani; iki ley; üç
пять бань; два лея; три ики лей; ÿч лей) ley) salveriniz.
лея). салвериниз.
Оторвите билет. Копарыныз бир билет. Koparınız bir bilet.
У меня есть и багаж. Бендä багаж да вар. Bendä bagaj da var.
Сколько стоит Багаж билети некадар Bagaj bileti nekadar (kaç
багажный билет? (кач пара) едер (тутэр)? para) eder (tutêr)?
Продайте мне, Йалварэрым, сатыныз Yalvarêrım, satınız
пожалуй­ста, один (вериниз) бана бир (veriniz) bana bir
талон на троллейбус троллейбус (автобус) troleybus (avtobus)
(автобус). талону. talonu.
Этот автобус (троллей­ Бу автобус (троллейбус) Bu avtobus (troleybus) ...
бус) едет (идёт) до ... сокаанаадан гидер sokaanadan gider mi?
улицы ...? ми?
Да, конечно. Елбет (елбетки). Elbet (elbetki).

136
ГОРОДСКОЙ КАСАБА KASABA
ТРАНСПОРТ ТРАНСПОРТУ TRANSPORTU

Нет, вы должны сесть Диил, сиз лääзым Diil, siz lääzım pinäsiniz
в автобус №. . . (№21; пинäсиниз №... (№21 – №… (№21 – irmi birinci
№5). ирми биринӂи номерли; nomerli; №5 – beşinci
№5 – бешинӂи nomerli) avtobusa.
номерли) автобуса.
Этот автобус (троллей­ Бу автобус (троллейбус) Bu avtobus (troleybus)
бус) едет (идёт) в öбÿр (каршы) тарафа öbür (karşı) tarafa gider.
противопо­ложном гидер.
направлении.
Где я должен пересесть Нередä бäн лääзым Neredä bän lääzım
на другой автобус, автобусуму avtobusumu diiştireyim
чтобы доехать до дииштирейим (башка (başka avtobusa
города ...? автобуса пинейим), ... pineyim), ... kasabasına
касабасына етишмää etişmää deyni?
дейни?
Где я должен выйти, ... етишмää дейни, ... etişmää deyni, neredä
чтобы доехать до . . . нередä бäн лääзым bän lääzım çıkayım
чыкайым (инейим)? (ineyim)?
Вам надо выйти на Сиз лääзым бу дурумда Siz lääzım bu durumda
этой остановке
(-следующей (-öбÿр дурумда, (-öbür durumda,
остановке,
-первой остановке, -илк дурумда, -ilk durumda,
-третьей остановке, -ÿчÿнӂÿ дурумда, -üçüncü durumda,
-конечной остановке). -биткинӂи (сондакы) -bitkinci (sondakı)
дурумда (дурмак durumda (durmak
ериндä) чыкасыныз. erindä) çıkasınız.
Скажите, пожалуйста, Йалварэрым, сöлäсениз Yalvarêrım, söläseniz e
когда я должен выйти, е (cöлäсäнä), музейä (söläsänä) muzeyä
чтобы попасть в музей
(-универмаг, (-универмаа, (-univermaa,
-театр, -театру(a)йа, -teatru(a)ya,
-университет, -университетä, universitetä,
-научно-исследователь- -Гагаузия билим-аа- -Gagauziya bilim-
ский центр Гагаузии)? раштырма(к) мерке- aaraştırma(k) merkezinä)
зинä) етишмää дейни, etişmää deyni, bän
бäн нередä лääзым чы- neredä lääzım çıkayım?
кайым?
Вам нужно сойти на Öбÿр дурумда (дурмак Öbür durumda (durmak
следуюшей остановке. ериндä) лääзым erindä) lääzım çıkasınız.
чыкасыныз.

137
ГОРОДСКОЙ КАСАБА KASABA
ТРАНСПОРТ ТРАНСПОРТУ TRANSPORTU

Сколько остановок до … кач дурум олаӂэк? ... kaç durum olacek?


…?
Проходите вперёд. Гечиниз илери Geçiniz ileri (buyurun,
(буйурун, гечин илери). geçin ileri).
Вы выходите на Öбÿр дурумда Öbür durumda çıkêrsınız
следую­щей остановке? чыкэрсыныз мы? mı?
Разрешите пройти Йол вериниз Yol veriniz (çekininiz)
(выйти). (чекининиз) гечейим geçeyim (çıkayım).
(чыкайым).
Я здесь выходу. Бäн бурада чыкэрым. Bän burada çıkêrım.
Для пассажиров с Ушаклан йолӂулара ер. Uşaklan yolculara er.
детьми.
Места для пассажиров Сакат йолӂулара Sakat yolculara (deyni)
инвалидов. (дейни) ер. er.
Где ближайшая стоянка Йакындакы такси Yakındakı taksi durumu
такси? дуруму нередä булунэр? neredä bulunêr?
Где можно найти Нередä вар ниӂä такси Neredä var nicä taksi
такси? булмаа? bulmaa?
Вы свободны? Сиз (х)айлаксыныз мы? Siz (h)aylaksınız mı?
(Сизин заманыныз бош (Sizin zamanınız boş
му?) mu?)
Есть ли у вас свободное Бош вакыдыныз Boş vakıdınız
время? (заманыныз) вар мы? (zamanınız) var mı?
Есть ли у вас время? Сизин вакыдыныз вар Sizin vakıdınız var mı?
мы?
На вокзал. Гарайа. Garaya.
В гостиницу... («Кодру») ... конак (“Kodru”) ... konak
(«Кодру»). евинä отелä(линä)) evinä otelä(linä)).
В театр. Театр(a)уйа. Teatra(u)ya.
Прошу остановиться. Йалварэрым, дургудунуз Yalvarêrım, durgudunuz
(дургунунуз). (durgununuz).
Остановите, пожалуйста. Йалварэрым, дургудунуз. Yalvarêrım, durgudunuz.
Подождите меня здесь. Бени бурада Beni burada bekläyiniz.
беклäйиниз.
Сколько я вам должен? Некадар сизä борчлуйум? Nekadar sizä borçluyum?
Пожалуйста, принесите Йалварэрым, беним Yalvarȇrım, benim
мой чемодан чемоданымы гетириниз çemodanımı getiriniz

138
ГОРОДСКОЙ КАСАБА KASABA
ТРАНСПОРТ ТРАНСПОРТУ TRANSPORTU

автобус автобус avtobus


аллея аллея aleya
аптека аптека (илач еви) apteka (ilaç evi)
аэропорт аэропорт (учак мейданы, aeroport (uçak meydanı,
хава йоллары) hava yolları)
базар панайыр; чаршы; базар panayır; çarşı; bazar
(пазар) (pazar)
банк банк bank
башня кÿлä külä
берег бой boy
ботанический сад ботаник башчасы botanik başçası
бульвар бульвар bulvar
витрина магазина тÿкäн витринасы tükän vitrinası
вокзал гара gara
ворота токат (лар) tokat(lar)
выставка серги sergi
горсовет касаба топлушу kasaba topluşu (dernää)
(дернää)
гостиница конак еви; (х)отел konak evi; (h)otel
Дворец Молодежи Генчлик Сарайы (Еви, Gençlik Sarayı (Evi,
Бинасы) Binası)
дом ев ev
забор (дощатый, аул (тафта аул, парды aul (tafta aul, pardı aul,
плетёный, каменный) аул, таш аул – пылан). taş aul – pılan).
здание йапы yapı
зоопарк зоопарк (хайван zoopark (hayvan başçası)
башчасы)
институт институт institut
канал канал; су йолу kanal; su yolu
кафе кафе kafe
квартира апартамент; квартира apartament; kvartira
кинотеатр кинотеатра kinoteatra
киоск киоск kiosk
кладбище мезарлык mezarlık
книжный магазин кийат тÿкäны kiyat tükänı

139
ГОРОДСКОЙ КАСАБА KASABA
ТРАНСПОРТ ТРАНСПОРТУ TRANSPORTU

корпус корпус; йапы korpus; yapı


лавка тÿкäн (лавка) tükän (lavka)
мавзолей мавзолей mavzoley
магазин тÿкäн tükän
мемориальная доска мемориал (анмак, memorial (anmak, hatır)
хатыр) табласы tablası
милиционер милиционер miliţioner (polis(men))
(полицейский) (полис(мен))
министерство министерлик ministerlik
могила мезар mezar
монастырь манастыр manastır
мост кöпрÿ köprü
музей музей muzey
окраина кенар kenar
опера опера opera
остановка дурмак (дурум) ери durmak (durum) eri
отделение милиции милиция (полиция) miliţiya (poliţiya)
(полиции) бöлÿмÿ bölümü
памятник аныт, монумент; анмак Anıt, monument; anmak
ташы taşı
панорама долай dolay
парикмахерская бербер салону (еви, berber salonu (evi,
тÿкäны) tükänı)
парк парк park
перекрёсток чатырык çatırık
пляж пляж pläj
побережье дениз (дерä) бойу deniz (derä) boyu
посёлок кÿчÿк касаба küçük kasaba
постройка йапы; йапынты; yapı; yapıntı; kuruluş
курулуш
почётная доска шан табласы şan tablası
почтовое отделение пошта (мензил) бöлÿмÿ poşta (menzil) bölümü
предприятие иш ери; фабрика iş eri; fabrika
пригород касаба бойу (касабанын kasaba boyu (kasabanın
долайы) dolayı)

140
ГОРОДСКОЙ КАСАБА KASABA
ТРАНСПОРТ ТРАНСПОРТУ TRANSPORTU

район (адм. ед.) долай dolay


редакция редакция redakţiya
ресторан ресторан restoran
рынок панайыр (панаээр); panayır (panaȇȇr); bazar
базар (пазар); чаршы (pazar); çarşı
огород аул; башча aul; başça
скульптура скульптура skulptura
справочное бюро данышмак (хабер) danışmak (haber) bürosu
бюросу
торговля алыш-вериш alış-veriş
торговаться алыш-вериш (пазарлык) alış-veriş (pazarlık)
етмää; etmää
угол улицы сокак кöшеси sokak köşesi
университет университет universitet
фабрика фабрика fabrika
фонарь фенер fener
цветочный магазин чичек тÿкäны çiçek tükänı
центр города касаба меркези kasaba merkezi
электростанция электрика станциясы, elektrika stanţiyası,
электростанция elektrostanţiya
этаж кат kat

ПОЧТА. МЕНЗИЛ MENZİL


ТЕЛЕГРАФ. (ПОШТА) ЕВИ. (POŞTA) EVİ.
ТЕЛЕФОН. ТЕЛЕГРАФ. TELEGRAF.
ТЕЛЕФОН. TELEFON.

ПОЧТА МЕНЗИЛ (ПОШТА) MENZİL (POŞTA)


ЕВИ EVİ

Как пройти на почту? Мензил евинä Menzil evinä (poştaya)


(поштайа) насыл nasıl gitmää (etişmää)?
гитмää (етишмää)?
В какие часы работает Поштанын ишленир Poştanın işlenir saatları
почта? саатлары несойдур nesoydur (nezamandır)?
(незамандыр)?
141
ПОЧТА МЕНЗИЛ (ПОШТА) MENZİL (POŞTA)
ЕВИ EVİ

Где находится Ен йакындакы пошта En yakındakı poşta


ближайее почтовое (мензил) бöлÿмÿ нередä (menzil) bölümü neredä
отделение? булунэр? bulunêr?
Главный почтам Меркез мензил еви Merkez menzil evi
находится на проспекте (пошта) М. Чакирин (poşta) M. Çakirin
М.Чакира. проспектиндä булунэр. prospektindä bulunêr.
Где приём писем? Кийатлар нередä кабул Kiyatlar neredä kabul
едилер (кабледилер)? ediler (kablediler)?
Где приём телеграмм? Телеграммалар Telegramalar neredä
нередä кабул едилер kabul ediler (kablediler)?
(кабледилер)?
Где выдача писем до Сормалы (истемели) Sormalı (istemeli)
востребования? кийатлар (мектуплар) kiyatlar (mektuplar)
нередä верилер? nerdä veriler?
Мне нужно отправить Бäн лääзым кийат Bän lääzım kiyat
письмо. (мектуп) йоллайым. (mektup) yollayım.
Где я могу купить Нередä вар ниӂä Neredä var nicä menzil
почтовую бумагу и мензил кийады (йапраа) kiyadı (yapraa) hem plik
конверты ? хем плик (конверт) (konvert) satın almaa?
сатын алмаа?
Где здесь компьютер- Компйутер салону Kompyuter salonu
ный салон нередä булунэр? neredä bulunêr?
Я хотел бы отправить Бäн истерим пошта Bän isteerim poşta
эту открытку (эти (мензил) картасыны (menzil) kartasını
открытки). (карталарыны) (kartalarını) yollayım.
йоллайым.
Как вы хотите их Ниӂä истеерсиниз Nicä isteersiniz onnarı
отослать? оннары йолламаа? yollamaa?
Я хочу отправить это Бу кийады учаклан Bu kiyadı uçaklan
письмо авиапочтой. истеерим йолламаа. isteerim yollamaa.
Дайте мне, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz bana
конверт (с маркой) для бана (маркайлан) бир (markaylan) bir plik
простого письма плик (конверт) сырадан (konvert) sıradan kiyat
(-заказного письма). кийат ичин (-сымарлама için (-sımarlama kiyat
кийат ичин). için).

142
ПОЧТА МЕНЗИЛ (ПОШТА) MENZİL (POŞTA)
ЕВИ EVİ

Отправьте, пожалуйста, Йалварэрым, бу кийады Yalvarêrım, bu


это письмо авиапочтой учаклан (учак kiyadı uçaklan (uçak
поштасыннан) poştasınnan)
(-срочной почтой, (-тез поштайлан, (-tez poştaylan,
-с оплаченным -öденмиш ӂуваплан) -ödenmiş cuvaplan)
ответом). йоллайыныз. yollayınız.
Какой тариф для авиа­ Учаклан кийады Uçaklan kiyadı yollamaa
почты? йолламаа некадар едер nekadar eder (yapêr)?
(йапэр) ?
Нет ли писем до ... адына сормалы ... adına sormalı
востребования для ... ? (аарамалы) кийат йок (aaramalı) kiyat yok mu?
му?
Для вас есть два Сизä (дейни) ики кийат Sizä (deyni) iki kiyat var.
письма. вар.
Есть извещение с Поштадан билдирим Poştadan bildirim kiyadı
почты. кийады (картасы) вар. (kartası) var.
Когда будет почтальон? Поштаӂы (поштар) Poştacı (poştar) nezaman
незаман гелеӂек? gelecek?
Я жду срочного Тез елдäн кийат Tez eldän kiyat
письма. беклеерим. bekleerim.
Я хочу послать сроч- Бäн истеерим некадар Bän isteerim nekadar taa
ный пакет через DHL. таа хызлы DHL-дан hızlı DHL-dan paketi
пакети йолламаа yollamaa
Распишитесь вот здесь. Тä бурада йазылыныз. Tä burada yazılınız.
Прошу написать на Йалварэрым, пликтä Yalvarêrım, pliktä
конверте точный адрес. (конверттä) адресинизи (konverttä)adresinizi
доору йазыныз. dooru yazınız.
Я хочу отправить Бäн истеерим Bän isteerim
документы ценным документлерими dokumentlerimi önemni
письмом. öнемни (деерли) (deerli) kiyatlan
кийатлан йолламаа. yollamaa.
Как правильно Адреси ниӂä доору Adresi nicä dooru
написать адрес? йазмаа? yazmaa?
Разрешите записать Вериниз адресинизи Veriniz adresinizi yazıya
ваш адрес. йазыйа алайым. alayım.
Как отправить Сымарлама бандероли Sımarlama banderoli
заказную бандероль? ниӂä йолламаа? nicä yollamaa?

143
ПОЧТА МЕНЗИЛ (ПОШТА) MENZİL (POŞTA)
ЕВИ EVİ

Всю почту адресуйте, Йалварэрым, беним Yalvarêrım, benim adıma


пожалуйста, мне адыма гелäн кийатлары gelän kiyatları hepsini
на главпочтамп до хепсини сормалы sormalı (sımarlamalı;
востребования. (сымарламалы; aaramalı) olarak merkez
аарамалы) оларак (baş) poştaya yollayınız.
меркез (баш) поштайа
йоллайыныз.
Где я могу сделать Нередäн бäн олур пара Nerdän bän olur para
денежный перевод? йоллайым? yollayım?
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, пара Yalvarêrım, para
бланк для денежного йолламаа (гечирмää) yollamaa (geçirmää)
перевода. дейни бир бланк deyni bir blank veriniz.
вериниз.
Не можете ли вы Йок му ниӂä йардым Yok mu nicä yardım
помочь мне заполннть едäсиниз йазмаа edäsiniz yazmaa
этот бланк для (долдурмаа) пара (doldurmaa) para
перевода? йолламак (гечирмäк) yollamak (geçirmäk) için
ичин бланкы? blankı?
Где следует писать Нередä лääзым йазмаа Neredä lääzım yazmaa
фамилию и адрес йоллайанын хем кабул yollayanın hem kabul
отправителя и еденин (кабледенин) edenin (kabledenin)
получателя? лаабыны хем адресини? laabını hem adresini?
Вы забыли квитанцию. Китанцайы унутмушунуз. Kitanţayı unutmuşunuz.
Где принимают Посылкалары (пошта Posılkaları (poşta
(выдают) почтовые пакетлерини) нередä paketlerini) neredä
посылки? кабледерлäр (верерлäр)? kablederlär (vererlär)?
Как упаковать Ниӂä посылкайы Nicä posılkayı
(отправить) посылку? пакетлемää (йолламаа)? paketlemää (yollamaa)?
Сколько стоит Посылка некадар (кач Posılka nekadar (kaç
посылка? пара) едер (тутэр)? para) eder (tutêr)?
Напишите точный Кабул едиӂинин Kabul edicinin (edenin;
адрес получателя: (еденин; кабледенин) kabledenin) dooru
село, город, район, доору адресини adresini yazınız: küü,
республика. йазыныз: кÿÿ, касаба, kasaba, dolay (rayon),
долай (район), respublika
республика.
Укажите также адрес Йоллайанын да Yollayanın da adresini
отправителя. адресини йазыныз. yazınız.

144
ПОЧТА МЕНЗИЛ (ПОШТА) MENZİL (POŞTA)
ЕВИ EVİ

Когда прибудет Посылка незаман еринä Posılka nezaman erinä


посылка по етишеӂек? etişecek?
назначению?
Я хочу отправить эту Бу посылкайы истеерим Bu posılkayı isteerim ...
посылку в город ... . ... касабасына йолламаа. kasabasına yollamaa.
Что вы посылаете? Сиз нашей Siz naşey yollêêrsınız?
йоллээрсыныз?
Я посылаю ... . Бäн ... йоллээрым. Bän ... yollêêrım.
Сколько надо Некадар лääзым Nekadar lääzım ödemää?
заплатить? öдемää?
В бланке необходимо Не вар посылканын Ne var posılkanın içindä,
указать содержание ичиндä, бланкта лääзым blankta lääzım yazmaa.
отправляемой посылки. йазмаа.
На моё имя поступила Беним адыма бир Benim adıma bir posılka
посылка. посылка гелди. geldi.
Я хотел бы её Бäн истеерим ону Bän isteerim onu
получить. каблетмää. kabletmää.
Дайте извещение и Вериниз билдирим Veriniz bildirim
паспорт. (хабер) кийадыны хем (haber) kiyadını hem
паспортунузу. pasportunuzu.
Распишитесь. Йазылыныз. Yazılınız.
Где можно купить кол­ Нередä вар ниӂä Neredä var nicä
лекционные марки? коллекция маркасы kolekţiya markası satın
сатын алмаа? almaa?
Есть тут специальное Маасуз филателистлäр Maasuz filatelistlär için
окошко для ичин бурада бир гöз burada bir göz (köşä) var
филателистов? (кошä) вар мы? mı?
Вы получили в Бу йакыннарда сиз ени Bu yakınnarda siz eni
последнее время новые марка каблеттиниз ми? marka kablettiniz mi?
марки?

ТЕЛЕГРАФ ТЕЛЕГРАФ TELEGRAF

Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz bana


теле­графный бланк. бана бир телеграф bir telegraf blankı.
бланкы.
Мне надо отправить Бäн лääзым бир Bän lääzım bir telegrama
теле­грамму в ... . телеграмма ... йоллайым. ... yollayım.

145
ТЕЛЕГРАФ ТЕЛЕГРАФ TELEGRAF

Примите, пожалуйста, Йалварэрым, каблединиз Yalvarêrım, kablediniz


телеграмму. (кабул единиз) бу (kabul ediniz) bu
телеграммайы. telegramayı.
Отправьте, пожалуйста, Йалварэрым (буйурун), Yalvarêrım (buyurun),
эту телеграмму бу телеграммайы аӂелä bu telegramayı acelä
срочно (пек тез; тезиӂик) (pek tez; tezicik)
(-с оплаченным (-öденмиш ӂуваплан) (-ödenmiş cuvaplan)
ответом). йоллайыныз. yollayınız.
Когда будет доставлена Телеграмма незаман Telegrama nezaman
телеграмма? еринä етишеӂек? erinä etişecek?
Сколько стоит такая Бöлä телеграмма Bölä telegrama nekadar
телеграмма? некадар тутэр (йапэр)? tutêr (yapêr)?
Сколько стоит отправка Електрон киуадынын Elektron kiyadının
электронного письма? йолламасы некадар yollaması nekadar eder?
едер?
Пошлите эту Бу телеграммайы Bu telegramayı
телеграмму молнией. чимчирик çimçirik hızlılıınnan
хызлылыыннан (çimçirik gibi hızlı,
(чимчирик гиби хызлы, hemen) yollayınız; (bu
хемен) йоллайыныз; (бу telegramayı hemen
телеграммайы хемен yollayınız).
йоллайыныз).
Пожалуйста, эту теле­ Йалварэрым, бу Yalvarêrım, bu
грамму надо доста­вить телеграммайы ... (шу telegramayı ... (şu
... числа. гÿнäдäн) еринä günädän) erinä (adresata)
(адресата) етиштирин. etiştirin.
Я хочу перевести Бäн истеерим некадар Bän isteerim nekadar taa
деньги по срочному таа хызлы пара hızlı para yollamaa.
переводу. йолламаа.
Подождите, я вам дам Беклäйиниз (дурунуз) Bekläyiniz (durunuz)
квитанцию. биразчык, бäн сизä birazçık, bän sizä
китанцайы вереӂäм. kitanţayı verecäm.

ТЕЛЕФОН ТЕЛЕФОН TELEFON

Откуда я могу Нередäн вар насыл Neredän var nasıl Kivaya


поговорить по Кивайа (Киевä) телефон (Kievä) telefon açmaa
телефону с Киевом? ачмаа (етмää)? (etmää)?
Как позвонить в Данышмак бюросуна Danışmak bürosuna angı
справоч­ное бюро? ангы номердäн телефон nomerdän telefon açmaa
ачмаа (етмää)? (etmää)?
146
ТЕЛЕФОН ТЕЛЕФОН TELEFON

Я хотел бы (хочу) Бан истäрим (истeерим) Bän istärim (isteerim)


оплатить телефонные öдемää ... (Бакыйа; ödemää ... (Bakıya;
переговоры с ... (Баку; Москвайа; Софияйа; Moskvaya; Sofiyaya;
Москвой; Софией; Стамбола) бир телефон Stambola) bir telefon
Стамбулом). сымарламаа (ачмаа). sımarlamaa (açmaa).
Скажите ваше имя, Сöлäйиниз адынызы, Söläyiniz adınızı,
отчество, фамилию, бобайӂа адынызы, bobayca adınızı,
адрес и кому пос­лать лаабынызы, адресинизи laabınızı, adresinizi hem
извещение. хем кимä билдирийи kimä bildiriyi (haberi)
(хабери) йолламаа. yollamaa.
Сколько будет стоить Сырадан сöзлешменин Sıradan sözleşmenin
обыкновенный паайы (паасы) некадар paayı (paası) nekadar
разговор? йапаӂэк? yapacek?
Я буду говорить 15 Бäн онбеш минут Bän onbeş minut
минут. лафедеӂäм. lafedecäm.
Когда я должен Бäн незаман лääзым Bän nezaman lääzım
прийти? гелейим? geleyim?
Приходите за десять Вакытлан, он минут таа Vakıtlan, on minut taa
минут до разговора. илери гелиниз. ileri geliniz.
Подождите, я Беклäйиниз, бäн сизи Bekläyiniz, bän sizi
вас вызову через микрофондан чаараӂам mikrofondan çaaracam
микрофон. (теклиф едеӂäм). (teklif edecäm).
Куда я должен пройти Бäн нерейи лääзым Bän nereyi lääzım
(подойти)? гечейим (йаклашайым)? geçeyim (yaklaşayım)?
Пройдите в кабину ... Буйурун гечин ... (№17) Buyurun geçin ... (№ 17)
(№17). (онединӂи) кабинайа. (onedinci) kabinaya.
Вызов передан Адресата (филан Adresata (filan
(-не передан) адресату. инсана) хабер верилди insana) haber verildi
(-верилмеди). (-verilmedi).
Лицо, которое вы О киши (о инсан), кими O kişi (insan), kimi
вызы­вали, не явился телефона чаардыныз, telefona çaardınız,
(лось). гелмемиш. gelmemiş.
Я хочу заказать разго­ Бäн истеерим Bän isteerim telefonda
вор из своего номера. телефонда сöзлешмäк sözleşmäk kendi
кенди одамдан odamdan sımarlayım.
сымарлайым.
Алло, кого вам нужно? Алло, сизä ким лääзым? Alo, sizä kim lääzım?
Алло, кто у телефона? Алло, ким телефонда? Alo, kim telefonda?
С вами говорит ... . Сизиннäн ... лафедер. Sizinnän ... lafeder.

147
ТЕЛЕФОН ТЕЛЕФОН TELEFON

Простите, что беспо­ Афединиз (прост Afediniz (prost ediniz),


кою вас. единиз), ани раадынызы ani raadınızı bozȇrım.
бозэрым. (Афединиз, (Afediniz, zaametinizi
зааметинизи саймайын). saymayın).
Позовите к телефону ... . ... телефона чаарыныз. ... telefona çaarınız.
Я слушаю вас. Сеслеерим сизи. Sesleerim sizi.
Я вас плохо слышу, Бäн сизи прост ишидерим, Bän sizi prost işiderim,
говорите, пожалуйста, йалварэрым, ÿÿселдиниз yalvarêrım, üüseldiniz
громче. сесинизи (лафединиз таа sesinizi (lafediniz taa gür
гÿр сеслäн). seslän).
Позвоните, Йалварэрым, йарын Yalvarêrım, yarın
пожалуйста, завтра авшама телефон avşama telefon açınız
вечером. ачыныз (телефонда (telefonda sesediniz).
сесединиз).
Одну минуту! Бир минут! Bir minut! Yalvarêrım,
Подождите, Йалварэрым, duruklanınız telefonun
пожалуйста, дурукланыныз yanında.
у телефона. телефонун йанында.
Скажите ваш номер Сöлäйиниз телефонузун Söläyiniz telefonunuzun
телефона. номерини. nomerini.
Мой номер ... . Беним номерим ... . Benim nomerim ... .
Вы можете позвонить Вар мы ниӂä бана Var mı nicä bana konak
мне в гостиницу? конак евинä телефон evinä telefon açasınız?
ачасыныз?
Позвоните снова ... Енидäн (таа бир керä) ... Enidän (taa bir kerä) ...
числа. телефон ачыныз. telefon açınız.
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz
телефонную книгу. телефон кийадыны. telefon kiyadını.
Скажите, пожалуйста, Сöлесäниз е бай ... Söläseniz e bay ... (...
номер мобильного (… булӱнун) мобил bulünun) mobil telefon
телефона ..... телефон номерини. nomerini.
Здесь прямое Бурадан доору (уз) Buradan dooru (uz)
соединение или через линияйа мы чыкэрыз liniyaya mı çıkêrız,
коммутатор? оса коммутатору osa komutatoru
(коммутатордан) му (komutatordan) mu (mı)
(мы) алмаа? almaa?

148
ТЕЛЕФОН ТЕЛЕФОН TELEFON

Коммутатор, дайте, Коммутатор, Komutator, yalvarêrım,


пожалуйста, город. йалварэрым, касабайы kasabayı bana veriniz
бана вериниз (kasabaylan beni
(касабайлан бени baaladınız).
бааладыныз).
Линия занята. Линия каплы (капалы). Liniya kaplı (kapalı).
Алло, коммутатор! Алло, коммутатор! Alo, komutator!
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз
номер ... . бана ... номери Yalvarêrım, veriniz bana
(бааладыныз бени … ... nomeri (baaladınız
номерлäн). beni ... nomerlän).
Занято. Линия (телефон) каплы Liniya (telefon) kaplı
(капалы). (kapalı).
Не отвечает. Ӂувап вермеер Cuvap vermeer (etmeer).
(етмеер).
Телефон поврежден. Телефон бозук. Telefon bozuk.
Где находится Касабалар арасы Kasabalar arası
междуго­родный
(международный) (халкларарасы) (halklararası) telefon
переговорный пункт? телефон меркези нередä merkezi neredä bulunêr?
булунэр?
Мне нужно позвонить Бäн лääзым Бакыйа Bän lääzım Bakıya
в Баку. телефон ачайым telefon açayım (edeyim).
(едейим).
Сделайте заказ. Илери сымарлайыныз. İleri sımarlayınız.
Примите, пожалуйста, Йалварэрым, бир Yalvarêrım, bir telefon
заказ на телефонный телефон сöзлешмеси sözleşmesi Alma-
разговор с Алма-Атой. Алма-Атайлан Ataylan sımarlayınız.
сымарлайыныз.
Укажите свой номер Телефонунузун Telefonunuzun nomerini
телефона. номерини йазыныз. yazınız.
Укажите местность Сöлäйин (йазын) о Söläyin (yazın) o eri
и номер телефона, с ери хем телефонун hem telefonun nomerini,
которым вы желае­те номерини, ангысыннан angısınnan baalantı
связаться. бааланты йапмаа yapmaa isteersiniz.
истеерсиниз.
Пошлите вызов на ... йарына дейни, саат ... yarına deyni, saat dört
завтра в 4 часа дня ... дöрт ичин, бир теклиф için, bir teklif (telefonda
(телефонда сöзä дейни) sözä deyni) yollayınız.
йоллайыныз.

149
ТЕЛЕФОН ТЕЛЕФОН TELEFON

Срочный разговор. Тез (аӂелä) cöзлешмäк. Tez (acelä) sözleşmäk.


Нет ли здесь Йакында йок му Yakında yok mu telefon
поблизости телефона- телефон аппараты? aparatı?
автомата?
авиапочта авиа (учак) поштасы avia (uçak) poştası
адрес адрес adres
бланк бланк blank
вызов чаарыш çaarış
главный почтамп меркез пошта (мензил merkez poşta (menzil
еви) evi)
гостиница конак еви konak evi
денежный перевод пара гечирими para geçirimi
до востребования маасуз кийат; (истемели maasuz kiyat; (istemeli
(сормалы) кийат) (sormalı) kiyat)
извещение хабер haber
заказ сымарламак sımarlamak
заказное письмо сымарлама (сормалы; sımarlama (sormalı;
истемели) кийат istemeli) kiyat
заказать переговоры по телефонда сöзлешмäк telefonda sözleşmäk
телефону сымарламаа sımarlamaa
звонить по телефону телефон ачмаа (етмää) telefon açmaa (etmää)
кабина кабина kabina
квитанция китанца kitanţa
коллекционная марка коллекция маркасы kolekţiya markası
код Wi-Fi Wi-Fi-йын коду Wi-Fi-yın kodu
конверт плик; конверт plik; konvert
марка марка marka
международное письмо миллетлäрарасы кийат miletlärarası kiyat
(мектуп) (mektup)
междугородный касабалар арасы kasabalar arası
(международный) (халкларарасы) телефон (halklararası) telefon
перего­ворный пункт меркези merkezi
может быть вар насыл (ниӂä) var nasıl (nicä)
SMS-сообщение SMS-мектуп (хабер) SMS-mektup (haber)
набрать номер номери алмаа nomeri almaa

150
ТЕЛЕФОН ТЕЛЕФОН TELEFON

номер номер nomer


обыкновенная сырадан телеграмма sıradan telegrama
телеграмма
открытка пошта (мензил) картасы poşta (menzil) kartası
отправитель йоллайан yollayan
письма авиапочтой учаклан йолланма uçaklan yollanma
кийатлар kiyatlar
письмо до истемели (сормалы) istemeli (sormalı) kiyat
востребования кийат
письмо заказное сымарлама sımarlama
(-простое, (-сырадан, (-sıradan,
-с уведомлением) -хаберленмä) кийат -haberlenmä) kiyat
письмо с оплаченным ӂувабы öденмиш кийат cuvabı ödenmiş kiyat
ответом (мектуп) (mektup)
получатель кабледäн; кабул едäн kabledän; kabul edän
посылка йоллама; посылка yollama; posılka
почтальон поштар; поштаӂы poştar; poştacı
почтовый перевод поштадан йолланма poştadan yollanma para
пара
почтамп пошта (мензил) еви poşta (menzil) evi
(меркези) (merkezi)
мобильная связь мобил баалантысы мobil baalantısı
почтовая карточка мензил картасы menzil kartası
почтовый ящик мензил (пошта) сандыы menzil (poşta) sandıı
(кутусу) (kutusu)
простое письмо сырадан кийат sıradan kiyat
разговор сöзлешмäк (лафетмäк) sözleşmäk (lafetmäk)
расписка елдäн алынма йазы eldän alınma yazı
справочное бюро данышмак бюросу danışmak bürosu
срочная телеграмма чабук (аӂелä) çabuk (acelä) telegrama
телеграмма
срочный тез (хемен; хызлы; tez (hemen; hızlı; çabuk;
чабук; аӂелä) acelä)
специальное окно маасуз гöз (пенчерä) maasuz göz (pençerä)
срочное письмо хемен (аӂелä; чабук) hemen (acelä; çabuk)
кийат (мектуп) kiyat (mektup)

151
ТЕЛЕФОН ТЕЛЕФОН TELEFON

телеграмма телеграмма telegrama


телеграфный бланк телеграф бланкы telegraf blankı
телефон-автомат телефон-автомат; telefon-avtomat; telefon
телефон аппараты aparatı
телефонная книга телефон кийады telefon kiyadı
улица сокак sokak
упаковывать пакетлемää; капламаа paketlemää; kaplamaa
ценное письмо öнемни (кыйметли; önemni (kıymetli; paalı)
паалы) кийат (мектуп) kiyat (mektup)
ценная посылка öнемни (кыйметли; önemni (kıymetli;
паалы; öденмиш) paalı; ödenmiş) yollama
йоллама (пакет; посылка) (paket; posılka)

ОБЩЕСТВЕН- КАНТИНА KANTİNA


НОЕ ПИТАНИЕ

ОБЩЕСТВЕННОЕ КАНТИНА KANTİNA


ПИТАНИЕ

Есть ли здесь Йакыннарда ресторан Yakınnarda restoran


поблизости ресторан
(-кафе, (-кафe, (-kafe,
-буфет, -буфет, -bufet,
-корчма, -крычма, -krıçma,
-магазин)? -тÿкäн) вар мы? -tükän) var mı?
Хотелось бы закусить. Бир мезä ийäрим. Bir mezä iyärim.
Вам это нравится? Бу хошунуза йарээр Bu hoşunuza yarêr
(гидер) мы (ми)? (gider) mı (mi)?
Мне это нравится. Хошума йарээр (гидер). Hoşuma yarêr (gider).
Когда (где) мы будем Сабаа екмеени незаман Sabaa ekmeeni nezaman
завтракать? (нередä) ийеӂейз? (neredä) iyecez?
Не хотите ли Сабаа екмеени Sabaa ekmeeni bizimnän
позавтракать с нами? бизимнäн барабар barabar iyeceniz mi?
ийеӂениз ми?

152
ОБЩЕСТВЕННОЕ КАНТИНА KANTİNA
ПИТАНИЕ

Где можно Гагауз имеклериндäн Gagauz imeklerindän


отведать гагаузские нередä вар насыл neredä var nasıl datmaa?
национальные блюда? датмаа?
Я ещё никогда не ел Булгар имеклериндäн Bulgar imeklerindän
болгарских блюд. йоктур идиим. yoktur idiim.
Нравятся ли вам Молдoван имеклерини Moldovan imeklerini
молдав­ские блюда? беенерсиниз ми? beenersiniz mi?
Гагаузская кухня очень Гагауз имеклери пек Gagauz imekleri pek
вкусна. незетли (татлы). nezetli (tatlı).
Это очень вкусно. Бу пек татлы. Bu pek tatlı.
Это не имеет никакого Бунун хич бир дады Bunun hiç bir dadı yok.
вкуса. йок.
Диетическое блюдо. Байгын имäк; (пиирис Baygın imäk; (piiris
имäк). imäk).
Какие закуски имеются? Несой мезелäр вар? Nesoy mezelär var?
Вы во сколько сегодня Ӱÿлен екмеени бÿÿн Üülen ekmeeni büün
обедаете? незаман ийеӂейниз? nezaman iyeceyniz?
Мы приглашаем вас на Ӱÿлен екмеенä сизи Üülen ekmeenä sizi
обед. теклиф едериз. teklif ederiz.
Идите с нами ужинать. Буйурун, гелин Buyurun, gelin bizimnän
бизимнäн билä (барабар) bilä (barabar) avşam
авшам екмеени имää. ekmeeni imää.
Где мы будем ужинать? Авшам екмеени нередä Avşam ekmeeni neredä
ийеӂез? iyeceyz?

В РЕСТОРАНЕ РЕСТОРАНДА RESTORANDA

Вы обедали? Екмек идиниз ми? Ekmek idiniz mi? (Üülen


(Ӱÿлен екмеени идиниз ekmeeni idiniz mi?)
ми?)
Я голоден. Бäн аачым. Bän aaçım.
Пойдёмте в ресторан. Хайди (хайдийин) Haydi (haydiyin)
ресторана гиделим. restorana gidelim.
Я хочу есть Бäн истеерим имää Bän isteerim imää
(-ичмää).
(-пить). (-içmää).
Можете ли вы пореко­ Вар мы ниӂä бана Var mı nicä bana bir ii
мендовать мне бир ии ресторан restoran gösteräsiniz?
хороший ресторан? гöстерäсиниз?

153
В РЕСТОРАНЕ РЕСТОРАНДА RESTORANDA

Где находится Кишинöвда гагауз Kişinövda gagauz


гагаузский ресторан в рестораны нередä restoranı neredä bulunêr?
Кишиневе? булунэр?
Вы обедали Сиз ÿÿлен Siz üülen
(-ужинали)? (-авшам) екмеени (-avşam) ekmeeni idiniz
идиниз ми? mi?
Пойдёмте с нами Буйурун, бизимнäн Buyurun, bizimnän bilä
завтракать. билä сабаа екмеенä sabaa ekmeenä gelin.
гелин.
Я сильно проголодался Бäн пек аӂыктым. Bän pek acıktım.
(проголодалась).
Я с удовольствием Бÿÿк хавезлäн сизиннäн Büük havezlän sizinnän
пообедал бы вместе с барабар ÿÿлен екмеени barabar üülen ekmeeni
вами. ийäрим. iyärim.
Где здесь гардероб? Гардероб нередä Garderob neredä
булунэр? bulunêr?
Вот свободный столик Тä бош маса таман ики Tä boş masa taman iki
на два человека. кишийä дейни (ики kişiyä deyni (iki kişi
киши ичин). için).
Я хотел(а) бы заказать Бäн истеерим бир маса Bän isteerim bir masa
столик на ... человек(а). (софра) ... кишийä (sofra) ... kişiyä deyni
дейни сымарламаа. sımarlamaa.
Нам бы хотелось Биз истеериз маса Biz isteeriz masa (sofra)
столик у окна, (софра) пенчерä pençerä boyunda
бойунда
(-в центре зала, (-залын ортасында, (-zalın ortasında,
-поближе к оркестру, -оркестрайа (музыкайа) -orkestraya (muzıkaya)
йакын, yakın,
-недалеко от места для -ойун еринä (алайына) -oyun erinä (alayına)
танцев). йакын олсун. yakın olsun.
Этот стол занят. Бу масада ер йок. (Бу Bu masada er yok. (Bu
софра каплы). sofra kaplı).
Этот стол Бу маса öнӂедäн Bu masa öncedän
забронирован. сымарланмыш. sımarlanmış.
Сядем за этот столик. Бу масайа отуралым. Bu masaya oturalım.
Кто здесь обслуживает? Бурада ким измет едер? Burada kim izmet eder?
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, имäк Yalvarêrım, imäk
меню. картасыны (менÿйÿ) kartasını (menüyü)
вериниз. veriniz.

154
В РЕСТОРАНЕ РЕСТОРАНДА RESTORANDA

Что вы будете есть Сиз не (нашей) иеӂениз Siz ne (naşey) iyeceniz


(пить)? (ичеӂениз)? (içeceniz)?
Может быть, вы Беким, сиз кендиниз Bekim, siz kendiniz bizä
нам что-нибудь бизä бишей буйур bişey buyur edeceniz?
порекомендуете? едеӂениз?
Что сегодня на обед? Ӱÿлен екмеенä Üülen ekmeenä
(софрасына) бÿÿн нелäр (sofrasına) büün nelär
олаӂэк? olacek?
Что вы можете предло­ Халк (миллет) Halk (millet)
жить из национальных имеклериндäн не(лäр) imeklerindän ne(lär)
блюд? вар насыл теклиф var nasıl teklif
(буйур) едäсиниз (buyur) edäsiniz
(конуклaйасыныз)? (konuklayasınız)?
Дайте мне гагаузскую Вериниз бана гагауз Veriniz bana gagauz
пастрому пастырмасы pastırması
(-колбасу, (-суӂуу, (-sucuu,
-каурму, -каурмасы, -kaurması,
-кыырму (пиде)). -кыырмасы -kıırması (kıvırması;
(кывырмасы; пидеси). pidesi).
Подайте нам, пожалуй­ Йалварэрым, гетирин Yalvarêrım, getirin
ста, ещё один прибор (верин) бизä таа бир (verin) bizä taa bir sofra
(ложку, вилку, нож, софра такымы (кашык, takımı (kaşık, fаrkuliţa
бокал, тарелку). фаркулица (чатал), (çatal), bıçak, bokal,
бычак, бокал, филсан, filcan, çini (farfiri)).
чини (фарфири).
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz
минеральной воды. минерал суйу. mineral suyu.
Что будем пить? Нашей ичеӂез? Naşey içecez?
Принесите нам, Йалварэрым, гетириниз Yalvаrêrım, getiriniz bizä
пожалуй­ста, бутылку бизä бир шишä бийаз bir şişä biyaz (kırmızı)
белого (красного) вина. (кырмызы) шарап. şarap.
Откройте, пожалуйста, Йалварэрым (буйурун), Yalvarêrım (buyurun), tä
бутылку. тä бу шишейи ачын. bu şişeyi açın.
Какие блюда подать? Несой имеклердäн Nesoy imeklerdän
гетирейим? getireyim?
Что подать к столу? Софрайа не сÿрмää Sofraya ne sürmää
(гетирмää)? (getirmää)?
Что подать на первое? Илк сой имеклердäн İlk soy imeklerdän
(чорбалардан) не (çorbalardan) ne
гетирмää? getirmää?

155
В РЕСТОРАНЕ РЕСТОРАНДА RESTORANDA

Что подать да второе? Икинӂи сой İkinci soy imeklerdän


имеклердäн (mancalardan) ne
(манӂалардан) не getireyim (getirmää)?
гетирейим (гетирмää)?
Что вы будите пить? Нашей ичеӂениз? Naşey içeceniz?
На первое попрошу Илк сойдан (илкин) İlk soydan (ilkin)
полпорции шурпы. гетириниз йарым пай getiriniz yarım pay
шурпа. şurpa.
Мне подайте суп с Бана гетириниз таук Bana getiriniz tauk
курицей (заму). локмасындан бир супa lokmasından bir supa
(зама). (zama).
Мне подайте Бана гетириниз Bana getiriniz
гагаузскую пастрому гагауз пастырмасы(ны) Gagauz pastırması(nı)
(-колбасу, (-суӂуу(ну), (-sucuu(nu),
-каурму, -каурмасы(ны), -kaurması(nı),
-кыырму (кывырму), -кыырмасы(ны) -kıırması(nı) (kıvırması(nı)),
(кывырмасы(ны)),
-вертуту). -пидеси(ни)). -pidesi(ni)).
Не хотите ли на Сыӂак имää (имеклердäн) Sıcak imää (imeklerdän)
горячее заказать что- истäмеерсиниз ми istämeersiniz mi
нибудь из гагаузской бишей гагаузларын bişey gagauzların
нацио­нальной кухни? халк манӂаларыдан halk mancalarından
сымарламаа? sımarlamaa?
Я хочу заказать манджу Бäн истеерим бир манӂа Bän isteerim bir manca
и гöзлемä. хем гöзлемä сымарламаа. hem gözlemä sımarlamaa.
Пожалуйста, одну Буйурунуз Buyurun (yalvarêrım),
костицу на гратаре (йалварэрым), Gratarda pişirilmä bir
гратарда пиширилмä kostiţa
бир костица
(-порцию шашлыка, (-бир шиш-кебап, (-bir şiş-kebap,
-овечий сыр с зеленью, -койун пиинири -koyun piiniri eşilliklän,
ешилликлäн,
-котлеты, -кöфтä, -köftä,
-плов, -пилаф, -pilaf,
-отварную капусту с -каллä -kallä
рисом,
-курицу с картофелем). -сÿÿш таук картофи -süüş tauk kartofi
манӂасыннан) mancasınnan) getiriniz.
гетириниз.
Это очень вкусно. Бу пек татлы (незетли). Bu pek tatlı (nezetli).

156
В РЕСТОРАНЕ РЕСТОРАНДА RESTORANDA

Я должен соблюдать Бäн лääзым пиирис Bän lääzım piiris (dieta)


диету. (диета) тутайым. tutayım.
Что на десерт? Десертä не Desertä ne isteersiniz?
истеерсиниз? (Не татлы (Ne tatlı isteersiniz?)
истеерсиниз?)
Принесите, Буйурун (йалварэрым), Buyurun (yalvarêrım),
пожалуйста, фрукты мейва meyva
(-мороженное). (-дондурма) гетириниз. (-dondurma) getiriniz.
Что вы будете пить? Сиз не (нашей) Siz ne (naşey) içeceniz?
ичеӂейниз?
Какие у вас вина есть? Несой шарабыныз вар? Nesoy şarabınız var?
Нет ли у вас чистого до- Сиздä “Зайбир” пак ев Sizdä “Zaybir” pak ev
машнего вина “Зайбир”? шарабы йок му? şarabı yok mu?
Пожалуйста, принесите Буйурун, гетирин бир Buyurun, getirin bir şişä
бутылку вина «Чадыр- шишä шарап «Чадыр» şarap «Çadır»
Лунга»
(-«Турна гöзÿ», (-«Турна Гöзÿ», (-«Turna Gözü»,
-«Ак-Кайнак», -«Ак-Кайнак», -«Ak-Kaynak»,
-«Казайак»). -«Казайак»). -«Kazayak»).
Пожалуйста принесите Буйурун, бир шишä Buyurun, bir şişä
бутылку «Чумая». «Чумай» гетирин. «Çumay» getirin.
Это чистое, бочковое Бу фычыдан пак шарап. Bu fıçıdan pak şarap.
вино.
Сегодня я вас угощаю. Бÿÿн бäн сизи икрам Büün bän sizi ikram
едерим. ederim.
Разрешите налить вам Буйурун таа бир Buyurun taa bir filcan
ещё один стакан. филӂан (Варса ниӂä, (Varsa nicä, dökeyim
дöкейим сизä таа бир sizä taa bir filcan
филӂан (стакан)). (stakan)).
Выпьем ещё по стопке Буйуралым таа бирäр Buyuralım taa birär
(стакану). филӂан (стакан). filcan (stakan).
На здоровье! Саалык Аллаа версин! Saalık Allaa versin!
(Саалык!) (Saalık!)
За ваше здоровье! Шефкинизä! Şefkinizä!
Долгих лет жизни! Узун öмÿр! Uzun ömür!

157
В РЕСТОРАНЕ РЕСТОРАНДА RESTORANDA

Дайте нам, пожалуйста, Буйурун, бизä Buyurun, bizä


калля, каллä, kallä,
(-кофе (с ликёром), (-кафä (ликöрлан), (-kafä (likörlаn),
-чай, -чай, -çay,
-какао, -какао, -kakao,
-боза (напиток из -боза, -boza,
проса, имеет крепость),
-квас, -квас, -kvas,
-пиво, -пива (бира), -pivа (bira),
-шербет, -шербет, -şerbet,
-лимонад, -татлы су, -tatlı su,
-торт). -торт) верин. -tort) verin.
Больше ничего не Башка бишей диил Başka bişey diil lääzım.
нужно. лääзым.
В этом ресторане всё Бу ресторанда Bu restoranda hepsicii
вкусно. хепсиӂии татлы (датлы, tatlı (datlı, nezetli)
незетли).
Обслуживают очень Пек чабук измет Pek çabuk izmet ederlär.
быстро. едерлäр.
Вечером придём на Авшам екмеени Avşam ekmeeni gelecez
ужин. гелеӂейз (гелеӂииз) imää.
имää.
Когда начнет играть Oркестра незаман Orkestra nezaman
оркестр? башлайаӂэк чалмаа? başlayacek çalmaa?
С которого часа? Кач (ангы) сааттан? Kaç (angı) saattan?
До которого часа? Ангы (кач) саададан? Angı (kaç) saadadan?
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, хесабы Yalvarêrım, hesabı
счёт. йапыныз (вериниз). yapınız (veriniz).
Вы будете платить Öдей(е)ӂениз Ödey(e)ceniz
вместе или отдельно? (öдешeӂениз) барабар (ödeşeceniz) barabar mı
мы оса айыры мы? osa ayırı mı?
Мы платим каждый за Херкез кендиси ичин Herkez kendisi için
себя. öдешеӂек. ödeşecek.
Я плачу за всех. Хепси ичин бäн Hepsi için bän ödeşecäm.
öдешеӂäм.
Спасибо за обед. Ӱÿлен софрасы (екмää) Üülen sofrası (ekmää)
ичин шÿкÿр едериз. için şükür ederiz.

158
В КАФЕ КАФЕДÄ KAFEDÄ

Вы не хотите с нами Истäмеерсиниз ми İstämeersiniz mi barabar


позавтракать? барабар (билä) сабаа (bilä) sabaa ekmeeni
екмеени ийелим? iyelim?
Пойдемте (посидим) в Гиделим кафедä Gidelim kafedä oturalım.
кафе. отуралым.
Я предлагаю сесть в Теклиф едерим кошедä Teklif ederim köşedä
углу. отуралым. oturalım.
Там есть свободный Орада бир бош маса Orada bir boş masa var.
столик. вар.
Мне там не нравится. Орасыны бäн Orasını bän beenmeerim.
беенмеерим.
Перейдём к другому Хайди гечелим öбÿр Haydi geçelim öbür
столику. масайа. masaya.
Дайте мне кофе с моло­ Вериниз бана бир сÿтлÿ Veriniz bana bir sütlü
ком, булочку и масло. кафä, песмет хем да саа kafä, pesmet hem da saa
йаа. yaa.
Два чёрных кофе без Буйурун, ики шекерсиз Buyurun, iki şekersiz
сахара, пожа­луйста. кафä (кавä) гетирин. kafä (kavä) getiriniz.
Нам кофе с коньяком Буйурун, бизä Buyurun, bizä konyaklan
(ромом), пожалуйста. коньяклан (ромнан) (romnan) kafä getiriniz.
кафä гетириниз.
Какие ликёры у вас? Несой ликöрлар сиздä Nesoy likörlar sizdä var?
вар?
Прошу три рюмки Ӱч филӂанӂык Üç filcancık alma liköru
яблочного ликёра. алма ликöру буйурун buyurun getiriniz.
гетириниз.
Какие у вас пирожные? Сиздä несой Sizdä nesoy tatlılıklar
татлылыклар вар? var?
Есть пирожные Тÿрлÿ татлылыклар Türlü tatlılıklar
со слив­ками, с (каймаклан, кремнäн, (kaymaklan, kremnän,
кремом, шоко­ладное, шоколатлан, şokolatlan, meyvaylan)
фруктовое. мейвайлан) вар. var.
Какое мороженное вам Несой дондурма Nesoy dondurma
нравится? беенерсиниз? beenersiniz?

159
В КАФЕ КАФЕДÄ KAFEDÄ

Принесите, Йалварэрым (буйурун), Yalvarêrım (buyurun),


пожалуйста, две ики пай (порция) iki pay (porţiya) vanilin
порции ванильного ванилин
(-клубничного (-чилек, (-çilek,
(земляничного),
-шоколадного, -шоколат, -şokolat,
-фруктового) -мейва) дондурмасы -meyva) dondurması
мороженного. гетирин(из). getirin(iz).
Подайте мне, пожалуй­ Йалварэрым, гетириниз Yalvarêrım, getiriniz taa
ста, поскорее, я таа чабук, чÿнкÿ çabuk, çünkü alatlêêrım.
тороплюсь. алатлээрым.
Здесь разрешается Бурада тÿтÿн ичилер Burada tütün içiler mi?
курить? ми?
Разрешите предложить Сизä тÿрк кофеси буйур Sizä türk kofesi buyur
вам турецкое кофе? едäбилирим ми? edäbilirim mi?
Спасибо, с Саа олун, хавезлäн Saa olun, havezlän
удовольствием. (ӂандан-ÿректäн). (candan-ürektän).
Дайте, пожалуйста, Буйурун, верин бир Buyurun, verin bir bаkal.
бокал. бакал.
Разрешите налить? Вар мы ниӂä дöкмää? Var mı nicä döкмää ?
Как называются эти Бу несойдур? Bu nesoydur?
напитки?
Курить запрещается. Тÿтÿн чекмää олмаз Tütün içmää olmaz
(йасак)! Тÿтÿн ичилмäз! (yasak)! Tütün içilmäz!

В БУФЕТЕ БУФЕТТÄ BUFETTÄ

Пойдём покушаем в Театра буфетиндä Teatra bufetindä gidelim


театральном буфете. гиделим имää. imää.
Спасибо, я не голоден. Саа ол(ун), бäн диилим Saa ol(un), bän diilim
аач (токум). aaç (tokum).
Дайте, пожалуйста, Йалварэрым, вериниз Yalvarêrım, veriniz
бутерброд с маслом саа йаалан кырмызы saa yaalan hem kırmızı
и красной (чёрной) (кара) халверлäн (kara) halverlän
икрой. бутерброд. buterbrot.
Принесите бутылку Бир шишä лимонад Bir şişä limonad
лимонада. гетириниз. getiriniz.
Угощайтесь Буйурунуз. Buyurunuz.
пожалуйста.

160
В БУФЕТЕ БУФЕТТÄ BUFETTÄ

Что вам заказать? Сизä не сымарлайым Sizä ne sımarlayım


(сымарламаа)? (sımarlamaa)?
Принесите, Йалварэрым, гетириниз Yalvarêrım, getiriniz bir
пожалуйста, стакан бир филӂан шыра. filcan şıra.
виноградного сока.
Желаете чай с лимоном Лимоннан Limonnan (portokallan)
или без лимона? (портокаллан) мы оса mı osa (limonsuz)
портокалсыз мы чай potokalsız mı çay
истеерсиниз? isteersiniz?
Мне дайте четверть Буйурун, бир чиирек Buyurun, bir çiirek şarap
литра вина и мине­ шарап хем буз hem buz dolabından
ральную воду, только со долабындан минерал mineral suyu verin.
льда. суйу верин.
Сколько с меня? Парасы (паасы) Parası (paası) nekadar
некадар йапэр; (бендäн yapêr; (bendän nekadar)?
некадар)?

СТОЛОВЫЙ СОФРА ТАКЫМЫ SOFRA TAKIMI


ПРИБОР

блюдо чини (блÿду) çini (blüdu)


блюдце кÿчÿк чиниӂик küçük çinicik (blüducuk)
(блÿдуӂук)
бутылка шишä şişä
вилка чатал (фаркулица) çatal (fаrkuliţa)
графин гарафа garafa
ложка кашык kaşık
кастрюля тенӂерä tencerä
макитра (большая гÿвеч (бÿÿк топрак güveç (büük toprak
глиняная миска) чанак) çanak)
миска чанак çanak
нож бычак bıçak
ножик чакы çakı
поднос табла tabla
рюмка филӂанӂык filcancık
салфетка пешкир (йаалык, peşkir (yaalık, mendil)
мендил)

161
СТОЛОВЫЙ СОФРА ТАКЫМЫ SOFRA TAKIMI
ПРИБОР

сахарница шекерлик şekerlik


скатерть маса (софра) бези masa (sofra) bezi
сковородка тава (туч, тепси, тигайа) tava (tuç, tepsi, tigaya)
солонка тузлук tuzluk
стакан бÿÿк филӂан; стакан büük filcan; stakan
стаканчик (100 гр.) филӂан(ӂык) filcan(cık)
тарелка глубокая дерин чини (фарфири); derin çini (farfiri); çanak
(-мелкая) чанак
(-суа чанак (фарфири, (-sua çanak (farfiri, çini)
чини)
тёрка рендä rendä
форма для хлеба тепси; сини tepsi; sini
чайная ложка чай кашыы ((кÿчÿк) çay kaşıı ((küçük)
кашыӂак) kaşıcak)

БЛЮДА ИМЕКЛÄР İMEKLÄR

первое (блюдо) илк (сой/чешит ilk (soy/çeşit imeklär)


имеклäр)
второе (блюдо) икинӂи (сой/чешит) ikinci (soy /çeşit)
имеклäр) imeklär)
третье (блюдо) ÿчÿнӂÿ (сой/чешит) üçüncü (soy /çeşit)
имеклäр) imeklär)
закуска мезä mezä
пресный хлеб чöрек (екмек), пита çörek (ekmek), pita
(лепëшка)
сдобный хлеб хамурлу hamurlu (kabardılmış)
(кабардылмыш) екмек ekmek
хлеб екмек ekmek
белый хлеб, бийаз екмек, biyaz ekmek,
чёрный хлеб кара екмек kara ekmek,
(-свежий, чёрствый (-таазä, куру (екмек) , (-taazä, kuru (ekmek),
(хлеб),
-теплый, сухой (хлеб), -сыӂак, куру (екмек), -sıcak, kuru (ekmek),
-ржаной хлеб) -чавдар екмää) -çavdar ekmää)
бублик коврик kovrik
булка пусурка pusurka

162
БЛЮДА ИМЕКЛÄР İMEKLÄR

пряник песмет pesmet


сухарь куричка kuriçka
хрустик геврек, шишик gevrek, şişik

МЯСНЫЕ ЙААНЫ МЕЗЕЛЕРИ YAANI MEZELERİ


ЗАКУСКИ (КАТЫКЛАРЫ) (KATIKLARI)

ветчина жамбон jambon


колбаса суӂук sucuk
копчёная тÿтÿзлÿ (тÿтÿзлемä) tütüzlü (tütüzlemä)
(-домашняя) (-ев суӂуу) (-ev sucuu)
корейка бел ети bel eti
мясо йааны yaanı
баранина койун ети (йаанысы) koyun eti (yaanısı)
говядина сыыр ети (йаанысы) sıır eti (yanıısı)
свинина домуз ети (йаанысы ) domuz eti (yaanısı)
птица куш kuş
язык говяжий сыыр дили sıır dili
сосиски сосискалар sosiskalar
окорок курутма йааны, жамбон kurutma yaanı, jambon
сардельки сарделкалар sardelkalar
свиной окорок домуз буду курутмасы, domuz budu kurutması,
жамбон jambon
копчёный окорок тÿтÿзлÿ жамбон tütüzlü jambon
пастрама гагаузская гагауз пастырмасы gagauz pastırması
шашлык шиш кебап şiş kebap

СУПЫ, БОРЩИ ЧОРБАЛАР, ÇORBALAR,


БОРЧЛАР BORÇLAR

борщ (мясной, без чорба (борч) (локмалы çorba (borç) (lokmalı


мяса, со сметаной) (локмайлан), локмасыз, (lokmaylan), lokmasız,
каймаклы (каймаклан), kaymaklı (kaymaklan),
каймаксыз) kaymaksız)
борщ украинский украинӂä чорба (борч) ukraincä çorba (borç)
Уха, рыбный суп балык супу balık supu

163
СУПЫ, БОРЩИ ЧОРБАЛАР, ÇORBALAR,
БОРЧЛАР BORÇLAR

бульон из птицы сÿÿш куш ети суйу süüş kuş eti suyu
(бульону) (bulyonu)
молдавская зама молдован замасы мoldovan zaması
гороховый суп борчак чорбасы (супу; borçak çorbası (supu;
супасы) supası)
мясной суп локма чорбасы (супу; lokma çorbası (supu;
супасы) supası)
овощной суп зарзават (ешиллик) zarzavat (eşillik) çorbası
чорбасы (супу; супасы) (supu; supası)
суп из фасоли фасÿлä чорбасы fasülä çorbası
суп из помидоров патлаӂан чорбасы patlacan çorbası
крестьянский борщ борч borç
крестьянский суп чорба çorba
кузу чорбасы (гагауз.) кузу чорбасы kuzu çorbası
(борщ (суп) из овечьих
потрохов)
суп рисовый пиринч чорбасы (супу; pirinç çorbası (supu;
супасы) supası)
суп-лапша кесмä (ериштä) чорбасы kesmä (eriştä) çorbası
шурпа по-гагаузски на табиатта гагауз тabiatta gagauz şurpası
природе шурпасы

МЯСНЫЕ БЛЮДА КАТЫКЛАР KATIKLAR

бифштекс бифштекс bifşteks


каурма (гагауз.) каурма (койун kaurma (koyun
(баранина жареная; у йаанысындан) yaanısından)
гагаузов изначально
оригинальная «каурма»
готовилась из баранины)
свинина жареная каурма (домуз kaurma (domuz
йаанысындан) yaanısından)
отварная говядина сÿÿш сыыр йаанысы süüş sıır yaanısı (eti)
(ети)

164
МЯСНЫЕ БЛЮДА КАТЫКЛАР KATIKLAR

суанны манджа (гагауз. суанны манӂа suannı manca


национальное блюдо)
(подлива с мясом и
луком, изначально
готовилось из мяса
птицы)
гуляш из свинины локма манӂасы (домуз lokma mancası (domuz
йаанысындан) yaanısından)
утка öрдек (раца) ördek (raţa)
гусь каз kaz
индейка пипи pipi
жаркое манӂа manca
капуста с мясом локмайлан лаана lokmaylan laana
(манӂасы) (mancası)
капусняк лаана laana
калля (гагауз. каллä kallä
национальное блюдо)
(тушëная капуста с
пшеничной крупой или
картошкой)
кëфтя (гагауз.) кöфтä köftä
(рубленые мясные
котлеты)
отбивная котлета езмä ет кызартмасы ezmä et kızartması
студень пача paça
шницель шницель şniţel
свиная отбивная езмä домуз ети ezmä domuz eti
кызартмасы kızartması
тушёное мясо бууда пиширилмиш buuda pişirilmiş yaanı
йааны
отварное мясо сÿÿш йааны (ет) süüş yaanı (et)
курица с чесноком сармысаклы таук sarmısaklı tauk lokması
локмасы

165
ОВОЩНЫЕ И ЕШИЛЛИК ХЕМ EŞİLLİK HEM
ФРУКТОВЫЕ МЕЙВА ИМЕКЛЕРИ MEYVA İMEKLERİ
БЛЮДА

рагу овощное зарзават манӂасы zarzavat mancası


кабачки долма кабачки dolma kabaçki (kabaçeli)
фаршированные (кабачели)
голубцы с мясом и сарма йааныйлан хем sarma yaanıylan hem
рисом пиринчлäн pirinçlän
баклажаны долма мор патлаӂан dolma mor patlacan
фаршированные
перец фаршированный долма бибер dolma biber
салат из свежих таазä хыйар салат(ас)ы taazä hıyar salat(as)ı
огурцов со сметаной каймаклан kaymaklan
салат из свежих таазä патлаӂан taazä patlacan salat(as)ı
помидор со сметаной салат(ас)ы каймаклан kaymaklan
салат из огурцов, пиинир, хыйар хем piinir, hıyar hem
помидор, брынзы патлаӂан салат(ас)ы patlacan salat(as)ı
рагу из помидор и биберлäн патлаӂан biberlän patlacan
перца манӂасы mancası
винегрет винегрет vinegret
фаршированный ӂевизлäн долма кара сevizlän dolma kara erik
орехом чернослив ерик

МОЛОЧНЫЕ СӰТ МААСУЛЛАРЫ SÜT MAASULLARI


ПРОДУКТЫ И ХЕМ HEM
ЯИЧНО-МОЛОЧНЫЕ ЙЫМЫРТАЙЛАН YIMIRTAYLAN SÜT
БЛЮДА СӰТ ИМЕКЛЕРИ İMEKLERİ

брынза пиинир piinir


кефир кефир kefir
йуурт (гагаузский йуурт yuurt
национальный кисло-
молочный продукт,
прародитель
современного «йогурта»)
молоко сÿт süt
простокваша уйнук uynuk
айран айран ayran
сгущённое молоко койулаштырылма сÿт koyulaştırılma süt
пастеризованное молоко пастеризат (едилмä) сÿт pasterizat (edilmä) süt

166
МОЛОЧНЫЕ СӰТ МААСУЛЛАРЫ SÜT MAASULLARI
ПРОДУКТЫ И ХЕМ HEM
ЯИЧНО-МОЛОЧНЫЕ ЙЫМЫРТАЙЛАН YIMIRTAYLAN SÜT
БЛЮДА СӰТ ИМЕКЛЕРИ İMEKLERİ

сливки ÿст (сÿт ÿстÿ) üst (süt üstü)


сметана каймак kaymak
творог иишимик iişimik
сыр кашкавал; пишмиш kaşkaval; pişmiş piinir
пиинир
голландский сыр Голланда (голанд) Golanda (goland) piiniri
пиинири (кашкавалы) (kaşkavalı)
яйцо йымырта yımırta
яйца вкрутую (пек) кайнадылмыш (pek) kaynadılmış
йымырта yımırta
яйца всмятку чиили йымырты çiili yımırta
яичница каурулмуш йымырта kaurulmuş yımırta
кортмач (гаг. нац. блю- кортмач (инӓӓн илк kortmaç (inään ilk
до) (сдоба, замешанная сӱдӱндӓн йапылэр) südündän yapılȇr)
на молозиве)
гайгана (гагаузское гайгана (йымыртайлан gaygana (yımırtaylan
национальное блюдо) пиинири карыштырэрсын piiniri karıştırȇrsın da
да каурэрсын) kaurȇrsın)
омлет йымырталы сÿт хем ун, yımırtalı süt hem un, omlet
омлет
сырники иишимиктäн лалангы iişimiktän lalangı
крем творожный иишимик креми iişimik kremi

МУЧНЫЕ И ХАМУРДАН ХЕМ HAMURDAN HEM


КРУПЯНЫЕ БЛЮДА БУЛГУРДАН BULGURDAN
ИМЕКЛÄР İMEKLÄR

каша манная манка кашасы manka kaşası


(-пшеничная, (-булгур, (-bulgur,
-гречневая, -кара боодай кашасы, -kara booday kaşası,
-рисовая (рисовая каша -пиринч (сÿтлäш)) -pirinç (sütläş))
на молоке))
лапша отварная ериштä, кесмä, eriştä, kesmä, makarina
макарина
(-суп лапшевник, (-ериштä (кесмä) (-eriştä (kesmä) çorbası,
чорбасы,
-суп с клёцками) -уумач чорбасы) -uumaç çorbası)

167
МУЧНЫЕ И ХАМУРДАН ХЕМ HAMURDAN HEM
КРУПЯНЫЕ БЛЮДА БУЛГУРДАН BULGURDAN
ИМЕКЛÄР İMEKLÄR

макароны макарина makarina


бисквиты бисквит(лäр) biskvitlär
блинчик(и) акытма(лар) akıtma(lar)
вертута пидä, кирдä pidä, kirdä
вареники хамурлан чуллама hamurlan çullama (çıkılı)
(чыкылы) иишимик iişimik (kartofi, kirez)
(картофи, кирез)
гëзлемя (гагауз. нац.) гöзлемä gözlemä
(готовится из овечьей
брынзы и пресного
теста, жарится на
подсолнечном масле)
олади лалангы lalangı
кыырма (гагауз. нац.) кыырма (диал. kıırma (dial. kıvırma;
(тонко раскатан­ное кывырма; пидä) pidä)
пресное тесто, на­
чинённое творогом,
за­тем собранное в
гармошечку, залитое
сверху сметаной и
испечённое в печи или
духовке)
пидя (гагауз. нац.) пидä pidä
(готовится из
дрожжевого теста,
начиненного брынзой
и сверху заливается
сметаной, печется в
печи или духовке)
пирог, плацында катлама, дöшемä katlama, döşemä
пирожок бöрек börek
каравай (хлеба) сомун (бир сомун somun (bir somun
екмек) ekmek)
калач колач kolaç
хлеб екмек ekmek
буханка сомун somun
пудинг пудинг puding

168
МУЧНЫЕ И ХАМУРДАН ХЕМ HAMURDAN HEM
КРУПЯНЫЕ БЛЮДА БУЛГУРДАН BULGURDAN
ИМЕКЛÄР İMEKLÄR

запеканка фырында (йеки fırında (eki duhovkada)


духовкада) пиширилмä, pişirilmä, yımırtaylan
йымыртайлан hem şekerlän karıştırılma
хем шекерлäн makaron (eki iişimik)
карыштырылма мака­
рон (йеки иишимик)
пельмени хамурлан чыкылы hamurlan çıkılı kıyma et
кыйма ет (пелмени) (pelmeni)
макарина (гагауз. макарина makarina
нац.) (готовится
из пресного теста;
тонко раскатывается
и режется в виде
квадратиков или
ромбиков; являются
прародителями
современых
макаронных изделий)
макарины (макароны) с пиинирли макарина piinirli makarina
брынзой и с луком (суаннан) (suannan)
бийаз каша (гагауз. бийаз каша biyaz kaşa
нац.) (подлива из муки,
сметаны, масла)
локум, кирдя (гагауз. локум, кирдä lokum, kirdä
нац) (сдобный пирог,
начинённый творогом,
сверху залиты смета­
ной и испечённый в
печи)
плацында с брынзой дошемä; катлама döşemä; katlama

НАПИТКИ ИЧКИЛÄР İÇKİLÄR

вода су su
газированная газлы су gazlı su
(-минеральная, (-минерал суйу, (-mineral suyu,
-фруктовая, -мейва суйу, -meyva suyu,
-лимонад) -татлы су) -tatlı su)

169
НАПИТКИ ИЧКИЛÄР İÇKİLÄR

вино шарап şarap


белое бийаз biyaz
(-красное, (-кырмызы, (-kırmızı,
-сухое, -пак (сек) шарап, -pak (sek) şarap,
-десертное, -татлы шарап, -tatlı şarap,
-полусухое, -каавимси шарап, -kaavimsi şarap,
-крепкое, -каави шарап, -kaavi şarap,
-«Зайбир», -“Зайбир”, -“Zaybir”,
-«Негру де Пуркарь», -“Негру де Пуркар”, -“Negru de Purkar”,
-«Чадыр», -“Чадыр” , -“Çadır”,
-«Казаяк», -“Казайак”, -“Kazayak”,
-«Томай», -«Томай», -«Tomay»,
-«Комрат», -“Комрат”, -“Komrat”,
-«Новадан», -“Новадан”, -“Novadan”,
-«Кудерка», -“Кудерка”, -“Kuderka”,
-«Мускат, -“Мускат”, -“Muskat”,
-«Каберне», -“Каберне”, -“Kaberne”,
-«Вермут» -“Вермут” -“Vermut”
Новое вино «Турна Ени шарап “Турна Eni şarap “Turna gözü”.
гëзю” (“Журавлиный гöзÿ”.
глаз”).
водка pакы rakı
сливовая ерик ракысы erik rakısı
(-абрикосовая, (-зердели ракысы, (-zerdeli rakısı,
-пшеничная) -боодай ракысы) -booday rakısı)
ликёр ликöр likör
коньяк коньяк konyak
(-«Дойна», (-«Дойна», (-«Doyna»,
-«Буджак», -«Буӂак», -«Bucak»,
-«Молдова», -«Молдова», -«Moldova»,
-«Квинт») -«Квин») -«Kvint»)
настойка вишнёвая кирез ликöру kirez liköru
пиво бира / пива bira / piva
ром ром rom
шампанское шампански / шампанийа şampanski / şampaniya
какао какао kakao
квас (кислый, для борч; боза borç; boza
первых блюд)
квас (напиток летний) квас kvas
кисель пихти pihti

170
НАПИТКИ ИЧКИЛÄР İÇKİLÄR

компот хошаф hoşaf


кофе кафя (кавя) kafä (kavä)
муст шыра şıra
сифон сифон sifon
сок фруктовый мейва суйу meyva suyu
персиковый сок шефтели суйу şefteli suyu
чай с лимоном лимоннан чай (лимонну limonnan çay (limonnu
чай) çay)

ПРИПРАВЫ ИМÄК İMÄK


И СПЕЦИИ КОКУЛАРЫ KOKULARI
(МӰРӰДЕЛÄР) (MÜRÜDELÄR)

апельсин портокал portokal


гвоздика каранфил karanfil
горчица хардал петмези hardal petmezi
корица корица koriţa
лавровый лист дафин йапраа dafin yapraa
лимон лимон limon
перец бибер biber
красный кырмызы бибер kırmızı biber
(-чёрный, (-кара бибер, (-kara biber,
-молотый) -дÿÿлмÿш бибер (тоз -düülmüş biber (toz
бибер) biber)
соль туз tuz
укроп марар, кóпар, дерä оту marar, kópar, derä otu
уксус винный шарап сиркеси şarap sirkesi
уксус яблочный алма сиркеси alma sirkesi
чабрец чибрица çibriţa
мята (для вторых блюд) кара наанä kara naanä
пажитник пой оту poy otu
мюрюдя (смесь мÿрÿдä мürüdä
пряностей из трав)

171
СПОСОБ ИМЕКЛЕРИН İMEKLERİN
ПРИГОТОВЛЕНИЯ ХАЗЫРЛАНМАСЫ HAZIRLANMASI
ПИЩИ

варёный; отварной кайнадылмыш; сÿÿш kaynadılmış; süüş


печëный фырында (коор fırında (koor üstündä)
ÿстÿндä) пишмиш pişmiş
жареный в постном олойда каурулмуш oloyda kaurulmuş
масле
копчёный тÿтÿзлÿ tütüzlü
маринованный маринатлы marinatlı
поджаренный каурулмуш, kaurulmuş, kızardılmış
кызардылмыш
с перцем биберли; биберлäн biberli; biberlän
тушёный бууда пиширилмä buuda pişirilmä
сушёный курудулмуш, курутма kurudulmuş, kurutma
копчённый тÿтÿзлÿ; исленмä tütüzlü; islenmä
вяленное мясо курудулу йааны kurudulu yaanı

БЫТОВОЕ
ОБСЛУЖИВА- ИЗМЕТЧИЛИК İZMETÇİLİK
НИЕ

В МУЖСКОЙ БЕРБЕР BERBER


ПАРИКМАХЕРСКОЙ САЛОНУНДА SALONUNDA

Скажите, пожалуйста, Йалварэрым, сöлäйиниз Yalvarêrım, söläyiniz


где находится мужская (сöлейäбилир мизиниз), (söleyäbilir misiniz),
парикмахерская? бербер салону нередä berber salonu neredä
булунэр? bulunêr?
Здесь в гостинице. Бурада (х)отелдä (конак Burada (h)oteldä (konak
евиндä). evindä).
Стрижка. Кыркмак (кыркынмак). Kırkmak (kırkınmak).
Долго ли придётся Чок му лääзым олаӂэк Çok mu lääzım olacek
ждать? беклемää? beklemää?
Пожалуйста, садитесь. Буйурун, отурун. Buyurun, oturun.

172
В МУЖСКОЙ БЕРБЕР BERBER
ПАРИКМАХЕРСКОЙ САЛОНУНДА SALONUNDA

Что вы хотите? Сиз нашей истеерсиниз. Siz naşey ieteersiniz.


(ӂанабиниз не (Canabiniz ne
истеерсиниз)? isteersiniz)?
Я хочу постричься Бäн кыркылмаа Bän kırkılmaa
(-побриться). (-траш олмаа) истеерим. (-traş olmaa) isteerim.
Как вас постричь? Сизи несой кыркмаа? Sizi nesoy kırkmaa?
Прошу вас не очень Йалвараӂам, ӂыба Yalvaracam, cıba
коротко олмасын (дериндäн olmasın (derindän
алмайын) almayın)
(-покороче, (-таа кысарак, (-taa kısarak,
-наголо). -хептäн (кел) чыплак -heptän (kel) çıplak
кыркыныз). kırkınız).
Оставьте волосы Сачларымы таа узунӂа Saçlarımı taa uzunca
длиннее. бракын. brakın.
Оставьте, пожалуйста, Йалвараӂам, зÿлÿфлери Yalvaracam, zülüfleri
бакенбарды. бракыныз. brakınız.
Прошу снять побольше Зÿлÿфлерими алын таа Zülüflerimi alın taa cıba.
у висков. ӂыба.
Прошу снять побольше (Сачларымы) (Saçlarımı) kısaldınız
на затылке кысалдыныз бираз енсä biraz ensä kökündän
кöкÿндäн
(-над ушами). (-кулакларымын (-kulaklarımın üstündän).
ÿстÿндäн).
Прошу вас сделать Сачларымын йолуну Saçlarımın yolunu sol
пробор слева сол тарафта tarafta
(-справа). (-саа тарафта) йапыныз. (-saa tarafta) yapınız.
Прошу вас Йалвараӂам Yalvaracam (yalvarêrım),
просушить волосы (йалварэрым), saçlarımı kurudunuz
сачларымы курудунуз
(-помыть голову, (-башымы йыкайыныз, (-başımı yıkayınız,
-смазать волосы -сачларымы бриолин- -saçlarımı briolinnän
бриолином). нäн йаалайыныз). yaalayınız).
Поправьте, Йалвараӂам, Yalvaracam, bıyıklarımı
пожалуйста, усы быйыкларымы
(-бороду). (-сакалымы) дÿзелтиниз. (-sakalımı) düzeltiniz.
Вы носили когда- Вардыр мы Vardır mı salverdiiniz
нибудь усы и бороду? салвердииниз быйык bıyık hem sakal?
хем сакал?
Побрейте меня, пожа­ Йалвараӂам, траш Yalvaracam, traş ediniz
луйста. единиз бени. beni.

173
В МУЖСКОЙ БЕРБЕР BERBER
ПАРИКМАХЕРСКОЙ САЛОНУНДА SALONUNDA

Брейте, пожалуйста, Йалвараӂам, Yalvaracam, enikunuca


осто­рожнее, у меня еникунуӂа траш traş ediniz, çünkü derim
чувстви­тельная кожа. единиз, чÿнкÿ дерим pek incä (nazlı).
пек инӂä (назлы).
Обычно я бреюсь Алышыкым устурайлан Alışıkım usturaylan traş
бритвой траш олмаа olmaa
(-электробритвой). (-электрик (-elektrik usturasınnan
устурасыннан траш traş olmaa).
олмаа).
Бритва вас не Устура сизи дÿртмеер Ustura sizi dürtmeer mi?
беспокоит? ми?
Умеете точить бритву? Устурайы билемää Usturayı bilemää
беӂерерсиниз ми? becerersiniz mi?
Поточите, пожалуйста, Йалвараӂам, билäйиниз Yalvaracam, biläyiniz
бритву. устурайы. usturayı.
Сделайте, пожалуйста, Йалвараӂам, Yalvaracam,
компресс
(-горячий, (-сыӂак, (-sıcak,
-холодный). -суук) компресс -suuk) kompres
койасыныз. koyasınız.
Вы делаете массаж Траш олмактан сора Traş olmaktan sora
после бритья? массаж йапэрсыныз masaj yapêrsınız mı?
мы?
Можно припудрить? Пудралайым мы? Pudralayım mı?
Да (нет), спасибо. Вар ниӂä (олмаз), саа Var nicä (olmaz), saa
олунуз. olunuz.
Может быть, вы хотите Беким, сиз крем Bekim, siz krem
крем
(-пудру, (-пудра, (-pudra,
-одеколон)? -одеколон) истеерсиниз? -odekolon) isteersiniz?
Дайте мне, пожалуйста, Вериниз бана айнайы. Veriniz bana aynayı.
зеркало.
Сколько с меня Бендäн некадар öдек? Bendän nekadar ödek?
следует? (Некадар (пара)
тутаӂэк?) (Nekadar (para)
tutacek?)
Деньги уплатите в Öдешин кассада. Ödeşin kasada.
кассу.
Стричь наголо. Чыплак (хептäн; Çıplak (heptän; torlak)
торлак) кыркмаа. kırkmaa.

174
В ДАМСКОЙ КАДЫНАЛАРЫН KADINALARIN
ПАРИКМАХЕРСКОЙ ДОНАТМАК DONATMAK
САЛОНУНДА SALONUNDA

После обеда я Ӱÿлендäн сора лääзым Üülendän sora lääzım


должна идти в донатмак салонуна donatmak salonuna
парикмахерскую. гидейим. gideyim.
Чья очередь? Ким сырада? Kim sırada?
Сейчас моя очередь. Шинди бендä сыра. Şindi bendä sıra.
Садитесь, пожалуйста. Буйурун, отурун. Buyurun, oturun.
Я хочу изменить Истеерим сачларымы İsteerim saçlarımı başka
причёску. башка тÿрлÿ донатмаа. türlü donatmaa.
Помойте мне, пожалуй­ Йалварэрым, Yalvarêrım, yıkayınız
ста, голову. йыкайыныз башымы. başımı.
Сделайте мне, Йалварэрым, Yalvarêrım, erleştiriniz
пожалуй­ста, укладку. ерлештириниз saçlarımı.
сачларымы.
Я хотела бы Истеерим сач донатма İsteerim saç donatma
посмотреть модели öрнеклерини гöрейим. örneklerini göreyim.
причёсок.
Какую причёску теперь Шиндики модайа Şindiki modaya görä
больше носят? горä сачлар насыл saçlar nasıl donadılêr?
донадылэр?
Какую причёску вы Сиз бана сöлейäбилир Siz bana söleyäbilir
мне посоветуете? мисиниз, насыл misiniz, nasıl saçlarımı
сачларымы erleştireyim?
ерлештирейим?
Прошу подстричь Йалварэрым, Yalvarêrım, (saçlarımı)
покороче. (сачларымы) таа кыса taa kısa kesiniz.
кесиниз.
Можете вы мне сделать Сачларымы Saçlarımı
завивку? кыврыдабилеӂейниз kıvrıdabileceniz mi
ми (кыврыдабилир (kıvradabilir misiniz)?
мисиниз)?
Какую завивку вы Сачларынызы ниӂä Saçlarınızı nicä
желаете: истерсиниз кыврытмаа: isteersiniz kıvrıtmaa:
шестимесячную алты ай мы тутсун altı ay mı tutsun
(-холодную, (-суук му, (-suuk mu,
-горячую, -сыӂак мы, -sıcak mı,
-химическую)? -химия мы)? himiya mı)?
Сколько стоит холодная Бир суук сач Bir suuk saç kıvrıtması
завивка? кыврытмасы некадар nekadar (para) yapacek?
(пара) йапаӂэк?

175
В ДАМСКОЙ КАДЫНАЛАРЫН KADINALARIN
ПАРИКМАХЕРСКОЙ ДОНАТМАК DONATMAK
САЛОНУНДА SALONUNDA

Прошу меня причесать. Йалварэрым, бени Yalvarêrım, beni


тарайыныз. tarayınız.
Я хочу, чтобы уши Истеерим кулакларым İsteerim kulaklarım açık
были открыты ачык
(-закрыты). (-öртÿлÿ) олсун(нар). (-örtülü) olsun(nar).
Сделайте, пожалуйста, Ерлештириниз Erleştiriniz saçlarımı
современную причёску. сачларымы ниӂä nicä şindi geçer.
шинди гечер.
Побрызгайте мне, Йалвараӂам (риӂä Yalvaracam (ricä
пожа­луйста, волосы едеӂäм), сачларыма лак edecäm), saçlarıma
лаком. йалдызы серпäсиниз lak yaldızı serpäsiniz
(сачларымы лаклан (saçlarımı laklan
йалдызлайасыныз). yaldızlayasınız).
Сделайте мне, Йалварӂам, ÿзÿмä Yalvaracam, üzümä
пожалуй­ста, массаж массаж йапасыныз. masaj yapasınız.
лица.
Укоротите же волосы. Кысалдыныз Kısaldınız saçlarımı.
сачларымы.
Поправьте мне, пожа­ Йалвараӂам (риӂä Yalvaracam (ricä ederim)
луйста, ресницы едерим) кирпиклерими kirpiklerimi
(-брови). (кашларымы) (kaşlarımı)
доорудасыныз. doorudasınız.
Я хочу покрасить Сачларымы бойамаа Saçlarımı boyamaa
волосы. истеерим. isteerim.
У вас есть хорошая Сиздä вар мы ислää Sizdä var mı islää boya?
краска? бойа?
Покрасить волосы в Сачларыны Saçlarını rastıklamaa mı?
чёр­ный цвет? растыкламаа мы?
Я хочу покрасить Сачларымы Saçlarımı
волосы ачык ренктä (ренгä) açık renktä (rengä)
в светлый цвет (-гÿмÿш ренг(инд)ä, (-gümüş reng(ind)ä,
(-серебристый цвет, -кестен ренгиндä, -kesten rengindä,
-каштановый цвет, -сырма (алтын) ренкли) -sırma (altın) renkli)
-золотистый цвет). бойамаа истеерим. boyamaa isteerim.
Я думаю, вам больше Бана калса, сизä таа пек Bana kalsa, sizä taa pek
идёт каштановнй цвет. кестен ренги йакышар. kesten rengi yakışar.

176
В ДАМСКОЙ КАДЫНАЛАРЫН KADINALARIN
ПАРИКМАХЕРСКОЙ ДОНАТМАК DONATMAK
САЛОНУНДА SALONUNDA

Можете ли вы Вар мы насыл Var mı nasıl


покрасить ресницы? кирпиклерими kirpiklerimi boyayasınız
бойайасыныз (rastıklayasınız)?
(растыклайасыныз)?
Сделайте мне, Йалвараӂам, йапыныз Yalvaracam, yapınız
пожалуй­ста, маникюр. бана маникÿр. bana manikür.
Хотите сделать ногти Тырнакларынызы Tırnaklarınızı
за­кругленные или за­ томбарлатмаа мы tombarlatmaa mı
острённые? оса(йды) сиврилтмää osa(ydı) sivriltmää mi
ми истеерсиниз? isteersiniz?
Покройте, пожалуйста, Йалвараӂам (риӂä Yalvaracam (ricä
бесцветным лаком едеӂäм), бенизсиз edecäm), benizsiz
(-розовым лаком, (-пембä, (-pembä,
-яркокрасным, -ачык-кырмызы, -açık-kırmızı
-перламутровым -седеф бенизиндä) -sedef benizindä) laklan
лаком). лаклан йалдызлайасыныз. yaldızlayasınız.
Не покрывайте мне Кырмызы лаклан Kırmızı laklan
ногти красным лаком. тырнакларымы tırnaklarımı boyamayın.
бойамайын.
Прошу укоротить ногти Йалвараӂам Yalvaracam (ricä
(риӂä едеӂäм), edecäm), tırnaklarımı
тырнакларымы kısaldasınız
кысалдасыныз (yalvarȇrım, tırnaklarımı
(йалварэрым, kısaldınız)
тырнакларымы
кысалдыныз)
(-оставить ногти (-тырнакларымы таа (-tırnaklarımı taa uzunca
подлиннее). узунӂа бракасыныз). brakasınız).
Сделайте мне педикюр Йапыныз бана Yapınız bana pedikür.
педикюр.
Где находится Косметик кабинети Kosmetik kabineti
косметический нередä булунэр? neredä bulunêr?
кабинет?
блондин(ка) кула (сачлы) kula (saçlı)
борода сакал sakal
бритва устура ustura
брить траш етмää traş etmää
брови каш kaş

177
В ДАМСКОЙ КАДЫНАЛАРЫН KADINALARIN
ПАРИКМАХЕРСКОЙ ДОНАТМАК DONATMAK
САЛОНУНДА SALONUNDA

брюнет(ка) карагöз karagöz


волосы сач saç
вытирать силмää silmää
гладко выбритый дÿз траш едилмиш düz traş edilmiş
гладко причёсываться дÿз таранмаа düz taranmaa
гребень тарак tarak
длинные, длиннее узун, таа узунӂа uzun, taa uzunca
духи дуфи; парфум dufi; parfum
завивать кывратмаа; кыврытмаа kıvratmaa; kıvrıtmaa
завитой кыврык kıvrık
завивка кывратма; кыврытма kıvratma; kıvrıtma
зеркало айна ayna
короткий кыса, ӂыба, kısa; cıba
короче таа кысарак (кысаӂа) taa kısarak (kısaca)
косметический кабинет косметик кабинети kosmetik kabinеti
красить бойамаа; йалдызламаа boyamaa; yaldızlamaa
краска (чёрная) для кына (бойасы) kına (boyası)
бровей
крем крем; йаа krem; yaa
лак лак lak
локон зÿлÿф, перчем, букли, zülüf, perçem, bukli,
кыв(ы)рыӂык сач kıv(ı)rıcık saç
лысый кел, плешкат kel, pleşkat
маникюрша маникÿрӂÿ(йка) manikürcü(yka)
массаж массаж masaj
модель öрнек örnek
мыть йыкамаа yıkamaa
набок йанына yanına
ножницы маказ makaz
ноготь, ногти тырнак, тырнаклар tırnak, tırnaklar
одеколон одеколон odekolon
парикмахер бербер berber

178
В ДАМСКОЙ КАДЫНАЛАРЫН KADINALARIN
ПАРИКМАХЕРСКОЙ ДОНАТМАК DONATMAK
САЛОНУНДА SALONUNDA

педикюр педикюр pedikür


постричь волосы сачларыны кысалтмаа saçlarını kısaltmaa
причёска сач ерлештирмеси; saç erleştirmesi;
ерлештирилмиш сач erleştirilmiş saç
пробор йол; сачларын йолу yol; saçların yolu
пудра пудра pudra
пудрить пудраламаа pudralamaa
пудрить крем-пудрой пудра сÿрмää pudra sürmää
растирание уумак uumak
расчёска тарак tarak
ресница кирпик kirpik
румяна (розовое) кымыз (кырмызык) kımız (kırmızık)
румянить кырмызыкламаа; kırmızıklamaa;
кымызламаа kımızlamaa
тушь для ресниц и растык бойасы rastık boyası
бровей

В ПОШИВОЧНОМ ТЕРЗИЛИК TERZİLİK


АТЕЛЬЕ АТЕЛЬЕСИНДÄ ATELYESİNDÄ

Зайдёмте в ателье. Хайди терзийä уурай(а) Haydi terziyä uuray(a)


лым. lım.
Я хочу сшить себе Кендимä бир костÿм Kendimä bir kostüm
костюм. диктирмää истеерим. diktirmää isteerim.
Сколько материала Бир костÿма некадар Bir kostüma nekadar
идёт на один костюм? материал (плат) гидер? material (plat) gider?
Покажите, пожалуйста, Йалварэрым, плат Yalvarȇrım, plat
образцы материала. (докума) öрнеклерини (dokuma) örneklerini
гöстериниз. gösteriniz.
Из какого материала Ангы платтан Angı plattan
вы мне посоветуете (докумадан) таа ии (dokumadan) taa ii
сделать костюм? (насаат едеӂениз, (nasaat edeceniz,
насаатлайаӂэныз) nasaatlayacenız) kostüm
костÿм диктирейим? diktireyim?

179
В ПОШИВОЧНОМ ТЕРЗИЛИК TERZİLİK
АТЕЛЬЕ АТЕЛЬЕСИНДÄ ATELYESİNDÄ

Я выбрал этот Бäн бу платы Bän bu platı (dokumayı)


материал. (докумайы) айырдым ayırdım (seçtim).
(сечтим).
Дайте мне, пожалуйста, Буйурун, гетирин бана Buyurun, getirin bana
журнал мод. мода журналларыны. moda jurnallarını.
Я хочу выбрать себе Истеерим кендимä İsteerim kendimä bir
фасон. бир порту (фасон) portu (fason) ayırayım.
айырайым.
Этот фасон мне Бу портуйу (фасону) Bu portuyu (fasonu) bän
нравится бäн беенерим beenerim
(-не нравится). (-беенмеерим). (-beenmeerim).
Этот фасон мне по Бу порту (фасон) Bu portu (fason) üreemä
душе. ÿреемä йакышты. yakıştı.
Пиджак сделайте Ӂÿкети (суртуу, Cüketi (surtuu, anteriyi)
двубортный. антерийи) ики пешли iki peşli (iki sıra
(ики сыра копчайлан) kopçaylan) dikiniz.
дикиниз.
Брюки сделайте Доннары бираз Donnarı biraz kısaldınız
немного корче и без кысалдыныз хем hem mancetisiz yapınız.
манжет. манӂетисиз йапыныз.
Когда прийти на Öлчÿйä незаман Ölçüyä nezaman
примерку? гелмää? gelmää?
Сколько будет стоить Бу платтан (докумадан) Bu plattan (dokumadan)
костюм из этого костÿмун паасы kostümun paası nekadar
материала? некадар олаӂэк? olacek?
Сколько стоит пошив? Дикменин паасы Dikmenin paası nakadar
некадар олаӂэк? olacek?
Сколько времени Дикмеси некадар Dikmesi nekadar
займет пошив? вакыт тутаӂэк (алаӂэк; vakıt tutacek (alacek;
сÿртеӂек )? sürtecek)?
Когда будет готово? Незаман хазыр олаӂэк? Nezaman hazır olacek?
Эта вещь должна быть Бу гиийим (руба) Bu giiyim (ruba) lääzım
готова не позднее ... лääзым ... (касым айына ... (kasım ayına kadar)
ноября. кадар) хазыр олсун. hazır olsun.
Сколько материала Бир фустайа дейни Bir fustaya deyni
надо купить для юбки? некадар плат (докума) nekadar plat (dokuma)
лääзым сатын алмаа? lääzım satın almaa?
У меня есть материал Бендä бир фистаннык Bendä bir fistannık plat
на платье. плат (докума) вар. (dokuma) var.

180
В ПОШИВОЧНОМ ТЕРЗИЛИК TERZİLİK
АТЕЛЬЕ АТЕЛЬЕСИНДÄ ATELYESİNDÄ

Вы можете принять Сымарламамы вар мы Sımarlamamı var mı


заказ? насыл кабул едäсиниз? nasıl kabul edäsiniz?
Как вы хотите шить? Ниӂä истеерсиниз Nicä isteersiniz
диктирмää? diktirmää?
Вы хотите с рукавами Еннäн ми оса енсиз ми Ennän mi osa ensiz mi
или без рукавов? диктиреӂей(ии)низ? diktireceniz?
В какой срок вы Некадар вакытта ону Nekadar vakıtta
можете его сшить? дикäбилеӂей(ии)низ onu dikäbileceniz
(дикäбилирсиниз)? (dikäbilirsiniz)?
Через неделю будет Бир хафтадан сора Bir haftadan sora hazır
готово. хазыр олаӂэк. olacek.
Я хочу, чтобы из этого Истеерим бу платтан İsteerim bu plattan bana
материала вы мне бана бир аба дикäсиниз. bir aba dikäsiniz.
сшили пальто.
Я хочу, чтобы моё Истеерим кышлык абам İsteerim kışlık abam
зимнее пальто было в белимä гöрä олсун. belimä görä olsun.
талию.
Мне нужно отдать в Бу рубайы (гиийими) Bu rubayı (giiyimi)
починку эту вещь. лääзым дÿздÿрмää lääzım düzdürmää
(йаптырмаа) гöтÿрейим. (yaptırmaa) götüreyim.
Пришейте, пожалуйста, Йалвараӂам, шу (бу) Yalvaracam, şu (bu)
пуговицу. копчайы дикäсиниз. kopçayı dikäsiniz.
Пожалуйста, Йалварэрым, Yalvarêrım, diiştiriniz
переделайте эти брюки. дииштирин (öлчÿн) (ölçün) (enidän düzünüz)
(енидäн дÿзÿнÿз) bu pantalonnarın
бу панталоннарын biçimini.
бичимини.
Сделайте их короче Кысалдын(ыз) Kısaldın(ız)
(-уже, (-даралдын(ыз), (-daraldın(ız),
-длиннее, -узалдын(ыз), -uzaldın(ız),
-шире). -генишледин) оннары. -genişledin) onnarı.
Прошу поднять (опус­ Еннери бираз Enneri biraz kısaldınız
тить) рукава. кысалдыныз (salveriniz).
(салвериниз).
Пришейте этот крючок. Шу гегайы дикиниз. Şu gegayı dikiniz.

181
СОДЕРЖАНИЕ / ИЧИНДЕКИЛÄP / İÇİNDEKİLÄR

Общая часть / Генел (ӂÿмнä) бöлÿм / Genel (cümnä) bölüm ......... 7-30

Надписи. Вывески / Йазылар. Аскылар / Yazılar. Askılar .................... 7


Обращение / Данышмак / Danışmak ..................................................... 10
Приглашение / Теклиф (чаарыш; буйур етмäк) / Teklif (çaarış;
buyur etmäk) ............................................................................................. 11
Приветствие / Селемник (Селeмнемäк) / Selеmnik (Selemnemäk) ..... 11
Пожелание / Истеклäр (Дилеклäр) / İsteklär (Dileklär) ........................ 12
Вопросы / Сорушлар / Soruşlar .............................................................. 14
Согласие, подтверждение / Кайыллык. Герчеклик / Kayıllık.
Gerçeklik .................................................................................................. 17
Отрицание. Отказ / Рет етмäк. Инкäрлик / Ret etmäk. İnkärlik ........... 18
Радость, признание, благодарность / Сефа, севинмелик, хошлук,
итраф, шÿкÿрлÿк / Sefa, sevinmelik, hoşluk, itraf, şükürlük .................. 20
Извинение. Сожаление, соболезнование / Афетмäк, пишманнык,
кахыры пайетмäк / Afetmäk, pişmannık, kahırı payetmäk ..................... 22
Знакомство / Танышмак / Tanışmak ....................................................... 23
Знание языков / Дил билгиси / Dil bilgisi ............................................. 28

Личные данные анкета / Кендин ичин билгилäр /


Kendin için bilgilär ................................................................................. 30-99
Анкета. Опросный лист / Анкета. Сормак йапраа /
Anketa. Sormak yapraa ............................................................................ 30
Возраст / Йаш / Yaş ................................................................................. 31
Семья / Айлä / Aylä ................................................................................. 33
Адрес. Жилище / Адрес. Конак / Adres. Konak .................................... 38
Национальность / Миллетлик / Milletlik .............................................. 39
Профессия / Занаат / Zanaat ................................................................... 41
Образование / Ӱÿретим / Üüretim ......................................................... 45
Общественно-политическая жизнь / Ӂÿмнä хем политика öмÿрÿ /
Cümnä hem politika ömürü ...................................................................... 49
Числа. Количественные числительные / Сайылар. Топлама
сайылыклар / Sayılar. Toplama sayılıklar ............................................... 53
Порядковые числительные / Сыра сайылыклары / Sıra sayılıkları ..... 55
Собирательные числительные / Топлама сайылыклар / Toplama
sayılıklar ................................................................................................... 56
Разделительные числительные / Бöлмä сайылыклар /
Bölmä sayılıklar ....................................................................................... 56
Математические действия / Математика есаплары /
Matematika (h)esapları ............................................................................. 57
Деньги / Пара / Para ................................................................................ 58

182
Плата. Счëт / Öдек. Хесап / Ödek. Hesap .............................................. 59
Мера длины, площади, объëма и др. / Узуннук, алан (енгинник),
каплам öлчÿлери х. б. / Uzunnuk, alan (enginnik), kaplam
ölçüleri h. b. ............................................................................................. 60
Вес / Ÿк, аарлык / Ük, aarlık .................................................................. 63
Свойства натуры / Табеет чешитлии / Tabeet çeşitlii ........................... 64
Цвета / Ренклäр / Renklär ....................................................................... 69
Вкусовые ощущения / Датлар / Datlar .................................................. 70
Обозначение места и направления / Ер хем уур адламаклары
(нышаны) / Er hem uur adlamakları (nışanı) ........................................... 71
Оценка / Паа коймаа / Paa koymaa ........................................................ 72
Количество и степень / Сайы хем дереӂä адламаклары / Sayı hem
derecä adlamakları .................................................................................... 73
Уточнения / Аслылыклар (уйгуннуклар) /
Aslılıklar (uygunnuklar) ........................................................................... 73
Мера ëмкости / Кап öлчÿлери / Kap ölçüleri ......................................... 73
Температура / Температура / Temperatura ............................................ 74
Погода / Хава / Hava ............................................................................... 75
Явления природы / Табиат (натура) олайлары / Tabiat (natura)
olayları ...................................................................................................... 76
Время / Вакыт (заман) / Vakıt (zaman) .................................................. 78
День / Гÿн / Gün ...................................................................................... 81
Дни недели / Aфта гÿннери / (H)afta günneri ....................................... 82
Месяцы и времена года / Айлар хем йылын заманнары
(вакытлары) / Aylar hem yılın zamannarı (vakıtları) .............................. 83
Число / Сайы / Sayı ................................................................................. 85
Географические термины и названия / География терминнери
хем адлары / Geografiya terminneri hem adları ...................................... 86
Животные и птицы / Хайваннар хем кушлар /
Hayvannar hem kuşlar .............................................................................. 93
Деревья / Фиданнар / Fidannar .............................................................. 98
Путешествие / Гезинтилик / Gezintilik ............................................. 100-114
Разговор / Лафетмäк / Lafetmäk ............................................................. 100
Железная дорога / Демир йолу / Demir yolu ........................................ 101
Билетная касса / Билет кассасы / Bilet kasası ....................................... 104
На вокзале / Гарада / Garada .................................................................. 104
В поезде / Трендä / Trendä ..................................................................... 107
Самолëт / Учак / Uçak ............................................................................ 109
Автобус / Автобус / Avtobus .................................................................. 112

183
Для автомобилистов / Автомобилистлäр ичин /
Avtomobilistlär için ................................................................................ 115-119
Дорога / Йол / Yol ................................................................................... 115
Авария / Авария / Avariya ...................................................................... 116
Горючее / Йакыт (йакаӂак) / Yakıt (yakacak) ........................................ 116
Стоянка / Дурмак (дурум) ери / Durmak (durum) eri ............................ 116
Пароход / Геми / Gemi ............................................................................ 117
Гостиница / Конак еви / Konak evi ..................................................... 119-127
Поиски гостиницы / Конак (еви) аарамасы / Konak (evi) aaraması .... 119
Номер / Ода (номер) / Oda (nomer) ....................................................... 120
Обслуживание / Изметчилик / İzmetçilik .............................................. 122
Вечер / Авшам / Avşam ........................................................................... 124
Утро / Сабаа / Sabaa ................................................................................ 124
У дежурной / Баш изметкeрдä (изметчидä, сервиччидä) / Baş
izmetkerdä (izmetçidä, serviççidä) ........................................................... 125
Отъезд / Йолланмак (йола чекетмäк) / Yollanmak
(yola çeketmäk) ........................................................................................ 127
Город / Касаба / Kasaba ........................................................................ 127-141
Осмотр города / Касабайы сииретмäк (гöрмäк, гöзетмäк) /
Kasabayı siiretmäk (görmäk, gözetmäk) .................................................. 127
В церкви / Клиседä / Klisedä .................................................................. 131
Адрес. Место встречи / Адрес. Гöрÿшмäк (булушмак) ери / Adres.
Görüşmäk (buluşmak) eri ......................................................................... 131
На улице / Сокакта / Sokakta .................................................................. 133
Городской транспорт / Касаба транспорту / Kasaba transportu ........... 135
Почта. Телеграф. Телефон / Мензил (пошта) еви. Телеграф.
Телефон / Menzil (poşta) evi. Telegraf. Telefon ................................... 141-152
Почта / Мензил (пошта) еви / Menzil (poşta) evi .................................. 141
Телеграф / Телеграф / Telegraf ............................................................... 145
Телефон / Телефон / Telefon .................................................................. 146
Общественное питание / Кантина / Kantina .................................... 152-172
Общественное питание / Кантина / Kantina ......................................... 152
В ресторане / Ресторанда / Restoranda .................................................. 153
В кафе / Кафедä / Kafedä ........................................................................ 159
В буфете / Буфеттä / Bufettä ................................................................... 160
Столовый прибор / Софра такымы / Sofra takımı ................................ 161
Блюда / Имеклäр / İmeklär ..................................................................... 162
Мясные закуски (блюда) / Йааны мезелери (катыклары; имеклери)
/ Yaanı mezeleri (katıkları; imekleri) ........................................................ 163

184
Супы, борщи / Чорбалар, борчлар / Çorbalar, borçlar .......................... 163
Мясные блюда / Катыклар / Katıklar 164
Овощные и фруктовые блюда / Ешеллик хем мейвалар имеклери /
Eşillik hem meyva imekleri ...................................................................... 166
Молочные продукты и яично-молочные блюда / Сÿт маасуллары
хем йымырта-сÿт имеклери / Süt maasulları hem yımırta-süt
imekleri ..................................................................................................... 166
Мучные и крупяные блюда / Хамурдан хем булгурдан имеклäр /
Hamurdan hem bulgurdan imeklär ........................................................... 167
Напитки / Ичкилäр / İçkilär .................................................................... 169
Приправы и специи / Имäк кокулары (мÿрÿделäр) / İmäk kokuları
(mürüdelär) ............................................................................................... 171
Способ приготовления пищи / Имеклерин хазырланмасы /
İmeklerin hazırlanması ............................................................................. 172
Бытовое обслуживание / Изметчилик / İzmetçilik .......................... 172-181
В мужской парикмахерской / Бербер салонунда / Berber
salonunda .................................................................................................. 172
В дамской парикмахерской / Кадыналарын донатмак салонунда /
Kadınaların donatmak salonunda ............................................................. 175
В пошивочном ателье / Терзилик ательесиндä / Terzilik
atelyesindä ................................................................................................ 179
Содержание / Ичиндекилäp / İçindekilär .......................................... 182

185
ДЛЯ ЗАМЕТОК

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

186

Вам также может понравиться