Material Desenv. WEB
Material Desenv. WEB
br/proweb-gs0070-
ago-2023-grad-ead/)
1. Introdução
Boas-vindas! Você iniciará o estudo de . Neste mo-
mento, você será inserido no deslumbrante universo de tecnologias para de-
senvolvimento de aplicações para internet.
2. Informações da Disciplina
Ementa
Programação para internet é uma área em constante evolução devido ao
avanço das tecnologias e o surgimento de novos frameworks e para diversos
�ns. Para capacitar o professor da área de Computação a acompanhar essa
evolução, esta disciplina apresenta os fundamentos da programação para web,
abordando os seguintes tópicos: paradigmas de desenvolvimento de aplica-
ções para web; desenvolvimento de interface para web utilizando HTML/CSS;
programação do lado do cliente com JavaScript; programação do lado do ser-
vidor com a linguagem PHP; conexão com banco de dados MySQL para arma-
zenamento e recuperação de dados.
Objetivo Geral
Os alunos de terão condições de construir aplicações
para internet utilizando as principais tecnologias disponíveis atualmente.
Objetivos Especí�cos
• Estudar os principais aspectos teóricos da programação web, desde os
conceitos de sites estáticos e dinâmicos até as principais tecnologias pa-
ra desenvolvimento.
• Conhecer a linguagem de marcação HTML, que é essencial para constru-
ção de páginas web.
• Conhecer as folhas de estilo em cascata, que representam um padrão pa-
ra formatação de conteúdo na web.
• Conhecer a linguagem JavaScript, muito utilizada para programação do
lado do cliente.
• Conhecer a linguagem para web denominada PHP, explorando conceitos
introdutórios da linguagem até a interação com banco de dados. Esta é
considerada uma linguagem extremamente abrangente, atualmente em-
pregada em grande parte dos projetos de construção de aplicações pa-
ra web.
(https://md.claretiano.edu.br/proweb-gs0070-
ago-2023-grad-ead/)
Objetivos
• Conhecer os fundamentos da programação para web.
• Aprender sobre sites estáticos e dinâmicos.
• Instalar e con�gurar um ambiente para desenvolvimento web.
Conteúdos
• Sites estáticos e dinâmicos.
• Tecnologias para desenvolvimento web.
• Servidores web.
• Softwares necessários para a programação web.
Problematização
Quais são os principais conceitos de sites estáticos e dinâmicos? Quais são as
principais tecnologias utilizadas para o desenvolvimento web? O que são e pa-
ra que servem os servidores web? Quais são as principais ferramentas para a
programação web? Quais são os conceitos básicos da linguagem HTML?
Como formatar textos com HTML? Como adicionar imagens em um documen-
to HTML?
Bons estudos!
1. Introdução
Neste primeiro ciclo, você compreenderá sobre alguns conceitos teóricos que
envolvem a programação para web. Esses conceitos serão fundamentais ao
longo dos próximos ciclos, por isso, muita atenção às informações apresenta-
das. Além disso, você conhecerá todos os softwares que serão necessários pa-
ra o desenvolvimento dos programas ao longo deste material.
Vamos lá?
Para que uma página seja exibida no navegador (browser) do cliente, é neces-
sário fazer uma requisição ao servidor. Uma requisição é solicitada toda vez
que o usuário digita um endereço na barra de endereço do navegador e pressi-
ona <ENTER>, ou quando clica em um link para abrir outra página do site que
está visitando.
O Common Gateway Internet (CGI) foi a primeira tecnologia criada para pro-
gramação de sites dinâmicos. O CGI revolucionou a maneira como os usuários
utilizavam a internet, introduzindo o conceito de interatividade. Com base no
CGI, diversas tecnologias surgiram, e, atualmente, os programadores contam
com uma variedade de linguagens.
<head>
<title>Exemplo em ASP.NET</title>
</head>
<body>
<% Response.Write("<p> Olá Mundo </p>");
%>
</body>
</html>
A plataforma Java também permite a construção de páginas web com conteú-
do dinâmico. Para isso, a Sun Microsystems desenvolveu duas tecnologias:
Servletse JavaServer Pages (JSP).
<head>
<title>Exemplo em ASP.NET</title>
</head>
<body>
<% Response.Write("<p> Olá Mundo </p>");
%>
</body>
</html>
Outra tecnologia importante, que será o foco deste estudo, é o PHP. Esta é uma
linguagem de programação livre, interpretada e muito utilizada para constru-
ção de conteúdos dinâmicos. Suas principais características são a velocidade
e a portabilidade, uma vez que funciona independentemente da plataforma.
<html>
<head>
<title>Exemplo em PHP</title>
</head>
<body>
<?php
echo"<p>Olá Mundo</p>";
?>
</body>
</html>
Dessa forma, você pôde conhecer um pouco sobre as linguagens ASP, JSP e
PHP.
4. O que é necessário para programação web?
Para o desenvolvimento e a execução de aplicações web, é necessário que as
páginas sejam armazenadas em um servidor web.
Além disso, é necessária a instalação da linguagem PHP, que pode ser obtida
facilmente na internet, por meio do site disponível em: http://www.php.net/
(http://www.php.net/). Acesso em: 4 jun. 2012.
https://youtu.be/RqDdvtzK4oc
ago-2023-grad-ead/)
Objetivos
• Utilizar a linguagem de marcação HTML na criação de páginas para in-
ternet.
• Aplicar as folhas de estilo em cascata CSS na formatação da aparência
das páginas.
Conteúdos
• Linguagem de marcação HTML.
• Estrutura básica de um documento.
• Tags.
• Folhas de estilo em cascata.
• Tipos de seletores e formatação.
Problematização
O que é HTML? Como utilizar a linguagem de marcação na programação web?
Como aplicar a formatação de páginas web por meio da implementação de fo-
lhas de estilo em cascata? Quais são os principais fundamentos das folhas de
estilo em cascata? Quais são os principais seletores? Como aplicar uma forma-
tação por meio de folhas de estilo em cascata?
Bons estudos!
1. Introdução
Neste segundo ciclo, você aprenderá sobre a linguagem de marcação HTML e
como utilizar as tags para especi�cação de páginas web. Você conhecerá as
folhas de estilo em cascata e o seu potencial na formatação de conteúdo pa-
ra web.
Vamos lá!
2. Linguagem de marcação
Você sabe qual é o signi�cado de HTML? E para que serve uma linguagem de
marcação?
3. Projeto de um site
Ao projetar um site, você deverá estruturar a informação de forma que a nave-
gação seja a mais intuitiva possível, pois assim sua apresentação web terá
mais chance de sucesso, para tanto, deve-se levar em conta o tipo de informa-
ção e o público-alvo. Outro ponto importante é a atualização das informações,
para que o visitante não perca o interesse pelo conteúdo do site.
<html>
<head>
> </title>
<head>
<body>
</body>
</html>
De acordo com a W3C, um documento XHTML é formado por três partes prin-
cipais, denominadas:
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<p> Conteúdo da Página </p>
</body>
</html>
Elementos do XHTML
Para demonstrar alguns dos principais elementos do XHTML, e como estes
elementos podem ser utilizados para confecção de páginas web, a seguir apre-
sentamos alguns exemplos:
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<!-- CORPO DA PÁGINA ----------------- -->
<body>
<p> Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry.
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
It has survived not only five centuries, but also the leap into electronic t
remaining essentially unchanged. It was popularised in the 1960s with the re
of Letraset sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with d
publishing software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
<p> Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry.
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
It has survived not only five centuries, but also the leap into electronic t
remaining essentially unchanged. It was popularised in the 1960s with the re
of Letraset sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with d
publishing software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
head>
<!-- CORPO DA PÁGINA ----------------- -->
<body>
<h1> Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry.
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
<h2> Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry.
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
<h3> Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry.
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
<h4> Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry.
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
<h5> Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry.
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
<h6> Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry.
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<ol>
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
</ol>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<ol>
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
</ol>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<ol type="a">
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
</ol>
</body>
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<!-- CABEÇALHO DA PÁGINA ------------- -->
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<ol type="i">
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 150
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 150
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 150
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 150
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 150
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specim
</ol>
</body>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<ul>
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
<li>Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industr
Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since t
unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a typ
</ul>
</body>
A melhor forma para aprender a fazer páginas web é fazendo-as. Então, va-
mos a um exemplo mais complexo. Nele uma página web é construída com os
principais elementos disponíveis na linguagem HTML. Você pode notar a uti-
lização de parágrafos, títulos e listas.
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/
TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<h1>Título principal do texto </h1>
<p> Aqui você coloca o texto da sua página.
Para dividir os parágrafos, usa-se a tag <p>
</p>
<p>
Este é um novo parágrafo, o qual
pode ser formado por várias linhas.
</p>
<h2>Outro Título</h2>
<ul>
<li>Item 1 </li>
<li>Item 2 </li>
<li>Item 3 </li>
</ul>
</body>
</html>
Assim que o exemplo for salvo no editor de texto com a extensão .htm ou
.html, você poderá visualizá-lo em um browser e ver o resultado, como mostra
a Figura 8.
Figura 8 Exemplo de uma página HTML.
Notações especiais.
É possível ainda utilizar facilidades de acentuação (padrão do Windows, por
exemplo) em documentos HTML.
5. Tags de formatação
Você pode formatar os elementos de suas páginas usando tags de formatação
para alterar a fonte, o tamanho, o alinhamento dos elementos e outras caracte-
rísticas. As tags HTML podem conter atributos. No entanto, é importante des-
tacar que a formatação de páginas utilizando HTML é obsoleta, uma vez que a
W3C recomenda a formatação com as folhas de estilo em cascata.
Além disso, você verá no decorrer deste estudo que podemos alinhar também
�guras, tabelas, frames. Neste caso, sempre que você usar tag de fechamento,
esta deve corresponder à última tag de abertura não fechada, mesmo que você
esteja usando tags que não precisem de fechamento.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<h1> Alinhamento Padrão </h1>
<p>
Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. L
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s, when
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book.
survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesett
essentially unchanged. It was popularised in the 1960s with the release of L
sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publi
software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
</p>
<h1> Alinhamento Esquerda </h1>
<p align="left">
Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. L
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s, when
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book.
survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesett
essentially unchanged. It was popularised in the 1960s with the release of L
sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publi
software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
</p>
<h1> Alinhamento Centralizado </h1>
<p align="center">
Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. L
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s, when
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book.
survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesett
essentially unchanged. It was popularised in the 1960s with the release of L
sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publi
software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
</p>
<h1> Alinhamento Direita </h1>
<p align="right">
Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. L
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s, when
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book.
survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesett
essentially unchanged. It was popularised in the 1960s with the release of L
sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publi
software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
</p>
<h1> Alinhamento Justificado </h1>
<p align="justify">
Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. L
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s, when
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book.
survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesett
essentially unchanged. It was popularised in the 1960s with the release of L
sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publi
software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
</p>
</body>
</html>
O par de tags <font></ font > pode conter atributos de formatação para alinha-
mento (align), tipo de fonte (face), cores (color) e tamanho dos textos (size)
contidos.
Você pode especi�car vários valores no atributo (face). Na falta de uma fonte,
o browser formatará o texto de acordo com a próxima opção. O valor para o
atributo (color) pode ser especi�cado com o nome da cor (em inglês) ou então
com o valor hexadecimal que representa a cor. Para tanto, observe os exem-
plos na tabela de cores a seguir.
Tabela de cores
As cores em HTML devem ser especi�cadas no formato RGB (Red, Green,
Blue), em hexadecimal, ou com o nome da cor, em inglês. Quando utilizar o va-
lor hexadecimal da cor, por exemplo: “#FFFFFF”, será a cor branca.
Quadro de cores.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<font color="red" face="Arial Black">
<h1>Exemplo 01 </h1>
</font>
</html>
Ao escrever seus códigos, todos os espaços e os parágrafos que você iniciar se-
rão ignorados, caso você não use as tags que os representam.
O par de tags <pre></ pre >, utilizado para texto pré-formatado, faz com que to-
dos os espaços e parágrafos sejam respeitados. Com a pré-formatação, pode-se
controlar o espaçamento com a barra de espaço e colocar o texto em pratica-
mente qualquer lugar da página.
Apesar da vantagem dessa forma de alinhamento arbitrário, a tag < pre > mu-
da o tipo de caractere para uma fonte monoespaçada. O exemplo do Código 13
demonstra a utilização da tag <pre>.
1
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/
TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<h1>Parágrafo normal</h1>
<p>
Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. L
Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s, when
printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book.
survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesett
essentially unchanged. It was popularised in the 1960s with the release of L
sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publi
software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
</p>
<h1>Parágrafo com pré-formatação</h1>
<pre>
</html>
Figura 11 Resultado da visualização da página no navegador.
A seguir, veremos que uma fonte monoespaçada é aquela em que todos os ca-
racteres ocupam o mesmo espaço horizontal. Ao contrário da fonte proporcio-
nal, em que o ocupa menos espaço do que o , por exemplo.
<head>
<title>TAGS DE FORMATAÇÃO </title>
</head>
Apresentação
</font>
</h3>
<blockquote>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">
Este exemplo mostra como usar as principais <strong>
esteja com dificuldades, copie este exemplo no seu e
e salve-o com a extensão <b>.htm</b> ou <strong
página no seu navegador e depois mude o conteúdo des
que você achar conveniente. Se você ainda não começo
criar seu <em>site</em>.<br /> Aqui você pode coloca
com uma apresentação simples e em seguida...
cursos acadêmicos. Enfim... Você é o criador e pode
incrementar como quiser.
</font>
</p>
<p>
<font color="#00B789" size="2" face="Verdana"> <b> Você também pode
uma lista em sua página: </b></font>
</p>
</html>
6. Hyperlinks e âncoras
Os pontos que ligam esses hipertextos são chamados de hyperlinks, links ou
âncoras de hipertexto. A tag que indica a região a ser tratada como um hyper-
link é o par <a></a>. Dentro dessa tag, na forma de atributo, é colocada a refe-
rência ao arquivo ligado. A referência indica a URL do documento. Quando o
visitante clicar sobre o trecho realçado pela âncora de hipertexto, o arquivo li-
gado será requisitado ao servidor e mostrado na janela do navegador.
Para criar um link com uma página, você pode usar a seguinte sintaxe:
<a href=http://www.claretiano.edu.br/biblioteca/biblio.htm>Biblioteca</a>
O link desse exemplo, quando clicado, chamará o arquivo index.html, que deve
estar no mesmo diretório da página em que este link se encontra. Se o docu-
mento estiver em um subdiretório (nível abaixo), no qual está o arquivo que
contém o link, é preciso indicá-lo.
Você pode usar o atributo target para indicar como quer visualizar a página
direcionada pelo hyperlink.
Você já ouviu falar em inserir âncora? Para que serve esse comando?
Suponhamos que se trate de uma página extremamente longa, com vários ca-
pítulos. É trabalhoso e cansativo para o usuário que está vendo a página �car
“rolando” com o mouse. Portanto, você poderá fazer uma referência (âncora) a
qualquer parte do documento, facilitando assim a navegação.
Nesse caso, você pode criar um índice, usando âncoras para cada capítulo. A
âncora para um texto no mesmo documento �ca assim:
<a href="#Ref">Referências Bibliográficas</a>
Existe ainda um recurso com o qual é possível criar um item na página, que,
ao ser selecionado, abre uma janela, permitindo que se envie uma mensagem
eletrônica para um endereço especí�co. Para isso, utiliza-se mailto.
<a href="mailto:[email protected]">contato</a>
Dessa forma, ao clicar em contato, será aberta uma janela para o visitante en-
viar um e-mail para o endereço [email protected].
<head>
<title>HYPERLINKS E ÂNCORAS</title>
</head>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana, Arial, Helvetica,
sans-serif"><strong><a name="introducao"></a> 1. Introdução </strong>
</font>
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">A computação e
a <em>Internet </em>estão presentes em nosso cotidiano de fo
transparente. Ferramentas e linguagens de programação evolue
e os profissionais desta área são, de certa forma, obrigados
conhecimentos constantemente.
</font>
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">Nesta disciplina
de PROGRAMAÇÃO WEB é introduzida a linguagem HTML como
primeira forma de criação de ambientes num universo virtual.
um profissional de computação que não conheça HTML ...
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">...</font>
</p>
<p align="right"><a href="#topo">topo</a></p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana"><strong><a name
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">O objetivo desta
disciplina é oferecer formação básica na criação de ambiente
aprimorar e enriquecer os conhecimentos do(a) aluno(a) e pre
próximas disciplinas que abordarão este tema mais a fundo.
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">...</font>
</p>
<p align="right"><a href="#topo">topo</a></p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana"><strong><a name
Esperados</strong></font>
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">Espera-se que ao
fim desse curso, você esteja familiarizado(a) com a linguage
para avançar na construção de ambientes virtuais para as pró
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">Ah! Também não
se esqueça que seu trabalho final nesta disciplina será a en
</font>
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">Vamos lá...</font
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">...
aproveite esses exemplos para criar as páginas do seu
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">...</font>
</p>
<p align="right"><a href="#topo">topo</a></p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana, Arial">
<strong><a name="conclusao"></a>6. Conclusão</strong
</font>
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">...</font>
</p>
<p align="justify">
<font color="#000000" size="2" face="Verdana">...</font>
</p>
<p align="right"><a href="#topo">topo</a></p>
</blockquote>
</body>
</html>
Neste tópico, apresentamos como você deve criar hiperlinks e âncoras. A se-
guir, você aprenderá a inserir imagens no seu site para torná-lo mais interes-
sante.
7. Imagens
Você já reparou que imagens dão um toque especial a um site?
E já ouviu falar que uma imagem vale mais do que mil palavras?
Pois bem, uma imagem, quando usada corretamente, pode transmitir mais in-
formações do que várias linhas de um texto, na tentativa de explicar determi-
nado assunto. Para inserir uma imagem, você pode utilizar a tag <img> e seus
atributos.
É importante destacar que esse tipo de referência a uma imagem, em que é es-
peci�cado o caminho completo, não funciona adequadamente na prática. Para
isso, são indicados caminhos relativos, como apresentada a seguir.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean convallis ar
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipi
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, pe
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nas
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis lorem consectetu
</p>
<p align="center">
<img src="imagem.jpg" alt="descrição da imagem" />
</p>
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean convallis ar
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipi
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, pe
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nas
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis lorem consectetu
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean convallis ar
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipi
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, pe
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nas
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis lorem consectetu
</p>
<p align="justify">
<img src="imagem.jpg" alt="Imagem" align="right" />
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean convallis ar
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipi
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, pe
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nas
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis lorem consectetu
</p>
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean convallis ar
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipi
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, pe
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nas
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis lorem consectetu
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean convallis ar
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipi
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, pe
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nas
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis lorem consectetu
</p>
<p align="justify">
<img src="imagem.jpg" alt="Imagem" border="1" align="left" vspace="50"
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean convallis ar
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipi
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, pe
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nas
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis lorem consectetu
</p>
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean convallis ar
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipi
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, pe
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nas
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis lorem consectetu
</p>
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aenean convallis ar
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipi
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, pe
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nas
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis lorem consectetu
</p>
</body>
</html>
Você pode inserir uma imagem como fundo de página. Neste caso, o atributo
background da tag <BODY> indica o nome e o caminho da imagem que deseja
ter como fundo.
<body background="endereço da imagem no disco rígido" />
Procure usar imagens simples, com poucas variações de tons. Para �xar a
imagem de fundo, experimente usar a propriedade �xed.
As imagens podem ser links para arquivos dentro de um site. Para isso, faz-se
semelhante aos links de texto que você conhece, indicando o caminho para a
imagem que deverá ser aberta. Observe:
8. Tabelas
As tabelas foram os principais recursos utilizados para disposição de elemen-
tos em uma página. Hoje em dia, essa prática não é mais recomendada, uma
vez que pode trazer problemas relativos à acessibilidade.
As tabelas são compostas de linhas, dentro das quais são colocadas colunas,
ou células, como alguns preferem chamá-las. Dentro das colunas, você pode
colocar texto, imagens ou até mesmo outras tabelas. Uma tabela pode conter
várias linhas, e uma linha pode conter várias colunas.
Neste material, utilizaremos o termo coluna para especi�car uma coluna in-
teira (com várias células) e o termo célula para especi�car um ponto de inter-
secção entre uma linha e uma coluna.
A única diferença entre as tags <th> e <td> é que a tag <th> marca o texto con-
tido na célula com ênfase; já a tag <td> necessita da tag <b> para que o texto �-
que enfatizado. Essa ênfase é interpretada pelos navegadores como negrito.
Observe no exemplo, a seguir, como é construída uma tabela com duas linhas
e duas colunas.
<table>
<tr>
<td>célula 1</td>
<td>célula 2</td>
</tr>
<tr>
<td>célula 3</td>
<td>célula 4</td>
</tr>
</table>
Você se lembra do recurso de mesclar células do Word? Aquele com o qual vo-
cê pode selecionar duas células de uma tabela e expandi-las para uma única?
O exemplo seguinte mostra o atributo COLSPAN, o qual permite que você faça
isso em HTML.
<table>
<tr>
<td colspan=2>célula expandida</td>
</tr>
<tr>
<td>célula 2</td>
<td>célula 3</td>
</tr>
</table>
Você pode, também, de�nir vários outros atributos para controlar as dimen-
sões de toda a tabela, os espaços entre células e as margens dentro delas.
Além disso, é possível utilizar atributos de alinhamento, para alinhar os ele-
mentos, dentro da tabela, da mesma forma que um parágrafo comum.
A seguir, apresentaremos uma relação dos atributos que você poderá utilizar
para formatar tabelas, linhas ou colunas. Com alguns deles, você já está fami-
liarizado, uma vez que os estudou anteriormente. Aproveite para experimentar
como �ca mais agradável o aspecto visual do site ao usar esses atributos nas
tabelas.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<h1>Exemplo de borda 1</h1>
<table border="1">
<tr>
<td>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aen
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, c
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per co
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis partur
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis
</td>
<td>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aen
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, c
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per co
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis partur
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis
</td>
</td>
</table>
<h1>Exemplo de borda 2</h1>
<table border="5">
<tr>
<td>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aen
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, c
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per co
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis partur
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis
</td>
<td>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aen
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, c
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per co
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis partur
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis
</td>
</td>
</table>
<h1>Exemplo de borda 3</h1>
<table border="15">
<tr>
<td>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aen
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, c
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per co
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis partur
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis
</td>
<td>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aen
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, c
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per co
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis partur
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis
</td>
</td>
</table>
<h1>Exemplo de borda 4</h1>
<table border="30">
<tr>
<td>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aen
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, c
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per co
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis partur
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis
</td>
<td>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aen
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum dolor sit amet, c
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per co
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis partur
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate justo, in lobortis
</td>
</td>
</table>
</body>
</html>
O atributo cellpadding = “pixel” é usado para especi�car o espaço que deve ser
deixado entre as células de uma tabela. Também é usado na tag <table>. O
exemplo a seguir demonstra a utilização e o resultado da propriedade cellpad-
ding.
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/
TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="1" cellpadding="30" bgcolor="#E8E8E8">
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
</tr>
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="1" cellspacing="30" bgcolor="#E8E8E8">
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
</tr>
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="1">
<tr>
<td colspan="2" align="center">
<font face="Arial" color="red" size="+1">Mesclagem
de coluna</font>
</td>
</tr>
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" align="center">
<font face="Arial" color="red" size="+1">Mesclagem
de coluna</font>
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="1">
<tr>
<td rowspan="4" align="center">
<font face="Arial" color="red" size="+1">Mesclagem
linhas</font>
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
</tr>
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
</tr>
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
</tr>
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
Para incrementar um pouco mais o seu site, você poderá utilizar os atributos a
seguir:
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<h1>Largura da Tabela em Pixels</h1>
<table border="1" width="500px">
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
</tr>
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
</tr>
</table>
<h1>Largura da Tabela em Porcentagem</h1>
<table border="1" width="50%">
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
</tr>
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<h1>Alinhamento da Tabela - Esquerda</h1>
<table border="1" width="500px" align="left">
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
</tr>
</table>
<h1>Alinhamento da Tabela - Centralizado</h1>
<table border="1" width="500px" align="center">
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
</tr>
</table>
<h1>Alinhamento da Tabela - Direita</h1>
<table border="1" width="500px" align="right">
<tr>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
<td>Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever sin
when an unknown printer took a galley of type and scrambled
book.
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<h1>Alinhamento Vertical</h1>
<table border="1" width="100%">
<tr>
<td valign="top">Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy
since the 1500s, when an unknown printer took a galley of ty
a type specimen book.
</td>
<td valign="middle">Lorem Ipsum has been the industry’s standard dum
since the 1500s, when an unknown printer took a galley of ty
a type specimen book.
</td>
<td valign="bottom">Lorem Ipsum has been the industry’s standard dum
since the 1500s, when an unknown printer took a galley of ty
a type specimen book.
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
Este exemplo detalhado não aborda todas as opções para a criação de tabelas.
Sinta-se à vontade para fazer em suas páginas o que julgar mais conveniente.
O Código 29 demonstra o uso das tabelas na estruturação das páginas.
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/
TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<title>Tabelas</title>
</head>
</td>
</tr>
</table> <br /><br /><br /><
<table width="89%" border="0"
<tr>
<td width="25%"
<td width="25%"
<td width="25%"
<td><img alt
</tr>
</table>
</td>
</tr>
</table>
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="1" width="100%">
<tr>
<td colspan="2" align="center">
<font face="Verdana" size="+1">
Cabeçalho
</font>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="12%" align="center" valign="top">
<font face="Verdana" size="+1">
Menu
</font>
</td>
<td>
<font face="Verdana" size="+1">
Conteúdo
</font>
<font face="Verdana" size="-1">
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adip
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum d
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et m
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate jus
sodales tincidunt tincidunt. Donec ac massa
aptent taciti sociosqu ad litora torquent pe
Phasellus quam leo, accumsan quis porttitor
enim, ultricies in sagittis id, facilisis in
id molestie massa placerat.
</p>
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adip
eget lectus bibendum ultrices. Lorem ipsum d
elit. Class aptent taciti sociosqu ad litora
himenaeos. Cum sociis natoque penatibus et m
ridiculus mus. Proin imperdiet vulputate jus
sodales tincidunt tincidunt. Donec ac massa
aptent taciti sociosqu ad litora torquent pe
Phasellus quam leo, accumsan quis porttitor
enim, ultricies in sagittis id, facilisis in
id molestie massa placerat.
</p>
</font>
</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" align="center">
<font face="Verdana" size="+1">
Rodapé
</font>
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="0" cellpadding="10" width="100%">
<tr>
<td colspan="2" align="center" bgcolor="blue">
<font face="Verdana" size="+1" color="white">
Cabeçalho
</font>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="15%" align="center" valign="top" bgcolor="#CECECE"
<font face="Verdana" size="+1">
<p> <b>Menu</b> </p>
</font>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="0" cellpadding="10" width="100%">
<tr>
<td colspan="2" align="center" bgcolor="blue">
<font face="Verdana" size="+1" color="white">
Cabeçalho
</font>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="15%" align="center" valign="top" bgcolor="#CECECE"
<font face="Verdana" size="+1">
<p> <b>Menu</b> </p>
</font>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="0" cellpadding="10" width="100%">
<tr>
<td colspan="2" align="center" bgcolor="blue">
<font face="Verdana" size="+1" color="white">
Cabeçalho
</font>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="15%" align="center" valign="top" bgcolor="#CECECE"
<font face="Verdana" size="+1">
<p> <b>Menu</b> </p>
</font>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="0" width="100%" cellpadding="20" cellspacing="0">
<tr bgcolor="#000080">
<td colspan="7">
<font color="#FFFFFF" face="Arial Black">
<h1 align="center">
Título da Página
</h1>
</font>
</td>
</tr>
<tr bgcolor="#6495ED" align="center">
<td><a href="pagina1.html" alt="Visite a página 1">Página 1</
<td><a href="pagina2.html" alt="Visite a página 2">Página 2</
<td><a href="pagina3.html" alt="Visite a página 3">Página 3</
<td><a href="pagina4.html" alt="Visite a página 4">Página 4</
<td><a href="pagina5.html" alt="Visite a página 5">Página 5</
<td> </td>
<td><a href="inicio.html" alt="Visite a página inicial">Início
</tr>
<tr bgcolor="#E8E8E8">
<td colspan="7">
<h2>Conteúdo</h2>
<p align="justify">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing e
lacinia nec porta in, fringilla ut metus. Pellentesq
condimentum fermentum eu lorem. Etiam lacus mi, soda
ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum pr
vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat vo
consectetur. Sed dictum orci vehicula tortor vehicul
non diam dui, in posuere lectus. Aliquam arcu tortor
ac leo. Nullam non nisi id lorem sollicitudin hendre
sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac
quis ante mauris.
</p>
<p align="justify">
In eleifend egestas metus, a lacinia urna pretium ac
feugiat rhoncus. Integer nisl justo, lacinia eu tinc
Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus
Nullam id augue nunc, et vehicula elit. Donec mattis
ultrices adipiscing facilisis. Vivamus diam ante, su
semper eu odio. Suspendisse quis metus nisl, sit ame
orci eget ligula mollis gravida. Morbi lacinia diam
ligula malesuada odio tempor convallis eget at nisl.
Curabitur dignissim cursus nunc, in tempus justo cur
suscipit mi. Ut porttitor consectetur nulla, ut aliq
</p>
<p align="justify">
Nam placerat ultrices nibh nec condimentum. Aliquam
aliquam blandit dui commodo. Curabitur tellus lacus,
molestie eget augue. Aenean congue risus id lacus ve
neque, quis hendrerit justo. Nullam scelerisque mole
non mi varius ornare. Pellentesque mi tortor, sodale
eros. Donec et aliquet nibh. Nam mauris tortor, moll
arcu. Aliquam interdum tempor luctus. Vestibulum id
Nullam congue laoreet odio, non interdum sem element
elementum lobortis. Curabitur vulputate convallis an
congue rhoncus tortor a faucibus. Praesent tincidunt
sed justo et neque porttitor posuere in vel lacus. N
</p>
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<table border="0" width="100%" cellpadding="20" cellspacing="0">
<tr bgcolor="#000080">
<td colspan="7">
<font color="#FFFFFF" face="Arial Black">
<h1 align="center">
Título da Página
</h1>
</font>
</td>
</tr>
<tr bgcolor="#6495ED" align="center">
<td><a href="pagina1.html">Página 1</a>
< <td><a href="pagina2.html" alt="Visite a página 2"
</td>
<td><a href="pagina3.html" alt="Visite a página 3">Página 3</
<td><a href="pagina4.html" alt="Visite a página 4">Página 4</
<td><a href="pagina5.html" alt="Visite a página 5">Página 5</
<td> </td>
<td><a href="inicio.html" alt="Visite a página inicial">Início
</tr>
<tr bgcolor="#E8E8E8">
<td colspan="7">
<h2>Página 1</h2>
<p align="justify">
<img src="imagem.jpg" alt="imagem" width="120px"
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing e
lacinia nec porta in, fringilla ut metus. Pellentesq
condimentum fermentum eu lorem. Etiam lacus mi, soda
ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum pr
vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat vo
consectetur. Sed dictum orci vehicula tortor vehicul
non diam dui, in posuere lectus. Aliquam arcu tortor
ac leo. Nullam non nisi id lorem sollicitudin hendre
sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac
quis ante mauris.
</p>
<ol>
<li>Nullam non nisi id lorem sollicitudin hendrerit.
<li>Nullam non nisi id lorem sollicitudin hendrerit.
<li>Nullam non nisi id lorem sollicitudin hendrerit.
<li>Nullam non nisi id lorem sollicitudin hendrerit.
<li>Nullam non nisi id lorem sollicitudin hendrerit.
</ol>
<p align="justify">
Nam placerat ultrices nibh nec condimentum. Aliquam
aliquam blandit dui commodo. Curabitur tellus lacus,
molestie eget augue. Aenean congue risus id lacus ve
neque, quis hendrerit justo. Nullam scelerisque mole
non mi varius ornare. Pellentesque mi tortor, sodale
eros. Donec et aliquet nibh. Nam mauris tortor, moll
arcu. Aliquam interdum tempor luctus. Vestibulum id
Nullam congue laoreet odio, non interdum sem element
elementum lobortis. Curabitur vulputate convallis an
congue rhoncus tortor a faucibus. Praesent tincidunt
sed justo et neque porttitor posuere in vel lacus. N
</p>
</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
9. Formulários
Durante seus estudos, você aprendeu que arquivos HTML são formados por
tags. Um formulário HTML pode conter diversas tags com atributos.
O principal par de tags em um formulário é <form></ form >, tudo o que estiver
entre elas fará parte do formulário.
Para envio de dados (nome, endereço, telefone etc.) ao servidor, é preciso utili-
zar o protocolo HTTP (HyperText Transfer Protocol, ou Protocolo de
Transferência de Arquivos de Hipertexto), que é utilizado por sites para o trá-
fego de informações pela web. O protocolo HTTP provê dois métodos para o
envio dos dados: GET ou POST.
Método GET
O método GET envia as informações por meio da URL (Uniform Resource
Locator – endereços na internet) e pode ser utilizado por meio de um hiper-
link ou de formulários HTML. Você já deve ter observado, ao navegar por al-
gum site, que na barra de endereços aparece o endereço do site seguido por
uma interrogação (?) que separa o nome da página da lista de variáveis. Sinais
de & – “E comercial” separam variáveis.
http://www.terra.com.br/culinaria?id=meia_lua_de_nozes
Esta requisição do exemplo anterior solicita uma página passando como refe-
rência um identi�cador “meia_lua_de_nozes”.
Método POST
Se utilizasse o método POST para solicitar a receita “meia_lua_de_nozes”, não
seria possível visualizar na barra de títulos o exemplo anterior, pois os dados
seriam passados como o conteúdo de um formulário, e o usuário não poderia
observar “id=meia_lua_de_nozes”. No método GET as informações fazem par-
te da URL, todos os dados podem ser vistos pelo usuário, podendo ser extre-
mamente perigoso quando informações sigilosas estão envolvidas (senha, por
exemplo). Neste caso, o melhor é utilizar o método POST para enviar este tipo
de informações.
Caso tenha �cado com alguma dúvida em relação aos métodos GET e POST,
não se preocupe, pois você poderá entender melhor a diferença entre eles
quando voltarmos a tratar deste assunto no decorrer do estudo deste material.
Elementos de um formulário.
Observe o Código 36, que mostra um formulário com as suas principais tags.
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<title> EXEMPLO DE FORMULÁRIO </title>
</head>
<body>
<form action="insere_dados.php" method="POST" name="exemplo1">
<table border="1" bordercolor="#111111" width="80%" align="center">
<tr>
<td>
<table width="100%" cellpadding="1" cellspacing="1">
<tr>
<td>
<font color="#CE6700" face="Verdana " size="2">
<p align="center"><b>FORMULÁRIO DE CONTATO</b></
</font>
</td>
</tr>
</table>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<table width="718" cellpadding="1" cellspacing="1" height="522">
<tr>
<td height="21" width="158"> </td>
<td height="21" width="546"> </td>
</tr>
<tr>
<td width="158" height="25">
<p align="right"><b>
<font color="#CE6700" face="Verdana" size="1"
</b></p>
</td>
<td width="546" height="25"><input type="text" name="Nome"
maxlength="50">
</td>
</tr>
<tr>
<td width="158" height="25">
<p align="right"><b>
<font color="#CE6700" face="Verdana" size="1"
Senha: </font>
</b></p>
</td>
<td width="546" height="25"><input type="password" name=
maxlength="8" class=></td>
</tr>
<tr>
<td width="158" height="28">
<p align="right"><b>
<font color="#CE6700" face="Verdana" size="1"
Seleção: </font>
</b></p>
</td>
<td width="546" height="28">
<table width="100%">
<tr>
<td width="16%" align="center">
<input type="checkbox" name="preferencia1"
<font face="Verdana" size="2">C++</font>
</td>
<td width="16%" align="center">
<input type="checkbox" name="preferencia2"
<font face="Verdana" size="2">PHP</font>
</td>
<td width="16%" align="center">
<input type="checkbox" name="preferencia3"
<font face="Verdana" size="2">Delphi</font
</td>
<td width="20%" align="center">
<input type="checkbox" name="preferencia4"
<font face="Verdana" size="2">Visual Basic
</td>
<td width="16%" align="center">
<input type="checkbox" name="preferencia5"
<font face="Verdana" size="2">Assembly</
</td>
<td width="16%" align="center">
<input type="checkbox" name="preferencia6"
<font face="Verdana" size="2">Java</font
</td>
</tr>
</table>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<p align="right"><b>
<font color="#CE6700" face="Verdana" 88 size
89
Opção: </font>
</b></p>
</td>
<td>
<table width="100%">
<tr>
<td width="16%" align="center">
<input type="radio" name="preferencia" value
<font face="Verdana" size="2">C++</font>
<td width="16%" align="center">
<input type="radio" name="preferencia" value
<font face="Verdana" size="2">PHP</font>
<td width="16%" align="center">
<input type="radio" name="preferencia" value
<font face="Verdana" size="2">Delphi</font
<td width="20%" align="center">
<input type="radio" name="preferencia" value
<font face="Verdana" size="2">Visual Basic
<td width="16%" align="center">
<input type="radio" name="preferencia" value
<font face="Verdana" size="2">Assembly</
<td width="16%" align="center">
<input type="radio" name="preferencia" value
<font face="Verdana" size="2">Java</font
</tr>
</table>
</tr>
<tr>
<td width="158" valign="top" height="192">
<p align="right"><b>
<font color="#CE6700" face="Verdana" size="1"
para múltiplas escolhas: </font
</b></p>
</td>
<td width="546" height="192">
<select name="D1" size="10" multiple>
<option value="bcb">C++Builder</option>
<option selected value="php">PHP</option>
<option value="delphi">Delphi</option>
<option value="vb">Visual Vasic</option>
<option value="asm">Assembly</option>
<option value="java">Java</option>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="158" height="28">
<p align="right"><b>
<font color="#CE6700" face="Verdana" size="1"
para escolha única: </font>
</b></p>
</td>
<td width="546" height="28">
<select name="cursos">
<option value="bcb">C++Builder</option>
<option selected value="php">PHP</option>
<option value="delphi">Delphi</option>
<option value="vb">Visual Vasic</option>
<option value="asm">Assembly</option>
<option value="java">Java</option>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td width="158" valign="top" height="119">
<p align="right"><b>
<font color="#CE6700" face="Verdana" size="1"
extenso:</font>
</b><b>
<font color="#CE6700" face="Verdana" size="1"
</font>
</b></p>
</td>
<td width="546" height="119"> <textarea name="opniao"
cols="40">Digite aqui sua msg...</textarea></td>
</tr>
<tr>
<td width="158" height="27"> </td>
<td width="546" height="27">
<div align="center">
<input name="Submit" type="submit" class="botao"
</div>
</td>
</tr>
</table>
</td>
</tr>
</table>
</form>
</body>
</html>
Este padrão tem como principal vantagem a organização das páginas web,
uma vez que permite a separação do conteúdo da página (XHTML) da aparên-
cia (CSS).
Quando construímos páginas web sem a utilização das CSS, tanto a formata-
ção do documento quanto a de�nição da formatação são realizadas em um
único arquivo, como, por exemplo: minhapagina.html.
Com os estilos em cascata, é possível separar as informações de aparência do
conteúdo da página. Assim, podemos criar uma página com todo o conteúdo a
ser apresentado (minhapagina.html), e, também, um arquivo contendo os esti-
los que de�nem a aparência da página, por exemplo, estilo.css.
seletor{
propriedade1: valor1;
propriedade2: valor2;
.
.
.
propriedadeN: valorN;
}
Podemos utilizar estes seletores no interior dos arquivos HTML, sendo tal
abordagem conhecida como .
A regra principal para utilização desse tipo de seletor é codi�car todo o con-
teúdo de formatação dentro do bloco <head> e </head>. No entanto, para essa
de�nição, é necessário especi�car os estilos em cascata para cada página
HTML do site.
img {
margin: 20px;
}
img.borda1 {
border-style: dotted;
border-width: 4px;
border-color: #FF0000;
}
img.borda2 {
border-left-style: dashed;
border-right-style: dashed;
border-top-style: double;
border-bottom-style: double;
border-width: 4px;
border-color: #FF0000;
}
img.borda3 {
border-style: groove;
border-width: 20px;
border-color: #FF0000;
}
img.borda4 {
background-color: #0000FF;
border-style: ridge;
border-width: 20px;
border-color: #FF0000;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Borda em imagens</h1>
<img class="borda1" src="imagem3.jpg" alt="imagem" />
<img class="borda2" src="imagem3.jpg" alt="imagem" />
<img class="borda3" src="imagem3.jpg" alt="imagem" />
<img class="borda4" src="imagem3.jpg" alt="imagem" />
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.espacamento1 {
padding-top: 20px;
padding-right: 50px;
padding-bottom: 30px;
padding-left: 40px;
}
p.espacamento2 {
background-color: #0000FF;
color: #FFFFFF;
padding: 20px 30px;
}
p.espacamento3 {
border: dashed 3px #FF0000;
background-color: #0000FF;
color: #FFFFFF;
padding: 30px 50px;
}
</style>
</head>
<body>
<p class="espacamento1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut.
</p>
<p class="espacamento2">
In pellentesque nibh id sapien gravida facilisis. Sed augue tellus, ultricies non co
lectus. Aliquam sed lectus non ante interdum ultrices. Vestibulum ante ipsum primis
ultrices posuere cubilia Curae; Aliquam blandit adipiscing odio, non feugiat nisl ve
tincidunt augue. Fusce at sodales odio. Fusce fermentum diam ac velit sodales rutrum
nunc, a semper nibh dignissim ut. Sed sit amet justo nulla, quis iaculis enim. Nunc
luctus.
</p>
<p class="espacamento3">
Ut sed nunc et orci mollis consequat vel nec mauris. Cras vel faucibus justo. Vivamu
turpis, sit amet lacinia velit posuere quis. Cras eu augue sapien. Nullam diam nisl,
convallis et velit. Donec ornare dapibus ligula, aliquam scelerisque leo condimentum
sapien ac aliquet. Nunc dapibus, nisi vitae egestas mattis, mauris ipsum aliquam lor
augue. Etiam ut ante vel nisl mollis scelerisque. Donec lacus leo, tempor sed accums
in urna lorem, vitae pellentesque augue.
</p>
</body>
</html>
p { color: blue; }
Também é possível de�nir seletores CSS ao longo do arquivo HTML, sendo tal
abordagem conhecida como . Para isso, é utilizada a propri-
edade , disponível em todas as tags do HTML. Entretanto, é importante
observar que essa abordagem di�culta a manutenção do código.
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
</head>
<body>
<p style="color: blue;">
Este parágrafo tem fonte azul definida através de um estilo em cascata
</p>
</body>
</html>
Resumindo, você pode de�nir estilos em cascata por meio dos seletores, os
quais são especi�cados de três maneiras: interna, externa e inline.
h1 { color: red; }
Como resultado, todas as tags <h1> presentes na página web serão formatadas
com a cor vermelha.
h1 { color: red; }
h2 { color: red; }
h3 { color: red; }
Simpli�cando, temos:
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.formato2 {
color: red;
}
</style>
</head>
<body>
<p class="formato1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="formato2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
Seletor id
As formatações dos estilos em cascata também podem ser associadas por
meio dos seletores do tipo . Em termos práticos, esse tipo de seletor tem as
mesmas características que os seletores do tipo . No entanto, em geral,
esse seletor é utilizado para especi�car formatações relativas à estrutura do
documento.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
#formato2 {
color: red;
margin-top: 200px;
}
</style>
</head>
<body>
<p id="formato1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p id="formato2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
O resultado pode ser visualizado na Figura 36.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
h1 {
background-color: #000000;
color: #FFFFFF;
}
p {
background-color: #FFFF99;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet convallis consectetur. Sed dictum orci vehic
vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui, in posuere lectus. Aliquam arcu tort
venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem sollicitudin hendrerit.</h1>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</head>
<body>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.imagemfundo {
background-image: url('imagem2.png');
}
</style>
</head>
<body>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="imagemfundo">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
Você deve ter notado que as imagens colocadas no background dos elementos
são repetidas automaticamente. No entanto, o padrão de repetição das ima-
gens pode ser controlado por meio da propriedade background-repeat. Os
exemplos a seguir demonstram as possíveis con�gurações da propriedade
background-repeat:
Repeat-x – repetição no eixo x
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
Caso não seja de�nido o padrão de repetição, a imagem de fundo será repetida
nos eixos X e Y.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
A seguir, você poderá visualizar a saída para o Código 47. Observe a localiza-
ção da imagem.
Figura 43 Resultado da visualização da página no navegador.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
As formatações de tipo de letra são empregadas nas tags utilizadas para apre-
sentação de conteúdo textual, como, por exemplo: <p>, <h1> etc. Estas proprie-
dades são indicadas para substituir a tag <font> e diversas formatações po-
dem ser de�nidas.
Observe o Quadro 6.
font-size
· Tamanho em porcentagem: font-size: 150%;
Assim, caso o navegador não encontre a fonte Times New Roman, ele tentará
encontrar a fonte Times, e por �m, caso não encontre a Times, o navegador
utilizará a fonte serif.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
h1.titulo1 {
font-family: "Arial Black";
}
h2.titulo2 {
font-family: "Arial";
}
p.fonte1 {
font-family: "Times New Roman";
}
p.fonte2 {
font-family: "Georgia";
}
p.fonte3 {
font-family: "Verdana";
}
p.fonte4 {
font-family: "Courier New";
}
p.fonte5 {
font-family: "Lucida Console";
}
</style>
</head>
<body>
<h1 class="titulo1">Título 1</h1>
<p class="fonte1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2 class="titulo2">Título 2</h2>
<p class="fonte2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="fonte3">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="fonte4">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="fonte5">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
As Figuras 46 e 47 demonstram a execução do Código 51. Observe:
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.tamanho1 {
font-size: 16px;
}
p.tamanho2 {
font-size: 24px;
}
p.tamanho3 {
font-size: 36px;
}
p.tamanho4 {
font-size: 100%;
}
p.tamanho5 {
font-size: 150%;
}
p.tamanho6 {
font-size: 200%;
}
p.tamanho7 {
font-size: 1em;
}
p.tamanho8 {
font-size: 1.3em;
}
p.tamanho9 {
font-size: 2.2em;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Tamanho da fonte em pixels</h1>
<h2>16 pixels (padrão)</h2>
<p class="tamanho1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2>24 pixels</h2>
<p class="tamanho2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2>36 pixels</h2>
<p class="tamanho3">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h1>Tamanho da fonte em porcentagem</h1>
<h2>100% (padrão)</h2>
<p class="tamanho4">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2>150%</h2>
<p class="tamanho5">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2>200%</h2>
<p class="tamanho6">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h1>Tamanho da fonte em <i>em</i></h1>
<h2>1 em (padrão)</h2>
<p class="tamanho7">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2>1.3 em</h2>
<p class="tamanho8">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2>2.2 em</h2>
<p class="tamanho9">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.estilo1 {
font-style: normal;
}
p.estilo2 {
font-style: italic;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Texto normal</h1>
<p class="estilo1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h1>Texto itálico</h1>
<p class="estilo2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.estilo1 {
font-weight: normal;
}
p.estilo2 {
font-weight: bold;
}
p.estilo3 {
font-weight: bolder;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Texto normal</h1>
<p class="estilo1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h1>Texto negrito (bold)</h1>
<p class="estilo2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h1>Texto mais negrito (bolder)</h1>
<p class="estilo3">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
Formatação de texto
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.cor1 {
color: blue;
}
p.cor2 {
color: rgb(255, 0, 0);
}
p.cor3 {
color: #00FF00;
}
p.cor4 {
background-color: #FF0000;
color: #FFFFFF;
}
</style>
</head>
<body>
<h1 class="cor1">Manipulação de cores</h1>
<p class="cor1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="cor2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="cor3">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="cor4">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.espacamento2 {
letter-spacing: 0.2em;
}
p.espacamento3 {
letter-spacing: 1.0cm;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Espaçamento entre caracteres</h1>
<p class="espacamento1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor,
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibend
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam im
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non d
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lo
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla,
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="espacamento2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor,
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibend
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam im
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non d
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lo
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla,
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="espacamento3">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor,
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibend
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam im
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non d
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lo
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla,
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.espacamento2 {
word-spacing: 2.2em;
}
p.espacamento3 {
word-spacing: 3cm;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Espaçamento entre palavras</h1>
<p class="espacamento1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="espacamento2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="espacamento3">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.alinhamento2,
h2.alinhamento2 {
text-align: center;
}
p.alinhamento3,
h2.alinhamento3 {
text-align: right;
}
p.alinhamento4,
h2.alinhamento4 {
text-align: justify;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Alinhamento das Informações</h1>
<h2 class="alinhamento1">Esquerda</h2>
<p class="alinhamento1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2 class="alinhamento2">Centralizado</h2>
<p class="alinhamento2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2 class="alinhamento3">Direita</h2>
<p class="alinhamento3">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<h2 class="alinhamento4">Justificado</h2>
<p class="alinhamento4">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.centralizado {
text-align: center;
}
p.direita {
text-align: right;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Alinhamento de Imagens</h1>
<p class="esquerda">
<img src="imagem3.jpg" alt="imagem" />
</p>
<p class="centralizado">
<img src="imagem3.jpg" alt="imagem" />
</p>
<p class="direita">
<img src="imagem3.jpg" alt="imagem" />
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.espacamento_um_e_meio {
line-height: 150%;
}
p.espacamentoduplo {
line-height: 200%;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Espaçamento entre linhas</h1>
<p class="espacamentosimples">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="espacamento_um_e_meio">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="espacamentoduplo">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.sublinhadosuperior {
text-decoration: overline;
}
p.tachado {
text-decoration: line-through;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Espaçamento entre linhas</h1>
<p class="sublinhado">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="sublinhadosuperior">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="tachado">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.identacao2 {
text-align: justify;
text-indent: 100px;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Indentação do texto</h1>
<p class="identacao1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="identacao2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
A Figura 61 apresenta o resultado da visualização da página no navegador.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.capitalizado {
text-transform: capitalize;
}
p.maiusculas {
text-transform: uppercase;
}
p.minusculas {
text-transform: lowercase;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Transformação do texto</h1>
<p class="capitalizado">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="maiusculas">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
<p class="minusculas">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi lacus tortor, lacinia
metus. Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Etiam
scelerisque mollis, eleifend ac eros. Curabitur dignissim, erat vitae bibendum preti
magna, vitae dignissim mauris eros at quam. Aliquam erat volutpat. Nullam imperdiet
dictum orci vehicula tortor vehicula vulputate ut ut velit. Vestibulum non diam dui,
arcu tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem soll
Curabitur bibendum, dui ac sagittis consequat, nisi erat consectetur nulla, ac dictu
Nulla quis ante mauris.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
td.topo {
vertical-align: top;
}
td.centro {
vertical-align: middle;
}
td.inferior {
vertical-align: bottom;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Alinhamento Vertical</h1>
<table border="1" width="100%" height="500px">
<tr>
<td class="topo">Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu
dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem sollicitu
</td>
<td class="centro">Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum
tortor, dapibus ac volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem s
</td>
<td class="inferior">
Pellentesque id orci eget enim sodales condimentum fermentum eu lorem. Aliqu
volutpat ut, venenatis ac leo. Nullam non nisi id lorem sollicitudin hendrer
</td>
</tr>
</table </body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.normal {
white-space: normal;
}
p.predefinido {
white-space: pre;
}
p.semquebralinha {
white-space: nowrap;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Espaços em Branco</h1>
<p class="normal">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut. Phasellus rhoncus sapien sit amet est lacinia
Etiam diam risus, vulputate nec consequat a, condimentum vel turpis. Donec mi lacus,
volutpat quis lectus. Nam id felis in elit commodo lacinia. Ut mi ante, congue vel l
mi. Morbi ac bibendum justo. Aliquam erat volutpat.
</p>
<p class="predefinido">
Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur
ridiculus mus. Proin blandit facilisis dolor, ut fermentum augue lacinia eget. In
nec lorem eu turpis dictum congue eget vitae est. Suspendisse commodo est sed augue
molestie nec viverra ante egestas. Nam dapibus nisl sit amet tellus pulvinar pulvina
Vivamus volutpat, ipsum ac scelerisque ultricies, nibh ligula pulvinar mauris, vel p
erat eget sapien. Sed hendrerit sem at neque commodo nec sagittis neque sollicitudin
vitae elit vitae dui fringilla feugiat. Nulla turpis ante, luctus ac hendrerit in, d
</p>
<p class="semquebralinha">
Ut sed nunc et orci mollis consequat vel nec mauris. Cras vel faucibus justo. Vivamu
turpis, sit amet lacinia velit posuere quis. Cras eu augue sapien. Nullam diam nisl,
convallis et velit. Donec ornare dapibus ligula, aliquam scelerisque leo condimentum
sapien ac aliquet. Nunc dapibus, nisi vitae egestas mattis, mauris ipsum aliquam lor
augue. Etiam ut ante vel nisl mollis scelerisque. Donec lacus leo, tempor sed accums
in urna lorem, vitae pellentesque augue. Nulla hendrerit, velit pharetra adipiscing
est, ac facilisis odio quam a nibh. Sed non felis vel nisi porttitor laoreet. Nullam
posuere. Aliquam quam velit, bibendum vel luctus eu, porttitor sed dolor
</p>
</body>
</html>
Margens
Os estilos em cascata também permitem a de�nição da distância entre os ele-
mentos da página. Essa especi�cação é realizada por meio das margens, as
quais possuem as seguintes propriedades:
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.margemesquerda {
margin-left: 100px;
}
h1.margemesquerda {
margin-left: 250px;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Margens</h1>
<h1 class="margemesquerda">Lorem ipsum dolor adipiscing elit.</h1>
<p class="margemesquerda">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut. Phasellus rhoncus sapien sit amet est lacinia
Etiam diam risus, vulputate nec consequat a, condimentum vel turpis. Donec mi lacus,
volutpat quis lectus. Nam id felis in elit commodo lacinia. Ut mi ante, congue vel l
mi. Morbi ac bibendum justo. Aliquam erat volutpat.
</p>
<p>
Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur
ridiculus mus. Proin blandit facilisis dolor, ut fermentum augue lacinia eget. In
nec lorem eu turpis dictum congue eget vitae est. Suspendisse commodo est sed augue
molestie nec viverra ante egestas. Nam dapibus nisl sit amet tellus pulvinar pulvina
Vivamus volutpat, ipsum ac scelerisque ultricies, nibh ligula pulvinar mauris, vel p
erat eget sapien. Sed hendrerit sem at neque commodo nec sagittis neque sollicitudin
vitae elit vitae dui fringilla feugiat. Nulla turpis ante, luctus ac hendrerit in, d
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.margem1 {
background-color: #0000FF;
color: #FFFFFF;
margin-left: 50px;
margin-right: 30px;
}
p.margem2 {
background-color: #FF0000;
color: #FFFFFF;
margin-left: 120px;
margin-right: 120px;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Margens</h1>
<p class="margem1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut. Phasellus rhoncus sapien sit amet est lacinia
Etiam diam risus, vulputate nec consequat a, condimentum vel turpis. Donec mi lacus,
volutpat quis lectus. Nam id felis in elit commodo lacinia. Ut mi ante, congue vel l
mi. Morbi ac bibendum justo. Aliquam erat volutpat.
</p>
<p class="margem2">
Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur
ridiculus mus. Proin blandit facilisis dolor, ut fermentum augue lacinia eget. In
nec lorem eu turpis dictum congue eget vitae est. Suspendisse commodo est sed augue
molestie nec viverra ante egestas. Nam dapibus nisl sit amet tellus pulvinar pulvina
Vivamus volutpat, ipsum ac scelerisque ultricies, nibh ligula pulvinar mauris, vel p
erat eget sapien. Sed hendrerit sem at neque commodo nec sagittis neque sollicitudin
vitae elit vitae dui fringilla feugiat. Nulla turpis ante, luctus ac hendrerit in, d
</p>
</body>
</html>
Note que, no exemplo anterior, existe uma distância prede�nida entre os pará-
grafos. Essa distância é especi�cada automaticamente (por padrão) pelo nave-
gador. No entanto, é possível con�gurar essa distância conforme desejado.
Além disso, caso seja necessário, é possível removê-la. Para tanto, basta mani-
pularmos a margem superior e a inferior dos elementos. O Código 68 demons-
tra essa con�guração, e o resultado pode ser visualizado na Figura 67.
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.margem1 {
background-color: #0000FF;
color: #FFFFFF;
margin-left: 50px;
margin-right: 30px;
margin-bottom: 0px;
}
p.margem2 {
background-color: #FF0000;
color: #FFFFFF;
margin-left: 120px;
margin-right: 120px;
margin-top: 0px;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Margens</h1>
<p class="margem1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut. Phasellus rhoncus sapien sit amet est lacinia
Etiam diam risus, vulputate nec consequat a, condimentum vel turpis. Donec mi lacus,
volutpat quis lectus. Nam id felis in elit commodo lacinia. Ut mi ante, congue vel l
mi. Morbi ac bibendum justo. Aliquam erat volutpat.
</p>
<p class="margem2">
Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur
ridiculus mus. Proin blandit facilisis dolor, ut fermentum augue lacinia eget. In
nec lorem eu turpis dictum congue eget vitae est. Suspendisse commodo est sed augue
molestie nec viverra ante egestas. Nam dapibus nisl sit amet tellus pulvinar pulvina
Vivamus volutpat, ipsum ac scelerisque ultricies, nibh ligula pulvinar mauris, vel p
erat eget sapien. Sed hendrerit sem at neque commodo nec sagittis neque sollicitudin
vitae elit vitae dui fringilla feugiat. Nulla turpis ante, luctus ac hendrerit in, d
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.margem1 {
background-color: #CCCCCC;
margin-left: 100px;
margin-right: 100px;
margin-top: 50px;
margin-bottom: 50px;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Margens</h1>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut. Phasellus rhoncus sapien sit amet est lacinia
</p>
<p class="margem1">
Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur
ridiculus mus. Proin blandit facilisis dolor, ut fermentum augue lacinia eget. In
nec lorem eu turpis dictum congue eget vitae est. Suspendisse commodo est sed augue
molestie nec viverra ante egestas. Nam dapibus nisl sit amet tellus pulvinar pulvina
Vivamus volutpat, ipsum ac scelerisque ultricies, nibh ligula pulvinar mauris, vel p
erat eget sapien. Sed hendrerit sem at neque commodo nec sagittis neque sollicitudin
vitae elit vitae dui fringilla feugiat. Nulla turpis ante, luctus ac hendrerit in, d
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut. Phasellus rhoncus sapien sit amet est lacinia
</p>
</body>
</html>
Bordas
Diversos elementos do HTML permitem a de�nição das bordas. Para tanto, os
estilos em cascata possuem um conjunto de propriedades que podem ser utili-
zadas. Veja no Quadro 9.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
h1.borda3d {
background-color: #FF0000;
border-style: groove;
border-width: 16px;
border-color: #FF0000;
color: #FFFFFF;
}
p.bordapontilhada {
border-style: dotted;
border-width: 4px;
border-color: #FF0000;
color: #0000FF;
}
p.bordatracejada {
border-style: dashed;
border-width: 4px;
border-color: #FF0000;
color: #0000FF;
}
p.bordasolida {
border-style: solid;
border-width: 4px;
border-color: #FF0000;
color: #0000FF;
}
p.bordadupla {
border-style: double;
border-width: 8px;
border-color: #FF0000;
color: #0000FF;
}
p.borda3Dgroove {
border-style: groove;
border-width: 8px;
border-color: #FF0000;
color: #0000FF;
}
p.borda3Dridge {
border-style: ridge;
border-width: 8px;
border-color: #FF0000;
color: #0000FF;
}
p.borda3Dinset {
border-style: inset;
border-width: 8px;
border-color: #FF0000;
color: #0000FF;
}
p.borda3Doutset {
border-style: outset;
border-width: 8px;
border-color: #FF0000;
color: #0000FF;
}
</style>
</head>
<body>
<h1 class="borda3d">Estilos da propriedade borda</h1>
<p class="bordapontilhada">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus.
</p>
<p class="bordatracejada">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus.
</p>
<p class="bordasolida">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus.
</p>
<p class="bordadupla">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus.
</p>
<p class="borda3Dgroove">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus.
</p>
<p class="borda3Dridge">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus.
</p>
<p class="borda3Dinset">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus.
</p>
<p class="borda3Doutset">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus.
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
img {
margin: 20px;
}
img.borda1 {
border-style: dotted;
border-width: 4px;
border-color: #FF0000;
}
img.borda2 {
border-left-style: dashed;
border-right-style: dashed;
border-top-style: double;
border-bottom-style: double;
border-width: 4px;
border-color: #FF0000;
}
img.borda3 {
border-style: groove;
border-width: 20px;
border-color: #FF0000;
}
img.borda4 {
background-color: #0000FF;
border-style: ridge;
border-width: 20px;
border-color: #FF0000;
}
</style>
</head>
</html>
Espaçamentos
Outro conjunto de propriedades muito interessante dos estilos em cascata é o
espaçamento entre os elementos. Esta especi�cação permite a de�nição entre
a distância de um elemento e seu conteúdo, a qual é con�gurada pela proprie-
dade . As seguintes propriedades podem ser de�nidas:
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.espacamento1 {
padding-top: 20px;
padding-right: 50px;
padding-bottom: 30px;
padding-left: 40px;
}
p.espacamento2 {
background-color: #0000FF;
color: #FFFFFF;
padding: 20px 30px;
}
p.espacamento3 {
border: dashed 3px #FF0000;
background-color: #0000FF;
color: #FFFFFF;
padding: 30px 50px;
}
</style>
</head>
<body>
<p class="espacamento1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut.
</p>
<p class="espacamento2">
In pellentesque nibh id sapien gravida facilisis. Sed augue tellus, ultricies non co
lectus. Aliquam sed lectus non ante interdum ultrices. Vestibulum ante ipsum primis
ultrices posuere cubilia Curae; Aliquam blandit adipiscing odio, non feugiat nisl ve
tincidunt augue. Fusce at sodales odio. Fusce fermentum diam ac velit sodales rutrum
nunc, a semper nibh dignissim ut. Sed sit amet justo nulla, quis iaculis enim. Nunc
luctus.
</p>
<p class="espacamento3">
Ut sed nunc et orci mollis consequat vel nec mauris. Cras vel faucibus justo. Vivamu
turpis, sit amet lacinia velit posuere quis. Cras eu augue sapien. Nullam diam nisl,
convallis et velit. Donec ornare dapibus ligula, aliquam scelerisque leo condimentum
sapien ac aliquet. Nunc dapibus, nisi vitae egestas mattis, mauris ipsum aliquam lor
augue. Etiam ut ante vel nisl mollis scelerisque. Donec lacus leo, tempor sed accums
in urna lorem, vitae pellentesque augue.
</p>
</body>
</html>
Figura 74.
Height Altura.
Width Largura.
O Código 74 ilustra as propriedades descritas no Quadro 11.
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.dimensao1 {
width: 300px;
height: 400px;
border: solid 1px #0000FF;
}
p.dimensao2 {
width: 500px;
background-color: #CECECE;
}
</style>
</head>
<body>
<p class="dimensao1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut.
</p>
<p class="dimensao2">
Ut sed nunc et orci mollis consequat vel nec mauris. Cras vel faucibus justo. Vivamu
turpis, sit amet lacinia velit posuere quis. Cras eu augue sapien. Nullam diam nisl,
convallis et velit. Donec ornare dapibus ligula, aliquam scelerisque leo condimentum
sapien ac aliquet. Nunc dapibus, nisi vitae egestas mattis, mauris ipsum aliquam lor
augue. Etiam ut ante vel nisl mollis scelerisque. Donec lacus leo, tempor sed accums
in urna lorem, vitae pellentesque augue.
</p>
</body>
</html>
A Figura 76 apresenta o resultado da visualização da página no navegador.
</style>
</head>
1. Visible – que apresenta a informação como ela realmente deve ser (este é
o valor padrão do navegador).
2. Hidden – que não apresenta (ou esconde) as informações que excedem as
dimensões do elemento.
3. Scroll – que habilita uma barra de rolagem para navegação pelo conteúdo
excedido.
4. Auto – que determina automaticamente se há (ou não) a necessidade de
uma barra de rolagem para exibição das informações do elemento.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.controle1 {
width: 500px;
height: 100px;
overflow: hidden;
color: #FF0000;
border: dashed 2px #0000FF;
}
p.controle2 {
width: 300px;
height: 200px;
background-color: #00CC00;
overflow: scroll;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Controle das dimensões do elemento</h1>
<p class="controle1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cras consectetur, arcu quis
mauris tempor neque, et bibendum erat justo quis nulla. Morbi vitae diam dolor, vel
faucibus, massa non laoreet auctor, quam libero tincidunt diam, et tristique nisi nu
eros ut sapien tempus interdum fermentum enim tempor. Integer pulvinar varius orci,
quis. Ut purus ante, dictum non vehicula sed, volutpat at nulla. Proin tempor nisi u
tellus mollis. Donec eget tellus sit amet purus tempus rutrum et sit amet lectus. Nu
magna, nec suscipit sem porttitor ut.
</p>
<p class="controle2">
Ut sed nunc et orci mollis consequat vel nec mauris. Cras vel faucibus justo. Vivamu
turpis, sit amet lacinia velit posuere quis. Cras eu augue sapien. Nullam diam nisl,
convallis et velit. Donec ornare dapibus ligula, aliquam scelerisque leo condimentum
sapien ac aliquet. Nunc dapibus, nisi vitae egestas mattis, mauris ipsum aliquam lor
augue. Etiam ut ante vel nisl mollis scelerisque. Donec lacus leo, tempor sed accums
in urna lorem, vitae pellentesque augue. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adi
consectetur, arcu quis faucibus pharetra, turpis mauris tempor neque, et bibendum er
vitae diam dolor, vel tincidunt erat. Vivamus faucibus, massa non laoreet auctor, qu
tristique nisi nunc in ligula. Morbi pulvinar eros ut sapien tempus interdum ferment
pulvinar varius orci, at vestibulum metus semper quis. Ut purus ante, dictum non veh
nulla. Proin tempor nisi ut sem porttitor in porttitor tellus mollis. Donec eget tel
rutrum et sit amet lectus. Nullam condimentum scelerisque magna, nec suscipit sem po
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
img.pequeno {
width: 32px;
height: 32px;
}
img.normal {
width: auto;
height: auto;
}
img.grande {
width: 600px;
height: 600px;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Controle das dimensões de uma imagem</h1>
<h3>tamanho da imagem = pequeno (32x32 pixels)</h3>
<img class="pequeno" src="imagem1.jpg" alt="exemplo de imagem" />
<h3>tamanho da imagem = normal (300x300 pixels)</h3>
<img class="normal" src="imagem1.jpg" alt="exemplo de imagem" />
<h3>tamanho da imagem = grande (600x600 pixels)</h3>
<img class="grande" src="imagem1.jpg" alt="exemplo de imagem" />
</body>
</html>
O Código 78 demonstra como é possível formatar listas por meio das proprie-
dades das Folhas de Estilos em Cascata. Além disso, são apresentados os prin-
cipais tipos de marcadores que podem ser aplicados para as listas ordenadas e
não ordenadas. Neste exemplo também é possível notar a de�nição múltipla
de um conjunto de estilos para dois seletores. Este tipo de especi�cação é co-
di�cada na linha 15, em que os seletores ul e ol recebem o mesmo conjunto de
estilos.
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
ul,
ol {
border-bottom: dashed 1px #CECECE;
margin: 0px;
padding-top: 10px;
padding-bottom: 10px;
}
ul.disco {
list-style-type: disc;
}
ul.circulo {
list-style-type: circle;
}
ul.quadrado {
list-style-type: square;
}
ol.decimalcomzero {
list-style-type: decimal-leading-zero;
}
ol.letraminuscula {
list-style-type: lower-alpha;
}
ol.letramaiuscula {
list-style-type: upper-alpha;
}
ol.romanosminuscula {
list-style-type: lower-roman;
}
ol.romanosmaiuscula {
list-style-type: upper-roman;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Listas não-ordenadas</h1>
<ul class="nenhum">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ul>
<ul class="disco">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ul>
<ul class="circulo">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ul>
<ul class="quadrado">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ul>
<h1>Listas ordenadas</h1>
<ol class="decimal">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ol>
<ol class="decimalcomzero">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ol>
<ol class="letraminuscula">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ol>
<ol class="letramaiuscula">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ol>
<ol class="romanosminuscula">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ol>
<ol class="romanosmaiuscula">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ol>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<h1>Listas com imagens</h1>
<ul class="imagem">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.</li>
<li>Maecenas blandit massa massa, in dictum urna.</li>
<li>Integer elementum ultricies orci, in pharetra nulla aliquam scelerisque.
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
<li>Duis laoreet auctor lorem, id eleifend ligula tempus posuere.</li>
<li>Aenean pharetra elementum lectus, vitae hendrerit enim varius sit amet.</
<li>Aenean nec urna dolor, vel ornare eros.</li>
</ul>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
ul.fora {
list-style-type: disc;
list-style-position: outside;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Listas e posicionamento</h1>
<ul class="dentro">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam ac magna non metus
laoreet orci. Integer ornare pulvinar odio, nec vestibulum odio laoreet ut. Aene
risus, vel semper velit hendrerit vitae. Donec molestie lacinia mollis. Aliquam
adipiscing accumsan. Nulla porttitor urna id libero suscipit sit amet dictum qua
fermentum gravida viverra. Ut blandit porttitor metus, in semper lorem laoreet q
viverra. Integer sollicitudin sem a sem dictum luctus. </li>
<li>Vivamus eu tellus eu diam sodales sollicitudin sit amet lobortis erat. Fusce aug
porta ut, suscipit ut nunc. Aenean auctor dui eget nisi cursus quis posuere sapi
eros ut risus tincidunt hendrerit. Etiam ac nisi id justo dignissim ullamcorper
risus, in consequat tortor. Duis tristique rutrum diam vitae lacinia. Proin soda
consectetur, nisl justo pretium lectus, non pharetra dui lacus ac magna. Nullam
</ul>
<ul class="fora">
<li>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam ac magna non metus
laoreet orci. Integer ornare pulvinar odio, nec vestibulum odio laoreet ut. Aene
risus, vel semper velit hendrerit vitae. Donec molestie lacinia mollis. Aliquam
adipiscing accumsan. Nulla porttitor urna id libero suscipit sit amet dictum qua
fermentum gravida viverra. Ut blandit porttitor metus, in semper lorem laoreet q
viverra. Integer sollicitudin sem a sem dictum luctus. </li>
<li>Vivamus eu tellus eu diam sodales sollicitudin sit amet lobortis erat. Fusce aug
porta ut, suscipit ut nunc. Aenean auctor dui eget nisi cursus quis posuere sapi
eros ut risus tincidunt hendrerit. Etiam ac nisi id justo dignissim ullamcorper
risus, in consequat tortor. Duis tristique rutrum diam vitae lacinia. Proin soda
consectetur, nisl justo pretium lectus, non pharetra dui lacus ac magna. Nullam
</ul>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
li {
text-align: center;
border: solid 1px #0000FF;
background-color: #CECECE;
margin: 3px 0px;
width: 80px;
}
</style>
</head>
<body>
<h3>Menu</h3>
<ul>
<li><a href="inicio.html">Início</a></li>
<li><a href="pagina1.html">Página 1</a></li>
<li><a href="pagina2.html">Página 2</a></li>
<li><a href="pagina3.html">Página 3</a></li>
<li><a href="pagina4.html">Página 4</a></li>
<li><a href="pagina5.html">Página 5</a></li>
</ul>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
li {
text-align: center;
border: solid 1px #0000FF;
background-color: #CECECE;
margin: 3px 0px;
width: 80px;
float: left;
}
</style>
</head>
<body>
<h3>Menu</h3>
<ul>
<li><a href="inicio.html">Início</a></li>
<li><a href="pagina1.html">Página 1</a></li>
<li><a href="pagina2.html">Página 2</a></li>
<li><a href="pagina3.html">Página 3</a></li>
<li><a href="pagina4.html">Página 4</a></li>
<li><a href="pagina5.html">Página 5</a></li>
</ul>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
table {
width: 100%;
}
th {
background-color: #CECECE;
}
</style>
</head>
<body>
<table>
<tr>
<th>Nome</th>
<th>Endereço</th>
<th>Telefone</th>
</tr>
<tr>
<td>João da Silva</td>
<td>Rua Salvador Andrade, 1234</td>
<td>(11) 3323-2233</td>
</tr>
<tr>
<td>Carlos Antônio</td>
<td>Rua Campo Belo, 4325</td>
<td>(11) 4432-4587</td>
</tr>
<tr>
<td>Marcos Francisco</td>
<td>Avenida Major Francisco, 932</td>
<td>(11) 7644-6654</td>
</tr>
<tr>
<td>Ana Maria</td>
<td>Rua Euripedes da Silva, 3939</td>
<td>(11) 3425-6632</td>
</tr>
<tr>
<td>Cleber dos Santos</td>
<td>Avenida Leais Paulista, 392</td>
<td>(11) 2342-4336</td>
</tr>
<tr>
<td>Felipe Melo</td>
<td>Rua Amador Bueno, 423</td>
<td>(12) 8452-4333</td>
</tr>
<tr>
<td>Antônio Garcia</td>
<td>Avenida Presidente Castelo Branco, 3323</td>
<td>(12) 3332-2345</td>
</tr>
<tr>
<td>José Carlos</td>
<td>Rua Virgílio Sallata, 2834</td>
<td>(12) 8342-4432</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
Note, no exemplo da Figura 86, que, apesar da de�nição de uma borda sólida, o
resultado é uma borda dupla. Este efeito ocorre por conta das con�gurações
padronizadas dos navegadores. Para que a borda seja apresentada adequada-
mente, é necessário con�gurar uma propriedade das Folhas de Estilo em
Cascata denominada border-collapse. As alterações no código-fonte da pági-
na, bem como o resultado são apresentados a seguir. Você pode notar a con�-
guração da propriedade na linha 18 do Código 84.
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
table {
width: 100%;
border-collapse: collapse;
}
th {
background-color: #CECECE;
}
</style>
</head>
<body>
<table>
<tr>
<th>Nome</th>
<th>Endereço</th>
<th>Telefone</th>
</tr>
<tr>
<td>João da Silva</td>
<td>Rua Salvador Andrade, 1234</td>
<td>(11) 3323-2233</td>
</tr>
<tr>
<td>Carlos Antônio</td>
<td>Rua Campo Belo, 4325</td>
<td>(11) 4432-4587</td>
</tr>
<tr>
<td>Marcos Francisco</td>
<td>Avenida Major Francisco, 932</td>
<td>(11) 7644-6654</td>
</tr>
<tr>
<td>Ana Maria</td>
<td>Rua Euripedes da Silva, 3939</td>
<td>(11) 3425-6632</td>
</tr>
<tr>
<td>Cleber dos Santos</td>
<td>Avenida Leais Paulista, 392</td>
<td>(11) 2342-4336</td>
</tr>
<tr>
<td>Felipe Melo</td>
<td>Rua Amador Bueno, 423</td>
<td>(12) 8452-4333</td>
</tr>
<tr>
<td>Antônio Garcia</td>
<td>Avenida Presidente Castelo Branco, 3323</td>
<td>(12) 3332-2345</td>
</tr>
<tr>
<td>José Carlos</td>
<td>Rua Virgílio Sallata, 2834</td>
<td>(12) 8342-4432</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
table {
width: 100%;
border-collapse: collapse;
}
table,
th,
td {
border-width: 2px;
border-style: solid;
border-color: #0000FF;
padding: 5px;
}
th {
background-color: #0000FF;
color: #FFFFFF;
}
tr.linhapar {
background-color: #FFFFFF;
}
tr.linhaimpar {
background-color: #CECECE;
}
td.centralizado {
text-align: center;
}
</style>
</head>
<body>
<table>
<tr>
<th>Nome</th>
<th>Endereço</th>
<th>Telefone</th>
</tr>
<tr class="linhapar">
<td>João da Silva</td>
<td>Rua Salvador Andrade, 1234</td>
<td class="centralizado">(11) 3323-2233</td>
</tr>
<tr class="linhaimpar">
<td>Carlos Antônio</td>
<td>Rua Campo Belo, 4325</td>
<td class="centralizado">(11) 4432-4587</td>
</tr>
<tr class="linhapar">
<td>Marcos Francisco</td>
<td>Avenida Major Francisco, 932</td>
<td class="centralizado">(11) 7644-6654</td>
</tr>
<tr class="linhaimpar">
<td>Ana Maria</td>
<td>Rua Euripedes da Silva, 3939</td>
<td class="centralizado">(11) 3425-6632</td>
</tr>
<tr class="linhapar">
<td>Cleber dos Santos</td>
<td>Avenida Leais Paulista, 392</td>
<td class="centralizado">(11) 2342-4336</td>
</tr>
<tr class="linhaimpar">
<td>Felipe Melo</td>
<td>Rua Amador Bueno, 423</td>
<td class="centralizado">(12) 8452-4333</td>
</tr>
<tr class="linhapar">
<td>Antônio Garcia</td>
<td>Avenida Presidente Castelo Branco, 3323</td>
<td class="centralizado">(12) 3332-2345</td>
</tr>
<tr class="linhaimpar">
<td>José Carlos</td>
<td>Rua Virgílio Sallata, 2834</td>
<td class="centralizado">(12) 8342-4432</td>
</tr>
</table>
</body>
</html>
Pseudoclasses
As pseudoclasses permitem que efeitos especiais sejam de�nidos nos elemen-
tos HTML. Existem diversos efeitos especi�cados pela W3C, no entanto, mui-
tos deles ainda não podem ser visualizados no navegador.
<head>
<title>Formatação em CSS </title>
<style type="text/css">
a.estilo1:link {
color: #ff0000
}
a.estilo1:visited {
color: #0000ff
}
a.estilo1:hover {
color: #ffcc00
}
a.estilo2:link {
color: #ff0000
}
a.estilo2:visited {
color: #0000ff
}
a.estilo2:hover {
font-size: 150%
}
a.estilo3:link {
color: #ff0000
}
a.estilo3:visited {
color: #0000ff
}
a.estilo3:hover {
background: #66ff66
}
a.estilo4:link {
color: #ff0000
}
a.estilo4:visited {
color: #0000ff
}
a.estilo4:hover {
font-family: fixedsys
}
a.estilo5:link {
color: #ff0000;
text-decoration: none
}
a.estilo5:visited {
color: #0000ff;
text-decoration: none
}
a.estilo5:hover {
text-decoration: underline
}
</style>
</head>
<body>
<p>
Passe com o ponteiro do mouse sobre os hiperlinks e
veja como eles reagem de maneira diferente.
</p>
<p>
<a class="estilo1" href="#">Esta muda de cor</a><br />
<a class="estilo2" href="#">Esta muda o tamanho das letras</a><br />
<a class="estilo3" href="#">Esta muda a cor de fundo</a><br />
<a class="estilo4" href="#">Esta muda o tipo de letra</a><br />
<a class="estilo5" href="#">Esta muda a decoração do texto</a>
</p>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
ul {
list-style-type: none;
margin: 0px;
padding: 0px;
}
a:link,
a:visited {
background-color: #0000FF;
color: #FFFFFF;
display: block;
text-align: center;
text-decoration: none;
width: 150px;
padding-top: 5px;
padding-bottom: 5px;
}
a:hover,
a:active {
background-color: #FF0000;
}
</style>
</head>
<body>
<h3>Menu</h3>
<ul>
<li><a href="inicio.html">Início</a></li>
<li><a href="pagina1.html">Página 1</a></li>
<li><a href="pagina2.html">Página 2</a></li>
<li><a href="pagina3.html">Página 3</a></li>
<li><a href="pagina4.html">Página 4</a></li>
<li><a href="pagina5.html">Página 5</a></li>
</ul>
</body>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
ul {
list-style-type: none;
margin: 0px;
padding: 0px;
}
a:link,
a:visited {
background-color: #0000FF;
color: #FFFFFF;
display: block;
text-align: center;
text-decoration: none;
width: 150px;
padding-top: 5px;
padding-bottom: 5px;
}
a:hover,
a:active {
background-color: #FF0000;
}
li {
float: left;
}
</style>
</head>
<body>
<h3>Menu</h3>
<ul>
<li><a href="inicio.html">Início</a></li>
<li><a href="pagina1.html">Página 1</a></li>
<li><a href="pagina2.html">Página 2</a></li>
<li><a href="pagina3.html">Página 3</a></li>
<li><a href="pagina4.html">Página 4</a></li>
<li><a href="pagina5.html">Página 5</a></li>
</ul>
</body>
</html>
O exemplo a seguir demonstra como criar a estrutura de uma página web uti-
lizando Folhas de Estilos em Cascata e o elemento . No exemplo, é criada
uma página web, seguindo o layout tradicional, o qual divide a página em: ca-
beçalho, menu, conteúdo e rodapé.
Para facilitar a codi�cação do exemplo, crie uma página web nomeada pagi-
na.html, conforme apresentado no Código 89. Crie também um arquivo para
Folha de Estilo em Cascata, denominado estilo.css, conforme ilustrado no
Código 88.
Neste exemplo, descrito no Código 89, as Folhas de Estilo em Cascata estão de-
�nidas em um arquivo externo denominado estilo.css. E a estrutura da página
é de�nida com seletores do tipo ID (#).
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xh
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título do Documento</title>
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="estilo.css" />
</head>
<div id="tudo">
<div id="topo">
<h1>
Título da Página
</h1>
</div>
<div id="navegacao">
<h3>Menu</h3>
<ul>
<li>item 1</li>
<li>item 2</li>
<li>item 3</li>
<li>item 4</li>
<li>item 5</li>
</ul>
</div>
<div id="principal">
<h3> Conteúdo</h3>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Morbi eleifend, purus
augue malesuada mi, id rhoncus augue lorem eget elit. Ut sollicitudin sodales pu
blandit nec, commodo ut, imperdiet ut, nibh. Suspendisse potenti. Donec ullamcor
ipsum. Maecenas dapibus hendrerit diam. Morbi varius, massa id pretium accumsan,
ut euismod metus libero id nulla. Duis posuere odio sed velit vulputate venenati
metus auctor fringilla. Curabitur interdum augue a pede.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Morbi eleifend, purus
augue malesuada mi, id rhoncus augue lorem eget elit. Ut sollicitudin sodales pu
blandit nec, commodo ut, imperdiet ut, nibh. Suspendisse potenti. Donec ullamcor
ipsum. Maecenas dapibus hendrerit diam. Morbi varius, massa id pretium accumsan,
ut euismod metus libero id nulla. Duis posuere odio sed velit vulputate venenati
metus auctor fringilla. Curabitur interdum augue a pede.
</p>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Morbi eleifend, purus
augue malesuada mi, id rhoncus augue lorem eget elit. Ut sollicitudin sodales pu
blandit nec, commodo ut, imperdiet ut, nibh. Suspendisse potenti. Donec ullamcor
ipsum. Maecenas dapibus hendrerit diam. Morbi varius, massa id pretium accumsan,
ut euismod metus libero id nulla. Duis posuere odio sed velit vulputate venenati
metus auctor fringilla. Curabitur interdum augue a pede.
</p>
</div>
<div id="rodape">
Rodapé da página
</div>
</div>
<body>
</body>
</html>
h3 {
text-align: center;
}
#tudo {
width: 760px;
text-align: left;
margin: 0 auto;
background-color: #6495ED;
}
#topo {
padding: 10px;
text-align: center;
background-color: #000080;
color: #FFFFFF;
}
#navegacao {
width: 170px;
background-color: #6495ED;
float: left;
}
#principal {
border-left: dashed 1px #696969;
padding: 0px 5px;
width: 579px;
background-color: #D3D3D3;
float: right;
}
#rodape {
clear: both;
text-align: center;
background-color: #000080;
color: #FFFFFF;
}
Inicialmente, para organizar nosso projeto, vamos criar uma pasta denomina-
da e dentro desta pasta criaremos mais três pastas nomeadas como ,
e . Visualmente estas pastas podem ser representadas como
se segue:
Figura 93.
O site será composto por cinco páginas para apresentação de conteúdo, além
de uma página principal denominada . As cinco páginas que com-
põem o site podem ser de�nidas como: pagina1.html, pagina2.html, pagi-
na3.html, pagina4.html e pagina5.html. Estas, por sua vez, devem ser armaze-
nadas na pasta página. Já a página principal deverá ser armazenada na pasta
base ( ).
Com isso, a estrutura da pasta e os arquivos que compõem o projeto do site são
apresentados como se segue:
Figura 94.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</style>
</head>
<body>
<div id="tudo">
<!-- CABEÇALHO DO SITE -->
<div id="cabecalho">
<h1>Título da Página</h1>
</div>
</html>
p{
text-indent: 40px;
}
p.citacao{
padding: 0px 40px;
font-style: italic;
}
Note que uma barra de navegação foi criada com as pseudoclasses e as listas.
A formatação da barra de navegação muda sempre que o usuário passa o
mouse sobre a barra. Veja, na Figura 99, a mudança na formatação indicada
pela seta.
Figura 99 Resultado da visualização da página no navegador.
Nesta página note que algumas formatações especí�cas foram de�nidas por
meio de estilos internos. Observe também o bloco no cabeçalho da página de-
nominado <style> ... </style>.
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<div id="tudo">
<!-- CABEÇALHO DO SITE -->
<div id="cabecalho">
<h1>Título da Página</h1>
</div>
</html>
</style>
</head>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
table,
th,
td {
border-style: solid;
border-width: 1px;
border-color: #FF0000;
}
th {
background-color: #FF0000;
color: #FFFFFF;
}
td {
padding: 5px;
}
td.vertical {
background-image: url('../imagens/icone.png');
background-repeat: repeat-y;
padding-left: 20px;
vertical-align: top;
text-align: justify.
}
td.imagem {
background-image: url('../imagens/imagem.jpg');
background-repeat: no-repeat;
background-position: center center;
}
</style>
</head>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
input.campo,
select.campo,
textarea.campo {
background-color: #FFFFE0;
border-style: solid;
border-width: 1px;
border-color: #000000;
}
input.botao {
width: 100px;
background-color: #F0F8FF;
font-weight: bold;
}
</style>
</head>
<body>
<div id="tudo">
<!-- CABEÇALHO DO SITE -->
<div id="cabecalho">
<h1>Título da Página</h1>
</div>
</td>
</tr>
<tr>
<td class="rotulos">Mensagem:</td>
<td><textarea class="campo" cols="40" rows="10"></textarea></td>
</tr>
<tr>
<td> </td>
<td>
<input class="botao" type="submit" value="enviar" />
<input class="botao" type="reset" value="limpar" />
</td>
</tr>
</table>
</div>
</html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
p.sublinhado {
text-decoration: underline;
}
img {
border-style: groove;
border-width: 10px;
border-color: #FF0000;
margin: 10px;
}
</style>
</head>
<body>
<div id="tudo">
<!-- CABEÇALHO DO SITE -->
<div id="cabecalho">
<h1>Título da Página</h1>
</div>
</html>
ago-2023-grad-ead/)
Objetivos
• Conhecer a linguagem de programação JavaScript.
• Aprender como realizar a validação de formulários com JavaScript.
Conteúdos
• Introdução à linguagem JavaScript.
• Codi�cação de script em páginas web.
• Caixas de diálogo e interação com o usuário.
• Validação de formulários.
Problematização
Qual é a importância da linguagem JavaScript para a programação web?
Como realizar a codi�cação de script em páginas web? Como inserir caixas de
diálogo em uma página HTML? Como realizar interação com o usuário por
meio da linguagem JavaScript? Qual é a forma mais habitual de realizar a va-
lidação de formulários?
1. Introdução
Neste terceiro ciclo de aprendizagem, você aprenderá sobre a lingua-
gem JavaScript. Esta linguagem é utilizada para criação de scripts do lado do
cliente, ou seja, que serão executados diretamente no navegador do usuário.
Bons estudos!
2. Linguagem JavaScript
Os códigos JavaScript podem ser inseridos em uma página web de dois mo-
dos:
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
document.writeln("<h1> Estou programando " +
" com JavaScript </h1>");
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
O mesmo resultado pode ser obtido por meio da codi�cação externa. Neste ca-
so, um arquivo do tipo JavaScript, com extensão , deve ser criado, e o con-
teúdo a seguir deve ser inserido no arquivo:
• Estrutura condicional .
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
if (operacao = '+') {
resultado = (num1 + num2);
} else {
if (operacao = '-') {
resultado = (num1 - num2);
} else {
if (operacao = '*') {
resultado = (num1 * num2);
} else {
if (operacao = '/') {
if (num2 != 0)
resultado = (num1 / num2);
Else
resultado = 0;
}
}
}
}
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
Figura 2 Resultado da visualização da página no navegador.
• Estrutura condicional .
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
switch (operacao) {
case "+":
resultado = (num1 + num2);
break;
case "-":
resultado = (num1 - num2);
break;
case "*":
resultado = (num1 * num2);
break;
case "/":
if (num2 != 0)
resultado = (num1 / num2);
Else
resultado = 0;
break;
default:
resultado = "Operação inválida";
}
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
Figura 3 Resultado da visualização da página no navegador.
• Estrutura de repetição .
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
var numero = 5;
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
Figura 4 Resultado da visualização da página no navegador.
• Estrutura de repetição .
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
document.writeln("<h1>Lista</h1>");
document.writeln("<ol style='list-style-type:upper-alpha' ");
while (i < num) {
document.writeln("<li> Lorem ipsum dolor sit amet, " +
"consectetur adipiscing elit. Curabitur vel fringilla felis. " +
"Nullam nisl arcu, tristique sit amet ullamcorper quis, mollis " +
"a ipsum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. "
"Curabitur vel fringilla felis. Nullam nisl arcu, tristique sit amet "
" ullamcorper quis, mollis a ipsum. Lorem ipsum dolor sit amet, " +
"consectetur adipiscing elit. Curabitur vel fringilla felis. " +
"Nullam nisl arcu, tristique sit amet ullamcorper quis, mollis a ipsum. "
"</li>");
i++;
}
document.writeln("</ol>");
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
Figura 6 Resultado da visualização da página no navegador.
• Estrutura de repetição .
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
document.writeln("<h1>Lista</h1>");
document.writeln("<ol style='list-style-type:upper-roman' ");
do {
document.writeln("<li> Lorem ipsum dolor sit amet, " +
"consectetur adipiscing elit. Curabitur vel fringilla felis. " +
"Nullam nisl arcu, tristique sit amet ullamcorper quis, mollis " +
"a ipsum. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. "
"Curabitur vel fringilla felis. Nullam nisl arcu, tristique sit amet "
" ullamcorper quis, mollis a ipsum. Lorem ipsum dolor sit amet, " +
"consectetur adipiscing elit. Curabitur vel fringilla felis. " +
"Nullam nisl arcu, tristique sit amet ullamcorper quis, mollis a ipsum. "
"</li>");
i++;
} while (i < num);
document.writeln("</ol>");
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
Figura 8 Resultado da visualização da página no navegador.
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
var num = 5;
document.writeln("<h1>Funções</h1>");
document.writeln("<h4><i>Este exemplo demonstra " +
"a utilização de funções (function) na " +
"linguagem JavaScript. </i></h4>");
/*
Função para calcular o quadrado de um número
Parâmetro: Número
*/
function quadrado(num) {
return num * num;
}
/*
Função para calcular o cubo de um número
Parâmetro: Número
*/
function cubo(num) {
return num * num * num;
}
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
var num;
document.writeln("<h1>Objeto <i>Math</i></h1>");
document.writeln("<h3><i>Constantes</i></h3>");
document.writeln("Valor de PI = " + Math.PI + " <br/>");
document.writeln("Valor do número de Euler (E) = " + Math.E + " <br/><br/>");
document.writeln("<h3><i>Métodos</i></h3>");
num = -15.66;
document.writeln("O valor absoluto de " + num + " é igual a " + Math.abs(num) +
num = 6.85;
document.writeln("O valor " + num + " arredondado para cima é igual a " + Math
document.writeln("O valor " + num + " arredondado para baixo é igual a " + Math
document.writeln("O valor " + num + " arredondado para o inteiro mais próximo é igua
num = Math.PI;
document.writeln("O cosseno de PI é igual a " + Math.cos(num) + "<br/>");
document.writeln("O seno de PI é igual a " + Math.sin(num) + "<br/>");
document.writeln("A tangente de PI é igual a " + Math.tan(num) + "<br/>");
document.writeln("O arco do cosseno de PI é igual a " + Math.acos(num) + "<br/>"
document.writeln("O arco do seno de PI é igual a " + Math.asin(num) + "<br/>"
document.writeln("O arco da tangente de PI é igual a " + Math.atan(num) + "<br/><br/
num = 9;
document.writeln("O exponencial de " + num + " é igual a " + Math.exp(num) +
document.writeln("O logaritmo natural de " + num + " é igual a " + Math.log(num) +
document.writeln("A raiz quadrada de " + num + " é igual a " + Math.sqrt(num) +
var n1 = 2;
var n2 = 3;
document.writeln("O maior valor entre " + n1 + " e " + n2 + " é igual a " +
document.writeln("O menor valor entre " + n1 + " e " + n2 + " é igual a " +
document.writeln("O valor " + n1 + " elevado a " + n2 + " é igual a " + Math
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
var num;
if (isNaN(res)) {
document.writeln("Erro na conversão de " + num + " para inteiro <br/>");
} else {
document.writeln("A conversão de " + num + " para inteiro foi realizada com suce
}
num = "X";
res = parseInt(num);
if (isNaN(res)) {
document.writeln("Erro na conversão de " + num + " para inteiro <br/>");
} else {
document.writeln("A conversão de " + num + " para inteiro foi realizada com suce
}
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
4. Caixas de diálogos
A linguagem JavaScript permite a criação de caixas de diálogo para interação
com o usuário. Estas caixas podem ser utilizadas tanto para exibição de men-
sagensquanto para entrada de dados.
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
window.alert("Estou programando JavaScript");
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
Um exemplo mais elaborado pode ser desenvolvido com o uso da caixa de diá-
logo para entrada de dados. Esta caixa é criada por meio da instrução
. Observe no Código 10.
<!DOCTYPE html
PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-
html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
var nome;
nome = window.prompt("Informe seu nome: ");
window.alert("Olá, " + nome + " seja bem-vindo!");
</script>
</head>
<body>
</body>
</html>
5. Validação de formulários
Uma das principais aplicações da linguagem JavaScript na construção de pá-
ginas web é a validação de formulários. Como a linguagem permite o controle
total sobre os elementos do documento, ela é essencial na validação das infor-
mações disponibilizadas pelos usuários.
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
/*
função para verificar se os campos do formulário
foram devidamente preenchidos
*/
function validarForm() {
var usuario;
var senha;
usuario = document.getElementById("txtUsuario");
senha = document.getElementById("txtSenha");
if (usuario.value == "") {
window.alert("Usuário não informado.");
usuario.focus();
} else {
if (senha.value == "") {
window.alert("Senha não informada.");
senha.focus();
} else {
//enviar informações do formulário
document.forms["formLogin"].submit();
}
}
}
/*
funcao para limpar os campos do formulário
*/
function limparForm() {
document.getElementById("txtUsuario").value = "";
document.getElementById("txtSenha").value = "";
}
</script>
</head>
<body>
<h1> Login </h1>
<form id="formLogin" action="">
<h2>
Usuário:
<input id="txtUsuario" type="text" size="15" />
</h2>
<h2>
Senha:
<input id="txtSenha" type="password" size="15" />
</h2>
<input id="btnOk" type="button" value=" Ok " onclick="validarForm()" />
<input id="btnLimpar" type="button" value=" Limpar " onclick="limparForm()"
</form>
</body>
</html>
Devemos destacar
no código a instrução JavaScript
, que permite a manipulação de qualquer elemento da
página. Note que para utilizar essa função é necessário de�nir a propriedade
do elemento.
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
function alterarP1() {
var p = document.getElementById("p1");
p.style.color = "#FFFFFF";
p.style.backgroundColor = "#0000FF";
p.style.textAlign = "justify";
}
function alterarP2() {
var p = document.getElementById("p2");
p.style.border = "3px solid #FF0000";
p.style.margin = "20px 80px 20px 80px";
p.style.textAlign = "justify";
}
</script>
</head>
<body>
<p id="p1">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam a urna id odio mollis r
vitae metus nulla, eu egestas libero. Pellentesque accumsan malesuada enim ut interd
id luctus semper, ipsum leo eleifend arcu, vulputate dignissim turpis dui ut tellus.
sem. Ut malesuada cursus ipsum in condimentum. Nam dapibus congue eros quis porta. S
placerat nibh. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, p
at erat nec purus sollicitudin vestibulum et at sem.
</p>
<input type="button" onclick="alterarP1()" value="alterar" />
<p id="p2">
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nam a urna id odio mollis r
vitae metus nulla, eu egestas libero. Pellentesque accumsan malesuada enim ut interd
id luctus semper, ipsum leo eleifend arcu, vulputate dignissim turpis dui ut tellus.
sem. Ut malesuada cursus ipsum in condimentum. Nam dapibus congue eros quis porta. S
placerat nibh. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, p
at erat nec purus sollicitudin vestibulum et at sem.
</p>
<input type="button" onclick="alterarP2()" value="alterar" />
</body>
</html>
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
function alterar() {
var par = document.getElementsByName("par");
var impar = document.getElementsByName("impar");
</script>
</head>
<body>
<ul>
<li name="impar"> Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. </
<li name="par"> Phasellus lobortis sodales dui, non mattis libero congue sed.
<li name="impar"> Proin consectetur condimentum leo, ac tincidunt velit elementum at
<li name="par"> Quisque sed erat ac arcu pulvinar consectetur. </li>
<li name="impar"> Phasellus et ligula ac nulla fringilla accumsan. </li>
<li name="par"> Mauris venenatis nulla malesuada magna convallis suscipit. </
<li name="impar"> Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. </
<li name="par"> Phasellus lobortis sodales dui, non mattis libero congue sed.
<li name="impar"> Proin consectetur condimentum leo, ac tincidunt velit elementum at
<li name="par"> Quisque sed erat ac arcu pulvinar consectetur. </li>
<li name="impar"> Phasellus et ligula ac nulla fringilla accumsan. </li>
<li name="par"> Mauris venenatis nulla malesuada magna convallis suscipit. </
</ul>
<input type="button" onclick="alterar()" value="alterar" />
</body>
</html>
Para visualizar o resultado, o usuário deverá clicar no botão alterar. Veja a de-
monstração na Figura 21.
Figura 21 Manipulação de elementos da página utilizando JavaScript.
<head>
<title>Programando com JavaScript</title>
<script type="text/javascript">
function localizar() {
var tag = document.getElementsByTagName("p");
var palavra = document.getElementById("txtPalavra").value;
//conteúdo do parágrafo
texto = tag[i].innerHTML;
token = texto.split(" ");
texto = "";
for (var j = 0; j < token.length; j++) {
if (token[j].toLowerCase() == palavra.toLowerCase()) {
token[j] = "<b>" + token[j] + "</b>";
}
texto = texto + token[j] + " ";
}
tag[i].innerHTML = texto;
}
}
/*
Função auxiliar capaz de remover todas as tags HTML
de uma string. Para isso, é utilizado o conceito de
expressões regulares.
*/
function removerHTML(str) {
var re = /(<([^>]+)>)/gi;
for (i = 0; i < str.length; i++) {
str[i] = str[i].replace(re, "");
}
return str;
}
</script>
</head>
<body>
<h4>
Informe a palavra e clique no botão localizar
</h4>
<input id="txtPalavra" type="text" value="Lorem" />
<input type="button" onclick="localizar()" value="localizar" />
<p>
Ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Curabitur semper, erat lorem tinc
sagittis ligula, in tincidunt lorem orci a lacus. Lorem nisl ipsum, pharetra vel pel
libero. In hac habitasse platea dictumst. Nunc porta tristique ultricies. Praesent s
scelerisque id adipiscing massa semper. Curabitur tristique purus nec orci porttitor
et tellus vulputate pretium. Sed semper neque a risus tincidunt quis interdum dolor
lorem pharetra lorem a vel augue. Duis eleifend nunc vitae ante vestibulum lobortis.
porta consectetur. Ut libero tellus, lacinia sit amet gravida id, varius id augue. P
In et nibh ac lorem luctus scelerisque et a urna. lorem quis erat sit amet lorem lao
fermentum quam, vel porta orci feugiat eget. Curabitur ornare, metus ac consectetur
diam, ac bibendum mi lorem quis lorem. lorem eleifend felis vel elit tincidunt molli
lacus at hendrerit.
</p>
<p>
Vestibulum consectetur lorem risus, non iaculis mi ornare id. Morbi augue lorem, pos
risus. Ut id quam at justo fermentum tristique sit amet quis tortor. Lorem tortor mi
mattis eu felis. Donec imperdiet quam nec justo tincidunt eget rutrum nulla adipisci
tincidunt gravida. Nunc pharetra semper quam, vel auctor ante facilisis at. Sed vita
condimentum semper. Suspendisse non lorem sed odio euismod tempus. Curabitur lacus a
eu, lorem a odio. Proin porttitor eleifend nunc id blandit.
</p>
<p>
Vivamus lorem erat, pharetra quis interdum ac, auctor aliquam sem. Lorem aptent taci
per conubia nostra, per inceptos himenaeos. Nam ornare elit a leo interdum quis aliq
mattis sapien. Vivamus at nunc urna. Suspendisse tincidunt, velit sit amet sagittis
dictum ligula, ultricies tempor velit augue ornare purus. Morbi mollis lobortis lacu
odio, vulputate id blandit vel, laoreet ac tellus. In eget leo dolor, eu posuere lac
rhoncus sed pharetra placerat, lorem tristique eros. In risus erat, gravida nec vari
Mauris non nunc ut odio tincidunt accumsan.
</p>
</body>
</html>
Em uma página web convencional, todas as vezes que o usuário interage com
algum elemento da página, por exemplo, clicando em um hyperlink ou sub-
metendo as informações de um formulário, este procedimento gera uma re-
quisição, fazendo com que os dados sejam enviados ao servidor. Por sua vez, o
servidor processa a interação do usuário e retorna os dados por meio de uma
resposta. Para que a resposta seja apresentada ao usuário,é necessário que o
navegador atualize a página.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
<body>
<h3>Requisição Assíncrona (chamada via Ajax)</h3>
<p>
<a href="#" onclick="requisicao('conteudo.html','conteudo')"> Clique aqui para fazer
a metodologia AJAX</a>
</p>
<h3>Resposta (exibição do resultado)</h3>
<div id="conteudo">
</div>
</body>
</html>
//--------------------------------------
// FUNCAO: requisicao
// Cria um objeto do tipo XMLHttpRequest e realiza uma
// chamada assíncrona no servidor web.
//
// Parâmetros:
// - endereco: localização (ou URL) do conteúdo dinâmico
// que pode ser qualquer arquivo armazenado
// no servidor.
// - elemento: id do elemento da página que receberá a
// resposta da chamada assíncrona
function requisicao(endereco, elemento) {
try {
//-- Importante-----------------------
// Este tipo de criação, por meio do objeto XMLHttpRequest,
// funciona em todos os navegadores mais recentes, tais
// como Internet Explorer 7 (ou superior), Mozilla Firefox,
// Google Chrome, Safari e Opera.
//
// Navegadores mais antigos como, por exemplo, Internet
// Explorer 6 ou 5, utilizam um objeto do tipo ActiveX e
// a criação é realizada da seguinte maneira:
// obj = new ActiveXObject("Microsoft.XMLHTTP");
//----------------------------------
obj = new XMLHttpRequest();
//envia a solicitação
obj.send();
} catch (exception) {
alert('Falha na requisição');
}
}
//--------------------------------------
// FUNCAO: resposta
// Apresenta os dados recebidos por meio da requisicao
// assíncrona.
function resposta() {
//--Importante --------------------
// Quando uma requisição é enviado ao servidor, o cliente
// precisa checar quando o servidor terminou de processar
// a requisição. Este estado significa que a resposta da
// solicitação já está pronta e pode ser apresentada para
// o cliente. Os tipos de estados suportados são:
//0: significa que a requisição não foi enviada
//1: significa que a conexão com o servidor foi estabelecida
//2: significa que a requisição foi recebida pelo servidor
//3: significa que a requisição está sendo processada
//4: significa que a requisição foi processada e a resposta
// esta pronta.
//
// Além disso é possível verificar o status da requisição que
// em geral pode receber dois valores.
//200: quando o conteúdo requerido está disponível
//400: quando a página do conteúdo não foi encontrada
//-----------------------------------
if (obj.readyState == 4) {
//Adiciona a resposta ao componente passado como parâmetro
//Note que o nome do elemento HTML que recebe a resposta
//foi informado no método requisicao
document.getElementById(elem).innerHTML = obj.responseText;
}
}
function resposta() {
if (obj.readyState == 4) {
document.getElementById(elem).innerHTML = obj.responseText;
}
}
<p>
Nunc vitae nisi et lorem dignissim congue vel at enim. Vivamus venenatis mauris eget fel
diam. Donec felis sem, dapibus vel pellentesque in, feugiat sit amet tellus. Curabitur p
pretium, lorem libero volutpat purus, ut viverra ante nisl at est. Phasellus id quam qua
nulla. Nam odio felis, sagittis nec tempor id, varius et lorem. Quisque non dui risus. C
in egestas a, consequat semper tortor. Mauris interdum lorem at diam feugiat scelerisque
tellus vitae elementum. In suscipit, nulla eget molestie hendrerit, nunc velit fringilla
ligula non dolor. Morbi a enim ut ligula auctor porta ut quis velit. Sed quis lorem sed
varius luctus arcu. Nullam et neque ac urna eleifend iaculis in vitae erat. Maecenas non
luctus vitae aliquet neque.
</p>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
a:link,
a:visited {
background-color: #000080;
color: #FFFFFF;
display: block;
text-align: center;
text-decoration: none;
width: 100px;
font-weight: bold;
padding: 5px 0px;
}
a:hover,
a:active {
background-color: #FF0000;
}
li {
float: left;
}
p.estilo1 {
color: #FF0000;
}
p.estilo2 {
background-color: #CECECE;
color: #0000FF;
font-style: italic;
height: 200px;
overflow: scroll;
}
table {
border-collapse: collapse;
}
table,
th,
td {
border: solid 1px #0000FF;
}
</style>
</head>
<body>
<h1>Exemplo de AJAX</h1>
<ul>
<li><a href="#" onclick="requisicao('pagina1.html','conteudo')">página 1 </a
<li><a href="#" onclick="requisicao('pagina2.html','conteudo')">página 2 </a
<li><a href="#" onclick="requisicao('pagina3.html','conteudo')">página 3 </a
<li><a href="#" onclick="requisicao('pagina4.html','conteudo')">página 4 </a
<li><a href="#" onclick="requisicao('pagina5.html','conteudo')">página 5 </a
</ul>
<br />
<h2>Resultado</h2>
<div id="conteudo">
</div>
</body>
</html>
1 <p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Praesent faucibus tellus vel ri
congue. Mauris eget quam rutrum nisl fringilla accumsan. Morbi sed nunc dignissim sem co
In eros tellus, aliquet bibendum lacinia sed, pulvinar vitae tellus. Pellentesque habita
et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Nam ut ipsum vel nisi ultrices eleifend.
ultrices. Pellentesque et felis nec lorem vulputate molestie nec sit amet tellus.
</p>
<img src="imagem.jpg" alt="imagem" />
<p>
Curabitur quam est, luctus tristique scelerisque et, luctus in sapien. Duis rhoncus diam
gravida. Nulla purus tellus, fringilla nec scelerisque id, ultricies a lacus. Nam conval
erat. Ut sit amet arcu nisi, facilisis rutrum quam. Nam venenatis dui quis massa eleifen
adipiscing. Fusce at lorem non enim congue sollicitudin quis ut mi. Integer varius quam
Ut ultrices lectus eu lacus cursus pellentesque. Vivamus eu lorem vitae lorem tempus mol
semper hendrerit eget vitae lectus.
</p>
Figura 28 Resultado da visualização da página no navegador.
Figura 30 Caixa de diálogo exibida quando uma página não pode ser carregada.
cod = str[i].getElementsByTagName("codigo")[0].firstChild.n
nome = str[i].getElementsByTagName("nome")[0].firstChild.nod
sal = str[i].getElementsByTagName("salario")[0].firstChild.
inf = str[i].getElementsByTagName("informacoes")[0].firstCh
//alert(cod);
tab = tab + "</tr>";
}
tab = tab + "</table>";
//--------------------------------
document.getElementById(elem).innerHTML = tab;
}
}
Por �m, crie um documento HTML para realizar as chamadas dos arquivos
externos com o uso do Ajax. Este arquivo pode ser nomeado como
. As chamadas são realizadas por meio da função , em que é
necessário especi�car o nome do arquivo e o elemento do documento que re-
ceberá o retorno.
<p class="conteudo4">
Donec feugiat metus sit amet libero aliquet venenatis. Aenean neque eros, varius nec feu
consectetur et ante. Donec eleifend, diam a scelerisque mattis, nunc mi consequat augue,
amet malesuada quam odio ac dolor. Aenean venenatis quam eget nisl dictum gravida. Vivam
posuere purus. Duis vel arcu mauris. Sed tincidunt risus a sem dictum posuere. Nunc tinc
bibendum risus convallis feugiat. Phasellus sed feugiat enim. Pellentesque adipiscing te
eleifend. Phasellus suscipit urna quis erat aliquet at viverra turpis commodo. Curabitur
hendrerit semper felis posuere suscipit. Maecenas fringilla, quam eu consectetur porttit
risus lorem volutpat nisi, et faucibus neque nulla et mi. Phasellus auctor, neque sit am
ornare luctus, arcu neque dictum turpis, ac condimentum purus arcu quis est. Fusce iacul
sed tortor placerat vehicula. Praesent ipsum arcu, eleifend eget auctor id, laoreet eget
Cras rutrum porttitor mi. Nunc ac quam sem. Aenean nec nulla velit, eu rutrum neque.
</p>
Figura 36 Resultado da visualização no navegador.
function resposta() {
if (obj.readyState == 4) {
document.getElementById(elem).innerHTML = obj.responseText;
}
}
function limpar() {
document.getElementById('conteudo').innerHTML = "";
}
Como no projeto do ciclo anterior, vamos começar criando a estrutura para ar-
mazenamento dos arquivos do site:
Figura 38.
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-1" />
<title>Título da Página</title>
</style>
</head>
<body>
<div id="cabecalho">
<h1>
<a href="index.html">
<img class="logo" src="imagens/logo.png" />
</a>
[email protected]
<br />
</h1>
</div>
<div id="principal">
<div id="barranavegacao">
<ul class="menu">
<li class="menu"><a class="menu" href="#"
onclick="requisicao('dados/produtos.xml','ACESSORIO','conteudo')"
<li class="menu"><a class="menu" href="#"
onclick="requisicao('dados/produtos.xml','COMPUTADOR','conteudo')"
<li class="menu"><a class="menu" href="#"
onclick="requisicao('dados/produtos.xml','IMPRESSORA','conteudo')"
<li class="menu"><a class="menu" href="#"
onclick="requisicao('dados/produtos.xml','MONITOR','conteudo')"
<li class="menu"><a class="menu" href="#"
onclick="requisicao('dados/produtos.xml','NOTEBOOK','conteudo')"
</ul>
</div>
<div id="conteudo">
<h3>Seja bem-vindo!</h3>
<p>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Phasellus porttitor
euismod, orci quam posuere purus, in viverra felis tellus in sapien. Nunc po
semper erat ullamcorper at. Vivamus dapibus cursus pellentesque. Praesent ad
dignissim dolor tincidunt eget. Phasellus a justo ut lorem pellentesque cong
vehicula feugiat facilisis. Nullam auctor lobortis mattis. Duis commodo luct
pulvinar non. Sed vel mauris neque, at fringilla est. Ut pharetra commodo te
porttitor nibh eu blandit. Morbi blandit mattis gravida. Vivamus arcu magna,
et, feugiat eu nisi. Proin vitae nisi sed nulla sodales rutrum. Sed id lectu
tellus. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada
Maecenas consectetur, erat nec ultricies pharetra, metus lectus porta nisi,
massa.
</p>
<p>
Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cub
convallis dictum. Fusce varius tellus vitae sapien eleifend pharetra. Ut sus
pharetra condimentum. Aliquam hendrerit lacinia pretium. Etiam aliquam elit
Cras volutpat erat vel sem sollicitudin congue ac vel metus. Aenean non ipsu
faucibus. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla eu
pulvinar quis id orci. Curabitur ac turpis est, ac blandit arcu.
</p>
</div>
</div>
<div id="rodape">
© [email protected] - Sua loja 24 horas na Internet
</div>
</body>
</html>
#principal {
width: 100%;
}
#barranavegacao {
width: 160px;
background-color: #FFFFFF;
float: left;
}
#conteudo {
padding: 20px 20px;
margin-left: 160px;
}
#rodape {
margin-top: 10px;
text-align: center;
background-color: #0047B2;
color: #E6F0FF;
padding: 20px 0px;
}
/*-----------------------------*/
}
a.menu:link,
a.menu:visited {
background-color: #E6F0FF;
color: #0047B2;
display: block;
text-align: left;
text-decoration: none;
width: 130px;
font-weight: bold;
padding: 5px 5px;
}
a.menu:hover,
a.menu:active {
background-color: #0047B2;
color: #FFFFFF
}
/*---------------------------*/
p {
text-align: justify;
text-indent: 40px;
}
img.logo {
width: 80px;
height: 80px;
vertical-align: middle;
border: none;
}
h3 {
padding-left: 10px;
color: #000080;
}
table.produto {
width: 100%
}
td.imagem {
width: 20%;
text-align: center;
vertical-align: top;
padding: 20px;
}
td.nome {
font-size: 16px;
font-weight: bold;
text-align: center;
height: 20%;
padding: 20px;
}
td.descricao {
padding: 20px;
text-indent: 40px;
text-align: justify;
}
td.preco {
text-align: center;
}
span.preco {
margin: 0px 30px;
font-size: 20px;
color: #0047B2;
}
input.comprar {
padding: 5px;
width: 100px;
border: solid 1px #0047B2;
background-color: #E6F0FF;
color: #0047B2;
}
Note na estrutura de arquivos que uma pasta foi adicionada para armazenar
os arquivos JavaScript, a pasta é denominada . O conteúdo do arquivo
é apresentado no Código 36.
var obj; // variável do objeto XMLHttpRequest
var elem; // variável que receberá o conteúdo
var grp; // grupo de informações que serão recuperadas
catch(exception) {
alert('Falha na requisição');
}
}
function resposta() {
if (obj.readyState==4) {
prod=obj.responseXML.documentElement.getElementsByTagName(grp);
tab="<table class='produto' border='0'>";
tab=tab+"<tr>";
tab=tab+"<td class='imagem' rowspan='3'>";
tab=tab+"<img src='imagens/"+imagem+"' alt='Imagem do produt
tab=tab+"</td> ";
tab=tab+"<td class='nome'>"+nome+"</td>";
tab=tab+"</tr>";
tab=tab+"<tr>";
tab=tab+"<td class='descricao'>"+descricao+"</td>";
tab=tab+"</tr>";
tab=tab+"<tr>";
tab=tab+"<td class='preco'>";
tab=tab+"Preço: <span class='preco'>"+preco+"</span>"
tab=tab+"<input class='comprar' type='button' value='comprar
tab=tab+"<br/><br/></td>"
tab=tab+"</tr>";
}
tab=tab+"</table>";
//--------------------------------
document.getElementById(elem).innerHTML=tab;
}
}
function comprar() {
alert('Parabéns! \n\n A sua compra foi realizada comsucesso.');
}
de novos produtos.
pamentos.
Figura 46 Visualização dos itens da página de monitores.
Figura 47 Visualização dos itens da página de monitores com detalhes nos modelos de LCD.
Figura 48 Visualização dos itens da página de notebooks.
9. JavaScript na prática
Para conhecer todo o poder da linguagem de programação JavaScript, assista
ao seguinte vídeo:
ago-2023-grad-ead/)
Objetivos
• Conhecer os comandos básicos da linguagem de programação PHP.
• Codi�car e executar aplicações em PHP.
Conteúdos
• Sintaxe básica de documentos escritos em linguagem PHP.
• Conceitos de variáveis, constantes e tipos de dados utilizados na lingua-
gem PHP.
• Seus operadores lógicos, estruturas de controle.
Problematização
Quais são os principais símbolos da linguagem PHP? Quais são os principais
comandos básicos suportados pela linguagem PHP?
Bons estudos!
1. Introdução
A linguagem de programação PHP é uma das principais tecnologias para de-
senvolvimento de aplicações para web. O PHP permite o desenvolvimento de
aplicações do lado do servidor. Neste quarto ciclo, você aprenderá tudo sobre
essa linguagem.
Vamos lá?
Para o estudo da linguagem, utilizaremos como base a obra PHP na prática (2014), da autora
Júlia Marques Carvalho da Silva, que está disponível na . Conforme o an-
damento de seus estudos, mencionaremos os capítulos e as páginas que deverão ser estu-
dados de acordo com cada conteúdo abordado. Fique atento(a)!
3. Estruturas de controle
As estruturas de controle são fundamentais em qualquer projeto de site dinâ-
mico. Elas permitem a especi�cação de condicionais (if) e de repetições
(for, while e do..while).
Para entender melhor sobre estrutura de controle no PHP, faça a leitura e a co-
di�cação dos exemplos disponíveis no da obra indicada, especi�ca-
mente da seção .
Para compreender sobre como obter dados do usuário e processar com PHP,
realize a leitura e codi�cação dos exemplos disponíveis no da obra
indicada, especi�camente da
.
5. Arrays
Segundo Silva (2014, p. 22),
Os arrays são estruturas que permitem o armazenamento de várias informações
em uma variável. Diferentemente das outras linguagens de programação, o PHP
permite que diferentes tipos de dados sejam armazenados em um único array.
Para aprender como utilizar arrays em PHP, faça a leitura e a codi�cação dos
exemplos disponíveis no da obra indicada, especi�camente da
.
6. Considerações
Neste ciclo, você aprendeu os conceitos introdutórios a respeito da linguagem
PHP. Além disso, foram descritos aspectos referentes à codi�cação, bem como
as principais estruturas de programação, tais como: estruturas condicionais e
estruturas de repetição.
ago-2023-grad-ead/)
Objetivos
• Apresentar os comandos básicos para manipulação de dados no MySQL
(ou MariaDB) via PHP.
• Aprender como criar tabelas e inserir dados.
• Recuperar e alterar informações no banco.
Conteúdo
• Integração da linguagem PHP com banco de dados.
Problematização
Como estabelecer a conexão com o SGBD MySQL por meio da linguagem PHP?
Como criar tabelas no MySQL? Como recuperar dados oriundos dos usuários?
Os bancos de dados são estruturas formadas por tabelas que permitem armazenar
informações de uma forma organizada. Os dados lá guardados podem ser acessa-
dos pelas diversas páginas e não são perdidos, mesmo após encerrar o seu uso.
Para aprender sobre como utilizar o PHP na integração com o banco, você pre-
cisa, primeiramente, instalar o banco de dados. Conforme indicado, você pode
utilizar o MySQL ou o MariaDB. Veja os passos de instalação para cada um de-
les nos seguintes vídeos:
Agora sim podemos começar!
Vale lembrar que o banco de dados MySQL tem sido substituído pelo MariaDB,
uma vez que ele, mesmo tendo código fonte opensource, não pode ser utilizado
comercialmente. A instalação do ambiente XAMPP já conta com o banco de
dados MariaDB, e os comandos da linguagem PHP para o MySQL são compatí-
veis com ele.
Para aprender como utilizar esta interface, você deverá realizar a leitura
do da obra de Soares (2013), PHP 5: conceitos, programação e inte-
gração com banco de dados, indicada anteriormente, especi�camente da se-
ção .
4. Considerações
Com isso, chegamos ao �m deste ciclo. Como em qualquer material de progra-
mação, é fundamental a codi�cação dos exemplos para aprofundar o seu co-
nhecimento. Caso queira estudar mais sobre este conteúdo, acesse os livros
indicados na bibliogra�a.
5. Considerações �nais
Finalizamos o conteúdo de . O aprendizado é um pro-
cesso constante, assim, não se esqueça de sempre consultar as bibliogra�as
apresentadas para aprofundar o seu conhecimento.