ایکوآ کلچر

Aquaculture

Aquaculture installations in southern Chile

Global harvest of aquatic organisms in million tonnes, 1950–2010, as reported by the FAO

ایکواکلچر، نوں پانی کھیتی دے طور تے جانیا جاندا اے۔ ایہہ مچھی، کرسٹاسینز، مولکس، جیکٹک پلانٹ، ایلگی اتے ہور آبی جیواں دی کھیتی اے۔ ایکواکلچر وچ کنٹرولد حالات تحت تازے پانی اتے سلونٹر آبادی دی کاڈھ کرنی شامل اے، اتے وپاری پھڑن دے نال تُلنا کیتی جا سکدی اے، جو جنگلی مچھیاں دی کٹائی اے۔

مچھی پالن دا مطلب سمندری ماحول اتے پانی دے اندر رہن والے نسلاں دی مشق نوں درسایا جاندا اے۔

ایف۔اے۔او۔ دے مطابق، "کجھ پیداوار نوں ودھاؤن لئی پالن پوشن وچّ کجھ دخل اندازی دا مطلب اے، جویں سٹاکنگ، کھانا پکاؤنا اتے شکاریاں توں سرکھیا وغیرہ ۔ 2014 وچ عالمی دے قدرتی کھدائی دے کم کاج دی رپورٹ وچ اک ادھی مچھی اتے شیلپھش دتی گئی اے جو سدھے طور تے منکھاں ولوں کھپت کیتی جاندی اے؛ حالانکہ، رپورٹ کیتے انکڑیاں دی بھروسےاہلیت بارے مدعے ہن اس توں علاوہ، موجودہ نمائش پرتھا وچ، جنگلی مچھیاں دے کئی پاؤنڈاں دے پیداواراں نوں سیمون جاے مسالیدار مچھی دے اک پاؤنڈ دی ورتوں کرن لئی ورتیا جاندا اے۔

خاص قسم دے ایکواکلچر وچ مچھی فصلاں، جھیلاں دا کھیتی کرنا، چکھن دی کھیتی کرنا، برائیکچر، الجیکلچر (جویں کہ سیوی کھیتی دا کھیتی) اتے سجاوٹی مچھیاں دی کاشت شامل اے۔ خاص ڈھنگاں وچ ایکواپونکس اتے ایکیکرت بہو-ٹروتھک ایکواکلچر شامل ہن، جہناں وچ مچھی پالن اتے پلانٹ فارمنگ نوں جوڑ دتا گیا اے۔

اتہاس

مسیسپی وچ ڈیلٹا پرائیڈ کیٹفش فارم۔

آسٹریلیا دے وکٹوریا وچلے گوڈیتجمارا دے لوکاں نے 6000 بی۔سی۔ دے شروع وچ ایل پیدا کیتا ہو سکدا اے۔ ثبوت ایہہ اشارہ دندے ہن کہ اوہناں نے جھیل دے کنڈھاہ دے نیڑے 100 کلومیٹر (39 سکنٹ میل) جوالامکھی ہڑ دے علاقیاں وچ چینلاں اتے ڈیماں دے اک کمپلیکس وچ ترقی یافتہ کیتا، اتے ایل اُتے قابو پاؤن لئی بنے پھاہاں دی ورتوں کیتی، اتے سارا سال کھانا کھان لئی اوہناں نوں سرکھات رکھیا۔

چین وچ لگپگ 2500 ای۔ جدوں پانی دریا ہڑ پچھوں تھم ​​گیا، کجھ مچھیاں، مکھ طور تے کارپ، جھیلاں وچ پھس گئیاں۔ مڈھلے ایکواچٹرسٹس نے اوہناں دے بچیاں نوں ننپھس اتے ریشم دے کیڑے دی ورتوں کرکے غذا دتا اتے اوہناں نوں کھا لیا۔ تنگ راجونش دے دوران کارپ دے اک قسمت والے جینیٹک پرورتن نے گولف دے نکاس دی اگوائی کیتی۔

سیوی نوں سپورس لئی اینکرنگ ستہاں دے روپ وچ کم کرن لئی جوجھی بوٹی دے کھمبھیاں اتے، بعد وچ، جال اتے سیپ دے ٹوپے دے کے بیجاں دی کاشت کیتی۔

رومنی نے 100ء۔ توں پہلاں ساحلی جھیلاں وچ تولاں وچ مچھی پیدا کیتی اتے اگائی گئی کساناں نوں اگایا۔

وچکار یورپ وچ، مڈھلے کرشچیئن مٹھراں نے رومن ایکوینشیکل پرتھاواں نوں اپنایا۔ مدھ یگ دوران سمندری کشتی اتے وڈیاں ندیاں توں جدوں یورپ وچ پھیلیا ایکواکلاک، تاں مچھی نوں سلونا کیتا جانا چاہیدا سی تاں جو اوہ سڑن نہ کر سکن۔ 19 ویں صدی دے دوران بھاویں کہ اندرونی علاقیاں وچّ وی، جلونڈھن گھٹّ مشہور ہون کرکے آواجائی وچّ سدھاراں نے تازے مچھی نوں آسانی نال اپلبدھ اتے سستا کیتا۔ 15 ویں صدی دی چیک رپبلک وچّ ٹربون بیسن دے مچھی پونڈے اک یونیسکو دی وراثتی وراثت سائیٹ دے روپ وچّ بنائی گئی اے۔

ہوائی سمندری مچھیاں دے تلاب بنائے گئے۔ اک شاندار اداہرن الیکوکو وکھے گھٹو گھٹّ 1,000 سال پہلاں اک مچھی دی تلاش اے۔ دنتکتھا دا کہنا اے کہ ایہہ پرانے مردہن دروازے لوکاں ولوں بنایا گیا سی۔

اٹھارویں صدی دے پہلے ادھ وچّ، جرمن سٹیپھن لڈوگ جیکبی نے بھورا تراسدی اتے سیلمون دے باہری گربھدھارن نال پریوگ کیتا۔ اسنے اک لیکھ "وان ڈیر کئیسٹلسین ایرجگنگ ڈیر پھیرلین اینڈ لچسے" لکھیا۔ 18 ویں صدی دے بعد دے دہاکیاں تک، اتری کھیتی اتری امریکہ دے اٹلانٹک کنارے دے نال لگدے علاقیاں وچّ شروع ہو گئی سی۔

شبد نوں 1855 دے اخبار وچ برف دی واڈھی دے سندربھ وچ شائع کیتا گیا سی۔ ایہہ 19 ویں صدی دے اخیر وچ اپنگری دی امتحان دی کھیتی پرتھا دے ورنن وچ وی ظاہر ہوئی سی جو مکھ طور تے جیکٹک پودیاں اتے جانوراں دیاں قسماں دی کاشت دے نال جڑے سن۔

1859 وچّ، ویسٹ بلومپھیلڈ، نیو یارک دے سٹیپھن اینسویسٹ نے برکّ ٹروٹ نال تزربیاں شروع کیتیاں۔ 1864 تک، سیٹھ گرین نے نیویارک دے روچیسٹر نیڑے کیلیڈونیا سپرنگز وکھے اک وپاری مچھی-ہیچنگ دا قیام کیتی سی۔ 1866 وچّ، کونکورڈ، میساچسیٹس دے ڈاکٹر۔ ڈبلیو۔ پھلیچر دی شمولیت دے نال نقلی مچھی ہیچریز کینیڈا اتے یونائیٹڈ سٹیٹ دوویں طرحاں نال چل رہی سی۔ جدوں 1889 وچّ نیوپھاؤنڈلینڈ وچّ ڈیڈڈا آئیلینڈ مچھی دے نشے کھولے گئے، ایہہ دنیا دا سبھ توں وڈا اتے سبھ توں انت سی۔ شبد ایکواکچر دی ورتوں 1890 وچ ہیڈری دے کاغذ اتے لوبسر دے پریوگاں دے ورنن وچ کیتی گئی سی۔

1920 تکّ، کیلیرونا دی امریکن پھش کلچر کمپنی، رھوڈ ٹاپو، 1870 دے دہاکے وچ قائم کیتی گئی ایہہ ٹراؤٹ دی اک پرمکھ اتپادک سی۔ 1940 دے دہاکے دوران، اوہناں نے مچھیاں دے دن اتے رات دے چکر دے چھیڑ-چھاڑ دے طریقے نوں مکمل کیتا تاں کہ اوہناں نوں سال دے آلے دوآلے قریب بنا دتا جا سکے۔

کیلیفورنیا نے جنگلی ٹوبھے دی کٹائی کیتی اتے 1900 دے نیڑے سپلائی دا پربندھ کرن دی کوشش کیتی، بعد وچّ اسنوں جنگی سروت دا لیبل لگایا۔

21 ویں صدی دی مشق

جنگلی مچھی پالن وچّ طوفان اتے مشہور سمندری پرجاتیاں دے بے حدّ اتار-چڑھاء، اچّ گنوتا والے پروٹین دی ودھ رہی منگ دے نال جوڑیا گیا، جس نے ایکواچٹرسٹس نوں ہور سمندری قسماں دا پالن کرن لئی مُتحرک کیتا۔ جدید جل-کشلتا دے شروع وچ، بہت سارے ایہہ امید رکھدے سن کہ اک "بلو کرانتی" جلاں دی کھیتی وچ ہو سکدی اے، جس طرحاں 20 ویں صدی دی ہری کرانتی نے کھیتی باڑی وچ کرانتی لیاؤن وچ کردار نبھایا۔ حالانکہ زمین دے جانور لمبے ویلے تکّ پالتو راے سن، پر زیادہ تر سمندری غذا دیاں جونیاں اجے وی جنگلی توں پھس گئیاں سن۔ دنیاں دے سمندراں اتے سمندری غذا دی ودھ رہی منگ دے اثر بارے پرشن، مشہور سمندر کھوجی جیک کسٹیؤ نے 1 9 73 وچ لکھیا سی: "دھرتی دی ودھدی انسانی آبادی دے نال کھان لئی، سانوں نویں سمجھ اتے نویں تکنالوجی دے نال سمندر ولّ جانا پویگا۔"

2007 دے مطابق لگپگ 430 (97%) پرجاتیاں نوں 20 ویں اتے 21 ویں صدی وچّ پالتو بنایا گیا سی، جسدا انمانت 106 اک دہاکے 2007 وچّ آیا سی۔ کھیتی باڑی دے لمبے ویلے دے اہمیت نوں، اج تکّ، صرف 0.08% جانیاں امتحان مادےآں دیاں پرجاتیاں اتے 0.0002% جانیاں امتحان جانوراں دیاں قسماں دا پالن کیتا گیا اے، جدکہ 0.17% جانیاں سمندری پودیاں اتے 0.13% جانیاں سمندری جانوراں دیاں قسماں دے مقابلے ہن۔ عامَ طور اُتے ماحول وچ اک دہاکے دے سائنسی کھوجاں دی ورتوں ہندی اے۔ گھریلو جانوراں وچ گھلن والیاں جانوراں وچ گھلنشیل جانوراں دی تلنا وچ انساناں نوں گھٹّ جوکھم کرنے پیندے ہن، جس نال انسانی جیون وچ وڈی گنتی وچ وادھا ہویا اے۔ زیادہ تر مکھ انسانی بیماریاں پالتو پشواں وچ پیدا ہندیاں ہن، جویں کہ چیچک اتے ڈپتھیریا ورگے روگ جنہاں وچ سبھ توں زیادہ چھوت دیاں بیماریاں شامل ہن، جانوراں توں انساناں وچ چلے جاندے ہن۔ اجے وی سمندری جیواں توں تلناتمک خرابی دے کسے وی انسانی جیو جنتوآں دے ساہمنے نہیں آئے ہن۔

پیروسائٹ دا پربندھن کرن لئی جیو-سائنسی نینترن پرنالیاں پہلاں ہی ورتیاں جا رہیاں ہن، جویں کہ سیلان پھارمنگ وچّ سمندری جوآں دی آبادی نوں قابو کرن لئی کلینر مچھی (جویں کہ لونسکیجر اتے رپیسے)۔ اثر نوں گھٹّ توں گھٹّ کرن لئی مچھی فارماں دی مقامی یوجنابندی اتے بیٹھن وچ مدد لئی ماڈل ورتے جا راے ہن۔

جنگلی مچھیاں دے سٹاک وچ گراوٹ نے کھیتی والی مچھی دی منگ ودھا دتی اے۔ حالانکہ، مچھی فیڈ لئی پروٹین اتے تیل دے وکلپک سروتاں نوں لبھنا ضروری اے تاں جو کنک-ملک ادیوگ ستھائی روپ وچّ ودھ سکن؛ نہیں تاں، ایہہ چکنائی دیاں مچھیاں دے زیادہ شوشن لئی اک بہت وڈا خطرہ درساؤندا اے۔

انٹرنیشنل میریٹائیم آرگینائیزیشن ولوں 2008 وچّ انگنیٹن تے پابندی دے بعد اک ہور حالیہ مدعے نوں ماحول لئی دوستانہ ڈھنگ نال لبھن دی ضرورت اے، مگر اجے وی اینٹیپھلنگ اثراں دے نال مرکب بااثر اے۔

کئی نویں قدرتی مرکب ہر سال لبھے جاندے ہن، پر وپاری ادیساں لئی اوہناں نوں وڈے پدھر تے پیدا کرنا لگبھگ اسمبھو اے۔

ایہہ بہت سمبھاونا اے کہ اس کھیتر وچّ مستقبل دے ترقی وچّ سکے جیوانوآں اُتے نربھر کردا اے، پر اس کھیتر وچّ علم دی کمی' تے قابو پاؤن لئی ودھیرے فنڈ اتے ہور کھوج دی لوڑ اے۔

سپیسیز گروپ

پانی پودے

پھلوٹنگ کنٹینراں وچّ سنکٹکالی جلن والے پودیاں دی کمی۔

Microalgae, جسنوں پھائیپلاکنٹن، مائیکروفائٹس، جاں پلینکٹونک ایلگی وی کیہا جاندا اے، بہتے کاشت ایلگی ہن۔ عامَ طور تے سیویڈ دے طور تے جانے جاندے میکرولگائے دے کول بہت سارے وپاری اتے صنعتی ورتوں ہندے ہن، پر اوہناں دے سائز اتے خاص لوڑاں دے کارن، اوہناں نوں آسانی نال وڈے پیمانے تے کاشت نہیں کیتا جاندا اتے ایہناں نوں جنگلی وچّ اکثر لیا جاندا اے۔

مچھی

مچھی دی کھیتی مچھی دی سبھ توں عامَ قسم اے اس وچ ٹینکاں، تلاباں، جاں سمندری ڈبیاں وچ وپاری ڈھنگ نال مچھی پالن کرنا شامل اے، عامَ طور تے غذا لئی۔ اک سہولت جو کہ نابالغ مچھی نوں منورنجک مچھیاں لئی جنگلی کھیتر وچّ بھیجدی اے جاں اک سپیسیز دے قدرتی آبادی نوں پورک کرن لئی عامَ طور تے مچھی ہیچری وجوں جانیا جاندا اے۔ دنیا بھر وچ، مچھی پالن وچ ورتیاں جان والیاں سبھ توں اہم مچھی والیاں قسماں ترتیب وار کارپ، سلمن، ٹیلپیا اتے کیٹپھش ورگیاں ہن۔

میڈیٹیریئن وچّ، نوجوان بلوپھن ٹنا سمندر وچّ کڈھیا جاندا اے اتے ہولی ہولی کنارے ولّ کھچیا جاندا اے۔ اوہناں نوں آپھشور پین وچ اندر رکھیا جاندا اے جتھے اوہناں نوں مارکیٹ لئی اگے ودھایا جاندا اے۔ 2009 وچّ، آسٹریلیا وچ کھوجکرتاواں نے پہلی وار دکھنی بلوپھن ٹنا نوں مضبوط کرن لئی ووواقع کیتا سی جس نال لینڈلوکڈ ٹینکاں دی نسل کیتی گئی سی۔ دکھنی بلوپھن ٹنا وی جنگلی وچ پھسیا ہویا اے اتے دکھنی سپینسر کھاڑی، دکھنی آسٹریلیا وچ سمندر دے پنجرے وچ ودھیا ہویا اے۔

اس ادیوگ دے سممن-کھیتی دے حصہ وچّ وی اسے طرحاں دا عمل ورتی جاندی اے؛ نابالغ نوں ہیچری توں لیاندا جاندا اے اتے اوہناں دی پرپکتا وچّ مدد کرن لئی وکھ-وکھ طرحاں دیاں ودھیاں ورتیاں جاندیاں ہن اداہرن لئی، جویں کہ اپر دسیا گیا اے، ادیوگ وچّ سبھ توں اہم مچھی دیاں قسماں، سلمون، اک پنجرے پرنالی دی ورتوں کرکے ودھیاں جا سکدیاں ہن۔ ایہہ پنجرے نوں نپٹا کے کیتا جاندا اے، ترجیحی طور تے کھلھے پانی وچ، جسدا مضبوط ​​پرواہ ہندا اے، اتے سیلمن نوں خاص غذا دا مرکب دندے ہن جو اوہناں دے ترقی وچّ مدد کردے ہن۔ ایہہ پرکریا مچھی دے سال-چکر وچّ وادھا کرن لئی، اس لئی صحیح سیزناں دے دوران اک اچّ واڈھی دی آگیا دندی اے۔ اک وادھو ڈھنگ اے، جس نوں کدے کدے سمندری جھنڈے وجوں جانیا جاندا اے، نوں ادیوگ دے اندر وی ورتیا جاندا اے۔ سمندری جھونپڑی وچ تھوڑھے ویلے لئی ہیچری وچ مچھی پالنا کرنا اتے اگے ودھن لئی سمندری پانی وچ چھڈنا شامل اے، جس ویلے مچھی نوں دوبارہ پکڑ لیا جاندا اے۔

کرسٹاسیئن

وپاری جھیلاں دا کھیتی 1970 دے دہاکے وچ شروع ہویا سی، اتے اسدے بعد پیداوار ودھدا گیا۔ 2003 وچّ 1.6 ملیان ٹن تو ودھ (لگبھگ 9 بلیئن امریکی ڈالر) گلوبل پیداوار ہویا۔ لگبھگ 75% کھیتی والے شکار ایشیا وچّ پیدا ہوئے ہن، خاص کرکے چین اتے تھائیلینڈ وچّ ہور 25% مکھ طور اُتے لاطینی امریکہ وچ پیدا ہندے ہن، جتھے برازیل سبھ توں وڈا اتپادک اے۔ تھائیلینڈ سبھ توں وڈا برامدکار اے۔

دکھن-پوربی ایشیا وچ اپنے شارپاں دے پرمپراگت، چھوٹے پیمانے دے فارم توں اک عالمی ادیوگ وچّ تبدیل ہو گیا اے۔ تکنالوجی دی ترقی نے پرتی یونٹ کھیتر وچ ودھ گھنتا حاصل کیتی اے، اتے بروڈسٹوک نوں دنیا بھر وچ بھیجیا جاندا اے۔ لگبھگّ سارے کھیتی والے شچھے پنیئیڈ ہن (ارتھات پروار دے پینیڈی دے جھرنے)، اتے صرف دو قسم دے شنجیاں، پرشانت وھائیٹ شمنج اتے وشال ٹائیگر پرون، لگبھگ 80% سارے کھیتی والے شنجیاں لئی ورتیا جاندا اے۔ ایہہ صنعتی اکو-اک بیماری بیماری پرتی بہت ہی سنویدنشیل ہندی اے، جس نے سمچے کھیتراں وچ جھینڈا آبادی نوں نشٹ کر دتا اے۔ ودھدی ماحول سمسیاواں، دہرائے بیماری دے پھیلاء، اتے غیر-غیر-سرکاری ادارےآں اتے اپبھوگتا دیساں دے تجربا اتے تنقید کارن 1990 ویاں دے اخیر وچ ادیوگ وچ بدلاء ہویا اتے عامَ طور تے مضبوط ​​نیم 1999 وچّ، سرکاراں، ادیوگ دے پرتیندھاں، اتے ماحول سنستھاں نے شہری واچ پروگرام ولوں ودھیرے ستھائی کھیتی دے عمل نوں ترقی یافتہ کرن اتے اس نوں مُتحرک کرن دے اک پروگرام دی شروعات کیتی۔

گرم پانی دے جھونے دی کھیتی وچّ بہت سارے گن ہن، جس وچّ بہت ساریاں سمسیاواں شامل ہن، سمندری جھکھڑ دا کھیتی۔ ولکھن سمسیاواں مکھ پرجاتیاں دے ترقی جیونکتے ولوں پیش کیتیاں جاندیاں ہن، وشال ندین پرون۔

سال 2003 وچ تازے پانی دے پراناں (کریپھش اتے کراساں نوں چھڈّ کے) دا سالانہ پیداوار 2,80,000 ٹن سی، جس وچ چین نے 1,80,000 ٹن پیداوار کیتی سی اتے اس توں بعد بھارت اتے تھائیلینڈ نے 35,000 ٹن دی ہر اکائی کیتی۔ اس توں علاوہ، چین نے قریب 370,000 ٹن چینی ندی کیکڑا تیار کیتا۔

مولکس

ایبلون فارم

ایکواچلڈ شیلپھش وچّ وکھ وکھ چھنڈ، چمل اتے کلیم سپیسیز شامل ہن۔ایہہ بمبلو فلٹر اتے / جاں ڈپازٹ پھیڈر ہن، جو مچھی جاں ہور فیڈ دی جانکاری دی بجائے امبینیٹ پرائمری اتپاد تے نربھر کردا اے۔ جویں کہ، شیلپھش مچھی پالن نوں عامَ طور اُتے سبھاوک جاں فائدہ مند منیا جاندا اے۔

سپیسیز اتے مقامی ستھتیاں اُتے نربھر کردیاں، بلیو مولسکس سمندری کنڈھے' تے ودھ راے ہن، لمبے لائیناں تے، جاں راپھٹس توں معطل کیتے جاندے ہن جاں ہتھاں جاں ڈریڈنگ ولوں کٹے جاندے ہن۔

1950 دے اخیر اتے اخیر دے ارمبھ وچّ جاپان اتے چین وچّ ابیلون دی کھیتی شروع ہوئی۔ 1990 دے دہاکے دے مدھ توں، ایہہ ادیوگ بہت کامیاب ہو گیا اے پھٹاپھشنگ اتے پیشاب نے جنگلی آبادی نوں اس حد تک گھٹا دتا اے کہ کھیتی کیتا ایبیلون ہن زیادہ تر ابیلون گوشت دی سپلائی کردا اے۔ ستھر طور اُتے پھیلائے ہوئے مولککس نوں سمندری جنگلی جیون فنڈ (ڈبلڈبلڈ ایپھّ ایپھّ) سمیت سمندری واچ اتے ہورناں ادارےآں ولوں تصدیق کیتا جا سکدا اے۔ ڈبلیو ڈبلیو ڈبلیو ڈبلیو نے 2004 وچ "ایکئیکلچر ڈائلاگج" دی شروعات کیتی اے تاں جو ذمہ واری نال کھیتی کیتے سمندری غذا لئی ماپنیوگ اتے مظاہرہ مشتمل مانکاں دا ترقی کیتا جا سکے۔ 2009 وچّ، ڈبلیو ڈبلڈ (WWF) نے گلوبل سٹینڈرڈز اتے پرمانیکرن پروگراماں دا پربندھن کرن لئی ڈچ سسٹینیبل ٹریڈ انیشیئےٹو نال ایکئیکلکل سٹارورڈس کونسل دا قیام کیتی۔

2012 وچّ ازمائشاں توں بعد، پچھمی آسٹریلیا دے پھلنڈر بیء وچّ اک وپاری "سمندری پشو" دا قیام کیتی گئی سی، جو ابیلون ودھاؤن لئی سی۔ رنچ 5000 (اپریل 2016 توں) الگّ کنکریٹ یونٹ 'اپتیٹس' (ابیلون آواسز) نام دی اک نقلی چاول اُتے مشتمل اے۔ 900 کلوگرام اویٹس ہر 400 ابیلون دی میزبانی کر سکدا اے۔ چواے نوں سمندری ہٹی دی چھوٹی عمر دے شہد نوں ملایا جاندا اے۔ سمندری جیوانوآں تے ابیلون فیڈ جو قدرتی طور تے ودھدی جا رہی اے، جس نال پستو دے ماحول وچ سنپورنتا ودھدی اے، اس دے نال ہی ہور ذاتیاں دے نال-نال دھوپھش، گلابی سنپر، کریسّ اتے سمسون دی مچھی وی ودھدی اے۔

کمپنی دے بریڈ ایڈمز نے جنگلی ابیلون اتے کنڈھے-مشتمل جل-کھیتی توں فرق نوں سموہکتا اُتے زور دتا اے۔"اسیں ایوککچر نہیں ہاں، اسیں پگڈنڈی ہاں، کیونکہ اک وار جدوں اوہ پانی وچّ ہندے ہن تاں اوہ اپنے آپ دی دیکھبھال کردے ہن۔"

ہور گروہ

ہور گرپاں وچ جلبین سپّ، آبپھنی، اتے ایکنوڈرمز اتے جیلیپھش جاے پھلاں دے انگنت ناشپاتی پدمطلب شامل ہن۔ اوہ وکھرے طور تے اس سیکشن دے سجے پاسے گارچ کیتے جاندے ہن، کیونکہ اوہ مکھ گراف تے صاف صاف دکھاؤن لئی کافی ماترا وچّ یوگدان نہیں دندے ہن۔

وپاری ڈھنگ نال کٹائی کیتی گئی ایچنوڈرمس وچّ سمندری ککڑیاں اتے سمندری برکاواں شامل ہن۔ چین وچّ، سمندری ککڑیاں نوں 1000 اےکڑ (400 ہیکٹیئر) دے روپ وچّ وڈے پدھر تے بناوٹی پانڈز وچّ اگایا جاندا اے۔

دنیا بھر وچ

2012 وچ، مچھی پالن دی کلّ پیداوار 158 ملیان ٹن سی، جس وچ کل 66.6 ملیان ٹن دا Aquaculture یوگدان پایا، جو کہ 42% اے۔ دنیا بھر وچّ جل-کشلتا دی ترقی در لگاتار چل رہی اے اتے تیزی نال اے، جو پچھلے 30 سالاں توں تقریباً 8% پرتی سال اوسطاً اے، جدکہ جنگلی مچھی پالن نوں لینا] پچھلے دہاکے توں لازمی طور اُتے فلیٹ رہا اے۔ 2009 وچ ایکواککل مارکیٹ $ 86 بلیئن تک پہنچ گیا۔

ایکواکلچر چین وچ اک خاص طور تے اہم معاشی گتیتکنیک اے۔ 1980 توں 1997 وچکار، چینی برورو آف پھشریز نے رپورٹ وچّ کیہا کہ ایکواکلیج فصل دا سالانہ در 16.7% تے ودھیا اے، 1.9 ملیان ٹن توں 23 ملیان ٹن تکّ جمپ کر رہا اے۔ 2005 وچّ چین نے دنیا دے 70% پیداوار دا یوگدان پایا۔ ایکواکلاچر اس ویلے یو ایس وچ فوڈ پروڈکشن دے سبھ توں تیزی نال ودھ راے علاقیاں وچوں اک اے۔

امریکہ دے سارے 90% جھیلاں دی ورتوں کھیتی اتے آیات کیتی جاندی اے۔ حالَ ہی دے سالاں وچّ، سیلمون اکواکچر دکھنی چلی خاص کرکے چلی دے سبھ توں تیزی نال ودھ راے شہر وچّ پورٹو مونٹ وچّوچّ اک پرمکھ نریات بن گیا اے، ।

مئی 2014 وچّ رلیز کیتے اک وشو-ویاپی مچھی پالن اتے ایکواکپھلّ راج دی اک ستعینات راشٹر دی رپورٹ نے مچھی پالن اتے ایکواکلائیڈ مدد نوں ایشیا اتے افریقہ دے کجھ 60 ملیان لوکاں دی روزی-روٹی لئی رکھیا۔

قومی قانون، نیم، اتے پربندھن

نسل کشی دیاں پرتھاواں نوں نیم بدھ کرن والے قانون دیس دے بہت وکھرے ہندے ہن اتے اکثر ایہناں نال نیڑلے طور تے نینترت جاں آسانی نال کھوجن یوگ نہیں ہندے۔ ستعینات راج امریکہ وچ، زمین-مشتمل اتے نیڑلے سمندری کناریاں نوں سنگھی اتے راج پدھراں اُتے نینترت کیتا جاندا اے؛ پر، کوئی قومی قانون امریکہ دے خاص معاشی زون دے پانی وچ سمندری جہاز دی کھیتی نہیں کردا۔ جون 2011 وچّ، ونج ڈیپارٹمنٹ اتے قومی سمندری اتے وہادرا شاستری پرحکمرانی نے اس مدعے نوں حلّ کرن لئی قومی نسل کشی پالیسی جاری کیتی اتے "تندرست سمندری غذا دی ودھدی منگ نوں پورا کرن لئی، سمندری علاقیاں وچّ نوکریاں پیدا کرن اتے اہم پریا-پرنالی نوں مڑ بحال کرن لئی۔" 2011 وچّ، کاؤنپسلوون لوئس کیپیز نے نیشنل سسٹینیبل آپھشور ایکواکلچر ایکٹ 2011 نوں "امریکہ وچّ خاص معاشی زون وچّ ستھائی سمندری کھیتی باڑی لئی اک نینترک پرنالی اتے کھوج پروگرام قائم کرن لئی" پیش کیتا۔ حالانکہ، بلّ نوں قانون وچ لاگوُ نہیں کیتا گیا سی۔

اوور-رپورٹنگ

دنیاں بھر وچ چین سبھ توں زیادہ آبادی دا پیداوار کر رہا اے۔ پر، چین دے رٹرناں دی شدھتا دے نال کجھ اتہاسک مدعے ہن۔

2001 وچ، مچھی پالن سائنسدان ریگ واٹسن اتے ڈینیئل پولی نے قدرت نوں اک چٹھی وچ چنتا پرگٹائی، کہ چین 1990 ویاں وچ جنگلی مچھیاں پھڑن دی اپنی رپورٹ دے راے سن۔ اوہناں نے کیہا کہ اس نے دکھایا اے کہ 1988 توں لے کے ہن تک 300,000 ٹن تکّ عالمی کیشے جاری راے ہن، جدوں کہ ایہہ سالانہ 350,000 ٹن توں گھٹ رہا اے۔ واٹسن اتے پاؤلی نے سجھاء دتا کہ ایہہ شاید چینی پالسیاں نال متعلق ہو سکدا اے، جتھے مطلب انتظام نوں نظر انداز کرن والیاں صوبائی ادارےآں نوں وی ودھ توں ودھ آؤٹپٹّ نال کم سونپیا گیا سی۔ اس توں علاوہ، ہن تک، چینی ادھیکاریاں دی ترقی اوہناں دے اپنے کھیتراں توں پیداوار دے وادھے اُتے مشتمل سی۔

چین نے اس داعوے نوں وواد کیتا۔ سرکاری زینہنا نیوز ایجنسی نے کھیتی باڑی منترالے دے مچھی بیورو دے ڈائریکٹر جنرل یانگ جیان دا حوالہ دے کے کیہا کہ چین دے انکڑے "اصل وچّ صحیح" سن۔ حالانکہ، ایف۔اے۔ایف۔او نے قبول کر لیا کہ چین دے انکڑاتمک رٹرن دی بھروسیاہلیت دے نال مدعیاں دے نال، اتے سمچے عالمی دے باقی کھیتراں توں علاوہ، سمندری کھیتی ترقی ڈیٹا سمیت چین دے علاج دے ویلے لئی۔

ایکواکلچرل ڈھنگ

میریکلچر (مچھی پالن)

ہائی آئیلینڈ، ہانگ کانگ توں میریکلچر

مچھی پالن سمندری پانی وچ (عامَ طور اُتے شیلٹرڈ تٹورتی پانی وچ) سمندری جیواں دی کاشت نوں درساؤندی اے۔ سمندری مچھی دی کھیتی مچھی پالن دی اک اداہرن اے، اتے ایہہ وی سمندری کرسٹسیناں (جویں کہ چڑیدا)، مولسیکس (جویں کہ ہائپر) اتے سیوڈ دی کھیتی اے۔

مچھی پالن وچ جیو جنتوآں جویں کہ سیمن لئی پھلوٹنگ نیٹڈ ایکولوس اتے سیئرز لئی ریک تےنوں نقلی گھیرے وچ لیاؤنا شامل ہو سکدا اے ۔ نتھی سلامن دے معاملے وچ، اوہ آپریٹراں ولوں تیراکی کیتے جاندے ہن؛ قدرتی طور تے اپلبدھ غذا تے ریک اتے فلٹر پھیلڈ ایبلون نوں اک نقلی چواے دی کھانسی ہوئی سیویڈ اُتے کھیتی کیتا گیا اے جو رپھ یونٹ' تے قدرتی طور تے ودھدا اے ۔

اکتریت ملٹی-ٹروپھک ایکواکلچر

اکتریت ملٹی-ٹروپھک ایکواکلچر (آئی۔ایمّ۔ٹی۔اے) اک مشق اے جس وچّ اک سپیسیئس دے اپ-پیداواراں (رہند-کھونہد) نوں اک دوجے لئی امپٹّ (کھاد، غذا) بناؤن لئی مڑ ورتیا جاندا اے۔ پھیڈّ ایکواچولڈ (مثال لئی، مچھی، شنجیاں) نوں ماحول دی ستھرتا (بائیومیٹیجنگ)، معاشی ستھرتا (اتپاد وبھنتا اتے جوکھم گھٹاؤن) اتے سماجی سویکرتی (بہتر) لئی سنتلت پرنالی بناؤن لئی انابک ایبسٹریکٹو اتے جیوک ایکسٹیکو (اداہرن وجوں، شیلپھش) جل-کھیتی نال ملا دتا جاندا اے۔ پربندھن دے عمل)۔

"ملٹی-ٹروپھک" دا مطلب اے اکو پرنالی وچ وکھو وکھرے ٹراپھک جاں پوشن پدھر توں پرجاتیاں نوں شامل کرنا۔ ایہہ سمندری پولیکمپٹّ دی عمر-پرانے پرمپرا وچوں اک سمبھاوی خاصیت اے، جو کہ اکو ہی توہلی پدھر توں وکھ وکھ مچھی دے قسماں دا سہِ-سنسکرتی ہو سکدا اے۔ اس ستھتی وچّ، ایہہ جیو اکو ہی جیوک اتے رسائنک پرکریاواں سانجھے کر سکدے ہن، کجھ سہبھاگی لابھاں نال، جو سمبھاوی طور تے ایکوسسٹم وچّ اہم شفٹاں ولّ لے سکدیاں ہن۔ کجھ روائتی بہبھج پرنالیاں، اصل وچ، وکھو وکھریاں قسماں دے بہت زیادہ وبھنتا نوں شامل کردیاں ہن، جویں اکو جاے ٹوبھے دے اندر مکمل سبھیاچاراں (گھٹّ تیبرتا، ​​گھٹّ پربندھن)۔ "ایکیکرت" شبد اک دوجے دے نیڑے-تیڑے وکھ-وکھ سپیسیزاں دی ودھیرے گنجھل دار قسماں نوں سنکیت کردا اے، پانی ولوں پوشٹک اتے توانائی ٹرانسفر نال جڑیا ہویا اے۔

آدرشک طور تے، اک IMTA پرنالی وچّ جیوک اتے رسائنک پرنالیاں نوں سنتلن رکھنا چاہیدا اے۔ ایہہ وکھو-وکھرے پرجاتی پرنالیاں نوں وکھ-وکھ پرجاتیاں حاصل کرن دے اچت چون اتے انوپات ولوں حاصل کیتا جاندا اے۔ سہِ-سنسکرت سپیسیز عامَ کرکے صرف بائیوپھلٹراں توں زیادہ ہندے ہن؛ اوہ وپاری ملّ دی کٹائی دیاں فصلاں ہن اک کم کرن والی آئی ایمٹیئے پرنالی نال سہِ-سنسکرت سپیسیز اتے آپسی متاثر ماحول صحتَ دے آپسی لابھاں دی بنیاد تے ودھ پیداوار ہو سکدا اے، بھاویں کہ انسان گت پرجاتی دا پیداوار تھوڑے ویلے دی اتکنیک لئی مونوکلپّ دے مقابلے گھٹّ اے۔

کئی وار شبد "اکتریت ایکواکلچر" شبد نوں پانی دے ٹرانسفر ولوں اکو-اکو دائکتا دا ورنن کرن لئی ورتیا جاندا اے۔ حالانکہ سارے ارادیاں اتے ادیساں لئی، "آئی ایمّ ٹی اے" اتے "اینٹیکئکللائیڈ" شبد اوہناں دی ویاکھیا دی ڈگری وچ صرف وکھرے ہن ایکواپونکس، پھریکٹیٹیڈ ایکواکچر، اینٹیگریٹڈ ایگریکلچر ایکواکچر پرنالی، ایکیک پری-شہری-ایکواکچر پرنالیاں، اتے اینٹیگریٹڈ پھشریز-ایکواکچر پرنالی آئی ایمّ ٹی اے تجزیہ دے دوجے روپ ہن۔

نیٹنگ سامان

دنیا بھر وچّ Aquaculture fish enclosures وچّ نیٹنگ لئی ورتے جاندے وکھ وکھ سامان، جس وچّ نائیلون، پولسٹر، پولیپروپیلین، پولیتھیلین، پلاسٹک-لٹڈٹک ویلڈڈ وائر، ربڑ، پیٹینٹ ریسوپ پیداواراں (سپیکٹرا، تھورن-ڈیرن، ڈنینیما)، جیکونائیزڈ سٹیل اتے توہل شامل ہن۔ ایہناں ساریاں سمگریاں دی چون کئی طرحاں دے کارناں کرکے کیتی جاندی اے، جس وچ ڈزائین دی وہارکتا، سامان دی مضبوطی، خرچ اتے زہریلہ ورودھ شامل ہن۔

حالَ ہی وچّ، توہ الوہ ایلیویٹری وچّ اہم نیٹنگ سامان بن گئے ہن کیونکہ ایہہ اینٹیمائیکروبائل (مطلب، اوہ بیکٹیریا، وائرس، پھنجائی، ایلگی اتے ہور روگانوآں نوں تباہ کر دندے ہن) اتے اسلئی اوہ بائیوپھولنگ (ارتھات، انچااے سنچو، اڈجسشن، اتے سوخم organisms دی ترقی) ، پودے، ایلگی، ٹیوبواٹرس، بارنکلز، مولکس اتے ہور جیو)۔ مائیکروبئل ترقی وچّ روکتھام کرکے، توہلی مشرت جلمود کھنج پنجرہ قیمتی جال بدلاء توں بچاؤندا اے جو کہ ہور سامان نال ضروری ہن۔ توہلی میٹل جیٹاں دے جیوانوآں دے وادھے دے ٹاکرے وی کھیتی والی مچھی دے ودھن اتے ودھن لئی اک صاف اتے تندرست ماحول حاصل کردے ہن۔

مدعے

جے سمبھاوی مقامی ماحول اثراں نوں دھیان وچ نہیں لیا جاندا اے، تاں اندرونی پانی وچ جلوایو دے نتیجے وجوں جنگلی مچھی پالن نالوں ماحول نوں ہور نقصان ہو سکدا اے، حالانکہ عالمی پدھر اُتے پرتی کلوگرام پرتی اتپاد گھٹّ مرکب نال۔ اندرونی پانی دے جلوسانے نال مقامی چنتاواں وچّ شامل ہن بربادی دا پربندھن، اینٹیبائیوٹکس دے ماڑے اثراں، کسان اتے جنگلی جانوراں وچکار مقابلہ، اتے حملہ آور پودیاں اتے جانوراں دیاں قسماں، جاں ودیشی روگانوآں دی سمبھاوی پرکریا، خاص طور اُتے جے غیر-پروسائیکل مچھیاں نوں زیادہ منڈیکرن کرن لئی ورتیا جاندا اے۔ جے غیر-لوکل لائیو پھیڈاں دی ورتوں کیتی جاندی اے، تاں ایکواکلچر پشو دا پلانٹ لیا سکدی اے۔ 1990 ویاں اتے 2000 ویاں وچ اوہناں دی زیادہ پرچلتتا توں بعد کھوج وچ ترقی اتے وپاری پھیڈاں دی اپلبدھتا دے نتیجے وجوں ایہناں وچ کجھ چنتاواں گھٹیاں ہن۔

مچھی دے کوڑے-کرکٹ نوں جیوک اتے جلنکت خوراک جاک دے سارے حصیاں وچ ضروری مادےآں دی رچنا اے۔ مدھ-جلدھ کھیتر وچّ مچھی دیاں عامَ مچھیاں دی سانبھ-سنبھال توں اکثر بہت زیادہ پیداوار ہندا اے۔ کوڑے سمندری تل اُتے اکٹھے کیتے گئے ہن، نمنتم جیون نوں نقصان پہنچاؤن جاں ختم کرنا۔ ویسٹ پانی دے کالم وچ بھنگ ہوئے آکسیجن دے پدھر نوں گھٹا سکدا اے، جنگلی جانوراں تے ہور دباء پا سکدا اے۔ غذا دے اک بدلویں ماڈل نوں ایکوسسٹم وچ شامل کیتا جاندا اے، وکھ وکھ فیڈ اتے پوشٹک تتّ توں علاوہ کوئی ہور جوڑن دی بجائے نواس ستھاناں نوں ودھاؤن لئی نقلی ریپھ ڈھانچیاں دا قیام اے۔ پچھمی آسٹریلیا وچ ایبیلون دے "رانچنگ" وچ ایہہ ورتیا گیا اے۔

مچھی دا تیل

Aquaculture توں ٹلیپیا نوں زیادہ چربی اتے اومیگا -6 توں اومیگا -3 تیل دے اک بہت وڈے انوپات نوں دکھایا گیا اے۔

جنگلی مچھیاں اُتے اثر

مچھی پھڑن والیاں کجھ مچھیاں اتے مچھی پالن والیاں مچھی دیاں کجھ قسماں مچھیاں پھڑیاں جا رہیاں ہن۔ حالانکہ ماساہاری کھیتی والی مچھی سال 2000 وچّ وزن ولوں صرف 13 پرتیشت دے Aquaculture پیداوار دی پرتیندھتا کردی اے، اوہ ملّ ولوں 34% Aquaculture پیداوار دا پرتیندھتا کردے ہن۔

سیرن اتے جھیلاں ورگے ماسکو پرجاتی دے کھیتی نوں جنگلی وچّ ملن والے پوشن دے نال میلن لئی چراؤن والیاں مچھیاں دی منگ بہت ودھ جاندی اے۔ مچھی اصل وچ اومیگا -3 پھیٹ ایسڈ پیدا نہیں کردے، پر اسدے بجائے اوہناں نوں مائیکرولائیج کھاندے ہن جو ایہناں پھیٹ ایسڈ پیدا کردے ہن، جویں کہ ہیریٹنگ اتے سارڈائینز ورگے گھاہ دیاں پھوس والیاں مچھیاں دا کیس اے، جاں جویں پھیٹی ونسٹری مچھی، سیمن ورگے ، شکار مچھی کھان نال جو مائیکرولائیج توں اومیگا -3 پھیٹی ایسڈ اکٹھے کر چکے ہن۔ اس لوڑ نوں پورا کرن لئی، دنیا دے 50 فیصدی توں وی زیادہ مچھی دے پیداوار نوں اگایا گئے سلمون توں غذا حاصل کیتا جاندا اے۔

پھارورڈ سلمن، ودھ توں ودھ جنگلی مچھیاں دی ورتوں کردے ہن، جو کہ اوہ آخری اتپاد دے روپ وچّ پیدا کردے ہن، حالانکہ پیداوار دی کارگزاری وچّ سدھار ہو رہا اے۔ کھیتی سیلان دے اک پاؤنڈ دا پیداوار کرن لئی، جنگلی مچھیاں دے کئی پاؤنڈاں توں اتپاد اوہناں نوں کھوآئی راے ہن - اس نوں "مچھی-ان-مچھی-باہر" (پھیپھا) انوپات دے روپ وچّ ورنت کیتا جا سکدا اے۔ سال 1995 وچ سلمن وچ پھیپھا انوپات 7.5 سی (ارتھات 7.5 فی صدی جنگلی مچھی دے فیڈ نوں 1 سیب سیلمن پیدا کرن دی لوڑ سی)؛ 2006 تک ​​ایہہ انوپات گھٹ کے 4.9 ہو گیا سی۔ اس توں علاوہ، مچھی تیل اتے مچھی پھلاں دی ودھدی حصے اتپن ہوئی مچھی دی بجائے، باقی رہت (مچھی پروسپکشن دے اپ-اتپاد) توں آؤندی اے۔ 2012 وچ، مچھی دے 34 پرتیشت اتے مچھی پھلاں دا 28 فیصدی بچے ہوئے سن۔ حالانکہ، مچھی پھلاں اتے تیل دی بجائے سمندری مچھیاں توں تیل زیادہ اساں اتے گھٹّ پروٹین نال اک وکھرا رچنا اے، جو کہ ایکواکچر لئی سمبھاوی ورتوں نوں سیمت کر سکدی اے۔

جویں کہ سیلمن کھیتی ادیوگ دا پسار ہندا اے، اس نوں فیڈ لئی ہور جنگلی بوٹی دی لوڑ ہندی اے، اک ویلے جدوں دنیا دی 75 پرتیشت مچھی پالن مچھی پالن پہلاں ہی نیڑے اے جاں ودھ توں ودھ ٹکاؤ پیداوار توں ودھ اے۔ سالمن پھارمنگ لئی جنگلی جنگجو مچھی دا صنعتی پدھر کڈھن نال جنگلی شکاری مچھی دی وستھاپن اتے اثر پیندا اے جو اوہناں لئی غذا لئی نربھر کردے ہن۔ جنگلی مچھی اُتے Aquaculture دے اثر نوں گھٹاؤن لئی اک اہم قدم اے پودے-مشتمل پھیڈس لئی ماساہاری جیو بدلنا۔ مثال لئی سیلمن پھیڈز نے صرف 40 فی صدی پوشٹک پروٹین رکھن والے پھشمیٹل اتے تیل رکھن توں گریز کیتا اے۔ USDA نے کھیتی تویا لئی اناج-مشتمل پھیڈاں دی ورتوں نال وی پریوگ کیتا اے۔ جدوں صحیح ڈھنگ نال تیار کیتا جاندا اے (اتے اکثر مچھی پھوکی جاں تیل نال ملایا جاندا اے)، تاں پودے-مشتمل فیڈ صحیح پوشن حاصل کر سکدا اے اتے ماساہاری کھیتی والے مچھی دے اسے ترقی دی در مہیا کر سکدا اے۔

اک ہور اثر، جلوایو دا پیداوار جنگلی مچھیاں اُتے ہو سکدا اے، ایہہ تٹورتی پیناں توں بچن والیاں مچھیاں دا خطرہ اے، جتھے اوہ جنگلی جنیٹک سٹاکاں نوں گھٹا کے، اپنے جنگلی حصیداراں نال میل-جول کر سکدے ہن۔ بھجویں مچھی حملہ آور، باہر مقابلہ کرن والی مول جاتی دا بن سکدا اے۔

تٹورتی ماحول

تٹورتی واتاورناں لئی ایکواکلچر اک اہم خطرہ بن رہا اے۔ 1980 توں قریب 20 فیصدی خاصی جنگلاں نوں تباہ کر دتا گیا اے، کجھ حد تکّ جھینگا کھیتی دے کارن۔ Mangrove Ecosystems تے بنائے گئے شچھّ ماترا دے کلّ معاشی ملّ دے اک لاگت-لابھت دا اک وسترت وشلیشن وچّ پایا گیا کہ باہری خرچے باہری لابھاں نالوں بہت زیادہ سن۔ چار دہاکیاں توں ودھ، 269,000 ہیکٹیئر (660,000 اےکڑ) انڈونیشیایاں دے سنگمرمراں نوں بدل کے شمپپھارم فارماں وچّ تبدیل کر دتا گیا اے۔ ایہناں وچوں زیادہ تر فارم ٹانسین بلڈ-اپڈ اتے پوشک تتّ دا نقصان کرکے اک دہاکے دے اندر چھڈّ دتے گئے ہن۔

سمندری پنجرے جلوسبھا توں پردوشن

سیلمون فارماں خاص طور اُتے پرواسی تٹورتی ماحول وچّ بتیت ہندیاں ہن، جو کہ بعد وچّ پردوشت کردیاں ہن۔200,000 سیمن دے نال اک فارم 60,000 لوکاں دے اک شہر دی تلنا وچّ زیادہ فیلن دی رہند خوراک دندا اے اس بے کرک نوں سدھے طور اُتے آلے دوآلے دے جل-وایو انوکولن وچ سٹیا جاندا اے، علاج نہ کیتا جاندا، اکثر اینٹیبائیوٹکس اتے کیڑے مار دوائیاں نوں رکھدا ہندا اے۔ "سیمن فارماں دے نیڑے بنیٹوس (سیپھلوئر)' تے بھاری دھاتاں،خاص طور اُتے پتل اتے زنک نوں اکٹھا کیتا جاندا اے۔

سال 2016 وچ، چلی دے تٹّ دے نال سیلمون دے کساناں تے پستولاں نال بھریاں گھٹناواں متاثر ہوئیاں اتے وشال ماحول ایکواکلپّ پیداوار وچ وادھا اتے اسدے متعلق پردوشت نوں مچھی اتے موللسین موت در دے سنبھوَ یوگدان کرن والے منے جانے سمجھے جاندے ہن۔

سمندری پنجرے دے جلوسانو پانی دیاں پوشکتائیاں دی سانبھ-سنبھال لئی ذمہ وار اے جس وچ اوہ قائم ہن۔ ایہہ مچھیاں دی رہند-کھونہد اتے ان-پھیلڈ فیڈ انپٹ دے نتیجے وجوں ہندا اے۔ سبھ توں ودھ چنتا دے تتّ نائیٹروجن اتے فاسفورس ہن جو الگل ترقی نوں مُتحرک کر سکدے ہن، جس وچّ نقصان دہ الگل کھڑواں شامل ہن جو کہ مچھیاں دے زہریلے ہو سکدے ہن۔ تٹورتی واتاورناں تے پوشٹک تتّ دے اثر نوں گھٹاؤن لئی سمندری پنجراں دا پتہ لگاؤن ویلے پھلڈنگ دے ویلے، ورتمان دی سپیڈ، کنارے اتے پانی دی ڈونگھائی دی دوری اہم اے۔

سمندری جیو جنتوآں توں پردوشن دے اثراں دی حد وکھری ہندی اے کہ پنجرے کتھے واقع ہن، کہڑی پرجاتی رکھیا جاندا اے، کنی گھاتک پنجرے رکھے جاندے ہن اتے مچھی نوں کویں کھوآئی دتا جاندا اے۔ اہم سپیسیز-وشیشز گناں وچّ پرجاتیاں 'فوڈ پرورتن انوپات (ایپھسیار) اتے نائیٹروجن ریٹریشن شامل ہن۔ 2001 توں پہلاں دے مطالعہ نے ایہہ نشچت کیتا اے کہ نائیٹروجن دی ماترا فیڈ دے روپ وچّ پیش کیتی گئی اے جو کہ پانی دے کالم اتے سمندری مچھی نوں گواچ جاندی اے کیونکہ کوڑے 52 توں 95% تکّ بدلدا اے۔ 

جینیٹک سودھ

اک قسم دی سیمون، جس نوں ایک ایڈوینٹیج سیلمن کیہا جاندا اے، نوں تیزی نال ترقی لئی سودھیا گیا اے، حالانکہ وواد کارن ایہہ وپاری ورتوں لئی منظور نہیں اے۔ بدلیا سلمون چنوک سیمن توں اک ترقی ہارمون نوں شامل کردا اے جو کہ اٹلانٹک سالمن لئی عامَ 36 مہینیاں دی بجائے، اتے 25 پرتیشت گھٹّ فیڈ دی کھپت کردے ہوئے 16 توں 28 مہینیاں وچّ پوری سائز تکّ پہنچن دی آگیا دندا اے۔ امریکہ فوڈ اینڈ ڈرگّ ایڈمنسٹریشن نے ایوا ایڈوانٹیج سیلمون دی ڈرافٹ ماحول ملانکن وچّ تجزیہ کیتی اتے ایہہ طے کیتا کہ "یو ایسّ دے ماحول تے اسدا اہم اثر نہیں ہووےگا۔"

پشو بھلائی

پتھراء دے جانوراں دی کھیتی دے روپ وچّ، سماجی رویئے کھیتی والے سمندری جانوراں وچّ انسانی پرتھاواں اتے اصولاں دی ضرورت نوں متاثر کردے ہن۔ فارم اینیمل ویلفیئر کونسل ولوں چنگی جانوراں دی بھلائی دے صلاحَ دتے گئے سمت نردیساں دے مطابق پشواں دے بھوتک اتے مانسک ستھتی وچّ تندرستی اتے چنگی طرحاں بھاونا دوویں ملدے ہن۔ اس نوں پنج آزادیاں ولوں متاثر کیتا جا سکدا اے:

• بھکھ اتے پیاس توں آزادی
• بے آرامی توں آزادی
• درد، بیماری جاں سٹّ توں آزادی
• عامَ ورتاؤ نوں ظاہر کرن لئی آزادی
• ڈر اتے بپیؤ توں آزادی

حالانکہ، کلین طبعہ وچّ ووادپورن مدعا ایہہ اے کہ کی مچھی اتے کھیتی کیتا سمندری اوسط درسا اصل وچّ سنویدنشیل اے، جاں دکھاں دا تجربہ کرن لئی تجربہ اتے جاگروکتا اے۔ بھاویں کہ اس دا کوئی ثبوت سمندری اؤکٹیبیٹٹاں وچ نہیں ملیا اے، حالَ ہی دے ادھئیناں وچ ایہہ سٹہ کڈھیا گیا اے کہ مچھیاں نوں ہانی کارک اکساہٹ نوں سمجھن لئی لوڑیندے ریسیپٹر (نوکسپیکٹر) ہندے ہن اتے اس طرحاں درد، ڈر اتے تناء دے راجیاں دا تجربہ ہون دی سمبھاونا ہندی اے۔ سٹے وجوں، نسلاں دی کھیتی خاص طور تے پھنپھشوچّ نوں بھلا ہو سکدا اے ۔

عامَ بھلائی چنتاواں

ایکواکلچر دی بھلائی وچّ بہت سارے مدعیاں جویں کہ سنگھنے گھنتا، ووہارک سنچار، بیماری اتے پیراسٹزم تے اثر پے سکدا اے۔ کمزور کلیان دے کارن نوں نردھارت کرن وچّ اک وڈی سمسیا ایہہ اے کہ ایہہ مدعے اکثر سارے آپس وچّ جڑے ہندے ہن اتے وکھ وکھ ویلے تے اک-دوجے نوں متاثر کردے ہن۔

مطابق سٹاکنگ گھنتا اکثر بھنڈارن والے ماحول دی سمرتھا اتے مچھی ولوں لوڑیندی نجی جگہ دی ماترا ولوں متاثر کیتی جاندی اے، جو کہ بہت ہی خاص سپیسیز اے حالانکہ شولے کرن ورگے ووہارک سنبندھاں دا ایہہ مطلب ہو سکدا اے کہ اچّ سٹاکنگ گھنتاواں کجھ قسماں لئی لااے وند ہن، بہت سارے سنسکرت پرجاتیاں وچّ اچّ سٹاکنگ گھنتا چنتا دا موضوع ہو سکدی اے۔ بھیڑ وچّ عامَ تیراکی دے وہار نوں روکیا جا سکدا اے، نال ہی حملہ آور اتے پرتیبھاوی وہار جویں کہ نہشیواد، فیڈ پرتیاہلیت، علاقائی اتے دبدبا / ادھینگی پدل ایہہ سمبھاوت طور تے مچھی توں مچھی سمپرک جاں مچھی توں پنجرے سمپرک تکّ چھاڑ دے کارن ٹشو دے نقصان دا جوکھم ودھاؤندا اے۔ مچھی غذا دے داخلے اتے فوڈ پرورتن دی کشلتا وچّ کٹوتی دا ساہمنا کر سکدے ہن۔ اس توں علاوہ اچّ سٹاکنگ ڈینسٹی دے نتیجے وجوں پانی دے پرواہ نوں ادھورا رہِ سکدا اے۔ آکسیجن دی گھاٹ کارن آکسیجن دی سپلائی اتے بربادی پیداواراں نوں ہٹاؤن لئی بھنگ آکسیجن مچھی دے شنگھائی لئی ضروری اے اتے نازک پدھر توں ہیٹھاں سنگھنتا تناء پیدا کر سکدی اے اتے اتھوں تکّ کہ استھانی وی ہو سکدی اے۔ ایمونیا، اک نائیٹروجن چھوت اتپاد، اکتر کیتے پدھراں اُتے مچھی لئی بہت زیادہ زہریلے اے، خاص کرکے جدوں آکسیجن دی ماترا گھٹّ ہندی اے۔

ایہناں وچوں بہت سارے پرسپر کریاواں اتے اثر مچھی دے تناء دا کارن بندے ہن، جو کہ مچھی دی بیماری نوں بہتر بناؤن لئی اک پرمکھ کارک ہو سکدا اے۔ بہت سارے پرجیویاں لئی، سنویدنشیلتا ہوسٹ دی گتی شیلتا اُتے نربھر کردا اے، ہوسٹ دی آبادی دی گھنتا اتے میزبان دی رکھیا پرنالی دی کمزورتا۔ سمندری جوآں نوں ایکواکچر وچّ پھنپھش لئی پرائمری پرجیوی سمسیا اے، ودھیرے گنتی وچّ چمڑی دی کٹوتی اتے گٹھیئے، گلّ بھیڑ اتے ودھے ہوئے بلغم پیداوار کارن۔ کئی پرمکھ وائرل اتے بیکٹیریا روگانو ہندے ہن جو اندرونی انگاں اتے گھبرا سسٹم تے گمبھیر اثر پا سکدے ہن۔

بھلائی نوں سدھارنا

سمندری سنسکرت پرانیاں دی بھلائی نوں بہتر بناؤن دی کنجی گھٹو گھٹّ تناء گھٹاؤنا اے، کیونکہ لمبے جاں دہرایا جان والا تناء بہت سارے ماڑے اثراں دا کارن بن سکدا اے۔ سبھیاچار پرکریا دوران تناء گھٹاؤن دیاں کوششاں ہو سکدیاں ہن۔ ودھن دے دوران ایہہ اہم اے کہ ہریک سپیسیز لئی ڈھکویں پدھراں اُتے سنگھنے گھنتا نوں رکھنا ضروری اے، نال ہی سائز دیاں کلاساں نوں وکھ کرنا اتے حملہ آور ووہارک سنچار نوں گھٹاؤن لئی گریڈنگ دینا اہم اے۔ نیٹ اتے پنجرے نوں صاف رکھن نال پانی دے پتن دے جوکھم نوں گھٹاؤن لئی سکاراتمک پانی دے وہاء دی مدد ہو سکدی اے۔

حیرانی دی گلّ نہیں اے کہ بیماریاں اتے پیراستیواد دا مچھی بھلائی اُتے وڈا اثر پے سکدا اے اتے نہ صرف کسانی نوں لاگ والے سٹوراں دے پربندھن لئی بلکہ بیماری روکتھام دے اپاواں نوں لاگوُ کرن لئی وی اہم اے۔ حالانکہ، روکتھام دے طریقے، جویں کہ ٹیکاکرن، وادھو ہینڈلنگ اتے انجیکشن دے کارن تناء پیدا کر سکدے ہن۔ ہور طریقیاں وچ فیڈ لئی اینٹیبائیوٹکس شامل کرنا شامل اے، علاج لئی نہاؤن لئی پانی وچ کیمیا جوڑنا اتے جیوک نینترن، جویں کہ کھیتی والے سیمن توں جوآں نوں ہٹاؤن لئی کلینر سٹیسے دی ورتوں کرنا شامل ہن۔

آواجائی وچ کئی قدم شامل ہن، جویں کہ کیپچر، ٹرانسپورٹ دے پانی وچ گندگی دے پردوشن نوں گھٹاؤن لئی کھانے دی گھاٹ، نیٹّ جاں پمپاں راہیں آواجائی نوں ٹرانسفر کرن، ٹرانسپورٹ اتے ڈلوری ٹکانے تے ٹرانسفر۔ آواجائی دے دوران پانی دی اچّ گنوتا نوں نینترت تاپمان، کافی آکسیجن اتے بہت گھٹّ رہند پیداواراں نال سامبھن دی ضرورت اے۔ کجھ معاملیاں وچّ پاردرشتا توں پہلاں مچھی نوں شانت کرن لئی اینسیسٹیکس چھوٹے اکھراں وچ ورتیا جا سکدا اے۔

ایکواکلچر کئی واری خطرناک سپیسیز دے بچاؤن لئی مدد وجوںماحول پنرواس پروگرام دا حصہ ہندا اے ۔

امکانات

گلوبل جنگلی مچھی پالن وچ کمی آ رہی اے، جس نال قیمتی وسوں جویں کہ مہاں-ستھائی علاقیاں وچ پھاہے جاندے ہن۔ مچھی پالن جاں مچھی فصل دی کھیتی، جویں کہ سلمن، سمسیا دی مدد نہیں کردی کیونکہ اوہناں نوں ہور مچھیاں، جویں کہ مچھی غذا اتے مچھی دے تیل توں پیداواراں کھان دی ضرورت اے۔ سٹڈیز نے دکھایا اے کہ سالمن پھارمنگ دے جنگلی سیلمون دے نال نال ندی دیاں مچھیاں تے پرمکھ منفی اثراں ہن جنہاں نوں ایہناں نوں کھانا پکاؤن لئی پھڑیا جا سکدا اے۔ فوڈ چینز اپر ودھیرے مچھی غذا دی توانائی دے گھٹّ پربھاوی سروت ہن۔

مچھی اتے جھیلاں دے علاوہ، کجھ جلسال اپکرن جویں کہ سیویڈ اتے فلٹر-فیڈنگ بوالوے مولسس جویں کہ اوہسٹ، کلیمڈز، بچےآں اتے سکولپاں، مقابلتاً ممکن اتے اتھوں تکّ کہ ماحول دے قائم کرن والے وی ہن۔ فلٹر-فیڈر فلٹر پردوشکاں اتے پانی توں پوشٹک تتّ، پانی دی گنوتا وچّ سدھار Seaweeds پانی توں سدھیاں مادےآں نوں ایناگینک نائیٹروجن اتے فاسفورس کڈھدا اے، اتے پھلٹر-پھیڈنگ مولسے پوشٹک تتّ کڈھ سکدے ہن جویں کہ اوہ مادےآں، جویں کہ فائیپلاکنٹن اتے لٹرٹس آدی نوں خوراک دندے ہن۔

کجھ فائدیمند جیو کھیتی باڑی سہکاری کمیٹیاں ستھائی عمل نوں ودھاؤندیاں ہن نویاں ڈھنگاں کارن مچھی دے تناء نوں گھٹا کے، نیٹپین نوں نشٹ کرکے اتے انٹیگریٹڈ پیسٹ مینیجمینٹ لاگوُ کرکے جیوک اتے رسائنک پردوشن دے جوکھم نوں گھٹّ کیتا جا سکدا اے۔ بیسی نینترن لئی اینٹیبائٹک دی ورتوں نوں گھٹّ کرن لئی ٹیکے دی ورتوں ودھ توں ودھ ہو رہی اے۔

اونٹور ریکرکٹبٹ ایکواکچر پرنالیاں، پولیکنولڈ تکنیکاں دی ورتوں کرن والیاں سہولتاں اتے صحیح ڈھنگ نال بیٹھیاں سویدھاواں (اداہرن وجوں، مضبوط ​​پرواہ والے آپھشور کھیتر) ماحول اثراں دے نیگیٹو اثر نوں چلاؤن دے طریقے ہن۔

مچھی دی رہند-کھونہد نوں ہٹاؤن اتے غذا نوں ہٹاؤن اتے اس نوں واپس ٹینکاں وچ دوبارہ گھٹاؤن لئی ایکواکچر پرنالی (آر۔اے۔ایسّ۔) نوں فلٹر راہیں گھول کے پانی دی ریسائیکل کرنا۔ ایہہ پانی بچا لیندا اے اتے اکٹھی کیتی کوڑے نوں کھاد وچّ ورتیا جا سکدا اے جاں، کجھ معاملیاں وچّ، اسدا علاج وی کیتا جا سکدا اے اتے زمین تے ورتیا جا سکدا اے۔ جدوں آر اے ایسّ نوں تازے پانی دی مچھی دے نال ترقی یافتہ کیتا گیا سی، کھیتی باڑی کھوج سیوا نال جڑے سائنسدان نے کھارے پانی دی مچھی نوں گھٹّ کھارے پانی وچ آرئیس دی ورتوں کرن دا راہ لبھیا اے۔ حالانکہ کھارے پانی دیاں مچھیاں نوں سمندری کناریاں وچ اچھلیا جاندا اے جاں پانی وچ جالاں نال پھڑیا جاندا اے، جس وچ ہر ہزار (پیپیٹی) دے 35 بھاگاں وچ کھارے پانی ہندا اے، سائنسدان تورے وچ پونپینو، اک کھارا پانی دی مچھی پیدا کر سکدے سن، جس وچ صرف 5 پی۔پی۔ٹی۔ گھٹّ لون دے وپار نوں وپار کرنا ماحول اتے معاشی اثر سکاراتمک اے۔ مچھی دے غذا توں انچااے پوشٹک تتّ سمندر وچّ شامل نہیں کیتے جانگے اتے جنگلی اتے کھیتاں دی اچائی والی مچھی دے روگاں نوں سنچارت کرن دے جوکھم نوں بہت گھٹّ کیتا جاویگا۔ موسمی سلونٹر مچھی دی قیمت، جویں کہ پامپینو اتے کامبیجے پریوگاں وچّ ورتی جاندی اے، نوں گھٹایا جاویگا۔ پر، اس توں پہلاں کہ کوئی وی اس طرحاں کیتا جا سکدا اے، کھوجکاراں نوں مچھی دے جیوندور دے ہر پہلو دا مطالعہ کرنا چاہیدا اے، جس وچ ایمونیا اتے نائیٹریٹ دی ماترا وی شامل اے، پانی وچ مچھی برداشت کیتی جاوے گی، جو کہ اسدے جیوندور دے ہریک پڑائ دوران مچھی نوں کھاؤن لئی، سٹوکنگ ریٹ سیہتمند مچھیاں پیدا کریگا، آدی۔

چین، اسرائیل اتے امریکہ سمیت 16 کجھ دیساں وچ ہن جل-کھیتی لئی جیؤتھامل توانائی دی ورتوں کیتی جا رہی اے۔ کیلیفورنیا وچ، اداہرن وجوں، 15 مچھی فارماں وچ زمین ہیٹھوں گرم پانی نال ٹلپیا، باس اتے کیٹ فش پیدا ہندا اے۔ ایہہ گرم پانی مچھی سال بھر وچ ودھن اتے زیادہ تیزی نال پکن وچ مدد کردا اے۔ اکٹھے مل کے کیلیفورنیا دے فارماں ہر سال 4.5 ملیان کلوگرام مچھی پیدا کردیاں ہن۔

ایہہ وی ویکھو

• Agroecology
• Alligator farm
• Aquaponics
• Copper alloys in aquaculture
• Maggots used as food for fish
• Fish hatchery
• Fisheries science
• Industrial aquaculture
• List of harvested aquatic animals by weight
• Recirculating aquaculture system