Przejdź do zawartości

anioł

Przejrzana
Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: AniolAniołaniółanniołanniółãniół
anioł (1.1)
anioł (2.1)
wymowa:
?/i, IPA[ˈãɲɔw], AS[ãńou̯], zjawiska fonetyczne: zmięk.nazal.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) rel. istota duchowa, nadprzyrodzona, pośrednik pomiędzy Bogiem a człowiekiem; zob. też anioł w Wikipedii
(1.2) pot. przen. szlachetny, dobry człowiek
(1.3) pot. przen. ktoś, kto czuwa nad kimś

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(2.1) icht. zob. raszpla, raszpla zwyczajna, anioł morski, skwat, ryna; zob. też raszpla zwyczajna w Wikipedii
(2.2) pot. uczn. przen. piękna dziewczyna[1]
odmiana:
(1.1-3)
(2.1-2)
przykłady:
(1.1) Pani Felicja twierdzi, że widziała anioła.
(1.2) Nasz sąsiad jest prawdziwym aniołem.
składnia:
kolokacje:
(1.1) Anioł PańskiAnioł Stróż • anioł śmierci / ciemności / zemsty / zagładyupadły anioł
synonimy:
(1.1) stróż, dobry duch, skrzydlaty, świetlisty; gw. (Śląsk Cieszyński) annioł, gw. (Górny Śląsk) angelus, aniół, anniół
(1.2) samarytanin, altruista, dobra dusza, człowiek o gołębim sercu
(1.3) anioł stróż
(2.1) raszpla, raszpla zwyczajna, anioł morski, skwat, ryna
antonimy:
(1.1) diabeł, szatan, demon
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. Anioł m, Aniela ż, Anielka ż, aniołowate nmos, anielskość ż, anielstwo n, anielenie n, rozanielenie n, rozanielanie n
forma żeńska anielica ż, anieliczka ż
zdrobn. anielątko n, aniołek m, anielik m
czas. anieleć ndk., rozanielać ndk., rozanielić dk.
przym. anieli, anielski, aniołowy, aniołkowy, aniołowaty, aniołkowaty, angeologiczny
przysł. anielsko
związki frazeologiczne:
anioł dobrocianioł przeleciał / jakby anioł przeleciałbyć aniołemstać jak anioł w ciąży[3]upadły anioł
etymologia:
(1.1) czes. anděl[4] < łac. angelus[5] < gr. ἄγγελος (angelos)[5][6]poseł[5][7]; wysłannik; zwiastun
uwagi:
zob. też anioł (ujednoznacznienie) w Wikipedii
zob. też anioł w Wikicytatach
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Indeks terminów religijnych
tłumaczenia:
(2.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: raszpla
źródła:
  1. Małgorzata Kasperczak, Monika Rzeszutek, Joanna Smól, Halina Zgółkowa, Nowy słownik gwary uczniowskiej, red. Halina Zgółkowa, Wydawnictwo EUROPA, Wrocław 2004, ISBN 83-88962-71-X, s. 18.
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „anioł” w: Wielki słownik ortograficzny, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Jan Miodek, Od świętego Marcina zima się zaczyna, w: Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1987.
  4. Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 23.
  5. 5,0 5,1 5,2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „anioł” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.
  6. Hasło „Anioł” w: Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Rytm, Warszawa 2003, ISBN 83-7399-022-4, s. 46.
  7. Hasło „anioł” w: Słownik wyrazów obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 1995 i nn.