Zdzisław Czaplicki
podpułkownik | |
Data i miejsce urodzenia |
4 września 1874 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
23 grudnia 1947 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
wojskowy komendant Sanatorium Czerwonego Krzyża w Zakopanem |
Odznaczenia | |
Zdzisław Konstanty Czaplicki (ur. 4 września 1874 w Warszawie[1], zm. 23 grudnia 1947 w Krakowie) – lekarz, taternik, członek Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego[2], zakopiański działacz społeczny, podpułkownik[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Jana i Bronisławy z Tuszyńskich (1851–1912)[4]. Studiował w Warszawie[1], skąd po protestach studenckich pod przybranym nazwiskiem musiał uciekać do Galicji. Ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie również obronił pracę doktorską[1].
Do Zakopanego przyjeżdżał już przed 1897 rokiem, w lecie 1900 prowadził zakopiańskie biuro Towarzystwa Tatrzańskiego, w latach 1902–1904 i 1905–1910 był członkiem wydziału Towarzystwa Tatrzańskiego (w 1902–1903 skarbnikiem). O jego działalności taterniczej wiadomo niewiele. Wraz z Mieczysławem Zbikowskim i przewodnikiem Wojciechem Tylką Suleją 14 września 1902 wszedł na Baranie Rogi i zszedł z nich nową drogą do Doliny Pięciu Stawów Spiskich[5], a następnego dnia dokonali oni pierwszego trawersowania Świstowej Przełęczy[6].
Zdzisław Czaplicki należał do założycieli pierwszej polskiej organizacji taternickiej, Sekcji Turystyki Towarzystwa Tatrzańskiego. W 1902 brał udział we wstępnej dyskusji w 39. numerze „Przeglądu Zakopiańskiego”. Następnie należał do komisji statutowej i tymczasowego zarządu wraz z Januszem Chmielowskim, Janem Fischerem i Adamem Lewickim. Działalność zarządu otwarła drogę do formalnego powstania STTT w 1903[2], Czaplicki natomiast później nie brał udziału w działaniach tej organizacji, nie był też jej członkiem. W 1909 należał do inicjatorów powołaniu TOPR-u[6].
Między 1903 a 1906 Zdzisław Czapliński był lekarzem w sanatorium Dłuskich w Kościelisku (od 1928 Sanatorium Wojskowe w Zakopanem), później praktykował prywatnie w Zakopanem w willi Stefa przy ulicy Jagiellońskiej 5.
Podczas I wojny światowej służył w wojsku austriackim i polskim, m.in. w Legionach[6]. Na początku 1915 został mianowany lekarzem asystentem w pospolitym ruszeniu armii austriackiej[7]. Doszedł do stopnia podpułkownika[3]. Po wojnie do 1921 był wojskowym komendantem Sanatorium Czerwonego Krzyża w Zakopanem, natomiast w latach 1935–1939 – dyrektorem sanatorium ZUS „Warszawianka” w tym samym mieście. W Zakopanem Zdzisław Czaplicki działał też przez długi czas w ramach pracy społecznej, był radnym gminnym, a następnie miejskim[6]. W 1940, ostrzeżony o grożącym mu aresztowaniu za działalność konspiracyjną, ucieka do Krakowa.
W latach 1904–1932 pisywał na tematy lekarskie, na ogół dotyczące lecznictwa w Zakopanem do publikacji lekarskich oraz czasopism zakopiańskich[6]. Jest jednym z ojców pulmonologii zakopiańskiej.
Zdzisław Czaplicki miał dwie córki: Janeczkę (1902–1915), i Halinę (1908–1976)[8], późniejszą żonę płk. Władysława Smolarskiego. Jego wnukiem był prof. Andrzej Zdzisław Smolarski.
Zmarł w Krakowie. Został pochowany na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem (sektor K1-2-45)[8][6].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Krzyż Zasługi (28 marca 1939)[9]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa: Wyd. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe: na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 117 .
- ↑ a b Polski Związek Alpinizmu – Sto lat na jednej linie – historia PZA.
- ↑ a b Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie – Oficerowie.
- ↑ Zdzisław Konstanty Czaplicki [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-03-08] .
- ↑ Bolesław Chwaściński: Z dziejów taternictwa. O górach i ludziach. Warszawa: Sport i Turystyka, 1988, s. 85. ISBN 83-217-2463-9.
- ↑ a b c d e f Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Mianowany. „Ilustrowany Kurier Codzienny”. Nr 50, s. 4, 3 marca 1915.
- ↑ a b Cmentarze Parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem - wyszukiwarka osób pochowanych [online], zakopane-parafia.grobonet.com [dostęp 2022-03-08] .
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 75, poz. 166 za zasługi na polu pracy zawodowej”.
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego (okres zaborów)
- Członkowie Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego
- Ludzie urodzeni w Warszawie (Królestwo Kongresowe)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie Legionów Polskich 1914–1918
- Pochowani na Nowym Cmentarzu w Zakopanem
- Podpułkownicy lekarze II Rzeczypospolitej
- Polscy działacze społeczni
- Polscy lekarze
- Radni Zakopanego
- Taternicy
- Urodzeni w 1874
- Zmarli w 1947