Zasłonak fioletowobrzegi
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak fioletowobrzegi |
| Nazwa systematyczna | |
| Phlegmacium balteatum (Fr.) A. Blytt Skr. VidenskSelsk. Christiania, Kl. I, Math.-Natur.(no. 6): 68 (1905) [1904] | |
Zasłonak fioletowobrzegi (Phlegmacium balteatum (Fr.) A. Blytt) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phlegmacium, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisany został w 1838 r. przez E. M. Friesa jako Agaricus balteatus. Jeszcze w tym samym roku ten sam autor przeniósł go do rodzaju Cortinarius jako C. balteatus. Obecną nazwę nadał mu Axel Gudbrand Blytt w 1904 r.[1]
Niektóre synonimy:
- Cortinarius balteatus (Fr.) Fr. 1838
- Cortinarius balteatus (Fr.) Fr. 1838 var. balteatus
- Cortinarius balteatus var. praestantoides Reumaux 1996
- Phlegmacium balteatum var. praestantoides (Reumaux) Niskanen & Liimat. 2022[2].
Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1981 r., wcześniej (w 1975 r.) gatunek ten opisywał jako zasłonak jasny[3]. Obydwie nazwy polskie są niespójne z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica kapelusza 4–10 cm, kształt u młodych owocników półkulisty, później łukowaty, płaski, w końcu płaskowklęsły. Brzeg pozostaje podwinięty nawet u starszych owocników. Powierzchnia podczas suchej pogody pilśniowa lub włóknista, podczas wilgotnej śluzowata. Barwa od różowofioletowej do różowofioletowobrązowej, przy brzegu z odcieniami różowofioletowymi lub fioletowymi[4].
Wąsko przyrośnięte i wąskie, początkowo jasnosiwe, potem siwobrązowe, na koniec czerwonobrązowe. Ostrza nieco pofalowane[4].
Wysokość 5–8 cm, grubość 1,5–3,5 cm, kształt walcowaty lub pałkowaty, pełny. Powierzchnia podłużnie włóknista, początkowo biała, potem ochrowa, przy podstawie czasami czerwonobrązowa[4].
Gruby, mięsisty, biały, bez wyraźnego zapachu i smaku[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Opisano jego występowanie w Ameryce Północnej, Europie i w Maroku. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, jednak w wielu miejscach jest rzadki[5]. W Polsce jest gatunkiem rzadkim. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano 2 jego stanowiska. Rzadki jest również w Słowacji, Niemczech, Holandii i Anglii[3].
Rośnie na ziemi, w lasach iglastych i mieszanych, głównie na kwaśnej glebie pod świerkami[4] i modrzewiami. W Polsce owocniki tworzy od sierpnia do października[3].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Podobny jest zasłonak różnobarwny (Cortinarius variicolor). Młode okazy mają blaszki różowofioletowe i różowoniebieski trzon[4]. Wyróżniany przez W. Wojewodę zasłonak gajowy (Cortinarius nemorensis)[3] według Index Fungorum jest synonimem zasłonaka różnobarwnego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-15] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-15] (ang.).
- ↑ a b c d e Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-01-10].