Zamieszki w Sinciangu (2009)
Zamieszki w Sinciangu wybuchły 5 lipca 2009 w Kaszgarze i Urumczi, stolicy ujgurskiego regionu autonomicznego Sinciang w północno-zachodnich Chinach. Na ulice wyszło ok. 1000-3000 Ujgurów. Demonstranci zaczęli demolować samochody oraz sklepy, a także atakowali przechodniów, przypuszczalnie Chińczyków narodowości Han. Wtedy do akcji ruszyła uzbrojona policja Han. W wyniku gwałtownych zamieszek zginęło 197 osób, a ponad 1600 zostało rannych. Demonstracje powtórzyły się w następnych dniach.
Przyczyny
[edytuj | edytuj kod]Podłożem wydarzeń w Sinciangu jest konflikt etniczny między Ujgurami a Chińczykami Han. Ujgurzy, stanowiący ponad 40 procent 20–milionowej populacji autonomicznego regionu, są niechętni nasilającym się wpływom Chińczyków Han, napływających do Sinciangu. Twierdzą, że są marginalizowani i znajdują się pod kontrolą społeczną i religijną na swoim ojczystym terytorium, dysponującym dużymi złożami gazu ziemnego oraz ropy[1].
Bezpośrednią przyczyną zamieszek były wydarzenia, które rozegrały się w fabryce zabawek na południu Chin 26 czerwca 2009. Chińscy robotnicy oskarżyli Ujgura o zgwałcenie Chinki. Wywiązała się bójka, w wyniku której Chińczycy zabili dwóch Ujgurów, a setki ranili. W następstwie tych wydarzeń, 5 lipca tłumy Ujgurów wyszły na ulice Urumczi i Kaszgaru[2].
Zamieszki
[edytuj | edytuj kod]Na początku Ujgurzy zebrali na jednym z placów stolicy Sinciangu w proteście przeciw dyskryminacji etnicznej. Następnie demonstranci zdemolowali ponad 260 pojazdów, 200 sklepów i domów. Atakowali spotkanych na ulicach Chińczyków. Do rozpędzenia demonstrantów wysłano uzbrojonych policjantów Han. Ujgurzy przystąpili do walki z policją w których rzucali kamieniami, sztachetami. Ponadto niektórzy demonstranci byli uzbrojeni w noże[3]. Siły bezpieczeństwa użyły gazu łzawiącego. W miejscach zamieszek wprowadzono godzinę policyjną. Policja strzelała z broni w powietrze, a demonstrantów rozpędzano także za pomocą elektrycznych pałek. W wyniku zamieszek zginęło 197 osób[4], a ponad 1600 zostało rannych; spalono 331 sklepów i 627 pojazdów[5]. Według oficjalnych danych spośród 197 ofiar śmiertelnych 156 to niewinni cywile. Z tej liczby 134 osoby to Chińczycy Han, 11 to przedstawiciele narodowości Hui, 10 to Ujgurzy, a 1 osoba jest narodowości mandżurskiej[6].
Natomiast ujgurscy muzułmanie twierdzą, że zabitych było znacznie więcej z czego 90% to Ujgurzy[7].
7 lipca na ulice wyszły tysiące Chińczyków Han by zemścić się na Ujgurach. Protestujący byli uzbrojeni w kije, noże i metalowe pręty. Wówczas policja interweniowała wstrzemięźliwiej, ustawiała blokady drogowe oraz użyła gazu łzawiącego[8].
8 lipca samochody transportujące reporterów Renmin Ribao zostały zaatakowane przez niezidentyfikowanych agresorów uzbrojonych w noże. Nikt jednak nie został ciężko ranny[9].
10 lipca władze zamknęły meczety w Urumczi. Pod Białym Meczetem doszło do kolejnej manifestacji, która została szybko rozbita przez policję[10].
Tydzień po wybuchu zamieszek – 12 lipca – w stolicy regionu, liczącej 2,3 mln mieszkańców Urumczi, zakazano publicznych zgromadzeń, marszów, bądź manifestacji. W wydanym komunikacie władze zapewniły, że sytuacja w Urumczi została opanowana[11].
Reakcje władz
[edytuj | edytuj kod]China Mobile, chiński operator telefonii komórkowej, zawiesił swoje usługi po zamieszkach. Także międzynarodowe połączenia wychodzące z Sinciangu zostały zablokowane[12]. Władze ocenzurowały wszelkie multimedia dt. zamieszek przesyłane na Twitter, YouTube i Flickr[13][14].
W przeciągu miesiąca zatrzymano 718 osób podejrzanych o udział w zamieszkach[15].
Winą za zajścia w Sinciangu władze chińskie obciążyły separatystów ujgurskich, zwłaszcza Światowy Kongres Ujgurów[16].
We wrześniu 2009 na karę śmierci skazano dziewięć osób uznanych przez sąd za winne aktywnego udziału w zamieszkach[17]. Do marca 2010 roku na karę śmierci skazano łącznie 26 osób[18].
Komentarze
[edytuj | edytuj kod]- W wydanym oświadczeniu Szanghajska Organizacja Współpracy podkreśliła, że Sinciang jest częścią Chin i wydarzenia mające tam miejsce są wewnętrzną sprawą władz chińskich[19].
- Przebywająca na stałe w USA przewodnicząca Światowego Kongresu Ujgurów Rabije Kadir zarzuciła chińskim władzom kłamstwo, twierdząc że to policja chińska pierwsza zaatakowała pokojową demonstrację Ujgurów, a rzeczywista liczba ofiar to ponad 400 osób[20]. Największy chiński dziennik, Renmin Ribao, określił wypowiedzi Rebiji jako kłamstwa które są śmieszne i głupie[21].
Konstantin Syrojeżkin, pierwszy doradca prezydenta Kazachstanu, oświadczył, że żaden praworządny kraj nie może tolerować grabieży, podpaleń czy podobnych akcji przestępczych w kraju, dodając że naród chiński to harmonijne zespolenie różnych grup etnicznych, z których każda musi przestrzegać prawa[22].
Premier Republiki Chińskiej Liu Chao-shiuan stwierdził, że krwawe zamieszki w Urumczi zasługują na najmocniejsze potępienie[23].
Premier Turcji Recep Tayyip Erdoğan zapowiedział, że zgłosi sprawę zamieszek w Sinciangu na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa ONZ. 7 lipca pod ambasadą chińską w Ankarze doszło do demonstracji około 250 osób; protestujący starli się z policją[24].
Ministerstwo Spraw Zagranicznych Sri Lanki wydało komunikat w którym stwierdziło, że zamieszki są sprawą wewnętrzną Chin oraz wyraziło nadzieję, iż władze niebawem przywrócą spokój w regionie[25].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zakaz zgromadzeń w Urumczi. gazeta.pl. [dostęp 2009-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-22)].
- ↑ Masakra Ujgurów w Chinach. wyborcza.pl. [dostęp 2009-07-07].
- ↑ Setki uzbrojonych Chińczyków Han wyszły na ulice Urumczi. psz.pl. [dostęp 2009-07-07].
- ↑ Death toll of Urumqi riot rises to 197. cctv.com. [dostęp 2009-07-21].
- ↑ Chiny: wzrosła liczba ofiar zamieszek. onet.pl. [dostęp 2009-07-19].
- ↑ 156 of Urumqi riot deaths are innocent civilians. english.peopledaily.com.cn. [dostęp 2009-08-06].
- ↑ Setki uzbrojonych Chińczyków Han wyszły na ulice Urumczi. psz.pl. [dostęp 2009-07-07].
- ↑ Curfew in Chinese city of Urumqi. rte.ie. [dostęp 2009-07-07].
- ↑ "人民日报前方记者今晨遭百名暴徒手持利斧伏击. Phoenix Television. [dostęp 2009-07-08].
- ↑ Protest Ujgurów rozbity. tvn24.pl. [dostęp 2009-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-13)].
- ↑ Sytuacja w Urumczi ulega poprawie. CRI. [dostęp 2009-07-12].
- ↑ 140 slain as Chinese riot police, Muslims clash in northwestern city. latimes.com. [dostęp 2009-07-06].
- ↑ Savvy Internet users defy China's censors on riot. AFP. [dostęp 2009-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-10)].
- ↑ Masakra Ujgurów w Chinach. AFP. [dostęp 2009-07-07].
- ↑ Police detain 718 suspects in connection with Urumqi riot. english.peopledaily.com.cn. [dostęp 2009-08-06].
- ↑ Przemoc w Xinjiangu: prawie tysiąc zabitych i rannych. CRI. [dostęp 2009-07-10].
- ↑ Nine executed over Xinjiang riots. news.bbc.co.uk. [dostęp 2010-07-25].
- ↑ China sentences four more to death for Urumqi riot. uk.reuters.com. [dostęp 2010-07-25].
- ↑ SOW o starciach w Urumczi. CRI. [dostęp 2009-07-13].
- ↑ Chiny okłamały świat w sprawie liczby ofiar?. onet.pl. [dostęp 2009-07-08].
- ↑ Artykuł gazety Renmin Ribao: kłamstwa separatystów Rabiya są głupie i śmieszne. CRI. [dostęp 2009-07-13].
- ↑ Ekspert z Kazachstanu o starciach w Urumczi. CRI. [dostęp 2009-07-13].
- ↑ Taiwan condemns riots in Xinjiang, urges China to be tolerant. Etaiwannews.com. [dostęp 2009-07-13].
- ↑ Turcja apeluje do ONZ ws. przemocy w Sinciangu. onet.pl. [dostęp 2009-07-13].
- ↑ Recent riots in Xinjiang region, China. www.slmfa.gov.lk. [dostęp 2009-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 lipca 2009)].
