Wikipedystka:Kwintesencjax/Protesty w Gruzji (2023)
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Początek wystąpień |
6 marca 2023 |
| Przyczyny wystąpień |
przyjęcie ustawy o agentach zagranicznych |
Protesty w Gruzji – masowe, antyrządowe protesty społeczne, które trwały w Gruzji od 6 do 10 marca 2023 po przyjęciu przez gruziński parlament ustawy o agentach zagranicznych[1].
Tło
[edytuj | edytuj kod]Gruzja i Ukraina planowały formalnie ubiegać się o członkostwo w Unii Europejskiej w 2024 roku, z zamiarem dołączenia do sojuszu w roku 2030. W odpowiedzi na inwazję Rosji na Ukrainę w 2022 roku, Ukraina, Gruzja i Mołdawia złożyły wspólne wnioski o członkostwo w UE już w lutym i marcu 2022 roku[2][3].
9 czerwca 2022 Parlament Europejski oskarżył rząd Gruzji o ograniczanie wolności prasy w kraju oraz zalecił nałożenie sankcji na założyciela obecnie urzędującej partii Gruzińskie Marzenie Bidzina Iwaniszwiliego „za jego rolę w pogorszeniu procesu politycznego w Gruzji”[4].
23 czerwca 2022 roku, Rada Europejska przyznała Ukrainie i Mołdawii status kandydata do przystąpienia do Unii Europejskiej[5][6], jednakże odroczyła przyznanie tego statusu Gruzji do czasu spełnienia określonych warunków. Rada Europejska zadeklarowała gotowość do nadania Gruzji statusu kandydata po zrealizowaniu zalecanych reform[7].
28 czerwca 2022 roku, Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy wydało deklarację, w której zażądało, aby uwięziony były prezydent Micheil Saakaszwili został niezwłocznie przewieziony do specjalistycznej placówki medycznej za granicą w celu podjęcia leczenia[8][9]. Saakaszwili, który opuścił Gruzję w 2013 roku i został skazany zaocznie na sześć lat więzienia przez sąd w Tbilisi za nadużycie władzy, defraudację i udział w próbie zabójstwa deputowanego opozycji[10]. Saakaszwili ogłosił swój powrót do Gruzji 1 października 2021 roku, na dzień przed wyborami, jednak został aresztowany w Tbilisi[11][12]. Śledztwo wykazało, że Saakaszwili potajemnie przekroczył granicę państwową, ukrywając się w ciężarówce z produktami mlecznymi i omijając kontrolę celną[13][14]. Został umieszczony w więzieniu w Rustawi i rozpoczął strajk głodowy, protestując przeciwko aresztowaniu[15][16]. Jego lekarz zaapelował do władz o przeniesienie go do szpitala z powodu pogarszającego się stanu zdrowia od czasu aresztowania[17].
14 grudnia 2022 Parlament Europejski ponownie wezwał Radę Europejską do nałożenia sankcji na Iwaniszwilego, oskarżając go o pogorszenie demokratycznego procesu politycznego w Gruzji, a jednocześnie wezwał rząd gruziński do uwolnienia Saakaszwilego z powodów medycznych w celu leczenia za granicą[18].
14 lutego 2023 r. Parlament Europejski przyjął trzecią niewiążącą rezolucję, w której oskarżył rząd gruziński i Bidzinę Iwaniszwilego o znęcanie się nad Micheilem Saakaszwilim w więzieniu, ponownie wzywając do jego uwolnienia z więzienia i nałożenia sankcji na Iwaniszwilego[19][20].
Partia Gruzińskie Marzenie skrytykowała rezolucje. Premier Irakli Garibaszwili nazwał rezolucje "nieodpowiedzialnymi i obraźliwymi wobec naszego narodu". Parlamentarzysta Gruzińskiego Marzenia Dimitri Khundadze zakwestionował gruzińską politykę członkostwa w UE, mówiąc: "Nie zrezygnujemy z naszej godności, aby uzyskać status [kandydata]! [...] Nikt nie będzie zastraszał Bidziny Iwaniszwilego ani państwa gruzińskiego groźbami sankcji!".
W czerwcu-lipcu 2022 r., po odmowie przyznania przez UE statusu kandydata, grupa finansowanych przez Zachód organizacji pozarządowych zorganizowała serię protestów, które obwiniały rząd gruziński o nieotrzymanie statusu i domagały się przekazania władzy "tymczasowemu rządowi technicznemu" złożonemu z działaczy organizacji pozarządowych, grożąc kolejnymi protestami. 24 czerwca ujawniono tajne nagrania wideo, w których kilku przywódców organizacji pozarządowych dyskutuje o obaleniu rządu przemocą.
2 sierpnia 2022 r. gruzińscy deputowani Sozar Subari, Micheil Kawelaszwili i Dimitrij Chundadze opuścili rządzące Gruzińskie Marzenie i założyli ruch Siła Ludowa. Według deputowanych, ich celem było zabranie głosu i ujawnienie prawdy "ukrytej za kulisami gruzińskiej polityki". Członkowie Władzy Ludowej opublikowali szereg publicznych listów, w których oskarżali Stany Zjednoczone i Unię Europejską o próbę obalenia gruzińskiego rządu. Ruch ten krytykował politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych w Gruzji. Jej członkowie kwestionują amerykańskie finansowanie dla Gruzji, twierdząc, że służy to jedynie wzmocnieniu amerykańskich interesów w Gruzji kosztem gruzińskich instytucji państwowych i suwerenności. Ruch Siła Ludowa oskarża Stany Zjednoczone i Unię Europejską o ingerencję w wewnętrzne sprawy kraju i podważanie gruzińskiego sądownictwa. Reforma sądownictwa znalazła się wśród 12 wniosków Unii Europejskiej o uzyskanie przez Gruzję statusu kandydata do UE, choć według Władzy Ludowej propozycja ta miała na celu "podporządkowanie gruzińskiego sądownictwa zagranicznej kontroli". Ruch oskarża szereg gruzińskich partii politycznych (m.in. największą partię opozycyjną Zjednoczony Ruch Narodowy, kierowany przez Micheila Saakaszwilego) i organizacje pozarządowe o bycie "amerykańskimi agentami". Według ruchu Siła Ludowa Saakaszwili nielegalnie powrócił do Gruzji, by dokonać zamachu stanu, a jego starania poparli Stany Zjednoczone i eurodeputowani. Członkowie Siły Ludowej wyjaśnili ponadto, że ambasada Stanów Zjednoczonych w Gruzji pracuje nad wciągnięciem kraju w wojnę rosyjsko-ukraińską, a gruziński rząd i Iwaniszwili zostali ukarani przez Parlament Europejski za pokojową politykę i odmowę otwarcia "drugiego frontu" przeciwko Rosji w Gruzji. Sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego Ukrainy Ołeksij Daniłow wezwał Gruzję do rozpoczęcia wojny z Rosją, mówiąc, że Gruzja "bardzo pomogłaby" Ukrainie, otwierając "drugi front" przeciwko Rosji.
Gruzińskie Marzenie nie pochwalało krytyki zaangażowania USA w Gruzji, a Irakli Garibaszwili powiedział, że Stany Zjednoczone i Unia Europejska są "strategicznymi partnerami" Gruzji. W tym samym czasie do ruchu z ramienia Gruzińskiego Marzenia dołączyło sześciu innych deputowanych, pozbawiając go większości parlamentarnej. Jednocześnie dziewięciu członków ruchu Siła Ludowa w parlamencie zdecydowało się pozostać w rządzącej większości, popierając rząd Irakliego Garibaszwilego. Przewodniczący Gruzińskiego Marzenia Irakli Kobachidze zobowiązał się do współpracy z Siłą Ludową w kluczowych kwestiach.
29 grudnia ruch Siła Ludowa wyraził zamiar opracowania projektu ustawy o zagranicznych agentach, która ograniczyłaby zagraniczne wpływy w kraju. 15 lutego 2023 r. do gruzińskiego parlamentu wpłynął projekt "Ustawy o przejrzystości wpływów zagranicznych
- ↑ Gruzja: Protesty przeciw powrotowi ustawy o „zagranicznych agentach” [online].
- ↑ Barin Kayaoglu, EU parliament votes to halt accession talks to Turkey [online], 6 lipca 2017 [dostęp 2024-05-03].
- ↑ EU to officially examine Ukraine, Moldova and Georgia’s bids to join the bloc [online], POLITICO, 7 marca 2022 [dostęp 2024-05-03] (ang.).
- ↑ EU parliament votes to consider sanctioning Georgia’s informal leader [online] (ang.).
- ↑ Negocjacje akcesyjne z Ukrainą i Mołdawią. Jest decyzja Rady Europejskiej [online], TVN24, 14 grudnia 2023 [dostęp 2024-05-03] (pol.).
- ↑ MIW (oprac.), To oficjalne. Ukraina i Mołdawia zyskały status kandydatów do UE [online], www.money.pl, 23 czerwca 2022 [dostęp 2024-05-03] (pol.).
- ↑ Rekomendacje Komisji Europejskiej w sprawie rozszerzenia UE: nowy impuls dla procesu akcesyjnego [online].
- ↑ {{{tytuł}}} [online], www.sejm.gov.pl [dostęp 2024-05-03].
- ↑ Teksty przyjęte - Sytuacja byłego prezydenta Gruzji Micheila Saakaszwilego - Środa, 15 lutego 2023 r. [online], www.europarl.europa.eu [dostęp 2024-05-03] (pol.).
- ↑ Saakashvili Convicted Of Abuse Of Power, Sentenced In Absentia, „Radio Free Europe/Radio Liberty”, 29 czerwca 2018 [dostęp 2024-05-03] (ang.).
- ↑ Georgia Arrests Ex-President Saakashvili After He Returns From Exile, „Radio Free Europe/Radio Liberty”, 2 października 2021 [dostęp 2024-05-03] (ang.).
- ↑ Micheil Saakaszwili aresztowany w Gruzji [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-05-03] (pol.).
- ↑ {{{tytuł}}} [online], www.pap.pl [dostęp 2024-05-03].
- ↑ Chcą wyjaśnić, jak były prezydent dostał się do kraju. Jedna z wersji mówi o szmuglu w ciężarówce [online], TVN24, 4 października 2021 [dostęp 2024-05-03] (pol.).
- ↑ Były prezydent Gruzji Saakaszwili rozpoczął strajk głodowy [online], www.gazetaprawna.pl, 14 grudnia 2022 [dostęp 2024-05-03] (pol.).
- ↑ Saakaszwili przerwał strajk głodowy kilka godzin po jego rozpoczęciu [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-05-03] (pol.).
- ↑ Polscy lekarze badają prezydenta Saakaszwilego. [online], www.pap.pl [dostęp 2024-05-03].
- ↑ European Parliament approves resolution on implementation of Georgia-EU Association Agreement | AGENDA.GE [online], agenda.ge [dostęp 2024-05-03] (ang.).
- ↑ European Parliament resolution calls for imposition of sanctions against Bidzina Ivanishvili [online], www.interpressnews.ge, 15 lutego 2023 [dostęp 2024-05-03] (ang.).
- ↑ Parlament Europejski wzywa do rozważenia nałożenia sankcji na Iwaniszwilego - Kierunek Kaukaz [online], 16 czerwca 2022 [dostęp 2024-05-03] (pol.).