Wikipedia:Strony podejrzane o naruszenie praw autorskich

Strony podejrzane o naruszenie praw autorskich (NPA) – artykuły, pliki i inne materiały, które są objęte prawem autorskim, a zostały prawdopodobnie wykorzystane w Wikipedii bez uzyskania stosownej zgody.

Postępowanie z możliwymi NPA

Wyklucz sytuacje wyjątkowe

Jeśli natknąłeś się na stronę Wikipedii, co do której podejrzewasz naruszenie praw autorskich, to najpierw upewnij się, że:

1. Treść w artykule Wikipedii nie pochodzi ze stron ze zgodą na wykorzystanie: zob. listę serwisów, które udzieliły zgody na wykorzystanie ich materiałów i czy w dyskusji artykułu nie ma wpisu o zgodzie przekazanej przez VRT na umieszczenie tekstu w Wikipedii.
2. Ta treść nie została wcześniej skopiowana z Wikipedii (zob. Wikipedia:Korzystają z Wikipedii oraz Wikipedia:Mirrory i forki polskojęzycznej Wikipedii).
3. Treść jest chroniona majątkowymi prawami autorskimi (np. ma charakter twórczy, autor oryginału żyje lub zmarł nie dawniej jak 70 lat temu, w oryginale nie ma zapisu o udostępnieniu na licencjach kompatybilnych ze stosowanymi w Wikipedii).

Jeśli wprowadzający wątpliwą treść jest na bieżąco aktywny w Wikipedii i jednocześnie jest wyraźna możliwość, że to on jest dysponentem majątkowych praw autorskich, wyjaśnij z nim tę sprawę, prosząc też o wysłanie zgody na wykorzystanie jego materiału na VRT.

Zgłoś problem

Jeśli pomimo przeanalizowania ww. punktów dalej istnieje duże prawdopodobieństwo, że materiał w Wikipedii narusza prawa autorskie, zgłoś artykuł na stronie Lista NPA, podając rzeczowe wskazanie faktów wskazujących skąd pochodzi dany tekst i czemu jest on naruszeniem praw autorskich (jeśli to nie jest oczywiste).

Możesz sam usunąć lub gruntownie przeredagować treść naruszającą prawa autorskie, albo przywrócić z historii artykułu wersję sprzed NPA, ale wówczas wersja łamiąca prawa autorskie pozostanie dostępna dla wszystkich w historii edycji artykułu. Dlatego w takiej sytuacji należy dodatkowo poprosić administratorów o usunięcie wersji naruszających prawa autorskie.

Warto przejrzeć wkład autora artykułu naruszającego prawa autorskie w poszukiwaniu innych tekstów podobnego rodzaju. Często zdarza się, że osoba, która popełniła jedno NPA, mogła popełnić ich więcej. Jeśli je znajdziesz, postępuj analogicznie do punktów wcześniejszych. Trzeba też zasygnalizować autorowi NPA, że jego edycje są pod tym względem niewłaściwe i co powinien robić, by nie łamać tych praw. Bardzo wiele osób popełnia NPA nie ze złej woli, a z braku wiedzy nt. praw autorskich lub braku wprawy w pracy ze źródłami.

Uwaga:

• Braku zastrzeżenia praw autorskich na utworze oryginalnym nie można traktować jako nieobjęcia utworu prawami autorskimi! Jedynie umieszczenie w utworze adnotacji o zgodzie na którąś z licencji kompatybilnych z licencjami Wikipedii upoważnia do zapożyczeń z oryginału objętego warunkami prawa autorskiego.
• Planowane wysłanie do właściciela majątkowych praw autorskich listu z pytaniem o zgodę na umieszczenie jego utworu w Wikipedii nie zwalnia z konieczności natychmiastowego usunięcia z Wikipedii utworu naruszającego prawa autorskie. Najpierw musi być uzyskana i przesłana na OTRS zgoda właściciela praw do utworu, a dopiero potem umieszczenie utworu w Wikipedii. Nigdy odwrotnie.

• Przeniesienie artykułu z NPA do brudnopisu nic nie rozwiązuje. Brudnopisy w przestrzeni Wikipedii są publicznie dostępne do wglądu i wykorzystania dla każdego, tak więc rozpowszechnienia tą drogą naruszenia praw majątkowych jest równie naganne, co umieszczanie NPA w artykułach.

Artykuły nieznacznie przeredagowane

Bywa, że artykuł jest kopiowany, a następnie nieznacznie przeredagowany (np. niektóre słowa zamienione na synonimy, szyk zdania przestawiony, przy pozostawieniu konstrukcji tekstu bez zmian i wyraźnym podobieństwie do tekstu źródłowego). Takie materiały wciąż mogą naruszać prawo autorskie (np. w doborze argumentów lub ich kolejności, doborze sekcji lub ich kolejności), ponieważ prawo autorskie chroni twórczą formę, sposób przedstawienia (art. 1 ustawy o PA).

Same zdania czy sekcje brane jedno po drugim mogą nie stanowić NPA, jeśli nie są twórcze. Będzie tak np. wtedy, gdy są jedynie przedstawieniem faktów. Jednak tekst pierwotny jako całość stanowi utwór i podlega ochronie. Twórcze jest w nim zebranie, zestawienie i omówienie elementów w konkretnym układzie. Jeśli zostało to przejęte i odzwierciedlone w artykule Wikipedii, to artykuł będzie uznany za opracowanie tekstu pierwotnego (dzieło zależne). Zgodnie z prawem autorskim opracowanie utworu pierwotnego jest możliwe pod dwoma warunkami:

• wyraźnym wskazaniem, że jest to opracowanie innego tekstu wraz ze wskazaniem jego autora i tytułu – samo odwołanie się do owego w sekcji źródła (bibliografia, linki zewn. itp.) jest niewystarczające, bo sugeruje, że opracowanie jest jednak dziełem samodzielnym;
• zgody autora tekstu pierwotnego (art. 2 ust. 1, 2 i 5 ustawy o prawie autorskim).

Wniosek: Artykuł stanowi NPA poprzez sporządzenie opracowania innego utworu bez wyraźnego zaznaczenia, że jest ono opracowaniem oraz bez zgody autora tekstu pierwotnego. Jest to NPA gatunkowo może lżejsze od plagiatu, ale wciąż naruszenie.

Co należałoby zrobić? To samo co w przypadku klasycznego NPA (patrz wyżej). Jeśli chcesz przerobić taki tekst, by nie zawierał NPA, to najlepiej wybrać z tekstu pierwotnego te fakty, które chce się zamieścić w Wikipedii, a później opisać je własnymi słowami. Inaczej zawsze możemy mieć problemy z prawami autorskimi oraz zarzutem nierzetelności i chodzenia na skróty.

Jeśli nie jesteś w stanie z dużą dozą pewności rozstrzygnąć czy wątpliwy tekst w Wikipedii narusza/nie narusza prawa autorskie oryginału lub nie możesz stwierdzić czy wersja z Wikipedii została splagiatowana czy jednak odwrotnie, a wyjaśnienie wątpliwości z autorem wersji wikipediowej nic nie dało lub autor nie jest aktywny, to warto wyjaśnić te wątpliwości na stronie Wikipedia:Lista NPA, podając tam konkretne informacje, skąd może pochodzić tekst z Wikipedii i na czym polega trudność z ustaleniem NPA.

Można też wstawić szablon do artykułu:

• {{NPA}} – gdy cała strona jest podejrzana o NPA;
• {{NPAfrgm}} – gdy tylko fragment strony jest podejrzany o NPA;
• {{NPA}} – gdy jest to plik.

Szablon umieść na górze strony lub przed fragmentem naruszającym prawa autorskie. Jednak samo wstawienie szablonu nie rozwiązuje problemu, a jedynie ostrzega czytelnika.

Zobacz też

• Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych