Przejdź do zawartości

Warzęcha czerwonolica

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Warzęcha czerwonolica
Platalea alba[1]
Scopoli, 1786
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

pelikanowe

Podrząd

ibisowce

Rodzina

ibisy

Rodzaj

Platalea

Gatunek

warzęcha czerwonolica

Synonimy
  • Platalea Tenuirostris Temminck, 1820[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Warzęcha czerwonolica[4], łyżkodziób[5] (Platalea alba) – gatunek dużego ptaka z rodziny ibisów (Threskiornithidae). Występuje w Afryce Subsaharyjskiej i na Madagaskarze. Jej środowiskiem są błotniste tereny podmokłe z otwartą, płytką wodą, gdzie ptaki gnieżdżą się w koloniach na drzewach, krzewach albo w trzcinie. Nie jest zagrożona wyginięciem.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1786 roku Giovanni Antonio Scopoli w oparciu o wcześniejszy opis i ilustrację autorstwa Pierre’a Sonnerata, który błędnie przyjął, że ptak ten pochodzi z filipińskiej wyspy Luzon[2][6][7]. Później miejsce typowe zostało skorygowane na Przylądek Dobrej Nadziei[2][8]. Scopoli nadał gatunkowi nazwę Platalea alba[2][6], która obowiązuje do tej pory[4][8][9]. Nie wyróżnia się podgatunków[8][9].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Warzęchy czerwonolice sfotografowane w Kazinga Channel, Uganda
Warzęcha czerwonolica w locie
Wygląd

Warzęcha czerwonolica jest najbardziej charakterystycznym ptakiem dla swojego siedliska. Upierzenie czysto białe, czerwona twarz z białym okiem. Długi szary dziób rozszerzony na kształt łyżki na końcu – spłaszczenie widoczne patrząc na ptaka od frontu. Czerwone nogi. Młode[10] mają żółty dziób i czarne nogi, nie mają czerwonej twarzy.

Gatunek nie posiada wyraźnego grzebienia w odróżnieniu od warzęchy zwyczajnej. W odróżnieniu od czapli, warzęchy lecą z wyciągniętymi szyjami.

Wymiary średnie
  • Długość ciała: 90–91 cm[8]
  • Masa ciała: 2 kg[5]
  • Rozpiętość skrzydeł: 120 cm[5]

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Warzęcha czerwonolica jest szeroko rozprzestrzeniona w Afryce Subsaharyjskiej – występuje od Senegalu na wschód po Etiopię i Erytreę oraz na południe po RPA, także na Madagaskarze[8]. Zabłąkane osobniki notowane na południu Jemenu i Omanu (Półwysep Arabski)[11] oraz w Europie[11][12]. W Jemenie od 1996 roku odnotowano kilka stwierdzeń i podejrzewa się, że mogło dojść do lęgów na bagnach w okolicach Adenu[11].

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]
Jaja z kolekcji muzealnej
Biotop

Głównie płytkie brzegi jezior słodkowodnych. Czasami laguny na wybrzeżach[10].

Rozród

Gniazdo w formie owalnej platformy na drzewie lub krzewie albo w trzcinie. Gniazdują w dużych koloniach do 250 par, często z innymi ptakami[10]. Zazwyczaj nie dzielą kolonii z bocianami albo czaplami. Samica składa zwykle od dwóch do trzech jaj (czasem cztery)[11]. Wysiadywanie trwa 25–29 dni[11].

Pożywienie

Gatunek żywi się rybami, żabami i innymi małymi zwierzętami żyjącymi nad wodą.

Status i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje warzęchę czerwonolicą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Globalny trend liczebności oceniany jest jako stabilny, choć u niektórych populacji nie jest on znany[3].

Warzęcha czerwonolica jest jednym z gatunków, które obejmuje Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds (AEWA)[13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Platalea alba, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d D. Lepage: African Spoonbill Platalea alba. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-04]. (ang.).
  3. a b Platalea alba, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Threskiornithidae Poche, 1904 - ibisy - Ibises. Wersja: 2019-10-12. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-09].
  5. a b c Beata Pawlikowska: Blondynka na safari. Warszawa: National Geographic, 2009, s. 122. ISBN 978-83-7596-040-2.
  6. a b G.A. Scopoli, Deliciae florae faunae insubricae..., t. 2, 1786, s. 92 (łac.).
  7. P. Sonnerat, Voyage à la Nouvelle Guinée, Paryż 1776, s. 89 pl. 51 (fr.).
  8. a b c d e Matheu, E., del Hoyo, J., Garcia, E.F.J. & Boesman, P.: African Spoonbill (Platalea alba). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)].
  9. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-04]. (ang.).
  10. a b c Peter C. Alden, Richard D. Estes, Duane Schlitter, Bunny McBride: National Audobon Society Field Guide to African Wildlife. Wyd. 12. New York: Alfred A. Knopf, 2014, s. 670. ISBN 978-0-679-43234-0.
  11. a b c d e E. Matheu, J. del Hoyo, E.F.J. Garcia & P.F.D. Boesman: African Spoonbill (Platalea alba), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-01-04]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  12. wynik wyszukiwania: Platalea alba. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2023-01-04]. (ang.).
  13. Platalea alba. [w:] AEWA Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds [on-line]. [dostęp 2023-01-04]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]