Uszatka jamajska

Uszatka jamajska
	Asio grammicus
	(Gosse, 1847)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	sowy
Rodzina	puszczykowate
Podrodzina	puszczyki
Rodzaj	Asio
Gatunek	uszatka jamajska
Synonimy
	Ephialtes grammicus Gosse, 1847; Pseudoscops grammicus – Kaup, 1848; Scops grammicus – Bonaparte, 1850; Asio grammicus – Sharpe, 1875;
	Ephialtes grammicus Gosse, 1847; Pseudoscops grammicus – Kaup, 1848; Scops grammicus – Bonaparte, 1850; Asio grammicus – Sharpe, 1875;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Uszatka jamajska^[7] (Asio grammicus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny puszczykowatych (Strigidae). Słabo poznany ptak występujący na Jamajce, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania

Uszatka jamajska występuje endemicznie na terenie całej Jamajki^[8]^[9]^[10].

Taksonomia

Gatunek ten po raz pierwszy naukowo opisał w 1847 roku angielski przyrodnik Philip Henry Gosse, nadając mu nazwę Ephialtes grammicus^[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu autor wskazał Tait-Shafton na Jamajce^[2]. Holotypem była dorosła samica, schwytana rankiem 6 kwietnia, gdy siedziała na drzewie mango^[2].

Niektóre ujęcia systematyczne sugerują, że takson ten jest ściśle związany z uszatką krzykliwą (Asio clamator) i uszatką ciemną (Asio stygius) i że wszystkie trzy gatunki powinny być umieszczone razem w rodzaju Pseudoscops^[8]. Nowsze badania oparte na danych genetycznych potwierdzają jednak, że uszatka jamajska powinna być umieszczana w monotypowym rodzaju^[11]. Jednak badania przeprowadzone w 2020 roku przez Saltera i współpracowników sugerują, że Pseudoscops jest zagnieżdżony w Asio i nie jest taksonem siostrzanym A. clamator^[12]. Gatunek monotypowy^[9].

Etymologia

Asio: łac. asio, asionis lub axio, axionis „jakiś rodzaj uszatej słowy”^[13].
Pseudoscops: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; σκωψ skōps, σκωπος skōpos „syczek”^[14].
grammicus: łac. grammicus „prążkowany”, od gr. γραμμικος grammikos „linowy”, od γραμμη grammē „linia”, od γραφω graphō „pisać”^[15].

Morfologia

Długość ciała 27–34 cm^[8]; długość skrzydła 197–229 mm, ogona 96–131 mm^[16].

Dobrze rozwinięta szlara koloru rudego, na krawędziach biała i czarna, dobrze widoczne pióra przypominające uszy; górne partie ciała rude, z drobnymi, czarnymi, falistymi liniami; piersi i brzuch rude z wąskimi, ciemnobrązowymi smugami; lotki i ogon krótkie, z nieregularnie ciemnobrązowym okratowaniem. Oczy ciemne, dziób jasnoniebieskoszary; nagie palce koloru szarego^[8]. U młodych ptaków górne partie ciała jaśniejsze, tył ciała jasnoszarawo-brązowy, reszta upierzenia matowo cynamonowo-płowa^[8].

Ekologia

Odzywa się wysokim, drgającym pohukiwaniem oraz gardłowym warczeniem^[8]. Dość często słychać, gdy powtarza w kilkusekundowych odstępach głośne „k-kwoarrr”^[16].

Gatunek osiadły, zamieszkujący otwarte lasy, skraje lasów, czasem otwarte tereny parków; zalatuje również do ogrodów, w których są drzewa^[8]^[16]. Spotykany głównie na obszarach przybrzeżnych i nizinnych, rzadziej w górach^[8]. Prowadzi ściśle nocny tryb życia, regularnie korzysta z tej samej żerdzi^[16].

Poluje na owady, zwłaszcza chrząszcze, i pająki; zjada również myszy, jaszczurki, płazy bezogonowe i być może małe ptaki^[8]^[16].

Lęgi przypadają prawdopodobnie na okres od grudnia do czerwca, gniazdo znajduje się w naturalnym zagłębieniu dużego drzewa lub w rozwidleniu drzewa ukryte wśród roślinności; samica składa 2 jaja^[8]. Jaja wysiaduje wyłącznie samica, samiec w tym okresie przynosi jej pożywienie^[16]. Brak innych informacji^[16].

Status zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody nieprzerwanie od 1988 roku zaliczany jest do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)^[6]. Gatunek o ograniczonym zasięgu, globalna wielkość populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity^[6]^[8]. Obszerne wycinanie lasów prawdopodobnie zmniejszyło jego zasięg i liczebność^[8].

Przypisy

↑ Asio grammicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d P.H. Gosse: The birds of Jamaica. London: J. Van Voorst, 1847, s. 19. (ang.).
↑ J.J. Kaup. Uebersicht der Eueln (Strigidae). „Isis von Oken”. 1848, s. kol. 769, 1848. (niem.).
↑ Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 46. (łac.).
↑ R.B. Sharpe: Catalogue of the Birds in the British Museum. Cz. 2: Striges, or nocturnal birds of prey. London: Printed oby order of the Trustees, 1875, s. 242. (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Pseudoscops grammicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-24] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Striginae Leach, 1820 – puszczyki (wersja: 2021-07-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l P.D. Olsen: Jamaican Owl (Pseudoscops grammicus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-11-08]. (ang.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-09-24]. (ang.).
↑ J.L. Peters: Check-list of birds of the world. Cambridge: Harvard University Press, 1940, s. 171. (ang.).
↑ M. Wink, A.-A. El-Sayed, H. Sauer-Gürth, J. Gonzalez. Molecular Phylogeny of Owls (Strigiformes) Inferred from DNA Sequences of the Mitochondrial Cytochrome b and the Nuclear RAG-1 gene. „Ardea”. 97 (4), s. 581–591, 2009. DOI: 10.5253/078.097.0425. (ang.).
↑ J.F. Salter, C.H. Oliveros, P.A. Hosner, J.D. Manthey, M.B. Robbins, R.G. Moyle, R.T. Brumfield & B.C. Faircloth. Extensive paraphyly in the typical owl family (Strigidae). „The Auk”. 137 (1), s. ukz070, 2020. DOI: 10.1093/auk/ukz070. (ang.).
↑ Jobling 2021 ↓, s. Asio.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Pseudoscops.
↑ Jobling 2021 ↓, s. grammicus.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g C. König, F. Weick: Owls of the World. London: Bloomsbury Publishing, 2010, s. 476–477. ISBN 978-0-7136-6548-2. (ang.).

Bibliografia

James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Asio grammicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gosse-2] P.H. Gosse: The birds of Jamaica. London: J. Van Voorst, 1847, s. 19. (ang.).

[Kaup-3] J.J. Kaup. Uebersicht der Eueln (Strigidae). „Isis von Oken”. 1848, s. kol. 769, 1848. (niem.).

[Bonaparte-4] Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 46. (łac.).

[Sharpe-5] R.B. Sharpe: Catalogue of the Birds in the British Museum. Cz. 2: Striges, or nocturnal birds of prey. London: Printed oby order of the Trustees, 1875, s. 242. (ang.).

[iucn-6] BirdLife International, Pseudoscops grammicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-24] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-7] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Striginae Leach, 1820 – puszczyki (wersja: 2021-07-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-24].

[hbwalive-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l P.D. Olsen: Jamaican Owl (Pseudoscops grammicus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-11-08]. (ang.).

[ioc-9] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-09-24]. (ang.).

[Peters-10] J.L. Peters: Check-list of birds of the world. Cambridge: Harvard University Press, 1940, s. 171. (ang.).

[Wink&inni-11] M. Wink, A.-A. El-Sayed, H. Sauer-Gürth, J. Gonzalez. Molecular Phylogeny of Owls (Strigiformes) Inferred from DNA Sequences of the Mitochondrial Cytochrome b and the Nuclear RAG-1 gene. „Ardea”. 97 (4), s. 581–591, 2009. DOI: 10.5253/078.097.0425. (ang.).

[Salter&inni-12] J.F. Salter, C.H. Oliveros, P.A. Hosner, J.D. Manthey, M.B. Robbins, R.G. Moyle, R.T. Brumfield & B.C. Faircloth. Extensive paraphyly in the typical owl family (Strigidae). „The Auk”. 137 (1), s. ukz070, 2020. DOI: 10.1093/auk/ukz070. (ang.).

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=asio_Asio]-13] Jobling 2021 ↓, s. Asio.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=pseudoscops_Pseudoscops]-14] Jobling 2021 ↓, s. Pseudoscops.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=grammicus_grammicus]-15] Jobling 2021 ↓, s. grammicus.

[König&Weick-16] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g C. König, F. Weick: Owls of the World. London: Bloomsbury Publishing, 2010, s. 476–477. ISBN 978-0-7136-6548-2. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]