Tomasz Becket

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	3 czerwca 1162
Konsekrator	Henryk z Blois
Współkonsekratorzy	Nigel; Robert; Jocelin de Bohun; William de Turbe; Hilary; Richard Peche; Bartłomiej z Exeter; Robert de Chesney; Walter; Nicolas ap Gurgant; David FitzGerald; Gilbert Foliot
Konsekrowani biskupi
Robert z Melun	1163
Roger	1163

Święty
Tomasz z Canterbury
Thomas Becket
	arcybiskup; męczennik
Data i miejsce urodzenia	ok. 1118 ; Londyn
Data i miejsce śmierci	29 grudnia 1170 ; Canterbury
Czczony przez	Kościół katolicki
Kanonizacja	1173; przez Aleksandra III
Wspomnienie	29 grudnia
Atrybuty	model kościoła, krzyż, miecz, palma
Patron	Anglii, duchownych
Szczególne miejsca kultu	Exeter College na Uniwersytecie Oksfordzkim; Portsmouth; Arbroath Abbey w Arbroath
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tomasz Becket, ang. Thomas Becket, Tomasz Kantauryjski, Tomasz z Canterbury (ur. ok. 1118 w Londynie, zm. 29 grudnia 1170 w Canterbury) – męczennik, święty Kościoła katolickiego, arcybiskup Canterbury (1162–1170) i kanclerz Anglii.

Życiorys

Tomasz Becket studiował w Paryżu, a po przyjęciu święceń kapłańskich kontynuował studia prawnicze w Bolonii. Tomasz był przyjacielem króla Henryka II, który w nadziei uzyskania większego wpływu na Kościół mianował go arcybiskupem Canterbury. Jednakże wkrótce ich drogi rozeszły się.

W roku 1164 Henryk wydał tzw. konstytucje clarendońskie, w których zabraniał stawiania osób świeckich przed sądami kościelnymi, nakazywał odpowiedzialność karną duchownych przed sądami świeckimi, umacniał wpływ króla na elekcje biskupów i zabraniał apelacji do Rzymu bez zgody monarchy^[1].

Tomasz Becket sprzeciwił się tym ustawom, gdyż zwiększały rolę państwa w życiu Kościoła. Król skazał go na wygnanie. Arcybiskup udał się w 1162 roku do Francji. Dzięki mediacji papieża Aleksandra III zawarto kompromis pomiędzy królem a arcybiskupem i Becket powrócił do Anglii. Wkrótce jednak znowu popadł w konflikt z monarchą i ponownie znalazł się na wygnaniu. Wrócił w 1170 roku, lecz dalej działał wbrew woli króla (np. sprzeciwił się koronacji następcy Henryka). Pewnego razu podczas uczty Henryk miał wykrzyknąć Któż uwolni mnie od tego mącicielskiego klechy? Czterech rycerzy (Reginald Fitzurse, Hugh de Moreville, Wilhelm de Tracy i Richard le Breton), licząc na nagrodę, 29 grudnia 1170 roku zamordowało arcybiskupa przed ołtarzem katedry w Canterbury^[2].

Kult

Henryk II został obłożony ekskomuniką, natomiast Becketa papież Aleksander III kanonizował w 1173. Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 29 grudnia.

Św. Tomasz Becket jest obok św. Jerzego drugim patronem Anglii; jest także patronem duchownych.

W ikonografii św. Tomasz przedstawiany jest w stroju biskupim. Jego atrybutami są: model kościoła, krzyż, miecz, palma męczeńska^[3].

Święty w literaturze

Z pielgrzymką do Canterbury udają się m.in. bohaterowie XIV-wiecznych Opowieści kanterberyjskich (Canterbury Tales) Geoffreya Chaucera. Sztuka T.S. Eliota z 1935 r. Morderstwo w katedrze (Murder in the Cathedral) opisuje zabójstwo T. Becketa. Opis sporu Becketa z Henrykiem II i jego zabójstwo opisane są w książce Filary ziemi Kena Folletta.

Zobacz też

kult świętych

święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
modlitwa za wstawiennictwem świętego
Parafia pw. św. Tomasza Becketa w Targowisku
kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego w Raciborzu
parafia św. Tomasza Becketa w Mount Prospect
Kaplica bpa Tomickiego pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego na Wawelu

Przypisy

↑ Tadeusz Manteuffel: Historia powszechna: Średniowiecze, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1999, s. 205.
↑ Jan Baszkiewicz: Historia Francji. Warszawa: Ossolineum, 1978, s. 97. ISBN 83-04-04963-5.
↑ Święty Tomasz Becket, biskup i męczennik na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 06.12.2009].

Linki zewnętrzne

Tomasz Becket [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2022-04-24] (ang.).

[1] Tadeusz Manteuffel: Historia powszechna: Średniowiecze, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1999, s. 205.

[2] Jan Baszkiewicz: Historia Francji. Warszawa: Ossolineum, 1978, s. 97. ISBN 83-04-04963-5.

[3] Święty Tomasz Becket, biskup i męczennik na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 06.12.2009].

[1]

[2]

[3]

Wcześni kanclerze	Angmendus Cenmora Bosa z Yorku Swithulplus Swithun Turketul Adolf Alfric Lesfric Reinhildus
Lordowie kanclerze Anglii	Herfast Osmund Maurycy z Le Mans Gerard z Rouen Robert Bloet William Giffard Roger z Salisbury Waldric Ranulf Geoffrey Rufus Robert de Sigello Roger le Poer Philip de Harcourt Robert z Ghentu William FitzGilbert William de Vere Robert z Ghentu Tomasz Becket Geoffrey Ridel Ralph de Warneville Godfryd z Yorku William Longchamp Eustace z Salisbury Hubert Walter Walter de Gray Richard Marsh Ralph Neville Richard le Gras Ralph Neville Silvester de Everdon John Maunsell John Lexington John Maunsell John Lexington William z Kilkenny Henry Wingham Nicholas z Ely Walter de Merton Nicholas z Ely John Chishull Thomas de Cantilupe Ralph Sandwich Walter Giffard Godfrey Giffard Richard Middleton Walter de Merton Robert Burnell John Langton William Greenfield William Hamilton Ralph Baldock John Langton Walter Reynolds John Sandale John Hotham John Salmon Robert Baldock William Ayermin Henry Burghersh John de Stratford Richard Aungerville John de Stratford Robert de Stratford RIchard de Wentworth John de Stratford Robert Bourchier Robert Parning Robert Sadington John de Ufford John z Thoresby William Edington Simon Langham William z Wykeham Robert Thorp John Knyvet Adam Houghton Lord Scrope of Bolton Simon Sudbury Hugh Segrave William Courtenay Lord Scrope of Bolton Robert Braybrooke Lord Suffolk Thomas Arundel William z Wykeham Thomas Arundel Edmund Stafford Thomas Arundel John Scarle Edmund Stafford Henry Beaufort Thomas Langley Thomas Arundel Thomas Beaufort Thomas Arundel Henry Beaufort Thomas Langley Henry Beaufort John Kempe John Stafford John Kempe Lord Salisbury Thomas Bourchier William Waynflete George Neville Robert Stillington George Neville Robert Stillington Lawrence Booth John Alcock Thomas Rotherham John Russell Thomas Rotherham John Alcock John Morton Henry Deane William Warham Thomas Wolsey Thomas More Lord Audley of Walden Lord Wriothesley Lord St John Lord Rich Thomas Goodrich Stephen Gardiner Nicholas Heath Nicholas Bacon Thomas Bromley Christopher Hatton John Puckering Thomas Egerton Lord Verulam John Williams Lord Coventry Lord Finch Lord Lyttleton of Mounslow Richard Lane Edward Herbert Lord Clarendon Orlando Bridgeman Lord Shaftesbury Lord Nottingham Lord Guilford Lord Jeffreys Lord Somers Nathan Wright Lord Cowper
Lordowie kanclerze Wielkiej Brytanii	Lord Cowper Lord Harcourt Lord Cowper Lord Macclesfield Lord King Lord Talbot Lord Hardwicke Lord Northington Lord Camden Charles Yorke Lord Bathurst Lord Thurlow Lord Thurlow Lord Loughborough Lord Eldon Lord Erskine Lord Eldon Lord Lyndhurst Lord Brougham i Vaux Lord Lyndhurst Lord Cottenham Lord Lyndhurst Lord Cottenham Lord Truro Lord St Leonards Lord Cranworth Lord Chelmsford Lord Campbell Lord Westbury Lord Cranworth Lord Chelmsford Lord Cairns Lord Hatherley Lord Selborne Lord Cairns Lord Selborne Lord Halsbury Lord Hershell Lord Halsbury Lord Hershell Lord Halsbury Lord Loreburn Lord Haldane Lord Buckmaster Lord Finlay Lord Birkenhead Lord Cave Lord Haldane Lord Cave Lord Hailsham Lord Sankey Lord Hailsham Lord Maugham Lord Caldecote Lord Simon Lord Jowitt Lord Simonds Lord Kilmuir Lord Dilhorne Lord Gardiner Lord Hailsham of St Marylebone Lord Elwyn-Jones Lord Hailsham of St Marylebone Lord Havers Lord Mackay of Clashfern Lord Irvine of Lairg Lord Falconer of Thoroton Jack Straw Kenneth Clarke Chris Grayling Michael Gove Liz Truss David Lidington David Gauke(inne języki) Robert Buckland Dominic Raab Brandon Lewis Dominic Raab Alex Chalk(inne języki) Shabana Mahmood