Przejdź do zawartości

TERF

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

TERF (spotykana również pisownia terf) – skrótowiec anglojęzycznego zwrotu trans-exclusionary radical feminism/feminist (radykalny/a feminizm/feministka wykluczający/a osoby trans). Ukuty w 2008 r.[1], termin ten był pierwotnie stosowany do opisania mniejszości feministek opowiadającej się za poglądami uznawanymi przez większość nurtów feministycznych za transfobiczne, takich jak odrzucenie twierdzenia, że kobiety transpłciowekobietami, wykluczenie transkobiet z przestrzeni tylko dla kobiet oraz sprzeciw wobec ustawodawstwa na rzecz praw osób transpłciowych. Od tego czasu znaczenie poszerzyło się, odnosząc się szerzej do osób o poglądach wykluczających osoby trans, które mogą nie mieć żadnego związku z radykalnym feminizmem[2][3].

Osoby określane jako TERF-y zazwyczaj uznają ten termin za obelgę; niektóre używają zwrotu krytyczne wobec płci (gender critical)[4].

Historia i użycie

[edytuj | edytuj kod]
AntyTERF-owe hasło niesione w trakcie marszu równości w Gdańsku (2022).

Trans-inkluzywna radykalna feministka Viv Smythe jest uważana za popularyzatorkę/autorkę terminu[3]. Został użyty po raz pierwszy w 2008 do opisania mniejszości feministek[5], które opowiadają się za poglądami, które inne feministki uważają za transfobiczne[6], w tym za odrzuceniem dominującego w organizacjach feministycznych poglądu, że kobiety transpłciowe to kobiety, sprzeciwem wobec praw osób transpłciowych i wykluczeniem transkobiet z przestrzeni i organizacji dla kobiet.

Smythe użyła skrótowca w artykule na swoim blogu, który napisała w odpowiedzi na politykę odmawiania wstępu transkobietom na Michigan Womyn’s Music Festival. Napisała, że odrzuca zrównanie wszystkich radykalnych feministek z „trans-wykluczającymi radykalnymi feministkami (TERF)”. W wywiadzie dla „The TransAdvocate” z 2014 roku Smythe powiedziała, że skrótowiec ten miał być celowo neutralnym technicznym opisem grupy aktywistów mającym na celu odróżnienie osób określanych jako TERF-y od reszty radykalnych feministek nastawionych neutralnie lub pozytywnie do osób transpłciowych.

Podczas gdy Smythe początkowo używała TERF w odniesieniu do szczególnego typu feministek, które scharakteryzowała jako „niechętne do uznawania transkobiet za siostry”, zauważyła, że termin ten nabrał dodatkowych konotacji i był czasami używany jako polityczna broń przez grupy i włączające i wykluczające. Skrótowiec stał się od tego czasu stałą częścią współczesnego dyskursu feministycznego[7].

Pisząc dla „The New York Times” w 2019 roku, teoretyczka feminizmu Sophie Lewis zauważyła, że termin TERF stał się „hasłem grupującym wszystkie feministki anty-transpłciowe, niezależnie od tego, czy są radykalne”. Edie Miller, pisząc dla „The Outline”, stwierdziła, że termin ten był stosowany do „większości ludzi opowiadających się za polityką trans-wykluczającą, która kieruje się pewną TERF logiką, niezależnie od ich zaangażowania w radykalny feminizm”[3].

Skrótowiec TERF (i jego pochodna terfizm, określająca takie poglądy) zaczął pojawiać się coraz częściej w polskojęzycznym dyskursie feministycznym w 2020 i 2021, przede wszystkim w kontekście oskarżeń o transfobię wobec mediów i postaci głównonurtowego feminizmu: Gazety Wyborczej i Wysokich Obcasów[8] oraz Kai Szulczewskiej[9], Urszuli Kuczyńskiej[10], Magdaleny Grzyb[11][12], Izabeli Palińskiej[13] i Katarzyny Szumlewicz[14].

Sprzeciw wobec słowa

[edytuj | edytuj kod]

Feministki określane jako TERF-y generalnie sprzeciwiają się temu określeniu, uważając je za obraźliwe[15][16], a czasami odnoszą się do siebie jako krytyczne wobec płci (gender critical)[4][17].

Niektóre feministki krytyczne wobec płci argumentują, że nie można ich dokładnie opisać jako osoby trans-wykluczające, ponieważ mówią, że ich feminizm obejmuje transmężczyzn[17][18]. Często te feministki traktują i określają transmężczyzn jako „kobiety”. Pisząc dla Socialist Worker, amerykańskie feministki Danelle Wylder i Corrie Westing stwierdziły, że ten pogląd jest „sprzeczny” oraz że reprezentuje „ideologię transmizoginistyczną”.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. I’m credited with having coined the word ‘Terf’. Here’s how it happened | Viv Smythe [online], the Guardian, 28 listopada 2018 [dostęp 2021-01-14] (ang.).
  2. Sophie Lewis, Opinion | How British Feminism Became Anti-Trans (Published 2019), „The New York Times”, 7 lutego 2019, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-01-14] (ang.).
  3. a b c Edie Miller, Why is British media so transphobic? [online], The Outline [dostęp 2021-01-14] (ang.).
  4. a b It’s Time to End the Long History of Feminism Failing Transgender Women [online], Bitch Media [dostęp 2021-01-14] (ang.).
  5. Susan Stryker, Talia M. Bettcher, Introduction: Trans/Feminisms, „Transgender Studies Quatertly”, 3 (1–2), 2016, s. 1–14, DOI10.1215/23289252-3334127 [zarchiwizowane z adresu 2021-09-17].
  6. Alex Bollinger, Famous lesbian site taken over by anti-trans ‘feminists’. Now lesbian media is standing up. [online], LGBTQ Nation, 19 grudnia 2018 [dostęp 2021-01-14].
  7. Sally Hines, The feminist frontier: on trans and feminism, „Journal of Gender Studies”, 28 (2), 2019, s. 145–157, DOI10.1080/09589236.2017.1411791, ISSN 0958-9236.
  8. List otwarty w sprawie transfobii na łamach Wysokich Obcasów i Gazety Wyborczej [online], LOBBY LGBTQ, 13 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-14] (pol.).
  9. Romanowska Krystyna, Kaya Szulczewska, Hejterów mam od prawa do lewa. Tutaj jesteśmy nazywane TERF, a na prawicy – feminazistkami [online], www.wysokieobcasy.pl [dostęp 2021-01-14].
  10. Krystyna Romanowska, Mam wątpliwości, czy zamiana „kobiet” na „osoby z macicami” to postawa lewicowa wywiad [online], www.wysokieobcasy.pl [dostęp 2021-01-14].
  11. Skandal wokół wykładu znanej feministki na UJ. Władze uczelni zdumione postawą studentów [online], salon24.pl, 4 grudnia 2021 [dostęp 2022-11-20] (pol.).
  12. Dr Magdalena Grzyb. To jej wykład na UJ próbowano oprotestować. „Boję się hejterów. Nie rozumiem skąd taki stopień nienawiści wobec mnie” [online], plus.dziennikpolski24.pl, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-11-20] (pol.).
  13. Agnes, Wojny nie tylko teoretyczne. O co chodzi terfkom? [online], KrytykaPolityczna.pl, 14 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-20] (pol.).
  14. Katarzyna Szumlewicz, A co, jeśli „osoba z macicą” woli być „kobietą”? [online], wyborcza.pl [dostęp 2021-01-14].
  15. u, DLACZEGO TERF TO SLUR A NAWET JĘZYK NIENAWIŚCI WOBEC KOBIET? [online], Kaya Szulczewska Blog, 31 maja 2021 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
  16. u, TERF kto to? TERF co to? Czy TERFY wyznają TERFizm? Czy Terfiara to współczesna czarownica? – te i inne złożoności lewicowych wyzwisk. [online], Kaya Szulczewska Blog, 8 czerwca 2022 [dostęp 2022-08-19] (pol.).
  17. a b Philosophers object to a journal’s publication ‘TERF’, in reference to some feminists. Is it really a slur? [online], www.insidehighered.com [dostęp 2021-01-14] (ang.).
  18. Natacha Kennedy: Anti-trans activism – not what it seems. progressonline.org.uk. [dostęp 2021-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-11)].