Szlamiec długodzioby

Szlamiec długodzioby
	Limnodromus scolopaceus
	(Say, 1823)
	; Szata godowa
	; Szata spoczynkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Rodzina	bekasowate
Podrodzina	słonki
Plemię	Limnodromini
Rodzaj	Limnodromus
Gatunek	szlamiec długodzioby
Synonimy
	Limosa scolopacea Say, 1822; Macrorhamphus scolopaceus (Say, 1822); Limnodromus griseus scolopaceus (Say, 1822); Limnodromus griseus fasciatus Brodkorb, 1933;
	Limosa scolopacea Say, 1822; Macrorhamphus scolopaceus (Say, 1822); Limnodromus griseus scolopaceus (Say, 1822); Limnodromus griseus fasciatus Brodkorb, 1933;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; okres lęgowy przeloty zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szlamiec długodzioby^[5] (Limnodromus scolopaceus) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1823 Thomas Say, nadając mu nazwę Limosa scolopacea. Jako miejsce typowe wskazał „staw w pobliżu Bowyer creek”^[6] (obecnie Boyer River na północ od Council Bluffs w stanie Iowa^[2]^[3]^[7]).

Obecnie szlamiec długodzioby zaliczany jest do rodzaju Limnodromus^[5]^[8]. Jest to gatunek monotypowy^[2]^[8]; blisko spokrewniony ze szlamcem krótkodziobym (L. griseus), za którego podgatunek bywał dawniej uznawany^[2]^[3].

Występowanie

Gniazduje na podmokłych terenach tundry na dalekiej północy Ameryki Północnej i wschodniej Syberii. Zimuje na południu Stanów Zjednoczonych, w Meksyku i w Ameryce Środkowej, zatrzymując się nad brzegami słodkich wód; rzadko zimuje także w południowej Japonii^[2]. Bardzo rzadko zalatuje do Europy – odnotowuje się tu kilka–kilkanaście stwierdzeń rocznie^[9].

Do Polski zalatuje wyjątkowo^[10], stwierdzono go tylko 4 razy – w 2009, 2011^[11], 2019^[12] i 2020 roku^[13].

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny: Sylwetka krępa o stosunkowo krótkich nogach, przypominająca kszyka. Bardzo długi, prosty dziób z nieco grubszym końcem. Obie płci ubarwione jednakowo. W szacie godowej grzbiet i pokrywy skrzydłowe ciemne, spód ciała rdzawobrązowy, prążkowany. Szyja i pierś gęsto kreskowane. Na ciemnej głowie jasna brew. Pokrywy ogonowe i ogon gęsto czarno-biało prążkowane (czarne prążki są szersze od białych). W szacie spoczynkowej wierzch jednolicie szarobrunatny, spód biały, a pierś szara bez plamek. Młode podobne do dorosłych w szacie spoczynkowej, ale z piórami o rdzawych brzegach i ciemnych środkach. Dorosłe upierzenie uzyskują już pierwszej jesieni.
Rozmiary: długość ciała 24–30 cm, rozpiętość skrzydeł 46–52 cm; masa ciała 88–144 g^[2]
Głos: W locie wysokie, ostre „kiik” lub głośne „piw”. Rzadziej głos jest dwu- lub trzysylabowy.

Pożywienie

Owady, mięczaki, skorupiaki i inne bezkręgowce, z niewielką domieszką roślin. Swoim długim dziobem sonduje dno w poszukiwaniu pokarmu, podobnie jak inne słonki.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje szlamca długodziobego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2006 roku, przekracza 400 tysięcy osobników. Trend liczebności populacji nie jest znany^[4].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[14].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Limnodromus scolopaceus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Long-billed Dowitcher (Limnodromus scolopaceus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-09)].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e D. Lepage: Long-billed Dowitcher Limnodromus scolopaceus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-01]. (ang.).
↑ ^a ^b Limnodromus scolopaceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Scolopacinae Rafinesque, 1815 - słonki (Wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-16].
↑ E.E. James E.E. (red.), Account of an expedition from Pittsburgh to the Rocky Mountains, performed in the years 1819 and '20..., t. 1, Filadelfia 1823, s. 170 (ang.).
↑ B. Shimek. Early Iowa Locality Records. „Proceedings of the Iowa Academy of Science”. 19 (1), s. 253–257, 1912. (ang.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
↑ Search for observations: Long-billed Dowitcher, Limnodromus scolopaceus. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego: Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2021. [dostęp 2023-02-01].
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 28. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2011. „Ornis Polonica”. 53, s. 105–140, 2012.
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 36. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2019. „Ornis Polonica”. 61, s. 117–142, 2020.
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Bibliografia

Paul Sterry, Andrew Cleve, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 186. ISBN 978-83-247-0818-5.
Lars Jonsson: Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. tłum. Tadeusz Stawarczyk, Jan Lontkowski, Tomasz Cofta. Warszawa: Muza, 2006, s. 248. ISBN 83-7319-927-6.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania audio i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Long-billed Dowitcher. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-04-28]. (ang.).

[itis-1] Limnodromus scolopaceus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Long-billed Dowitcher (Limnodromus scolopaceus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-09)].

[avibase-3] D. Lepage: Long-billed Dowitcher Limnodromus scolopaceus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-01]. (ang.).

[iucn-4] Limnodromus scolopaceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Scolopacinae Rafinesque, 1815 - słonki (Wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-16].

[oryg-6] E.E. James E.E. (red.), Account of an expedition from Pittsburgh to the Rocky Mountains, performed in the years 1819 and '20..., t. 1, Filadelfia 1823, s. 170 (ang.).

[shimek-7] B. Shimek. Early Iowa Locality Records. „Proceedings of the Iowa Academy of Science”. 19 (1), s. 253–257, 1912. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).

[tarsiger-9] Search for observations: Long-billed Dowitcher, Limnodromus scolopaceus. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2020-04-28]. (ang.).

[kflista-10] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego: Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2021. [dostęp 2023-02-01].

[kf2011-11] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 28. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2011. „Ornis Polonica”. 53, s. 105–140, 2012.

[kf2019-12] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 36. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2019. „Ornis Polonica”. 61, s. 117–142, 2020.

[kf2020-13] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021.

[14] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]