Suwak libijski

Suwak libijski
	Meriones libycus
	Lichtenstein, 1823
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszoskoczki
Plemię	Gerbillini
Rodzaj	suwak
Gatunek	suwak libijski
Synonimy
	Gerbillus erythroura J.E. Gray, 1842; Meriones melanurus Rüppell, 1842; Meriones caucasius Brandt, 1855; Gerbillus guyonii Loche, 1867; Gerbillus schousboeii Loche, 1867; Gerbillus renaultii Loche, 1867; Meriones gaetulus Lataste, 1882; Gerbillus eversmanni Bogdanov, 1889; Gerbillus caucasicus: Satunin, 1896; Gerbillus turfanensis Satunin, 1903; Meriones mariae Cabrera, 1907; Meriones erythrourus aquilo O. Thomas, 1912; Meriones libycus caudatus O. Thomas, 1919; Meriones syrius O. Thomas, 1919; Meriones syrius edithae Cheesman & Hinton, 1924; Meriones syrius evelynae Cheesman & Hinton, 1924; Meriones schousboei tuareg O. Thomas, 1925; Meriones libycus confalonierii de Beaux, 1931; Pallasiomys erythrourus maxeratis Heptner, 1933; Pallasiomys erythrourus marginae Heptner, 1933; Pallasiomys erythrourus oxianus Heptner, 1933; Pallasiomys erythrourus sogdianus Heptner, 1933; Meriones (Pallasiomys) iranensis G.G. Goodwin, 1939; Meriones caudatus amplus Ranck, 1968; Meriones caudatus luridus Ranck, 1968; Meriones libycus selunguricus Markova, 1992;
Podgatunki
	M. l. libycus Lichtenstein, 1823; M. l. erythrourus (J.E. Gray, 1842); M. l. syrius O. Thomas, 1919;
	M. l. libycus Lichtenstein, 1823; M. l. erythrourus (J.E. Gray, 1842); M. l. syrius O. Thomas, 1919;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies

Suwak libijski^[27] (Meriones libycus) – gatunek ssaka z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Afryce Północnej, na Bliskim Wschodzie i w Azji Środkowej^[26]^[28].

Zasięg występowania

Suwak libijski występuje w północnej Afryce i południowo-zachodniej oraz środkowej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku^[29]:

M. libycus libycus – północna Afryka od Maroka, Sahary Zachodniej i skrajnie północnej Mauretanii na wschód przez Algierię (Wyżyna Szottów oraz góry Ahaggar i Tasili Wan Ahdżar), południową Tunezję i północną Libię do Egiptu (na zachód od Nilu).
M. libycus erythrourus – Iran (z wyjątkiem gór Elburs i nadbrzeżnej równiny kaspijskiej) oraz od południowego Kazachstanu i północno-zachodniej Chińskiej Republice Ludowej (Sinciang) na południe do Afganistanu i Pakistanu (południowy Waziristan i Beludżystan).
M. libycus syrius – Jordania, Syria, Irak, Półwysep Arabski, Kaukaz Południowy i prawdopodobnie Turcja.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1823 roku niemiecki przyrodnik Martin Lichtenstein nadając mu nazwę Meriones libycus^[2]. Holotyp pochodził z Pustyni Libijskiej, w Libii^[28].

Analiza molekularna wykazała, że M. libycus jest taksonem siostrzanym kladu M. rex i M. crassus^[29]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunków^[29].

Etymologia

Meriones: gr. μηρος mēros „biodro, udo”^[30].
libycus: łac. Libycus libijski, z Libii^[31].
erythrourus: gr. ερυθρος eruthros „czerwony”; -ουρος -ouros „-ogonowy”, od ουρα oura „ogon”^[32].
syrius: Syria^[16].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 123–170 mm, długość ogona 115–190 mm, długość ucha 15–22 mm, długość tylnej stopy 32–41 mm; masa ciała 60–140 g^[33]. Kariotyp wynosi 2n = 44, FN = 74^[33].

Ekologia

Suwak libijski prowadzi naziemny tryb życia, jest spotykany do wysokości 1700 m n.p.m. Zamieszkuje pustynie i półpustynie, najczęściej w obszarach ustabilizowanych wydm. Jest pospolity w suchych dolinach rzek (wadi), czasem spotykany na terenach uprawnych. Gryzonie te są mobilne, często zmieniają nory i migrują, gdy zmniejszy się dostępność pożywienia^[28]^[26].

Populacja

Gatunek ten jest pospolity, zamieszkuje bardzo rozległy obszar, a jego liczebność jest stabilna. Na niektórych obszarach jest uznawany przez człowieka za szkodnika, gdyż może żerować na uprawach. Jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski^[26].

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Meriones caucasius Brandt, 1855.

Przypisy

↑ Meriones libycus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b M.H.C. Lichtenstein: Verzeichniss der Doubletten des Zoologischen Museums der Königl. Universität zu Berlin: nebst Beschreibung vieler bisher unbekannter Arten von Säugethieren, Vögeln, Amphibien und Fischen. Berlin: T. Trautwein, 1823, s. 5. (niem.).
↑ J.E. Gray. Descriptions of some new Genera and fifty unrecorded Species of Mammalia. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10, s. 266, 1842. (ang.).
↑ E. Rüppell. Säugethiere aus der Ordnung der Nager, beobachtet im nördlichen Africa. „Museum Senckenbergianum”. 3 (2), s. 95, 1845. (niem.).
↑ J.F. von Brandt. Bemerkungen über die Gattungen Gerbillus, Meriones, Rhombomys und Psammomys. „Bulletin de la Classe physico-mathématique de l’Académie impériale des sciences de Saint-Pétersbourg”. 14 (5), s. 79, 1855. (niem.).
↑ Loche 1867 ↓, s. 103.
↑ Loche 1867 ↓, s. 105.
↑ Loche 1867 ↓, s. 106.
↑ F. Lataste. Mammifères nouveaux d’Algérie (suite n° 6). „Le Naturaliste”. 4 (4), s. 83, 1882. (fr.).
↑ E. Büchner: Научные результаты путешествий Н. М. Пржевальскаго по Центральной Азии, изданные на средства, пожалованныя Его Императорским Высочеством Государем наследником цесаревичем Николаем Александровичем, Императорскою академиею наук / Wissenschaftliche Resultate der von N. M. Przewalski nach Central-Asien Unternommenen Reisen. Cz. Отдел зоологический I / Zoologischer Theil I: Млекопитающія / Saugethiere. Санктнетербургъ / St. Petersburg: Продается у Комисюнеровъ Императорской Академіи Наукъ / Comissionäre Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 1889. (ros. • niem.).
↑ K.A. Satunin. Vorläufige Mittheilungen über die Säugethierfauna der Kaukasusländer. „Zoologische Jahrbücher”. 9, s. 300, 1897. (niem.).
↑ K.A. Satunin. Neue Nagetiere aus Centralasien. „Ежегодникъ Зоолoгическаго Музея Імператорсуй Академіи Наукъ”. 7, s. 557, 1903. (niem.).
↑ Á. Cabrera. Algunos roedores nuevos de Marruecos. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 7, s. 177, 1907. (hiszp.).
↑ O. Thomas. On mammals from central Asia, collected by Mr. Douglas Carruthers. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 9, s. 395, 1912. (ang.).
↑ Thomas 1919 ↓, s. 267.
↑ ^a ^b Thomas 1919 ↓, s. 268.
↑ ^a ^b R.E. Cheesman & M.A.C. Hinton. On the mammals collected in the desert of Central Arabia by Major R. E. Cheesman. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 14, s. 555, 1924. DOI: 10.1080/00222932408633158. (ang.).
↑ O. Thomas. On the mammals (other than ruminants) collected by Captain Angus Buchanan during his second Saharan expedition, and presented by him to the National Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 16, s. 193, 1925. DOI: 10.1080/00222932508633288. (ang.).
↑ O. de Beaux. Spedizione scientifica all’oasi di Cufra (marzo-luglio 1931). „Annali del Museo civico di storia naturale Giacomo Doria”. 55, s. 384, 1931. (wł.).
↑ Heptner 1933 ↓, s. 152.
↑ ^a ^b ^c Heptner 1933 ↓, s. 153.
↑ G.G. Goodwin. Five new rodents from the eastern Elburz Mountains and a new race of hare from Teheran. „American Museum novitates”. 1050, s. 3, 1939. (ang.).
↑ Ranck 1968 ↓, s. 165.
↑ Ranck 1968 ↓, s. 173.
↑ A. Markova. Fossil rodents (Rodentia, Mammalia) from the Se-Ungur Acheulian cave site (Kirghizstan). „Acta Zoologica Cracoviensia”. 35 (2), s. 225, 1992. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d L.L. Granjon L.L., Meriones libycus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-06] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Meriones (Pallasiomys) libycus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-06].
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 456. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 410, 1904. (ang.).
↑ libyca, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-06] (ang.).
↑ erythrourus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-06] (ang.).
↑ ^a ^b Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 643–644. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia

V. Loche: Histoire naturelle des mammifères. W: Exploration scientifique de l’Algérie pendant les années 1840, 1841, 1842. Sciences physiques, zoologie. T. 6. Paris: Imprimerie royale, 1867, s. 1–123. (fr.).
O. Thomas. Notes on gerbils referred to the genus Meriones, with descriptions of new species and subspecies. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 3, s. 263–273, 1919. (ang.).
V.G. Heptner. Notizen über die Gerbillinae (Mammalia, Muridae). V. Diagnosen von einer neuen Gattung und neun neuen Unterarten aus Turkestan. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 8, s. 150–155, 1933. (niem.).
G.L. Ranck. The rodents of Libya: taxonomy, ecology, and zoogeographical relationships. „Bulletin (United States National Museum)”. 275, s. 1–264, 1968. (ang.).

[11] Niepoprawna późniejsza pisownia Meriones caucasius Brandt, 1855.

[itis-1] Meriones libycus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Lichtenstein-2] M.H.C. Lichtenstein: Verzeichniss der Doubletten des Zoologischen Museums der Königl. Universität zu Berlin: nebst Beschreibung vieler bisher unbekannter Arten von Säugethieren, Vögeln, Amphibien und Fischen. Berlin: T. Trautwein, 1823, s. 5. (niem.).

[Gray-3] J.E. Gray. Descriptions of some new Genera and fifty unrecorded Species of Mammalia. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10, s. 266, 1842. (ang.).

[Rüppell-4] E. Rüppell. Säugethiere aus der Ordnung der Nager, beobachtet im nördlichen Africa. „Museum Senckenbergianum”. 3 (2), s. 95, 1845. (niem.).

[Brandt-5] J.F. von Brandt. Bemerkungen über die Gattungen Gerbillus, Meriones, Rhombomys und Psammomys. „Bulletin de la Classe physico-mathématique de l’Académie impériale des sciences de Saint-Pétersbourg”. 14 (5), s. 79, 1855. (niem.).

[CITEREFLoche1867103-6] Loche 1867 ↓, s. 103.

[CITEREFLoche1867105-7] Loche 1867 ↓, s. 105.

[CITEREFLoche1867106-8] Loche 1867 ↓, s. 106.

[Lataste-9] F. Lataste. Mammifères nouveaux d’Algérie (suite n° 6). „Le Naturaliste”. 4 (4), s. 83, 1882. (fr.).

[Bogdanov-10] E. Büchner: Научные результаты путешествий Н. М. Пржевальскаго по Центральной Азии, изданные на средства, пожалованныя Его Императорским Высочеством Государем наследником цесаревичем Николаем Александровичем, Императорскою академиею наук / Wissenschaftliche Resultate der von N. M. Przewalski nach Central-Asien Unternommenen Reisen. Cz. Отдел зоологический I / Zoologischer Theil I: Млекопитающія / Saugethiere. Санктнетербургъ / St. Petersburg: Продается у Комисюнеровъ Императорской Академіи Наукъ / Comissionäre Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, 1889. (ros. • niem.).

[Satunin1896-12] K.A. Satunin. Vorläufige Mittheilungen über die Säugethierfauna der Kaukasusländer. „Zoologische Jahrbücher”. 9, s. 300, 1897. (niem.).

[Satunin1903-13] K.A. Satunin. Neue Nagetiere aus Centralasien. „Ежегодникъ Зоолoгическаго Музея Імператорсуй Академіи Наукъ”. 7, s. 557, 1903. (niem.).

[Cabrera-14] Á. Cabrera. Algunos roedores nuevos de Marruecos. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 7, s. 177, 1907. (hiszp.).

[Thomas1912-15] O. Thomas. On mammals from central Asia, collected by Mr. Douglas Carruthers. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 9, s. 395, 1912. (ang.).

[CITEREFThomas1919[https://www.biodiversitylibrary.org/page/15688196_267]-16] Thomas 1919 ↓, s. 267.

[CITEREFThomas1919[https://www.biodiversitylibrary.org/page/15688197_268]-17] Thomas 1919 ↓, s. 268.

[Cheesman&Hinton-18] R.E. Cheesman & M.A.C. Hinton. On the mammals collected in the desert of Central Arabia by Major R. E. Cheesman. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 14, s. 555, 1924. DOI: 10.1080/00222932408633158. (ang.).

[Thomas1925-19] O. Thomas. On the mammals (other than ruminants) collected by Captain Angus Buchanan during his second Saharan expedition, and presented by him to the National Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 16, s. 193, 1925. DOI: 10.1080/00222932508633288. (ang.).

[Beaux-20] O. de Beaux. Spedizione scientifica all’oasi di Cufra (marzo-luglio 1931). „Annali del Museo civico di storia naturale Giacomo Doria”. 55, s. 384, 1931. (wł.).

[CITEREFHeptner1933[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45342891_152]-21] Heptner 1933 ↓, s. 152.

[CITEREFHeptner1933[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45342892_153]-22] Heptner 1933 ↓, s. 153.

[Goodwin-23] G.G. Goodwin. Five new rodents from the eastern Elburz Mountains and a new race of hare from Teheran. „American Museum novitates”. 1050, s. 3, 1939. (ang.).

[CITEREFRanck1968[https://www.biodiversitylibrary.org/page/7853679_165]-24] Ranck 1968 ↓, s. 165.

[CITEREFRanck1968[https://www.biodiversitylibrary.org/page/7853687_173]-25] Ranck 1968 ↓, s. 173.

[Markova-26] A. Markova. Fossil rodents (Rodentia, Mammalia) from the Se-Ungur Acheulian cave site (Kirghizstan). „Acta Zoologica Cracoviensia”. 35 (2), s. 225, 1992. (ang.).

[iucn-27] L.L. Granjon L.L., Meriones libycus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-06] (ang.).

[Cichocki&inni-28] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-29] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Meriones (Pallasiomys) libycus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-06].

[Burgin&inni-30] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 456. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Palmer-31] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 410, 1904. (ang.).

[32] libyca, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-06] (ang.).

[33] erythrourus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-06] (ang.).

[Denys&inni-34] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 643–644. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[a]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]