Sucellus
 Statuetka Sucellosa z Sauvat (II-III w.) | |
| Inne imiona |
Sucellus |
|---|---|
| Występowanie | |
Sucellos (łac. Sucellus) – celtyckie bóstwo o nierozpoznanej dokładnie roli i funkcjach[1], na ogół znany jako „bóg z drewnianym młotem”[2].
Występuje głównie w wierzeniach plemion galijskich, lecz kult jego znany był również w Brytanii[1]. Wyobrażano go w postaci odzianego w tunikę, dojrzałego, brodatego mężczyzny. Jego imię dosłownie oznacza „dobrze uderzający (celnie trafiający)”[3][1][4], a najważniejszym atrybutem jest młot na długim trzonku[5][3], co wraz z często towarzyszącym mu psem wskazywałoby na związek ze światem podziemnym. W wyobrażeniach występuje też z beczką lub naczyniem do picia (czarą) łączonymi z symboliką płodności[3] albo funkcją opiekuna i żywiciela[2]. Niektóre interpretacje uznają go wprost za boga śmierci i przewodnika dusz do krainy zmarłych[4], inne – przeciwnie, wiążą go z dobroczynnym działaniem, pomyślnością i domowym ogniskiem[5]. Wymieniony wraz z Nantosueltą na zabytku z Sarrebourg, we wschodniej Galii (Burgundia) miał szczególny związek z winobraniem[6].
Szczególnie popularny w Galii, z której obszaru pochodzi większość poświęconych mu i odnalezionych dotychczas zabytków[2]. W mitologii galijskiej czasem utożsamiany jest z ojcem bogów Dagdą z mitologii iryjskiej[3]. Jego stałą towarzyszką była Nantosuelta (dosł. Kręty Potok)[3][5][1], choć często przedstawiano go również z Rosmertą[7]. Lokalnie łączony był też z boginią Aeracurą, zapewne bóstwem urodzaju i obfitości[2]. Istotny wpływ na popularność tego kultu w świecie celtyckim mogło mieć występowanie jako pary małżeńskiej[6][8].
Na obszarze Brytanii Sucellos występuje rzadko i bezsprzecznie należy go uznać za zapożyczenie galijskie, poświadczone dość nielicznymi zabytkami[9]. W późniejszych czasach często kojarzony był z Silvanusem jako opiekunem lasów i patronem rolnictwa[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Matthews i Matthews 1997 ↓, s. 185.
- ↑ a b c d e Gierek 1998 ↓, s. 59.
- ↑ a b c d e Bogowie, demony, herosi 1996 ↓, s. 352.
- ↑ a b Leach 1998 ↓.
- ↑ a b c Green 2003 ↓, s. 58.
- ↑ a b Green 2001 ↓, s. 48.
- ↑ Rosen-Przeworska 1971 ↓, s. 90, 92-93, 220.
- ↑ Gierek 1998 ↓, s. por. 49,55-56.
- ↑ Green 2003 ↓, s. 59.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- John Matthews, Caitlín Matthews: Mitologia Wysp Brytyjskich. Poznań: Rebis, 1997. ISBN 83-7120-261-X.
- Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Kraków: Znak, 1996. ISBN 83-7006-597-X.
- Marjorie Leach: Uniwersalny leksykon bóstw. Poznań: Atena, 1998.
- Bożena Gierek: Celtowie. Kraków: Znak, 1998. ISBN 83-7006-663-1.
- Miranda J. Green: The Gods of Roman Britain. Princes Risborough: Shire, 2003. ISBN 0-85263-634-2.
- Janina Rosen-Przeworska: Religie Celtów. Warszawa: Książka i Wiedza, 1971.
- Miranda Jane Green: Mity celtyckie. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001. ISBN 83-7255-037-9.
