Stara Marchia

Stara Marchia

Altmark

Państwa	Niemcy
Ważniejsze miejscowości	Tangermünde, Stendal, Salzwedel
Położenie na mapie

Stara Marchia (niem. Altmark, cz. Stará marka) – najstarsza część Marchii Brandenburskiej (pierwotne terytorium Marchii Północnej), położona na lewym, zachodnim brzegu Łaby, poniżej Hamburga na północy i powyżej Magdeburga na południu; północna część Saksonii-Anhalt.

Główne miasta: Salzwedel, Stendal i Tangermünde (dawniej należące do Hanzy).

Główne rzeki: Łaba, Hawela.

Historia

Marchia Wschodnia (Marchia Saska) ok. 965 roku i jej podział na 6 części

Przed wędrówką ludów obszar ten był zasiedlony przez Longobardów, a po ich wywędrowaniu północno-zachodnia część została zasiedlona przez Sasów i Słowian na pozostałym terenie. Po pokonaniu Sasów przez Karola Wielkiego, obszary przez nich zasiedlone zostały włączone do Państwa Franków i przekształcone w Margrabstwo Saksonii, jako obszar obronny Księstwa Saksońskiego przed Słowianami. Po podziale w 843 roku Państwa Franków, obszar Margrabstwa Saksońskiego należał do saskiego biskupstwa Verden i Halberstadt w Państwie Wschodniofrankońskim. W roku 937 na ziemiach Starej Marchii powstała Marchia Wschodnia, utworzona przez cesarza Ottona I. Po śmierci margrabiego Gero w roku 965 obszar Marchii Wschodniej został podzielony na 6 części. W ten sposób na ziemiach dzisiejszej Starej Marchii powstała Marchia Północna. W 1134 roku cesarz Lotar III nadał obszary Marchii Północnej Albrechtowi Niedźwiedziowi w lenno. W wyniku podboju ziem słowiańskich, w roku 1157 powstała Marchia Brandenburska. Nowo podbite obszary nazwano Marchią Środkową, w odróżnieniu od ziem Starej Marchii. Po wymarciu dynastii askańskiej w roku 1324, Marchia Brandenburska oraz Stara Marchia (jako jej część składowa), dostała się pod panowanie Wittelsbachów, którzy od roku 1356 byli elektorami. W 1373 przeszła w ręce Luksemburgów, zostając tym samym częścią władztwa Królestwa Czech (do 1415). Za czasów Karola IV, miasto Tangermünde w Starej Marchii było stolicą i głównym miastem Marchii Brandenburskiej jako kraju Korony Czeskiej oraz drugą po Pradze siedziba króla. Stara Marchia do dziś stanowi najbardziej na północny zachód wysunięty obszar jaki kiedykolwiek w historii znalazł się pod czeskim panowaniem. W roku 1415 władzę w Brandenburgii otrzymali Hohenzollernowie, którzy przyjęli tytuł „Margrabia – Elektor Brandenburgii i Starej Marchii”. Od roku 1701 Stara Marchia była częścią prowincji Marchia Brandenburska w Królestwie Prus. Po pokonaniu Prus w roku 1806 przez Napoleona, Stara Marchia została przyłączona do Królestwa Westfalii. Po kongresie wiedeńskim w 1815 roku, ziemie Starej Marchii zostały włączone do pruskiej prowincji Saksonia i podzielone na powiaty: Salzwedel, Gardelegen, Osterburg i Stendal. Od 1871 w granicach Niemiec. Po II wojnie światowej Stara Marchia należała do kraju związkowego Saksonia-Anhalt, a w latach 1952–1990 do Okręgu Magdeburskiego w Niemieckiej Republice Demokratycznej. Po zjednoczeniu Niemiec znów należy do kraju związkowego Saksonia-Anhalt.

Miasta

Stendal

Tangermünde

Największe miasta Starej Marchii współcześnie:

	miasto	populacja (2014)
1.	Stendal	40 079
2.	Salzwedel	24 084
3.	Gardelegen	23 144
4.	Tangerhütte	11 086
5.	Tangermünde	10 426
6.	Klötze	10 292
7.	Osterburg (Altmark)	10 168
8.	Bismark (Altmark)	8501
9.	Kalbe (Milde)	7799
10.	Arendsee (Altmark)	7023

Zobacz też

• Nowa Marchia
• Brandenburgia

Linki zewnętrzne

• Marchia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 104 .
• Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Zmiany wprowadzone na 77. posiedzeniu Komisji. s. 2. [dostęp 2013-03-09].