Przejdź do zawartości

Sobór Pietropawłowski w Petersburgu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sobór Pietropawłowski
Собор во имя первоверховных апостолов Петра и Павла (Петропавловский собор)
7810390046[1]
sobór wojskowy
Ilustracja
Widok fasady z dzwonnicą
Państwo

 Rosja

Miasto wydzielone

 Petersburg

Miejscowość

Petersburg

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Eparchia

petersburska

Wezwanie

św. Piotra i św. Pawła

Wspomnienie liturgiczne

Świętych Apostołów Piotra i Pawła - 29 czerwca/12 lipca

Położenie na mapie Petersburga
Mapa konturowa Petersburga, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Sobór Pietropawłowski”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Sobór Pietropawłowski”
Ziemia59°57′00,7″N 30°18′59,5″E/59,950194 30,316528
Strona internetowa

Sobór Pietropawłowski[2] (ros. Петропавловский собор) – prawosławny sobór w Petersburgu, w kompleksie twierdzy Pietropawłowskiej.

Ikonostas

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Budowa cerkwi w obrębie twierdzy Pietropawłowskiej została podjęta miesiąc po rozpoczęciu prac nad budową fortyfikacji, 23 czerwca 1703. Była to pierwsza świątynia prawosławna w budowanej nowej stolicy Rosji[3]. Według tradycji car Piotr Wielki osobiście wybrał miejsce na cerkiew[3]. Pierwsza cerkiew na terenie Twierdzy była drewniana, wzniesiona na planie krzyża greckiego[3].

8 czerwca 1712 miała miejsce ceremonia położenia kamienia węgielnego nowej, znacznie większej cerkwi. Jej projektantem został włoski architekt Domenico Trezzini[4]. Główną dominantą sylwetki budynku jest dzwonnica o łącznej wysokości 88 metrów, z iglicą o wysokości 34 metrów[5]. Przyczyną wzniesienia tak wysokiego obiektu było życzenie Piotra I, by wieża cerkwi przewyższyła moskiewską dzwonnicę Iwana Wielkiego. W 1718 budowa dzwonnicy została ukończona. W 1724 iglicę pokryto złoconą miedzią, zaś w 1725 na jej szczycie umieszczono figurę anioła z krzyżem w dłoni o wysokości 2 m i 13 cm[5], która pełni rolę wiatrowskazu[6]. Pozostałe części bryły soboru zostały zbudowane w ciągu kolejnych pięciu lat. Poświęcenie gotowego obiektu miało miejsce 29 czerwca 1733[5]. Długość nawy cerkwi wynosiła 59 metrów, szerokość – 23[5]. Iglica, dominująca nad całością bryły, miała być symbolem objęcia przez Rosjan kontroli nad ujściem Newy, zetknięcia się z morzem potężnego państwa[7].

Freski we wnętrzu obiektu wykonali w latach 20. XX wieku F. Worobiew, M. Niegrubow i P. Zybin, pracujący pod kierunkiem ikonografa Andrieja Matwiejewa. Ikonostas dla soboru wyrzeźbił Iwan Zarudnyj, zaś ikony do niego napisali Fiodor Artiemiew i Andriej Merkuriew[5].

W 1756 wskutek uderzenia pioruna sobór poważnie ucierpiał w pożarze, spłonęła górna część dzwonnicy. Prace rekonstrukcyjne w obiekcie zakończono do 1777[5].

Sobór od momentu powstania był uważany za najważniejszą wojskową cerkiew na terytorium Rosji. Dlatego w jego wyposażeniu, obok utensyliów liturgicznych, znajduje się szereg przedmiotów związanych z rosyjskimi podbojami, w tym zdobytych sztandarów i broni[8]. Na terenie świątyni znajdują się również groby wszystkich carów rosyjskich począwszy od Piotra I, z wyjątkiem Piotra II[8].

Po rewolucji październikowej budynek został zamknięty i zamieniony w muzeum. Od lat 50. należał do Państwowego Muzeum Historii Leningradu. Od 2007 w obiekcie na nowo odbywają się regularne prawosławne nabożeństwa, chociaż obiekt pozostał własnością muzeum[9].

Według tego samego projektu Trezziniego powstała cerkiew Świętych Piotra i Pawła w Jarosławiu[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Strona rejestru. [dostęp 2013-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-25)].
  2. Polski egzonim uchwalony na XCVIII posiedzeniu KSNG.
  3. a b c A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s. 299
  4. A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., ss. 299-300
  5. a b c d e f A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s. 300
  6. Natalia Popowa: Sankt-Petersburg. Petersburg: Wydawnictwo „P-2”, 2007, s. 9. ISBN 978-5-93893-097-1.
  7. -L. Bazylow, Historia nowożytnej kultury rosyjskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986, ISBN 83-01-05684-3, s. 75
  8. a b A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s. 301
  9. Возобновление богослужений в Петропавловском соборе ― это возвращение храму его истинного назначения, отмечает Сергей Миронов
  10. Церковь Петра и Павла [online], yaroslavlru.ru [dostęp 2017-01-04].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • A. Nizowskij, Samyje znamienityje monastyri i chramy Rossii, Wecze, Moskwa 2000, ISBN 5-7838-0578-5