Ryjówka apenińska

Ryjówka apenińska
	Sorex samniticus
	Altobello, 1926
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	ryjówkokształtne
Rodzina	ryjówkowate
Podrodzina	ryjówki
Plemię	ryjówki
Rodzaj	ryjówka
Gatunek	ryjówka apenińska
Synonimy
	Sorex garganicus Pasa, 1953; Sorex monsvairani (Altobello, 1927);
	Sorex garganicus Pasa, 1953; Sorex monsvairani (Altobello, 1927);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ryjówka apenińska^[3] (Sorex samniticus) – gatunek ssaka z rodziny ryjówkowatych.

Taksonomia

Gatunek ten został opisany w 1926 roku przez Giuseppe Altobello. Przez pewien czas umieszczany był w obrębie gatunku ryjówka aksamitna. Ponownie wyniesiony do rangi osobnego gatunku został przez Grafa i innych w 1979 roku^[4]^[5]. Pozycja filogenetyczna gatunku wzbudzała pewne kontrowersje. Morfologicznie gatunek ten jest bardzo zbliżony do zachodnioeuropejskich przedstawicieli grupy gatunków S. araneus. Grupa ta jednak wyróżnia się zestawem chromosomów płciowych XY₁Y₂, którego brak u S. samniticus. Ponadto S. samniticus ma unikalny wśród euroazjatyckich ryjówek kariotyp^[6] 2n = 52^[4]. Badania filogenetyczne przeprowadzane przez Fumagallego i współpracowników wykazały jednak bliższe pokrewieństwo między S. samniticus a ryjówką aksamitną niż pomiędzy ryjówką aksamitną a ryjówką malutką zaliczaną do grupy gatunków S. araneus^[6].

Występowanie

Ryjówka S. samniticus jest endemitem Włoch. Spotykana jest od Apeninów po Kalabrię, przy czym jej szczegółowy zasięg jest słabo zbadany. Znane stanowiska położone są na wysokościach od 300 do 1160 m n.p.m.^[2].

Siedliskami tej ryjówki są zakrzewienia na obszarach zalesionych. Unika ona jednak gęstych lasów. Badania Mortellitiego i współpracowników wykazały, że zdominowanie habitatu przez dęby burgundzkie i kasztany jadalne prowadzi do lokalnego wyginięcia tego gatunku^[7].

Charakterystyka

Morfologia

Osiągają długość ciała od 68 do 78 mm i masę ciała od 6,5 do 10 g. Ich ogon jest krótki i zwykle nie przekracza połowy długości ciała. Ma sierść w odcieniach brązu, brzuch jest nieco jaśniejszy niż grzbiet^[8].

Rozmnażanie

Dojrzałość płciową osiągają w wieku 10-11 miesięcy. Ich ciąża trwa 21 dni, a w jednym miocie może przyjść do 7 młodych. W ciągu roku możliwe są dwie ciąże^[9].

Dieta

Jest mięsożerny. Żywi się głównie bezkręgowcami, które stanowią 70% jego diety. Pozostałe 30% stanowi padlina^[9].

Styl życia

Dożywają do 3 lat^[9].

Status

Gatunek ten umieszczony jest w załączniku trzecim konwencji berneńskiej oraz ma status gatunku niższego ryzyka w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN^[2].

Przypisy

↑ Sorex samniticus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c G.G. Amori G.G., Sorex samniticus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2024-1 [dostęp 2024-07-28] (ang.).
↑ Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 73. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ ^a ^b Don E. Wilson, DeeAnn M. Reeder (red): Sorex samniticus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference Third Edition [on-line]. Johns Hopkins University Press. [dostęp 2015-07-18].
↑ J.-D. Graf, J. Hausser, A. Farina, P. V ogel. Confirmation du statut spécifique de Sorex samniticus Altobello, 1926 (Mammalia, Insectivora). „Bonner Zoologische Beiträge”. 30. s. 14–21.
↑ ^a ^b Luca Fumagalli, Jacques Hausser, Pierre Taberlet, Ludovic Gielly, Donald T. Stewart. Phylogenetic structures of the Holarctic Sorex araneus group and its relationships with S. samniticus, as inferred from mtDNA sequences. „Hereditas”. 125, s. 191–199, 1996.
↑ Alessio Mortelliti, Giovani Amori, Giampiero Sammuri, Luigi Boitani. Factors affecting the distribution of Sorex samniticus, an endemic Italian shrew, in a heterogenous landscape. „Acta Theriologica”. 52, s. 75–84, 2007.
↑ Sorex samniticus Altobello, 1926 [online], www.gbif.org [dostęp 2024-10-21] (ang.).
↑ ^a ^b ^c World Species : Sorex samniticus (Apennine Shrew) [online], worldspecies.org [dostęp 2024-10-21] .

[itis-1] Sorex samniticus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] G.G. Amori G.G., Sorex samniticus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2024-1 [dostęp 2024-07-28] (ang.).

[miiz-3] Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 73. ISBN 978-83-88147-15-9.

[msw-4] Don E. Wilson, DeeAnn M. Reeder (red): Sorex samniticus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference Third Edition [on-line]. Johns Hopkins University Press. [dostęp 2015-07-18].

[Grafetal-5] J.-D. Graf, J. Hausser, A. Farina, P. V ogel. Confirmation du statut spécifique de Sorex samniticus Altobello, 1926 (Mammalia, Insectivora). „Bonner Zoologische Beiträge”. 30. s. 14–21.

[Fumagallietal-6] Luca Fumagalli, Jacques Hausser, Pierre Taberlet, Ludovic Gielly, Donald T. Stewart. Phylogenetic structures of the Holarctic Sorex araneus group and its relationships with S. samniticus, as inferred from mtDNA sequences. „Hereditas”. 125, s. 191–199, 1996.

[Mortellitietal-7] Alessio Mortelliti, Giovani Amori, Giampiero Sammuri, Luigi Boitani. Factors affecting the distribution of Sorex samniticus, an endemic Italian shrew, in a heterogenous landscape. „Acta Theriologica”. 52, s. 75–84, 2007.

[8] Sorex samniticus Altobello, 1926 [online], www.gbif.org [dostęp 2024-10-21] (ang.).

[:0-9] World Species : Sorex samniticus (Apennine Shrew) [online], worldspecies.org [dostęp 2024-10-21] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]