Rosienie
55°22′N 23°07′E/55,366667 23,116667 Ulica w Rosieniach | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Okręg | |||
| Burmistrz | |||
| Powierzchnia |
8,48 km² | ||
| Populacja (2005) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy |
428 | ||
| Kod pocztowy |
LT-60150 | ||
Położenie na mapie Litwy  | |||
| 55°22′N 23°07′E/55,366667 23,116667
| |||
| Strona internetowa | |||
Rosienie (lit. Raseiniai ⓘwymowa, żmudz. Raseinē) – miasto na Litwie, w okręgu kowieńskim, siedziba rejonu rosieńskiego.
Rosienie leżą nad rzeką Hosienką, 76 km na północny zachód od Kowna[1].
Miejsce obrad sejmików ziemskich Księstwa Żmudzkiego od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku[2].
W mieście rozwinął się przemysł mleczarski[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Były stolicą jednego z traktów Księstwa Żmudzkiego. Od strony zachodniej miasta ciągnie się rozległa równina, zwana Stany, niegdyś pole obozującej podczas sejmików i pospolitego ruszenia szlachty księstwa żmudzkiego. Na niej kilka kilometrów od miasta widać kopce sypane, zwane kołmie. Są to zabytki dawnych warowni, pochodzących prawdopodobnie z czasów skandynawskich z IX wieku. Tę starożytną osadę wzmiankowano w dziejach od roku 1253[1].
W roku 1416–1421 książę Witold ufundował kościół (jeden z pierwszych na Żmudzi). Obecny kościół ufundował biskup żmudzki Jerzy Tyszkiewicz w 1636[1][4].
Klasztor dominikanów w stylu renesansowo-barokowym ufundowali przy kościele parafialnym w 1645 bracia Mikołaj (ciwun ejragolski, pisarz Wielkiego Księstwa Litewskiego) oraz Adam Stankiewicz-Billewicz (ciwun twerski). Władze rosyjskie zamknęły go w 1884, dominikanie odzyskali go w 1935 i stanowi ich centrum litewskiej prowincji zakonu[1][4].
Pod koniec XIX wieku oprócz parafialnego kościoła dominikanów znajdowały się tu jeszcze kościół ewangelicki i prawosławna cerkiew Świętej Trójcy, a także dwie synagogi (z 12 tysięcy mieszkańców w owym czasie połowa była wyznania mojżeszowego); przedtem byli tu także karmelici i pijarzy[1].
Rosienie było w przeszłości stolicą starostwa rosieńskiego (zarówno grodowego, jak i niegrodowego, czyli miejskiego i ziemskiego) o powierzchni 5687 wiorst kwadratowych (według miar z roku 1900, tzn. ok. 6,6 tys. km²), później powiatu rosieńskiego zamieszkanego pod koniec XIX wieku przez 184 tysięcy osób[1].
Prawdopodobnie w Rosieniach urodził się w 1775 Jakub Szymkiewicz – polski lekarz, członek honorowy Uniwersytetu Wileńskiego, członek Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, filantrop i pisarz.
Podczas Operacji Barbarossa w pobliżu Rosieni rozegrała się bitwa, zakończona zwycięstwem Niemców, podczas której pojedynczy radziecki czołg KW-2 przez cały dzień powstrzymywał natarcie niemieckiej 6 Dywizji Pancernej.
Podczas okupacji hitlerowskiej 30 czerwca 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 2000 osób. 27 sierpnia 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów wywieziono do klasztoru Biliunu Dvaras i następnie zamordowano[5].
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, XIX i pocz. XX wieku (może wymagać uaktualnienia).
- ↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 34.
- ↑ Rosienie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-09-03].
- ↑ a b Grzegorz Rąkowski: Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Litwie. Warszawa: Burchard Edition, 1999-10-16, s. 243-244. ISBN 83-87654-07-8.
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1110.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Rossienie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 770.