Rezydencja w Würzburgu

Pałac arcybiskupi w Würzburgu, ogrody pałacowe i Plac Rezydencji^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Niemcy
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, IV
Numer ref.	169
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1981; na 5. sesji
	Położenie na mapie Niemiec Pałac arcybiskupi w Würzburgu, ogrody pałacowe i Plac Rezydencji
	Położenie na mapie Bawarii Pałac arcybiskupi w Würzburgu, ogrody pałacowe i Plac Rezydencji
	49°47′34″N 9°56′19″E/49,792778 9,938611
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Rezydencja biskupia w Würzburgu – pałac biskupi w Würzburgu, jeden z najznamienitszych zabytków architektury barokowej w Europie, porównywany często do pałaców Schönbrunn w Wiedniu oraz Wersalu. Zaprojektowany przez Balthasara Neumanna na zlecenie książąt biskupów Jana Filipa von Schönborn oraz jego brata Fryderyka Karola w 1720 został ukończony w 1744.

Rezydencja słynie z bogato zdobionych wnętrz. Na szczególną uwagę zasługuje główna klatka schodowa z największym na świecie malowidłem plafonowym autorstwa włoskiego malarza Giovanniego Battisty Tiepolo. Pałac otaczają ogrody w stylu barokowym. Rezydencja uległa znacznemu zniszczeniu podczas drugiej wojny światowej, a jej odbudowa trwała do 1987.

W 1981 rezydencja w Würzburgu wraz z otaczającymi ją ogrodami oraz placem pałacowym została wpisana na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Budowa

W 1720 biskup Würzburga Jan Filip von Schönborn zlecił budowę pałacu młodemu i jeszcze mało znanemu wówczas architektowi Balthasarowi Neumannowi. Neumann musiał skomponować w spójną całość projekty powstałe na bazie jego własnych pomysłów z projektami poszczególnych fragmentów budowli zleconymi uprzednio najznamienitszym architektom ówczesnych Niemiec i Francji – Lucasa von Hildebrandta, Maksymiliana von Welscha, Roberta de Cotte oraz Germana Boffranda. Główny zleceniodawca zmarł cztery lata później, a pieczę nad dalszymi pracami przejął jego brat Fryderyk Karol von Schönborn. Budowę rezydencji ukończono w 1744, ale prace nad wystrojem wnętrz trwały do roku 1780. Freski na klatce schodowej, malowidła w Sali Cesarskiej (niem. Kaisersaal) oraz w kościele przypałacowym (niem. Hofkirche) wykonał w latach 1750-53 Giovanni Battista Tiepolo, najsłynniejszy malarz fresków XVIII wieku.

Wystrój wnętrz

Rezydencja to prawie 400 pomieszczeń. Na szczególną uwagę zasługują klatka schodowa, kościół dworski (niem. Hofkirche) oraz utrzymane w dekoracyjnym stylu rokoko frankońskiego: Sala Biała (niem. Weisser Saal), Komnata Cesarska (niem. Kaisersaal), Gabinet Luster (niem. Spiegelkabinett) oraz pokój wenecki (niem. Das Venezianische Zimmer).

Na sklepieniu głównej klatki schodowej znajduje się, powstałe w latach 1752-1753, największe na świecie malowidło sufitowe (około 600 m²) autorstwa Giovanniego Battisty Tiepolo. Fresk przedstawia cztery (ówcześnie znane) kontynenty: Europę, Amerykę, Azję i Afrykę.

Sala Biała (niem. Weisser Saal), słynąca z białych stiukowych dekoracji autorstwa Antonio Bossiego, silnie kontrastuje z wielobarwnymi malowidłami klatki schodowej i Sali Cesarskiej. Salę Cesarską (niem. Kaissersaal) zdobią freski Tiepola nawiązujące do historii Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Malowidło na suficie przedstawia przybycie do miasta Beatrycze Burgundzkiej, przyszłej żony Fryderyka I Barbarossy. Na ścianie południowej znajduje się fresk przedstawiający ich ślub, udzielany przez biskupa z Würzburga. Komnatę otaczają pomniejsze sale reprezentacyjne, z których najcenniejszą jest Gabinet Luster (niem. Spiegelkabinett). Ściany gabinetu zbudowane są z tafli szyb, których tylna strona została poddana szczególnej obróbce artystycznej, pozwalającej na bezpośrednie wkomponowanie malowideł w lustra.

W południowo-zachodnim narożniku pałacu znajduje się kościół (niem. Hofkirche) projektu Balthasara Neumanna, perfekcyjnie wkomponowany w bryłę pałacu. Budowla zaskakuje kubaturą wnętrz. Ołtarz zdobią malowidła Tiepola Wniebowzięcie Maryi oraz Upadek zbuntowanych aniołów.

Ogrody pałacowe

Wokół rezydencji roztacza się utrzymany w stylu barokowym tarasowy ogród, w którym znajdują się liczne rzeźby Johanna Petera Wagnera przedstawiające postaci mitologiczne.

Plan rezydencji w Würzburgu wraz z otaczającymi ją ogrodami
Ogrody pałacowe, 1770
Pałacowe ogrody tarasowe

Historia najnowsza

Rezydencja została doszczętnie spalona w czasie nalotów bombowych podczas drugiej wojny światowej. Przetrwał jedynie kamienny trzon budowli, skrywający najbardziej wartościowe wnętrza (klatkę schodową, Salę Białą, Komnatę Cesarską). Prace rekonstrukcyjne trwały do 1987, kiedy to oddano dla zwiedzających Gabinet Luster. W 1981 rezydencja w Würzburgu wraz z otaczającymi ją ogrodami oraz placem pałacowym została wpisana na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Zobacz też

Architektura barokowa w Niemczech

Linki zewnętrzne

Rezydencja w Würzburgu: strona oficjalna. [dostęp 2009-01-29]. (niem. • ang.).

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[3] Wspólnie z Wielką Brytanią

[4] Wspólnie z Austrią, Francją, Słowenią, Szwajcarią, Włochami

[5] Wspólnie z Argentyną, Belgią, Francją, Indiami, Japonią i Szwajcarią

[6] Wspólnie z Austrią, Belgią, Czechami, Francją, Wielką Brytanią i Włochami

[7] Wspólnie z Holandią, Danią

[8] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[9] Wspólnie z Polską

[a]

[b]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

[G]

Kulturowe	Katedra w Akwizgranie Katedra w Spirze Pałac arcybiskupi w Würzburgu, ogrody pałacowe i Plac Rezydencji Kościół pielgrzymkowy w Wies Pałace Augustusburg i Falkenlust w Brühl Katedra Wniebowzięcia Matki Bożej, skarbiec i Kościół św. Michała w Hildesheimie Zabytki rzymskie w Trewirze (Porta Nigra, most rzymski, Termy Cesarskie, amfiteatr rzymski, Barbarathermen, Bazylika Konstantyna, kolumna w Igel, Katedra św. Piotra i Kościół Najświętszej Marii Panny) Lubeka miasto hanzeatyckie Granice Cesarstwa Rzymskiego (Wał Hadriana, Wał Antonina i Limes Górnogermańsko-Retycki)^[A] Pałace i zespoły parkowe w Poczdamie i Berlinie Opactwo i klasztor Altenmünster w Lorsch Kopalnie w Rammelsberg oraz zespół zabytkowy w Goslar Bamberg – miasto i katedra św. Piotra i Jerzego Opactwo Maulbronn Kolegiata, zamek i Stare Miasto w Quedlinburgu Huta żelaza w Völklingen Katedra w Kolonii Budynki Bauhausu w Dessau-Roßlau i Weimarze Zabytki upamiętniające pobyt Lutra w Eisleben i Wittenberdze Klasycystyczny Weimar Wyspa Muzeów w Berlinie Zamek Wartburg koło Eisenach Ogrody Dessau-Wörlitz Wyspa klasztorna Reichenau na Jeziorze Bodeńskim Kompleks przemysłowy kopalni i koksowni Zollverein w Essen Dolina górnego Renu Stare Miasta Stralsundu i Wismaru Ratusz i posąg Rolanda w Bremie Stare miasto w Ratyzbonie wraz z dzielnicą Stadtamhof Modernistyczne osiedla mieszkaniowe w Berlinie Prehistoryczne osady na palach^[B] Fabryka obuwia Fagus w Alfeldzie Opera Margrabiów Park Wilhelmshöhe w Kassel Karoliński westwerk kościoła i „civitas” w Corvey Speicherstadt i Kontorhausviertel wraz z Chilehaus Dzieła architektury Le Corbusiera^[C] Jaskinie i sztuka epoki lodowej w Jurze Szwabskiej Archeologiczny zespół graniczny Hedeby i Danevirke Katedra w Naumburgu Wspaniałe miasta uzdrowiskowe Europy^[D] Mathildenhöhe Darmstadt
Przyrodnicze	Kopalnia skamielin w Messel Morze Wattowe^[E] Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy^[F]
Kulturowe i przyrodnicze	Park Mużakowski w Bad Muskau^[G]