Przejdź do zawartości

Rekordy klimatyczne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Rekordy klimatyczne – skrajne wartości (najwyższe lub najniższe) elementów meteorologicznych lub zjawisk pogodowych, które zostały wyznaczone na podstawie wieloletnich pomiarów meteorologicznych. Pod uwagę bierze się tylko wartości zmierzone lub zaobserwowane w określonym miejscu i czasie, czyli tam gdzie znajdują się punkty pomiarowe. Rekordy klimatyczne rozpatrywane są w różnych skalach przestrzennych.

Rekordy temperatur

[edytuj | edytuj kod]
Rekordy temperatur przygruntowych[1]

2003 r.: Queensland, Australia: 69,3 °C
2004 r.: Pustynia Lut, Iran: 68,0 °C
2005 r.: Pustynia Lut, Iran: 70,7 °C
2006 r.: Pustynia Lut, Iran: 68,5 °C
2007 r.: Pustynia Lut, Iran: 69,0 °C
2008 r.: Kotlina Turfańska, Chiny: 66,8 °C
2009 r.: Pustynia Lut, Iran: 68,6 °C

Najwyższa temperatura powietrza[2]
Wartość Miejsce Kraj/Terytorium Data
Ameryka Pn. 56,7 °C Dolina Śmierci  Stany Zjednoczone 10.07.1913
Afryka 55,0 °C Kibili Tunezja 7.07.1931
Azja 54 °C Tirat Cewi  Mandat Palestyny 21.06.1942
Australia 50,7 °C Oodnadatta  Australia 1.01.1960
Ameryka Pd. 48,9 °C Rivadavia  Argentyna 11.12.1905
Europa 48,8 C Syrakuzy  Włochy 11.08.2021
Oceania 42,2 °C Tuguegarao  Filipiny 29.04.1912
Antarktyda 18,3 °C stacja polarna Esperanza  Antarktyka 6.02.2020[3]
średnia roczna 34,4 °C[4] Dallol  Etiopia 1960–1966

Do 2012 roku za rekord temperatury powietrza uznawano pomiar z 13 września 1922 roku. W Al-Azizijja w Libii odnotowano wtedy temperaturę 57,8 °C; przez 90 lat była ona uznawana za najwyższą odnotowaną temperaturę powietrza w historii; ponowne analizy tych pomiarów wykazały, że badacz popełnił błąd, odnotowując temperaturę wyższą o około 7 stopni od rzeczywistej[5][6].

Najniższa temperatura powietrza[2]
Wartość Miejsce Kraj/Terytorium Data
Antarktyda −89,2 °C Stacja Wostok  Antarktyka 21.07.1983
Azja −72,2 °C Tomtor  Rosja 14.01.2004
Ameryka Pn. −69,6 °C Klinck Grenlandia Grenlandia 22.12.1991 (rekord półkuli północnej i zachodniej według Światowej Organizacji Meteorologicznej)[7]
−66,1 °C North Ice Grenlandia Grenlandia 9.01.1954
−63,0 °C Snag  Kanada 3.02.1947
Europa −58,1 °C Ust´-Szczugier  ZSRR 31.12.1978
Europa −41,0 °C Siedlce  Polska 11.11.1940
Ameryka Pd. −32,8 °C Sarmiento  Argentyna 1.06.1907
Afryka −23,9 °C Ifran  Maroko 11.02.1935
Australia −23,0 °C Charlotte Pass  Australia 29.06.1994
Oceania −10,0 °C[4] Haleakalā Stany Zjednoczone Hawaje 2.01.1961
średnia roczna −57,2 °C[4] Stacja Wostok  Antarktyka 1958–1968

Najniższa odnotowana temperatura powierzchni śniegu −98,6 °C została zmierzona 22 lipca 2004 roku w najwyższych partiach lądolodu antarktycznego; ocenia się, że temperatura powietrza na wysokości 2 m była w takich warunkach równa −94 ± 4 °C[8][9]. Pomiar ten został wykonany zdalnie przez satelitę Landsat i z tego względu nie jest uznawany za rekord przez Światową Organizację Meteorologiczną[2].

Inne rekordy temperatury[4]
Parametr Wartość Miejsce Kraj/Terytorium Data
Największa amplituda
wieloletnia		 104 °C
(od −71 °C do 33 °C)		 Ojmiakon  Rosja wielolecie
Najmniejsza amplituda
wieloletnia		 11,8 °C
(od 19,6 °C do 31,4 °C)		 Saipan Japonia Mandat Południowego Pacyfiku 1927–1935
Najszybszy wzrost
(w ciągu 2 minut)		 od −20 °C do 7 °C[10][11] Spearfish  Stany Zjednoczone 22.01.1943
Najszybszy spadek
(w ciągu 24 godzin)		 z 6,7 °C do −48,8 °C Browning  Stany Zjednoczone 24.01.1916
Najdłuższe upały
(temperatura>37,8 °C)		 162 dni Marble Bar  Australia od 30.10.1923

Rekordy opadów

[edytuj | edytuj kod]
Najwyższe średnie wieloletnie sumy opadów[2]
Wartość Miejsce Kraj/Terytorium Czas
Azja 11 872 mm Mawsynram  Indie średnia z 38 lat
Oceania 11 640 mm Mount Waiʻaleʻale Stany Zjednoczone Hawaje średnia z 30 lat
Afryka 10 282 mm Debundscha  Kamerun średnia z 32 lat
Ameryka Pd. 8990 mm Quibdo  Kolumbia średnia z 29 lat
Australia 8034 mm Bellenden Ker  Australia średnia z 34 lat
Ameryka Pn. 7000 mm Jezioro Hendersona  Kanada średnia z 15 lat
Europa 4684 mm Crkvice  Czarnogóra średnia z 22 lat
Antarktyda >800 mm wzdłuż wybrzeży Antarktydy Zachodniej
i Wschodniej, a także Półwyspu Antarktycznego		  Antarktyka lipiec 1996
– czerwiec 1999

Często cytowana rekordowa wartość wieloletniej średniej opadów, 13 299 mm w Lloro w Kolumbii, jest oszacowaniem, a nie wynikiem udokumentowanych pomiarów[12].

Najniższe średnie wieloletnie sumy opadów[2]
Wartość Miejsce Kraj/Terytorium Data
Ameryka Pd. 0,76 mm Arica  Chile średnia z 59 lat
Antarktyda 2 mm Amundsen-Scott  Antarktyka średnia z 10 lat
Afryka <2,54 mm Wadi Halfa  Sudan średnia z 39 lat
Ameryka Pn. 30,5 mm Batagues  Meksyk średnia z 14 lat
Azja 45,70 mm Aden  Jemen średnia z 50 lat
Australia 102,9 mm Troudaninna  Australia średnia z 42 lat
Europa 162,6 mm Astrachań  Rosja średnia z 25 lat
Oceania 188 mm Obserwatorium na Mauna Kea Stany Zjednoczone Hawaje 1972–1982
Najwyższe opady w ciągu danego czasu[2]
Okres Wartość Miejsce Kraj/Terytorium Data
1 minuta 31,2 mm Unionville  Stany Zjednoczone 4.07.1956
1 godzina 305 mm Holt  Stany Zjednoczone 22.06.1947
12 godzin 1144 mm Foc-Foc  Reunion 07–8.01.1966
24 godzin 1825 mm Foc-Foc  Reunion 07–8.01.1966
48 godzin 2467 mm Aurère  Reunion 08–10.01.1958
72 godziny 3929 mm Krater wulkaniczny Commerson  Reunion 24–26.02.2007
96 godzin 4869 mm Krater wulkaniczny Commerson  Reunion 24–27.02.2007
365 dni 26 470 mm Czerapuńdżi  Indie od sierpnia 1860
Inne rekordy dotyczące opadów
Parametr Wartość Miejsce Kraj Data
Najdłuższy okres
bez opadu[2]		 14 lat 5 miesięcy Arica  Chile październik 1903
-styczeń 1918
Największa liczba dni
w roku z opadem deszczu[4]		 do 350 dni Waiʻaleʻale Stany Zjednoczone Hawaje wielolecie
Maksymalny opad śniegu
w ciągu 19 godzin[4]		 173 cm Bessans  Francja 6.04.1969
Maksymalny opad śniegu
w ciągu 24 godzin[4]		 193 cm Silver Lake  Stany Zjednoczone 15.04.1921
Maksymalny opad śniegu
w ciągu 12 miesięcy[13]		 31,1 m Mount Rainier  Stany Zjednoczone od 19.02.1971
Największa miąższość
śniegu w ciągu doby[4]		 11,4 m Tamarac  Stany Zjednoczone 11.03.1911
Grad o największej
średnicy[14]		 20 cm Vivian  Stany Zjednoczone 23.07.2010
Grad o największej
wadze[2]		 1,02 kg Dystrykt Gopalganj  Bangladesz 14.04.1986

Pozostałe rekordy klimatyczne

[edytuj | edytuj kod]
Pozostałe rekordy klimatyczne[4]
Parametr Wartość Miejsce Kraj/Terytorium Data
Największa liczba dni
w roku z burzą		 322 dni Bogor  Holenderskie Indie Wschodnie 1916–1920
Najwyższe ciśnienie
atmosferyczne[a][2]		 1089,1 hPa Tosoncengel  Mongolia 30.12.2004
Najniższe ciśnienie
atmosferyczne[b][a]		 870 hPa Tajfun Tip  Guam 12.10.1979
Największa prędkość wiatru
(w porywie)[2]		 113,2 m/s Wyspa Barrowa  Australia 10.04.1996
Największa średnia prędkość
wiatru w ciągu 24 godzin		 57,2 m/s Mount Washington  Stany Zjednoczone 12.04.1934
Największa średnia wieloletnia
prędkość wiatru		 15,6 m/s Mount Washington  Stany Zjednoczone 1934–1983
Najsilniejszy
cyklon tropikalny		 320 km/h Huragan Gilbert(inne języki) Morze Karaibskie wrzesień 1988
Najdłuższa
droga tornada[15]		 469 km Illinois  Stany Zjednoczone 26.05.1917
Największe średnie
usłonecznienie[16]		 91% Yuma  Stany Zjednoczone 1951–1978
Najmniejsze średnie
usłonecznienie[16]		 11% Orkady  Wielka Brytania 1903–1950

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Wartość ciśnienia zredukowana do poziomu morza.
  2. ↑ Nie licząc spadków ciśnienia wewnątrz tornad.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ David J. Mildrexler, David J., Maosheng Zhao, Steven W. Running. Satellite finds highest land skin temperatures on Earth. „Bulletin of the American Meteorological Society”. 92 (7), s. 855–860, 2011. DOI: 10.1175/2011BAMS3067.1. 
  2. ↑ a b c d e f g h i j Global Weather & Climate Extremes. World Meteorological Organization. [dostęp 2018-06-28]. (ang.).
  3. ↑ New record for Antarctic continent reported. wmo.int, 7 lutego 2020. [dostęp 2020-02-08]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h i Encyklopedia szkolna. Geografia. Jackowski A. (red.). Kraków: Zielona Sowa, 2006. ISBN 83-7389-845-X.
  5. ↑ World’s Hottest Temperature Cools a Bit. ScienceDaily, 2012-09-13. [dostęp 2012-09-15]. (ang.).
  6. ↑ Press Release No. 956. World Meteorological Organization, 2012-09-13. [dostęp 2012-09-15]. (ang.).
  7. ↑ George Weidner i inni, WMO evaluation of northern hemispheric coldest temperature: −69,6 °C at Klinck, Greenland, 22 December 1991, „Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society”, 2020, DOI: 10.1002/qj.3901 (ang.).
  8. ↑ T.A. Scambos i inni, Ultra-low surface temperatures in East Antarctica from satellite thermal infrared mapping: the coldest places on Earth, „Geophysical Research Letters”, 45 (12), American Geophysical Union, 2018, s. 6124–6133, DOI: 10.1029/2018GL078133 [dostęp 2018-06-28].
  9. ↑ Coldest place on Earth is colder than scientists thought. American Geophysical Union, 2018-06-25. [dostęp 2018-06-28]. (ang.).
  10. ↑ N8ZYA’s Radio Blog: Spearfish South Dakota at 1226 Miles.
  11. ↑ South Dakota Weather History and Trivia January. National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). [dostęp 2014-08-22].
  12. ↑ South America: Greatest Average Annual Precipitation. [w:] World Weather / Climate Extremes Archive [on-line]. World Meteorological Organization. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-13)]. (ang.).
  13. ↑ W. Mizerski, J. Żukowski (redaktorzy): Tablice geograficzne. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan. ISBN 83-7350-025-1.
  14. ↑ Record Setting Hail Event in Vivian, South Dakota on July 23, 2010. National Weather Service, 2010-07-30. [dostęp 2011-06-03].
  15. ↑ Rekordy klimatyczne świata. Zakład Klimatologii IGiGP UJ. [dostęp 2014-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-01)].
  16. ↑ a b Roth G.: Pogoda i klimat. Warszawa: Świat Książki, 2000. ISBN 83-7227-584-X.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rekordy_klimatyczne&oldid=74861571”