Przejdź do zawartości

Porcelanki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Porcelanki
Cypraeidae[1]
Rafinesque, 1815
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

ślimaki

Podgromada

Caenogastropoda[2]

Rząd

Littorinimorpha[2]

Nadrodzina

Cypraeoidea[2]

Rodzina

porcelanki

Żywa porcelanka Ovatipsa chinensis

Porcelanki (Cypraeidae) (ang. cowrie, cowry) (hindi kauri) (sanskryt koparda) – rodzina ślimaków morskich z rzędu Littorinimorpha. Liczy ponad 250 żyjących gatunków, opisano też ponad 350 gatunków kopalnych[2]. Dawniej wszystkie gatunki z tej rodziny zaliczano do jednego rodzaju Cypraea.

Ogólna charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Niektóre muszle są bardzo małe, inne osiągają wielkość kilkunastu centymetrów. Muszle porcelanek mają owalny lub stożkowaty kształt oraz płaską lub lekko wypukłą podstawę. Budowa inwolutna sprawia, że skrętka jest ukryta w całości lub w większej części przez ostatni skręt. Powierzchnia zewnętrzna jest gładka, połyskująca, najczęściej pokryta warstwą twardego szkliwa i niejednokrotnie ozdobiona zadziwiającymi, barwnymi wzorami. Ujście jest długie i wąskie, z krótkimi kanałami na końcach. Brzegi ujścia mogą być pogrubione warstwą kallusa. U prawie wszystkich gatunków na wardze zewnętrznej i powierzchni parietalnej występują zęby, które zawijają się do wewnątrz. Brak periostrakum i wieczka.

U żyjącego ślimaka obydwa płaty płaszcza prawie całkowicie okrywają grzbietową powierzchnię muszli, przez co często niemożliwe jest odczytanie wzoru na muszli. Płaty płaszcza mogą być gładkie, ale najczęściej wyrastają na nim filamenty i brodawki. Muszle młodocianych osobników są cienkościenne, kruche na brzegach i przypominają wyglądem skorupki Ovulidae. Nie występują u nich także zęby na wargach. U młodych porcelanek skrętka jest dobrze widoczna, czasami występują poprzeczne paski, niespotykane u osobników dorosłych. Niektóre porcelanki są roślinożercami, ale większość zjada organizmy zwierzęce. Ich główny pokarm to: kolonijne bezkręgowce, jak gąbki, polipy koralowe, gorgonie, skorupiaki i detrytus. Pora żerowania przypada na noc.

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Pięknie ubarwione porcelanki, należące do rodziny porcelankowatych (Cypraeidae), zamieszkują wszystkie pełnosłone i ciepłe morza świata, głównie rejony raf koralowych. Można je znaleźć ukryte w cieniu korali, na niegłębokim dnie, żyjące często parami. Są wszystkożerne. Polują przeważnie nocą na drobne zwierzęta, takie jak: gąbki, ukwiały czy skorupiaki.

Rozmnażanie

[edytuj | edytuj kod]

Są organizmami rozdzielnopłciowymi. Samice po złożeniu kapsułek jajowych siadają na nich i ochraniają je do momentu wyklucia się larw. Wolno pływające larwy wykluwają się po kilku tygodniach i są przenoszone prądami oceanicznymi na nowe tereny. Dojrzałość płciową osiągają po ponad pół roku. Samce są zwykle mniejszych rozmiarów.

Rozmiary

[edytuj | edytuj kod]

Wielkość muszli zależy od wielu czynników, m.in. płci, cech dziedzicznych, warunków żywieniowych – od niewielkich Annepona mariae (1,2 cm) do bardzo dużych jak u Macrocypraea cervus (średnio 11,5 cm, maksymalnie 19 cm) i Chelycypraea testudinaria (średnio 10 cm).

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

W obrębie rodziny porcelanek wyróżnia się (stan w 2024) następujące podrodziny, plemiona i rodzaje[2]:

  • podrodzina Cypraeinae Rafinesque, 1815
  • plemię Cypraeini Rafinesque, 1815
  • plemię Mauritiini Steadman & Cotton, 1946
  • podrodzina Cypraeovulinae F.A. Schilder, 1927
  • podrodzina Erosariinae Schilder, 1924
  • podrodzina Erroneinae Schilder, 1927
  • plemię Bistolidini Meyer, 2003
  • plemię Erroneini Schilder, 1927
  • podrodzina Gisortiinae F.A. Schilder, 1927
  • podrodzina Luriinae Schilder, 1932
  • plemię Austrocypraeini Iredale, 1935
  • plemię Luriini Schilder, 1932
  • podrodzina Pustulariinae Gill, 1871
  • podrodzina Umbiliinae Schilder, 1932
  • podrodzina Zoilinae Iredale, 1935
  • podrodzina Zonariinae F.A. Schilder, 1932
  • plemię Pseudozonariini López-Soriano, 2006
  • plemię Zonariini Schilder, 1932

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Cypraeidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e MolluscaBase eds.: Cypraeidae Rafinesque, 1815. [w:] MolluscaBase [on-line]. 2024. [dostęp 2024-03-15]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • K. Dworczyk, W. Dworczyk, Klejnoty morza
  • Rafał Wąsowski, Przewodnik MUSZLE, Wyd. Multico, Warszawa 2000