Przejdź do zawartości

Ponadtlenki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ponadtlenkinieorganiczne związki chemiczne o charakterze soli, zawierające jednowartościowy anion ponadtlenkowy O
2
. Ponadtlenki w stanie wolnym znane są tylko dla litowców (np. ponadtlenek potasu KO2). Powstają podczas spalania odpowiednich metali na powietrzu lub w atmosferze tlenu. Są to substancje krystaliczne o barwie od żółtej do pomarańczowej.

Budowa

[edytuj | edytuj kod]

Długość wiązania O–O w ponadtlenkach jest podobna do długości wiązań O–O w ozonie i wynosi 1,28 Å (dla KO
2
), co stanowi wartość pośrednią między wiązaniem podwójnym w tlenie (O=O, 1,21 Å), a wiązaniem pojedynczym w nadtlenkach ([O–O]2−, 1,49 Å). Strukturę jonu ponadtlenkowego można zapisać wzorem [OO], gdzie między atomami tlenu występuje wiązanie trójelektronowe o rzędzie 1,5[1].

Reakcje

[edytuj | edytuj kod]

Ponadtlenki litowców gwałtownie reagują z wodą z wydzieleniem wolnego tlenu, zapalają siarkę i większość substancji organicznych. Poza ponadtlenkami litowców znane są ponadtlenki berylowców oraz cynku i kadmu, które jednak występują tylko w małych stężeniach jako roztwory stałe w nadtlenkach[2].

Jon O
2
jest wolnym rodnikiem i może oddziaływać z kompleksami metali oraz z molekułami i układami biologicznymi. Wobec silnych utleniaczy wykazuje właściwości redukujące.

Ponadtlenki energicznie reagują z wodą[2]:

2O
2
+ H2OO2 + HO
2
+ OH
2HO
2
2OH
+ O2 (powoli)

Reakcję ponadtlenków z dwutlenkiem węgla wykorzystuje się do jego usuwania w układach zamkniętych i regeneracji tlenu, np. w okrętach podwodnych:

4KO
2

(s)
+ 2CO
2

(g)
→ 2K
2
CO
3

(s)
+ 3O
2

(g)

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Abrahams, S. C., Kalnajs, J. The crystal structure of α-potassium superoxide. „Acta Cryst.”. 8 (8), s. 503–506, 1955. DOI: 10.1107/S0365110X55001540. 
  2. a b F.A. Cotton, G. Wilkinson, P.L. Gaus: Chemia nieorganiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11772-9.