Przejdź do zawartości

Pomnik konny Marka Aureliusza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pomnik konny Marka Aureliusza
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym

Miejsce

Muzea Kapitolińskie

Typ obiektu

pomnik konny

Projektant

anonimowy rzeźbiarz rzymski

Całkowita wysokość

3,4 m

Data budowy

175 n.e.

Ważniejsze przebudowy

1981

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik konny Marka Aureliusza”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik konny Marka Aureliusza”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik konny Marka Aureliusza”
Ziemia41°53′35,98″N 12°28′58,58″E/41,893328 12,482939
Współczesna kopia pomnika na Placu Kapitolińskim

Pomnik konny Marka Aureliuszaantyczny posąg na Kapitolu w Rzymie, wykonany w roku 175 n.e., przedstawiający cesarza rzymskiego Marka Aureliusza.

Wykonany został z brązu pokrytego częściowo złotem. Jest to jedyny zachowany antyczny pomnik konny, który w średniowieczu był mylnie uważany za pomnik cesarza Konstantyna I Wielkiego. Był inspiracją dla licznych pomników konnych w późniejszych epokach[1], głównie w renesansie i klasycyzmie (m.in. pomnik Gattamelaty w Padwie czy pomnik księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie).

Do 1981 statua znajdowała się na Piazza del Campidoglio, przed Pałacem Senatorskim, następnie została przeniesiona do Muzeów Kapitolińskich, a na miejscu antycznego posągu ustawiono jego kopię.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Posąg został wykonany w 175 roku n.e. przez anonimowego rzymskiego artystę. Kwestia jego pierwotnego usytuowania nie jest rozstrzygnięta. Prawdopodobnie stał na Forum Romanum albo na Piazza Colonna (gdzie znajduje się także inne dzieło związane z tym samym cesarzem – kolumna z reliefowymi scenami poświęconym jego wojnom z plemionami germańskimi). Na podstawie zachowanych zabytków numizmatycznych wiadomo, iż na ziemiach cesarstwa często odlewano i stawiano konne posągi władców, jednakże ze względu na pogański charakter w średniowieczu systematycznie je niszczono. Pomnik Marka Aureliusza ocalał, ponieważ w średniowieczu postać tę utożsamiano z Konstantynem I Wielkim, który proklamował swobodę wyznawania chrześcijaństwa. W VIII wieku na życzenie papieża posąg został ulokowany na terenie papieskiej rezydencji na Lateranie. W roku 1538 na polecenie papieża Pawła III przeniesiono go na Plac Kapitoliński, który wraz z otaczającą zabudową zaprojektował Michał Anioł. Artysta ten wykonał również postument pod statuę. Oryginał dzieła znajdował się na placu aż do 1981, kiedy zdecydowano o przeniesieniu go do Muzeów Kapitolińskich i zastąpieniu współczesną kopią.

Pomnik konny Marka Aureliusza obrazuje autorytet, siłę i boski wymiar rzymskiego imperatora. Cechy te podkreślono poprzez ponadnaturalną wielkość jeźdźca, reprezentacyjność postaci i symboliczny gest. Towarzyszy on tzw. adlocutio, czyli uroczystemu przemówieniu cesarza rzymskiego do oddziałów wojskowych. Motyw ten częstokroć pojawiał się w sztuce doby cesarza Oktawiana Augusta; czołowym przykładem jest posąg cesarza Augusta z Prima Porta (Muzea Watykańskie). W kontekście polityki militarnej Marka Aureliusza gest przy zwróceniu się do wojsk jest w pełni uzasadniony, tym bardziej, iż najprawdopodobniej u stóp konia (poniżej lekko podniesionego przedniego prawego kopyta) znajdowała się figura pokonanego barbarzyńcy. Tym samym rzeźbiarz chciał ukazać cesarza jako zwycięzcę i wojennego herosa, choć pomnikowej postaci władcy brak jakiegokolwiek uzbrojenia, a rząd koński jest niekompletny.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Elżbieta Makowiecka: Sztuka Rzymu. Od Augusta do Konstantyna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2023, s. 146.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Georges Duby, Jean-Luc Daval (ed.): Sculpture. Köln 2006.
  • Janusz A. Ostrowski: Starożytny Rzym. Polityka i sztuka. Warszawa-Kraków 1999.
  • Gilbert Charles-Picard: Sztuka rzymska. Warszawa: Wyd. Artystyczne i Filmowe, 1975.
  • Anna Sadurska: W cieniu Panteonu. O sztuce starożytnego Rzymu. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1965.