Przejdź do zawartości

Paul Schrader

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Paul Schrader
Ilustracja
Prawdziwe imię i nazwisko

Paul Joseph Schrader

Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1946
Grand Rapids

Zawód

reżyser, scenarzysta, krytyk filmowy

Współmałżonek

1) Jeannine Oppewall
(1969-1976; rozwód)
2) Mary Beth Hurt
(od 1983)

Lata aktywności

od 1974

Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Paul Joseph Schrader[1] (ur. 22 lipca 1946 w Grand Rapids) – amerykański scenarzysta, reżyser i krytyk filmowy[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Grand Rapids[3] w Michigan w rodzinie kalwinistów[4] jako syn Joan (z domu Fisher) i Charlesa Allana Schradera, dyrektora wykonawczego[5]. Jego matka była pochodzenia holenderskiego, córką imigrantów z Fryzji, a ojciec miał korzenie niemieckie i angielskie[4]. Jego brat Leonard Schrader (ur. 30 listopada 1943, zm. 2 listopada 2006) był scenarzystą i reżyserem[6]. Rodzina była holenderskimi kalwinistami. Jego ojciec nawrócił się na religię swojej matki. Paul opisał siebie jako „wiejskiego chłopca protestanckiego z Holandii”[4]. Wychowany w ściśle religijnym domu rodzinnym, w 1968 ukończył studia na wydziale teologii w Calvin College[7]. Uczęszczał na Uniwersytet Columbia[8].

W wieku siedemnastu lat po raz pierwszy obejrzał film pt. Latający profesor. Zafascynowany kinem i zachęcony przez krytyczkę Pauline Kael, przeprowadził się do Los Angeles i w 1970 ukończył studia na wydziale filmowym na UCLA[9].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Na przełomie lat 60. i 70. pisał recenzje filmowe. Pracował jako dziennikarz filmowy dla „Los Angeles Free Press”[10], ale został zwolniony w 1969 po tym, jak napisał krytyczną recenzję dramatu Swobodny jeździec[8]. Redagował potem magazyn „Cinema”. W 1972 napisał bardzo wpływowy esej krytyczny Transcendental Style in Film: Ozu, Bresson, Dreyer, gdzie badał podobieństwa między twórczością Roberta Bressona, Yasujirō Ozu a Carla Theodora Dreyera.

W 1974, po okresie intensywnego nadużywania alkoholu i poważnej depresji, swój pierwszy scenariusz do japońskiego dreszczowca Yakuza, napisany wspólnie ze swoim bratem Leonardem i Robertem Towne sprzedał za 325 tys. dolarów. Film wyreżyserował Sydney Pollack, a główną rolę zagrał Robert Mitchum. W następnym roku Schrader napisał Taksówkarza, ponurą opowieść o miejskiej alienacji. Film ten rozpoczął udaną współpracę z Martinem Scorsese. Był potem autorem scenariusza do kilku jego filmów, w tym kontrowersyjnego Ostatniego kuszenia Chrystusa (1988). Współpracował także z innymi reżyserami, m.in. Brianem De Palmą (Obsesja) i Peterem Weirem (Wybrzeże moskitów).

W 1978 zadebiutował jako reżyser dramatu społeczno-kryminalnego Niebieskie kołnierzyki. Jego ulubionymi reżyserami są Yasujirō Ozu, Carl Theodor Dreyer i Robert Bresson[2].

Bohaterami sygnowanych przez niego utworów często są ludzie przegrani, niedający sobie rady w otaczającym ich świecie, a ulubioną scenerią Schradera jest Nowy Jork, zwłaszcza nocą.

Przewodniczył jury konkursu głównego na 57. MFF w Berlinie (2007) oraz jury sekcji „Horyzonty” na 70. MFF w Wenecji (2013).

Schrader napisał dwie sztuki sceniczne, Berlinale i Cleopatra Club. Spektakl Cleopatra Club miał swoją premierę w Powerhouse Theatre w Poughkeepsie w Nowym Jorku w 1995, a jego debiut w języku obcym miał miejsce w Wiedniu w 2011.

W 2022 r. otrzymał Honorowego Złotego Lwa za całokształt twórczości podczas 79. MFF w Wenecji[11].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1969–1976 był żonaty ze scenografką Jeannine Oppewall. 6 sierpnia 1983 poślubił aktorkę Mary Beth Hurt. Mają dwoje dzieci: córkę Molly Johannę (ur. 1984) i syna Sama (ur. 1988).

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Rok Film Reżyser Scenarzysta
1974 Yakuza T
1976 Taksówkarz T
1976 Obsesja T
1977 Kulisty piorun (Rolling Thunder) T
1978 Niebieskie kołnierzyki (Blue Collar) T T
1979 Dawni kochankowie (Old Boyfriends) T
1979 Dwa światy (Hardcore) T T
1980 Amerykański żigolak (American Gigolo) T T
1980 Wściekły Byk (Raging Bull) T
1982 Ludzie-koty (Cat People) T
1985 Mishima: Życie w czterech rozdziałach (Mishima: A Life in Four Chapters) T T
1986 Wybrzeże moskitów (The Mosquito Coast) T
1987 Światło dnia (Light of Day) T T
1988 Patty Hearst T
1988 Ostatnie kuszenie Chrystusa T
1990 Pociecha od obcych (The Comfort of Strangers) T
1992 Margines życia (Light Sleeper 1992) T T
1994 Diabelskie polowanie (Witch Hunt, TV) T
1996 Ludzie miasta (City Hall) T
1997 Dotyk (Touch) T T
1997 Prywatne piekło (Affliction) T T
1999 Na zawsze moja (Forever Mine) T T
1999 Ciemna strona miasta (Bringing Out the Dead) T
2002 Auto Focus T
2005 Dominion: Prequel to the Exorcist T
2007 Facet do towarzystwa (The Walker) T T
2008 Zmartwychwstanie Adama (Adam Resurrected) T
2013 The Canyons T
2014 Zanim nadejdzie noc (The Dying of the Light) T T
2016 Geniusze zbrodni (Dog Eat Dog) T
2017 Pierwszy reformowany (First Reformed) T T
2021 Hazardzista (The Card Counter) T T

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Paul Schrader. Listal. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  2. ↑ a b Światowa encyklopedia filmu religijnego. Marek Lis i Adam Garbicz (red.). Kraków: Biały Kruk, 2007, s. 482. ISBN 978-83-60292-30-3.
  3. ↑ Paul Schrader. Rotten Tomatoes. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  4. ↑ a b c Paul Schrader - What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  5. ↑ Paul Schrader Biography (1946-). Film Reference. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  6. ↑ Associated Press (2006-11-07): Leonard Schrader, 62, Writer of Acclaimed Hollywood Films, Dies. „The New York Times”. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  7. ↑ Andrea LeVasseur: Paul Schrader Biography. AllMovie. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  8. ↑ a b Paul Schrader Director, Screenwriter. „TV Guide”. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  9. ↑ Paul Schrader Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  10. ↑ Paul Schrader - Bio, Facts, Family. Famous Birthdays. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  11. ↑ Łukasz Muszyński, WENECJA 2022: Paul Schrader ze Złotym Lwem za życiowe osiągnięcia [online], 4 maja 2022.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Honorowy Złoty Lew
1969–1989
1990–2009
2010–2029
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Paul_Schrader&oldid=74760583”