Omacnica spichrzanka
| Plodia interpunctella | |
| (Hüfbner, 1816) | |
 Imago | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Gatunek |
omacnica spichrzanka |
Omacnica spichrzanka, mklik rodzynkowiec[1] (Plodia interpunctella), potocznie: mól spożywczy lub mól kuchenny – motyl nocny (ćma) z rodziny omacnicowatych, szkodnik domowy. Żeruje zwłaszcza na suchych pokarmach, takich jak cukier, kasza, mąka i otręby.
- Pokrój
Skrzydła o rozpiętości 14–18 mm, przednie w nasadowej części żółtawe, pozostała część jest brunatnoczerwona z szaroniebieskimi, poprzecznymi paskami lub ciemnoczerwona, tylne szaroniebieskie, przeświecające. Jaja białe, okrągłe, o wymiarach 0,6×0,4 mm. Głowa gąsienic brązowa, ciało białe, w miarę rozwoju nabiera barwy czerwonej, zielonej, pomarańczowej, w zależności od spożywanego pokarmu. Poczwarka brązowa o długości 7 mm, w mocnym oprzędzie[2].
- Cykl życia
Dorosła forma aktywna nocą, żyje w temperaturze pokojowej około 14 dni, nie pobiera pokarmu[2]. Jaja (od 40 do 400, średnio 170)[3] składane są na pokarm (głównie produkty sypkie)[2] pojedynczo, w łańcuchach lub w grupkach[3]. Gąsienice wykluwają się w temperaturze pokojowej po około 8–10 dniach, żerują w produktach spożywczych w oprzędach z lepkiej nici, która zbiera produkty sypkie w bryły[2]. Okres larwalny obejmujący 5 stadiów i w zależności od warunków trwa od 13 do 288 dni. Gąsienice potrafią przegryźć opakowanie z folii polietylenowej o grubości 0,7 mm[3]. Badania wskazują, że symbiotyczne bakterie jelitowe larw potrafią w pewnym stopniu rozkładać polietylen[4].
W optymalnych warunkach okres żerowania gąsienic trwa 3 tygodnie, w niesprzyjających warunkach mogą zapaść w diapauzę. Przepoczwarzenie następuje w trudno dostępnych miejscach (szpary, zgięcia opakowań). Poczwarki trwają 11–13 dni[2].
- Występowanie
Gatunek stosunkowo wytrzymały na niskie temperatury, umie przetrwać w nieogrzewanych pomieszczeniach. Spotykana w zakładach produkujących artykuły spożywcze (młyny, piekarnie, magazyny, sklepy) oraz w mieszkaniach. Żeruje na ziarnach zbóż i ich przetworach, wyrobach cukierniczych, nasionach roślin, ziołach, czekoladzie, paszach, orzechach, suszonych warzywach i owocach. Produkty, na których żeruje, zanieczyszcza odchodami, przędzą i martwymi owadami[2].
- Zwalczanie
W zakładach przemysłowych dezynsekcje środkami chemicznymi lub za pomocą promieni podczerwonych i ultrafioletowych, w warunkach domowych możliwe wymrażanie (–15 °C) i wygrzewanie (50–52 °C). Zanieczyszczone produkty sypkie należy przesiać, a w razie dużych zanieczyszczeń wyrzucić lub przeznaczyć na karmę dla ptaków[5][6].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Jaja -
Gąsienica -
Poczwarka w oprzędzie -
Kopulująca para
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zoltán Mészáros, András Vojnits, Motyle i ćmy, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 274, ISBN 83-01-01078-9.
- ↑ a b c d e f Edyta Siemińska: Omacnica Spichrzanka – Plodia interpunctella Hübner. Carsekt Sp. z o.o.. [dostęp 2015-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
- ↑ a b c Stanisław Ignatowicz: Omacnica spichrzanka. [dostęp 2015-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-17)]. (pol.).
- ↑ Jun Yang i inni, Evidence of Polyethylene Biodegradation by Bacterial Strains from the Guts of Plastic-Eating Waxworms, „Environmental Science & Technology”, 48 (23), 2014, s. 13776–13784, DOI: 10.1021/es504038a [dostęp 2023-12-31] (ang.).
- ↑ Zwalczanie szkodników w przetworach zbożowych. [dostęp 2015-04-10]. (pol.).
- ↑ Mklik mączny. [dostęp 2015-04-10]. (pol.).