Olivia de Havilland

Olivia Mary de Havilland
	; Olivia de Havilland (ok. 1945)
Data i miejsce urodzenia	1 lipca 1916 ; Tokio
Data i miejsce śmierci	26 lipca 2020 ; Paryż
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Marcus Goodrich (1946–1953; rozwód); Pierre Galante (1955–1979; rozwód)
Lata aktywności	1935–1988
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Olivia Mary de Havilland (ur. 1 lipca 1916 w Tokio, zm. 26 lipca 2020 w Paryżu) – amerykańska aktorka filmowa, dwukrotna laureatka Oscara za pierwszoplanowe role w filmach: Najtrwalsza miłość (1946) i Dziedziczka (1949). Odznaczona Narodowym Medalem Sztuki (2008). Siostra aktorki Joan Fontaine.

Życiorys

Urodziła się w Japonii, gdzie jej ojciec wykładał na Uniwersytecie Tokijskim. Gdy miała 3 lata, jej rodzice rozwiedli się, a Olivia wraz z matką i o rok młodszą siostrą Joan (która później także została znaną aktorką) przeniosły się do Los Angeles. W wieku 18 lat podpisała swój pierwszy kontrakt. Jej pierwszym filmem był Sen nocy letniej Williama Dieterle i Maxa Reinhardta z roku 1935. Później wystąpiła m.in. w Szarży lekkiej brygady (1936) i Przygodach Robin Hooda (1938) u boku Errola Flynna. W wieku 22 lat Olivia została zaangażowana do roli Melanii Hamilton w legendarnej ekranizacji bestselleru Margaret Mitchell Przeminęło z wiatrem. Kreacja Olivii zdobyła uznanie krytyki i zaowocowała pierwszą nominacją do Oscara dla aktorki drugoplanowej. Początkowo rolę Melanii proponowano siostrze Olivii – Joan, ta jednak ją odrzuciła.

Lata 40. były czasem rozkwitu kariery Olivii. W 1941 zagrała w Złotych wrotach, a za rolę w tym filmie otrzymała drugą nominację do Oscara, tym razem za rolę pierwszoplanową, ale zdystansowała ją młodsza o rok siostra. Olivia, pod koniec oscarowej gali, podeszła do siostry i chciała jej pogratulować zwycięstwa, jednak Joan nie przyjęła gratulacji, odwróciła się i odeszła. Konflikt między siostrami, który rozpoczął się w okresie dzieciństwa, trwał nadal. Olivia była podobno faworyzowana przez matkę, niespełnioną aktorkę, która chciała, aby córki zrealizowały jej marzenia o karierze w Hollywood. Doszło nawet do tego, że matka zabroniła używać Joan nazwiska rodowego de Havilland, gdyż to Olivia była z nim kojarzona.

W 1946 Olivia wcieliła się w postać Josephine Norris w filmie Najtrwalsza miłość i w końcu zdobyła upragnioną statuetkę Oscara. Podobno tuż po ceremonii Joan podeszła do niej i chciała pogratulować nagrody, ale Olivia zrobiła to samo co Joan pięć lat wcześniej, gdy to ona chciała jej pogratulować zdobycia tej cennej nagrody. Dwa lata później, w roku 1948, przyszła kolejna nominacja, tym razem za Kłębowisko żmij. W 1950 roku w ręce Olivii powędrowała jej druga i ostatnia nagroda Akademii Filmowej za Dziedziczkę (1949).

Kolejne lata nie były już tak owocne, ale Olivia utrzymała swój status gwiazdy. Przewodniczyła jury konkursu głównego na 18. MFF w Cannes (1965).

Życie prywatne

Dwukrotnie wychodziła za mąż. Jej pierwsze małżeństwo, zawarte w 1946 z Marcusem Aureliusem Goodrichem, rozpadło się po 7 latach. Z tego związku miała syna Benjamina, który zmarł w 1991 roku w wieku 42 lat. W 1955 zawarła drugi związek małżeński z Pierrem Galante. I to małżeństwo zakończyło się w 1979 rozwodem, ale para pozostała w dobrych stosunkach. Na tyle dobre, że Olivia opiekowała się byłym mężem, gdy zachorował na raka, aż do jego śmierci w 1998^{[potrzebny przypis]}. Para miała córkę Gisèle (ur. 1956)^[1].

Od początku lat 60. Olivia mieszkała na stałe w Paryżu.

W 2010 otrzymała Legię Honorową.

W czerwcu 2017, na 2 tygodnie przed 101. urodzinami, przyznano jej Order Imperium Brytyjskiego^[2]. Była najstarszą kobietą w historii, która otrzymała to odznaczenie.

Zmarła 26 lipca 2020 w wieku 104 lat^[3].

Filmografia

Sen nocy letniej (1935) jako Hermia
Kapitan Blood (1935) jako Arabella Bishop
Anthony Adverse (1936) jako Angela Giuseppe
Szarża lekkiej brygady (1936) jako Elsa Campbell
24 godziny miłości (1937) jako Marcia West
Przygoda pod Paryżem (1937) jako Germaine de la Corbe
Złoto jest tam, gdzie go szukasz (1938) jako Serena Ferris
Awanturnik (1938) jako Lorri Dillingwell
Przygody Robin Hooda (1938) jako Lady Marion
Dodge City (1939) jako Abbie Irving
Prywatne życie Elżbiety i Essexa (1939) jako lady Penelope Gray
Przeminęło z wiatrem (1939) jako Melanie Hamilton-Wilkes
Szlak do Santa Fe (1940) jako Kit Carson Holliday
Rudowłosa (1941) jako Amy Lind
Złote wrota (1941) jako Emmy Brown
Umarli w butach (1941) jako Elizabeth Bacon-Custer
Takie nasze życie (1942) jako Roy Timberlake-Fleming
Księżniczka O’Rourke (1943) jako księżniczka Maria
Guwernantka (1943) jako Elizabeth „Smokey” Allard
Najtrwalsza miłość (1946) jako Josephine „Jody” Norris
Mroczne zwierciadło (1946) jako Terry i Ruth Collins (siostry bliźniaczki)
Kłębowisko żmij (1948) jako Virginia Stuart-Cunningham
Dziedziczka (1949) jako Catherine Sloper
Moja kuzynka Rachela (1952) jako Rachel Sangalletti-Ashley
Pewna dama (1955) jako Ana de Mendoza
Za wszelką cenę (1955) jako Kristina Hedvigson
Córka ambasadora (1956) jako Joan Fisk
Kobieta w klatce (1964) jako Cornelia Hilyard
Nie płacz, Charlotto (1964) jako Miriam Deering
Awanturnicy (1970) jako Deborah Hadley
Papież Joanna (1972) jako matka przełożona
Port lotniczy ’77 (1977) jako Emily Livingston
Rój (1978) jako Maureen Schuester
Piąty muszkieter (1979) jako królowa Matka
Korzenie: Następne pokolenia (1979; serial TV) jako pani Warner
Statek miłości (1977–1986; serial TV) jako ciotka Hilly (gościnnie, 1981)
Królewski romans Karola i Diany (1982) jako Królowa Matka
Północ-Południe (1985-86; serial TV) jako pani Neal
Anastazja: Tajemnica Anny (1986) jako cesarzowa Maria Fiodorowna
Kobieta, którą kochał (1988) jako ciotka Bessie Merryman

Nagrody

Nagroda Akademii Filmowej
- Najlepsza aktorka pierwszoplanowa: 1950 Dziedziczka
- 1947 Najtrwalsza miłość
Złoty Glob
- Najlepsza aktorka filmowa: 1950 Dziedziczka
- Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym: 1987 Anastazja: Tajemnica Anny

Przypisy

↑ Robert Berkvist: Olivia de Havilland, a Star of ‘Gone With the Wind,’ Dies at 104. nytimes.com, 2020-07-26. [dostęp 2021-11-13]. (ang.).
↑ Order of the British Empire. thegazette.co.uk. [dostęp 2017-06-16]. (ang.).
↑ Keith Staskiewicz: Gone with the Wind star Olivia de Havilland dies at 104 | EW.com. ew.com, 2020-07-26. [dostęp 2020-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-26)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Olivia de Havilland w bazie IMDb (ang.)
Olivia de Havilland w bazie Filmweb
Olivia de Havilland w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] Robert Berkvist: Olivia de Havilland, a Star of ‘Gone With the Wind,’ Dies at 104. nytimes.com, 2020-07-26. [dostęp 2021-11-13]. (ang.).

[thegazette-2] Order of the British Empire. thegazette.co.uk. [dostęp 2017-06-16]. (ang.).

[ew.com-Staskiewicz-gone-with-the-wind-star-olivia-de-havilland-dies-at-104-3] Keith Staskiewicz: Gone with the Wind star Olivia de Havilland dies at 104 | EW.com. ew.com, 2020-07-26. [dostęp 2020-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-26)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

1920–1939	Janet Gaynor (1928) Mary Pickford (1929) Norma Shearer (1930) Marie Dressler (1931) Helen Hayes (1932) Katharine Hepburn (1933) Claudette Colbert (1934) Bette Davis (1935) Luise Rainer (1936) Luise Rainer (1937) Bette Davis (1938) Vivien Leigh (1939)
1940–1959	Ginger Rogers (1940) Joan Fontaine (1941) Greer Garson (1942) Jennifer Jones (1943) Ingrid Bergman (1944) Joan Crawford (1945) Olivia de Havilland (1946) Loretta Young (1947) Jane Wyman (1948) Olivia de Havilland (1949) Judy Holliday (1950) Vivien Leigh (1951) Shirley Booth (1952) Audrey Hepburn (1953) Grace Kelly (1954) Anna Magnani (1955) Ingrid Bergman (1956) Joanne Woodward (1957) Susan Hayward (1958) Simone Signoret (1959)
1960–1979	Elizabeth Taylor (1960) Sophia Loren (1961) Anne Bancroft (1962) Patricia Neal (1963) Julie Andrews (1964) Julie Christie (1965) Elizabeth Taylor (1966) Katharine Hepburn (1967) Katharine Hepburn / Barbra Streisand (1968) Maggie Smith (1969) Glenda Jackson (1970) Jane Fonda (1971) Liza Minnelli (1972) Glenda Jackson (1973) Ellen Burstyn (1974) Louise Fletcher (1975) Faye Dunaway (1976) Diane Keaton (1977) Jane Fonda (1978) Sally Field (1979)
1980–1999	Sissy Spacek (1980) Katharine Hepburn (1981) Meryl Streep (1982) Shirley MacLaine (1983) Sally Field (1984) Geraldine Page (1985) Marlee Matlin (1986) Cher (1987) Jodie Foster (1988) Jessica Tandy (1989) Kathy Bates (1990) Jodie Foster (1991) Emma Thompson (1992) Holly Hunter (1993) Jessica Lange (1994) Susan Sarandon (1995) Frances McDormand (1996) Helen Hunt (1997) Gwyneth Paltrow (1998) Hilary Swank (1999)
2000–2019	Julia Roberts (2000) Halle Berry (2001) Nicole Kidman (2002) Charlize Theron (2003) Hilary Swank (2004) Reese Witherspoon (2005) Helen Mirren (2006) Marion Cotillard (2007) Kate Winslet (2008) Sandra Bullock (2009) Natalie Portman (2010) Meryl Streep (2011) Jennifer Lawrence (2012) Cate Blanchett (2013) Julianne Moore (2014) Brie Larson (2015) Emma Stone (2016) Frances McDormand (2017) Olivia Colman (2018) Renée Zellweger (2019)
2020–2039	Frances McDormand (2020) Jessica Chastain (2021) Michelle Yeoh (2022) Emma Stone (2023)

1940–1959	Jennifer Jones (1943) Ingrid Bergman (1944) Ingrid Bergman (1945) Rosalind Russell (1946) Rosalind Russell (1947) Jane Wyman (1948) Olivia de Havilland (1949) Gloria Swanson (1950) Jane Wyman (1951) Shirley Booth (1952) Audrey Hepburn (1953) Grace Kelly (1954) Anna Magnani (1955) Ingrid Bergman (1956) Joanne Woodward (1957) Susan Hayward (1958) Elizabeth Taylor (1959)
1960–1979	Greer Garson (1960) Geraldine Page (1961) Geraldine Page (1962) Leslie Caron (1963) Anne Bancroft (1964) Samantha Eggar (1965) Anouk Aimée (1966) Edith Evans (1967) Joanne Woodward (1968) Geneviève Bujold (1969) Ali MacGraw (1970) Jane Fonda (1971) Liv Ullmann (1972) Marsha Mason (1973) Gena Rowlands (1974) Louise Fletcher (1975) Faye Dunaway (1976) Jane Fonda (1977) Jane Fonda (1978) Sally Field (1979)
1980–1999	Mary Tyler Moore (1980) Meryl Streep (1981) Meryl Streep (1982) Shirley MacLaine (1983) Sally Field (1984) Whoopi Goldberg (1985) Marlee Matlin (1986) Sally Kirkland (1987) Jodie Foster / Shirley MacLaine / Sigourney Weaver (1988) Michelle Pfeiffer (1989) Kathy Bates (1990) Jodie Foster (1991) Emma Thompson (1992) Holly Hunter (1993) Jessica Lange (1994) Sharon Stone (1995) Brenda Blethyn (1996) Judi Dench (1997) Cate Blanchett (1998) Hilary Swank (1999)
2000–2019	Julia Roberts (2000) Sissy Spacek (2001) Nicole Kidman (2002) Charlize Theron (2003) Hilary Swank (2004) Felicity Huffman (2005) Helen Mirren (2006) Julie Christie (2007) Kate Winslet (2008) Sandra Bullock (2009) Natalie Portman (2010) Meryl Streep (2011) Jessica Chastain (2012) Cate Blanchett (2013) Julianne Moore (2014) Brie Larson (2015) Isabelle Huppert (2016) Frances McDormand (2017) Glenn Close (2018) Renée Zellweger (2019)
2020–2039	Andra Day (2020) Nicole Kidman (2021) Cate Blanchett (2022) Lily Gladstone (2023)

1970–1979	Gail Fisher (1970) Sue Ane Langdon (1971) Ruth Buzzi (1972) Ellen Corby (1973) Betty Garrett (1974) Hermione Baddeley (1975) Josette Banzet (1976) Nie przyznano (1977) Polly Holliday (1978) Polly Holliday (1979)
1980–1999	Valerie Bertinelli / Diane Ladd (1980) Valerie Bertinelli (1981) Shelley Long (1982) Barbara Stanwyck (1983) Faye Dunaway (1984) Sylvia Sidney (1985) Olivia de Havilland (1986) Claudette Colbert (1987) Katherine Helmond (1988) Amy Madigan (1989) Piper Laurie (1990) Amanda Donohoe (1991) Joan Plowright (1992) Julia Louis-Dreyfus (1993) Miranda Richardson (1994) Shirley Knight (1995) Kathy Bates (1996) Angelina Jolie (1997) Faye Dunaway / Camryn Manheim (1998) Nancy Marchand (1999)
2000–2019	Vanessa Redgrave (2000) Rachel Griffiths (2001) Kim Cattrall (2002) Mary-Louise Parker (2003) Anjelica Huston (2004) Sandra Oh (2005) Emily Blunt (2006) Samantha Morton (2007) Laura Dern (2008) Chloë Sevigny (2009) Jane Lynch (2010) Jessica Lange (2011) Maggie Smith (2012) Jacqueline Bisset (2013) Joanne Froggatt (2014) Maura Tierney (2015) Olivia Colman (2016) Laura Dern (2017) Patricia Clarkson (2018) Patricia Arquette (2019)
2020–2039	Gillian Anderson (2020) Sarah Snook (2021) Jennifer Coolidge / Julia Garner (2022) Elizabeth Debicki (2023)

1932–1959	Helen Hayes (1932) Katharine Hepburn (1934) Paula Wessely (1935) Annabella (1936) Bette Davis (1937) Norma Shearer (1938) Luise Ullrich (1941) Kristina Söderbaum (1942) Anna Magnani (1947) Jean Simmons (1948) Olivia de Havilland (1949) Eleanor Parker (1950) Vivien Leigh (1951) Ingrid Bergman (1952) Lilli Palmer (1953) Maria Schell (1956) Dzidra Ritenberga (1957) Sophia Loren (1958) Madeleine Robinson (1959)
1960–1989	Shirley MacLaine (1960) Suzanne Flon (1961) Emmanuelle Riva (1962) Delphine Seyrig (1963) Harriet Andersson (1964) Annie Girardot (1965) Natalja Arinbasarowa (1966) Shirley Knight (1967) Laura Betti (1968) Darling Légitimus (1983) Pascale Ogier (1984) Valeria Golino (1986) Kang Soo-yeon (1987) Isabelle Huppert / Shirley MacLaine (1988) Peggy Ashcroft i Geraldine James (1989)
1990–2009	Gloria Münchmeyer (1990) Tilda Swinton (1991) Gong Li (1992) Juliette Binoche (1993) Maria de Medeiros (1994) Isabelle Huppert i Sandrine Bonnaire (1995) Victoire Thivisol (1996) Robin Tunney (1997) Catherine Deneuve (1998) Nathalie Baye (1999) Rose Byrne (2000) Sandra Ceccarelli (2001) Julianne Moore (2002) Katja Riemann (2003) Imelda Staunton (2004) Giovanna Mezzogiorno (2005) Helen Mirren (2006) Cate Blanchett (2007) Dominique Blanc (2008) Ksienija Rappoport (2009)
2010–2029	Ariane Labed (2010) Deannie Yip (2011) Hadas Jaron (2012) Elena Cotta (2013) Alba Rohrwacher (2014) Valeria Golino (2015) Emma Stone (2016) Charlotte Rampling (2017) Olivia Colman (2018) Ariane Ascaride (2019) Vanessa Kirby (2020) Penélope Cruz (2021) Cate Blanchett (2022) Cailee Spaeny (2023) Nicole Kidman (2024)

1946–1975	Georges Huisman (1946) Georges Huisman (1947) Georges Huisman (1949) André Maurois (1951) Maurice Genevoix (1952) Jean Cocteau (1953) Jean Cocteau (1954) Marcel Pagnol (1955) Maurice Lehmann (1956) André Maurois (1957) Marcel Achard (1958) Marcel Achard (1959) Georges Simenon (1960) Jean Giono (1961) Tetsurō Furukaki (1962) Armand Salacrou (1963) Fritz Lang (1964) Olivia de Havilland (1965) Sophia Loren (1966) Alessandro Blasetti (1967) André Chamson (1968) Luchino Visconti (1969) Miguel Ángel Asturias (1970) Michèle Morgan (1971) Joseph Losey (1972) Ingrid Bergman (1973) René Clair (1974) Jeanne Moreau (1975)
1976–2000	Tennessee Williams (1976) Roberto Rossellini (1977) Alan J. Pakula (1978) Françoise Sagan (1979) Kirk Douglas (1980) Jacques Deray (1981) Giorgio Strehler (1982) William Styron (1983) Dirk Bogarde (1984) Miloš Forman (1985) Sydney Pollack (1986) Yves Montand (1987) Ettore Scola (1988) Wim Wenders (1989) Bernardo Bertolucci (1990) Roman Polański (1991) Gérard Depardieu (1992) Louis Malle (1993) Clint Eastwood (1994) Jeanne Moreau (1995) Francis Ford Coppola (1996) Isabelle Adjani (1997) Martin Scorsese (1998) David Cronenberg (1999) Luc Besson (2000)
2001–2025	Liv Ullmann (2001) David Lynch (2002) Patrice Chéreau (2003) Quentin Tarantino (2004) Emir Kusturica (2005) Wong Kar-Wai (2006) Stephen Frears (2007) Sean Penn (2008) Isabelle Huppert (2009) Tim Burton (2010) Robert De Niro (2011) Nanni Moretti (2012) Steven Spielberg (2013) Jane Campion (2014) Joel i Ethan Coenowie (2015) George Miller (2016) Pedro Almodóvar (2017) Cate Blanchett (2018) Alejandro González Iñárritu (2019) Spike Lee (2021) Vincent Lindon (2022) Ruben Östlund (2023) Greta Gerwig (2024)