Przejdź do zawartości

Oceannik czarnobrzuchy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Oceannik czarnobrzuchy
Fregetta tropica[1]
(Gould, 1844)
Ilustracja
Oceannik czarnobrzuchy sfotografowany u wybrzeży Kapsztadu (RPA)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

rurkonose

Rodzina

oceanniki

Rodzaj

Fregetta

Gatunek

oceannik czarnobrzuchy

Synonimy
  • Thalassidroma tropica Gould, 1844[2]
  • Thalassidroma melanogaster Gould, 1844
  • Thalassidroma leucogaster Gould, 1844
Podgatunki
  • F. t. tropica (Gould, 1844)
  • F. t. melanoleuca Salvadori, 1908
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Oceannik czarnobrzuchy[4] (Fregetta tropica) – gatunek ptaka oceanicznego z rodziny oceanników (Oceanitidae). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]
Ilustracja z 7. tomu książki Johna Goulda Birds of Australia

Takson ten jako pierwszy opisał John Gould w 1844 roku na łamach czasopisma „The Annals and Magazine of Natural History, including Zoology, Botany, and Geology”. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Thalassidroma tropica[5]. Obecnie gatunek umieszczany jest w rodzaju Fregetta[4][6]. W tym samym artykule Gould opisał też dwa kolejne gatunki: Thalassidroma melanogaster i Thalassidroma leucogaster[5], jak się jednak później okazało, opisane przez niego ptaki to również były oceanniki czarnobrzuche (gatunek ten charakteryzuje się dużą zmiennością osobniczą w upierzeniu[2]), zatem nazwy te traktowane są jako synonimy Fregetta tropica[7].

Oceannik czarnobrzuchy bywał czasami łączony w jeden gatunek z blisko spokrewnionym oceannikiem białobrzuchym (F. grallaria)[2].

Obecnie wyróżnia się dwa podgatunki F. tropica:

  • F. t. tropica (Gould, 1844)
  • F. t. melanoleuca Salvadori, 1908[2][6].

Ważność podgatunku melanoleuca bywała kwestionowana[2].

Występowanie i biotop

[edytuj | edytuj kod]

Występuje pospolicie na oceanach półkuli południowej[8]. Poza sezonem lęgowym zapuszcza się dalej na północ – w subtropikalne i tropikalne rejony Oceanu Atlantyckiego, Indyjskiego i Spokojnego[3]. Podczas migracji ptaki najłatwiej zaobserwować na zachód od Przylądka Dobrej Nadziei (w październiku, listopadzie oraz ponownie w lutym)[8].

Poszczególne podgatunki w sezonie lęgowym zamieszkują[6]:

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała około 20 cm[8]. Masa ciała może wynosić od 45 do 65 g[9]. Upierzenie wierzchu ciemne[9]. Spód biały z czarnym pasem biegnącym od piersi przez cały brzuch aż do pokryw podogonowych[8]. Białe plamy na spodniej stronie skrzydeł oraz kuprze[8][9]. Brak dymorfizmu płciowego[8].

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]
Tryb życia

Ptak przystosowany do życia na otwartym oceanie – spotykany w pobliżu statków wodnych w małych grupach, najczęściej wtedy leci tuż nad lustrem wody przed lub wzdłuż burty statku (rzadko nurkuje)[8].

Pożywienie

Pokarm stanowią małe ryby, kałamarnice i skorupiaki[8][9].

Lęgi

Gniazduje w koloniach[9]. Samica składa 1 białe jajo w podziemnej norze lub trudno dostępnej szczelinie skalnej ściany klifu[8]. Pisklę nie jest ogrzewane przez dorosłe ptaki po wykluciu, ciepło zapewnia mu izolacyjna warstwa grubego puchu oraz ciepłe powietrze w jamie[8]. Nory lęgowe odwiedzane są przez ptaki tylko w nocy[9].

Status

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje oceannika czarnobrzuchego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2004 roku jego liczebność szacowano na około 500 tysięcy osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Fregetta tropica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e Black-bellied Storm-petrel (Fregetta tropica). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-02)]. (ang.).
  3. a b c Fregetta tropica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Oceanitidae Forbes, 1882 - oceanniki - Austral Storm-Petrels (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-30].
  5. a b John Gould. On the Family Procellaridae, with descriptions of Ten new Species. „The Annals and Magazine of Natural History, including Zoology, Botany, and Geology”. XIII, s. 366–367, 1844. (ang.). 
  6. a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-04]. (ang.).
  7. D. Lepage: Black-bellied Storm-Petrel Fregetta tropica (Gould, 1844). [w:] Avibase – Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-08-04]. (ang.).
  8. a b c d e f g h i j David Alderton, Encyklopedia ptaków świata, Warszawa: Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 208, ISBN 978-83-8172-650-4 (pol.).
  9. a b c d e f Ptaki. Encyklopedia, Warszawa: PWN, 2009, s. 151, ISBN 978-83-01-15733-3 (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]