Niccolò Paganini

Niccolò Paganini
	; Niccolò Paganini
Data i miejsce urodzenia	27 października 1782 ; Genua
Pochodzenie	włoskie
Data i miejsce śmierci	27 maja 1840 ; Nicea
Instrumenty	skrzypce, altówka, gitara
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Niccolò Paganini (ur. 27 października 1782 w Genui, zm. 27 maja 1840 w Nicei) – włoski skrzypek, altowiolista, gitarzysta, wirtuoz i kompozytor.

Życiorys

Niccolò Paganini był trzecim z sześciorga dzieci Antonia Paganiniego i Teresy Bocchiardi. Ojciec Paganiniego zmuszał go karami fizycznymi do nawet kilkunastogodzinnych ćwiczeń gry na skrzypcach. Już jako dziecko występował publicznie. Po wyzwoleniu się spod opieki despotycznego ojca rozpoczął koncertowanie po kraju, wzbudzając sensację jako wirtuoz. Jednocześnie okazywał wielkie zamiłowanie do hazardu i hulanek, często przepuszczając wszystkie pieniądze.

W latach 1800–1805 zniknął całkowicie z życia publicznego i nie wiadomo, czym się wówczas zajmował. Według plotek siedział wtedy w więzieniu razem ze swoimi kolegami – ponoć trafił tam za liczne kradzieże.

Choć występował tylko we Włoszech, jego sława sięgnęła całej Europy. Dopiero w 1828 wyruszył na występy zagraniczne. Okazały się one wielkim triumfem Paganiniego. Grał między innymi w Austrii, Niemczech, Francji i Anglii. W 1829 występował również w Poznaniu i Warszawie. W Warszawie Paganini bawił od 24 maja do końca lipca; wówczas, 14 lipca 1829 roku na Zamku Królewskim, podczas uroczystości koronacyjnych cara Mikołaja I na króla Polski odbył się uroczysty koncertowy „pojedynek” pomiędzy nim a polskim skrzypkiem i kompozytorem Karolem Lipińskim^[1]. Jego występy były wielkim wydarzeniem, podsycanym przez plotki i reklamę. Również swoim wyglądem oraz zachowaniem na koncertach i poza nimi wywierał wielkie wrażenie. Ostatnie lata swego życia spędził w Nicei. Chorował na gruźlicę i nie mógł mówić.

W 1827 roku papież Leon XII uhonorował go Orderem Złotej Ostrogi^[2].

Teorie dotyczące techniki gry

Technika gry Paganiniego do dzisiaj stanowi wielką zagadkę. Stawiano wiele hipotez, aby ją rozwiązać. Lekarze stwierdzili, iż miał wklęsły obojczyk, co umożliwiało mu lepsze utrzymanie skrzypiec, oraz nadrozwój palców. Mówiono o innej budowie jego dłoni, innym prowadzeniu smyczka, specjalnym strojeniu skrzypiec, a nawet o konszachtach z diabłem. Współcześnie rozważana jest hipoteza, że chorował na zespół Marfana, genetyczną chorobę, której objawami są m.in. długie „pajęcze” palce i nadmierna ruchomość stawów^[3].

Na koncertach grywał tylko utwory skomponowane przez siebie. Wprowadził również nowy „chwyt Paganiniego”, w przeciwieństwie do chwytu Geminianiego.

Instrumenty Paganiniego

(na podstawie materiału źródłowego^[4])

instrument	lutnik	miejscowość	rok	nazwa instrumentu	udokumentowany okres własności Paganiniego
skrzypce	Antonio Stradivari	Cremona	1680	'Paganini-Desaint’	1810–1840
skrzypce	Antonio Stradivari	Cremona	1727	'Paganini, Comte Cozio di Salabue’	1817–1840
skrzypce	Bartolomeo Giuseppe Guarneri „del Gesù”	Cremona	1743	'Il Cannone, Paganini' – ulubione^[a]	1799–1837
skrzypce	Antonio Stradivari	Cremona	1712	'Le Brun’	brak danych
skrzypce	Antonio Stradivari	Cremona	1724	'Sarasate’	1817–1840
skrzypce	Bartolomeo Giuseppe Guarneri „del Gesù”	Cremona	1738	'Lutti, Senn’	brak danych
skrzypce	Antonio Stradivari	Cremona	1724	'Paganini, Bentinck, Stucki, Sandor Vegh’	do 1840
skrzypce	Antonio Stradivari	Cremona	1726	'Hubay’	do 1840
skrzypce	Nicola Amati	Cremona	1657	'Paganini’	brak danych
skrzypce	Giuseppe Guarneri „filius Andreae”	Cremona	1706	'Paganini’	od 1795
skrzypce	Carlo Bergonzi I	Cremona	1720	'Paganini, Vuillaume’	brak danych
skrzypce	Giuseppe Guarneri „filius Andreae”	Cremona	1700	'Paganini’	brak danych
skrzypce	Gioffredo Cappa	Saluzzo	1696	'Paganini’	brak danych
altówka	Antonio Stradivari	Cremona	1731	'Paganini, Mendelssohn’	1832–1840
wiolonczela	Antonio Stradivari	Cremona	1736	'Paganini, Ladenburg’	do 1840
wiolonczela	Antonio Stradivari	Cremona	1707	'Countess of Stanlein, Paganini’	1839–1840
wiolonczela	Matteo Goffriller	Wenecja	1700	'Piatti, Salmond’	brak danych
wiolonczela	Pietro Giacomo Rogeri	Brescia	1717	brak nazwy	brak danych

Twórczość

Najsłynniejsze utwory Paganiniego to 24 Kaprysy na skrzypce solo, koncerty skrzypcowe: D-dur op.6 i h-moll op.7 (ze sławnym „rondem z dzwonkiem”, pierwotnie nazwanym „La Campanella”, które w transkrypcji fortepianowej Ferenca Liszta bardzo się rozpowszechniła). Największe wyzwanie dla skrzypków stanowią wariacje; spośród nich np. „Il Carnevale di Venezia” (Karnawał wenecki). Paganini oprócz skrzypiec mistrzowsko grał na gitarze i zostawił kilkanaście kompozycji solowych i kameralnych na skrzypce, altówkę, gitarę i wiolonczelę.

Paganini w kulturze

Dla niego Hector Berlioz skomponował utwór na orkiestrę z solową altówką Harold w Italii.
Radziecki pisarz Anatolij Winogradow napisał w 1936 roku powieść biograficzną Potępienie Paganiniego (Osużdienije Paganini), przetłumaczoną na j. polski przez Włodzimierza Słobodnika i wydaną po raz pierwszy w Polsce w 1949 r.
Jego biografia została sfabularyzowana w filmowym dramacie Paganini: Uczeń diabła z Davidem Garrettem w roli tytułowej.
Karel Gott śpiewał piosenkę pt. „Mît talent co měl Paganini” (Mieć talent taki jaki miał Paganini) lub po prostu „Paganini”.

Zobacz też

Uwagi

↑ Ze wszystkich swoich instrumentów Paganini lubił najbardziej skrzypce znane jako „Il Cannone” („Armata”), nazywane tak ze względu na moc i dźwięczną jakość brzmienia. Wykonane przez słynnego lutnika z Cremony, Guarneriego 'del Gesù', uważane są za jedno z jego arcydzieł. Skrzypce te mają wyraźne cechy odróżniające je od współczesnych instrumentów, w tym nieco krótszą i grubszą skrzynię rezonansową oraz wyraźnie zakrzywioną szyjkę. Ich brzmienie jest wyraźnie jasne, a równocześnie pełne. Przetrwały do dzisiejszych czasów całe i nienaruszone. W 1837 Paganini ofiarował je w darze swojemu rodzinnemu miastu i odtąd są własnością Genui. Co miesiąc gra się na nich by zachować je w dobrym stanie; są też używane podczas specjalnych uroczystości^[5].

Przypisy

↑ Paganini i Lipiński na Zamku Królewskim [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2021-04-17] .
↑ François-Joseph Fétis: Nicolo Paganini: With an Analysis of His Compositions and a Sketch of the History of the Violin. Mineola: Dover Publications, 2013, s. 45. ISBN 978-0-486-49798-3.
↑ MateuszM. Jankiewicz MateuszM., Tajemnica geniuszu Niccoló Paganiniego [online], Medyk Białostocki, 17 marca 2015 [dostęp 2021-05-04] (pol.).
↑ Historical Owners: Nicolò Paganini [online], Tarisio [dostęp 2021-05-05] (ang.).
↑ Bartolomeo Giuseppe Guarneri 'del Gesù', Violin, Cremona, 1743, the ‘Il Cannone, Paganini’ [online], Tarisio [dostęp 2021-05-05] (ang.).

Bibliografia

Stratton, S. N. Paganini, London 1907.
Kapp, J. N. Paganini, Berlin 1913.
Courcy, G.I.C. de P., the Genoese, Norman (Okl.) 1957.
Powroźniak, J. Paganini, Kraków 1958.
Jampolski, I. N.P.: Żizń i tworczestwo, Moskwa 1961.
Waldemar, Ch. Liebe, Ruhm und Leidenschaft, Monachium 1969.
tłum. pol. Miłość, pasja i sława. Powieść o P., Kraków 1986.
Sheppard, L. Axelrod, H.R. Paganini, Neptun (N. York) 1979.

Linki zewnętrzne

Niccolò Paganini – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Niccolò Paganini – nuty w bibliotece Polona

[u1-5] Ze wszystkich swoich instrumentów Paganini lubił najbardziej skrzypce znane jako „Il Cannone” („Armata”), nazywane tak ze względu na moc i dźwięczną jakość brzmienia. Wykonane przez słynnego lutnika z Cremony, Guarneriego 'del Gesù', uważane są za jedno z jego arcydzieł. Skrzypce te mają wyraźne cechy odróżniające je od współczesnych instrumentów, w tym nieco krótszą i grubszą skrzynię rezonansową oraz wyraźnie zakrzywioną szyjkę. Ich brzmienie jest wyraźnie jasne, a równocześnie pełne. Przetrwały do dzisiejszych czasów całe i nienaruszone. W 1837 Paganini ofiarował je w darze swojemu rodzinnemu miastu i odtąd są własnością Genui. Co miesiąc gra się na nich by zachować je w dobrym stanie; są też używane podczas specjalnych uroczystości^[5].

[1] Paganini i Lipiński na Zamku Królewskim [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2021-04-17] .

[2] François-Joseph Fétis: Nicolo Paganini: With an Analysis of His Compositions and a Sketch of the History of the Violin. Mineola: Dover Publications, 2013, s. 45. ISBN 978-0-486-49798-3.

[Medyk_Białostocki-3] MateuszM. Jankiewicz MateuszM., Tajemnica geniuszu Niccoló Paganiniego [online], Medyk Białostocki, 17 marca 2015 [dostęp 2021-05-04] (pol.).

[Tarisio1-4] Historical Owners: Nicolò Paganini [online], Tarisio [dostęp 2021-05-05] (ang.).

[Tarisio2-6] Bartolomeo Giuseppe Guarneri 'del Gesù', Violin, Cremona, 1743, the ‘Il Cannone, Paganini’ [online], Tarisio [dostęp 2021-05-05] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]