Naumburg (Saale)

Naumburg (Saale)
	; Panorama miasta z katedrą
Herb	Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Saksonia-Anhalt
Powiat	Burgenlandkreis
Kod statystyczny	15 0 84 355
Burmistrz	Bernward Küper
Powierzchnia	129,88 km²
Wysokość	130 m n.p.m.
Populacja (31.12.2013); • liczba ludności; • gęstość	; 32 804; 250 os./km²
Nr kierunkowy	03445, 034463, 034466
Kod pocztowy	06618, 06628
Tablice rejestracyjne	BLK, HHM, NEB, NMB, WSF, ZZ
	Położenie na mapie Niemiec Naumburg (Saale)
	Położenie na mapie Saksonii-Anhaltu Naumburg (Saale)
	51°09′N 11°49′E/51,150000 11,816667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Naumburg (Saale) – miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia-Anhalt, siedziba powiatu Burgenland.

Położenie

Miasto położone jest na południe od Halle (Saale), w rejonie winiarskim Saale-Unstrut, w południowej części Saksonii-Anhalt, u ujścia rzeki Unstruty do Soławy, w pobliżu granicy z Turyngią.

Do Naumburga zalicza się następujące części miejscowości:

Altenburg
Bad Kösen
Beuditz
Boblas
Crölpa-Löbschütz
Eulau
Flemmingen
Fränkenau
Freiroda
Grochlitz
Großjena
Großwilsdorf
Hassenhausen
Heiligenkreuz
Henne
Janisroda
Kleinheringen
Kleinjena
Kreipitzsch
Kukulau
Meyhen
Neidschütz
Neuflemmingen
Neujanisroda
Prießnitz
Punschrau
Rödigen
Roßbach
Saaleck
Schellsitz
Schieben
Schulpforte
Tultewitz
Wettaburg
Weinberge

Historia

W 1012 na skrzyżowaniu dróg handlowych powstał zamek margrabiów miśnieńskich. W 1021 zbudowano tu klasztor, a później na jego miejscu powstała Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła. W roku 1028 miasto otrzymało prawo do organizowania targu (prawo kupieckie). Od 1032 (po przeniesieniu z Zeitz) do reformacji Naumburg (Saale) był siedzibą biskupa rzymskokatolickiego(inne języki). W 1144 miało miejsce nadanie praw miejskich. Od 1565 miasto leżało w granicach Elektoratu Saksonii, a od 1657 stanowiło część terytorialnie niewielkiego Księstwa Saksonii-Zeitz(inne języki). W latach 1718–1763 w granicach unijnego państwa polsko-saskiego, a w latach 1807–1815 wraz z Królestwem Saksonii unią z Księstwem Warszawskim.

W 1815 Naumburg przeszedł pod władanie Królestwa Prus. W 1846 roku przez Naumburg została poprowadzona linia kolejowa z Halle do Erfurtu. W 1892 w mieście wybudowano linię tramwajową, którą była początkowo napędzana silnikiem parowym, a w roku 1907 przestawiono się na napęd elektryczny.

W czasach Niemieckiej Republiki Demokratycznej wybudowano w mieście zakłady budowy maszyn, rozwinięto przemysł metalowy, farmaceutyczny oraz obuwniczy.

Zabytki

Katedra św. Piotra i Pawła – późnoromańsko-wczesnogotycka świątynia wzniesiona na miejscu dawnej wczesnoromańskiej. Chór zachodni został wybudowany w 1250, a w XIV wieku rozbudowano chór wschodni. W latach 1960–1968 katedra została gruntownie odrestaurowana. Wewnątrz katedry zachował się bezcenny wystrój wnętrza, który tworzą dzieła gotyckiej rzeźby, w tym dzieła związane z Mistrzem Naumburskim i jego strzechą. Są to: Grupa Ukrzyżowania i cykl pasyjny oraz figury dobrodziejów pierwotnej katedry (m.in. Ekkeharda i Uty, Hermana i Regelindy). Jej budowę zaczęto przed 1213 rokiem.
Kościół św. Wacława(inne języki) – późnogotycki kościół z bogatym barokowym wystrojem wnętrza
Ratusz(inne języki) – manierystyczny z XVII w., przy rynku
Dom Fryderyka Nietzschego – dawny dom rodzinny filozofa, współcześnie muzeum
Klasztor cystersów w Schulpforte(inne języki) – dawny klasztor, miejsce spoczynku księżnej polskiej Agnieszki Babenberg, żony Władysława II Wygnańca. Od 1543 mieści się tu szkoła, do której uczęszczał m.in. Jan Daniel Janocki i Fryderyk Nietzsche.
Brama Mariacka(inne języki) – brama miejska z XV w.
Brama Solna(inne języki) – klasycystyczna brama miejska z XIX w.
Dom Romański w Bad Kösen(inne języki) – najstarszy budynek miasta, wzniesiony ok. 1100, współcześnie muzeum
Dom Gotycki w Schulpforte(inne języki) z XVI w.
Fontanna św. Wacława na Rynku
Kościół św. Maurycego(inne języki) z XVI w. (gotycki)
Kościół św. Marii Magdaleny(inne języki) z XVIII w. (barokowy)

Katedra św. Piotra i Pawła
Kościół św. Wacława
Ratusz
Dom Nietzschego
Herby Polski i Saksonii w klasztorze w Schulpforte

Transport

W mieście znajduje się stacja kolejowa Naumburg (Saale) Hauptbahnhof. W Naumburgu funkcjonuje linia tramwajowa obsługiwana zabytkowym taborem^[1].

Współpraca

W 1988 roku nawiązano współpracę partnerską z miastem Akwizgran (niem. Aachen) w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia.

Dzielnica Bad Kösen współpracuje z miastem Nidda w Hesji.

Osoby

urodzone w Naumburg (Saale)

Otto Günther-Naumburg – malarz
Karl Richard Lepsius – egiptolog i filolog
Hermann Julius Pinder – nadburmistrz Wrocławia

związane z miastem

Max Klinger – malarz i rzeźbiarz
Friedrich Nietzsche – filozof

Zobacz też

Przypisy

↑ Fiszer, Kasper: Naumburg: Tramwaj – transport czy turystyka?. 2016-04-10. [dostęp 2016-04-12]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[1] Fiszer, Kasper: Naumburg: Tramwaj – transport czy turystyka?. 2016-04-10. [dostęp 2016-04-12]. (pol.).

[przyw-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f miasto-przywódca rejonu lub okręgu

[wazne-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t miasto odegrało poważną rolę w Hanzie

[1]

[A]

[B]

Miasta (Stadt)	Bad Bibra Eckartsberga Freyburg (Unstrut) Hohenmölsen Laucha an der Unstrut Lützen Naumburg (Saale) Nebra (Unstrut) Osterfeld Stößen Teuchern Weißenfels Zeitz
Gminy samodzielne (Einheitsgemeinde)	Elsteraue
Gminy związkowe (Verbandsgemeinde)	An der Finne Droyßiger-Zeitzer Forst Unstruttal Wethautal

Region nadreński (Ren – Moza)	Dinant Duisburg Düsseldorf Emmerich Grieth KOLONIA^[A] Neuss Nijmegen Roermond Tiel Venlo Wessel Zaltbommel
Region IJssel i Zuiderzee	Arnhem DEVENTER^[B] Doesborg Elburg Harderwijk Hasselt Hattem KAMPEN^[B] Ommen Stavoren Zutphen Zwolle
Wybrzeże Morza Północnego	Groningen BREMA^[B] Stade Buxtehude HAMBURG^[B]
Między Renem i Wezerą (Westfalia)	Ahlen Allendorf Altena Arnsberg Attendorn Beckum Belecke Bielefeld Blankenstein (Hattingen) Bocholt Bochum Bödefeld Borgentreich Borken Brakel Breckerfeld Brilon Coesfeld Dorsten DORTMUND^[A] Drolshagen Dülmen Essen Eversberg Freienohl Fürstenau Geseke Grevenstein Hachen Hagen Haltern Hamm Hattingen Herford Hirschberg Hörde Hüsten Iburg Iserlohn Kallenhardt Kamen Langscheid Lemgo Lüdenscheid Lünen Melle Menden Minden MÜNSTER^[B] Neheim Neuenrade Neustadt Nieheim Oldenzaal Olpe OSNABRÜCK^[B] Paderborn Peckelsheim Plettenberg Quakenbrück Ratingen Recklinghausen Rheine Rüthen Schwerte SOEST^[B] Solingen Sundern Telgte Unna Vörden Vreden Warburg Warendorf Warstein Wattenscheid Werl Werne Westhofen Wetter Wiedenbrück
Między Wezerą i Łabą (Dolna Saksonia)	Alfeld Aschersleben Bockenem BRUNSZWIK^[A] Einbeck Gardelegen GOSLAR^[B] Gronau Halberstadt Hameln Hanower Helmstedt HILDESHEIM^[B] LÜNEBURG^[B] MAGDEBURG^[B] Osterburg Quedlinburg Salzwedel Seehausen Stendal Tangermünde Ulzen Werben
Niemcy środkowe (na południe do Harzu między górną Wezerą i Soławą)	Duderstadt Erfurt Getynga Halle Merseburg Mühlhausen Naumburg Nordhausen Northeim Osterode Uslar
Brandenburgia	Berlin Brandenburg Frankfurt nad Odrą Havelberg Cölln Kyritz Perleberg Pritzwalk
Południowe wybrzeże Bałtyku w granicach cesarstwa	Kilonia LUBEKA^[A] WISMAR^[B] ROSTOCK^[B] STRALSUND^[B] Greifswald Demmin Gützkow Szczecin Białogard Darłowo Goleniów Gryfice Kamień Kołobrzeg Koszalin Sławno Słupsk Stargard Trzebiatów Wolin
Prusy, Polska	Braniewo Chełmno GDAŃSK^[A] Elbląg KRÓLEWIEC^[B] TORUŃ^[B] Wrocław Kraków
Inflanty	DORPAT^[B] Goldingen Kokenhusen Lemsal Parnawa REWEL^[B] Roop RYGA^[B] Valmiera Viljandi Wenden Windawa
Szwecja	Kalmar Nyköping SZTOKHOLM^[B] VISBY^[A]