Naniwa (1885)
| |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
27 marca 1884 |
| Wodowanie |
18 marca 1885 |
 Dai-Nippon Teikoku Kaigun
| |
| Wejście do służby | |
| Los okrętu |
zatonął na rafie, 26 lipca 1912 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
3650 t |
| Długość |
91,4 m |
| Szerokość |
14 m |
| Zanurzenie |
6,4 m |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe podwójnego rozprężania, 6 kotłów, 2 śruby, 7000 ihp | |
| Prędkość |
18,5 węzła |
| Zasięg | |
| Uzbrojenie | |
| 2x260 mm (później 152 mm) (2xI) 6x150 mm (później 152 mm) (6xI) 2 działa 6-funtowe 40 kartaczownic Nordenfelta (10xIV) 4 kartaczownice Gatlinga (4xI) 4 wt 380 | |
| Opancerzenie | |
| Tarcze dział 37 mm, pokład 50–76 mm, wieża dowodzenia 37 mm | |
| Załoga |
325 (357[3]) |
Naniwa (jap. 浪速) – pierwszy krążownik pancernopokładowy zbudowany specjalnie dla Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej; dał nazwę typowi dwóch krążowników (drugim był „Takachiho”). Zbudowany przez stocznię Armstrong Whitworth w Wielkiej Brytanii, został nazwany od dawnej prowincji japońskiej – Naniwa, stanowiącej obecnie część Osaki.
Projekt
[edytuj | edytuj kod]Projekt „Naniwy”, autorstwa Williama H. White’a, wywodził się ze sławnego krążownika „Esmeralda”, budowanego w stoczni Armstronga w latach 1881−1884[4]. W chwili wodowania, japoński okręt był jednym z najsilniejszych krążowników świata[5]. Od „Esmeraldy” różnił się silniejszym pancerzem, wykorzystaniem bunkrów węglowych jako dodatkowej osłony, podwójnym dnem dzielonym na wiele przedziałów wodoszczelnych i wyższą wolną burtą, co dawało lepszą dzielność morską[6]. Napęd stanowiły dwie dwucylindrowe poziome maszyny parowe podwójnego rozprężania o łącznej mocy obliczeniowej 7000 ihp, faktycznej na próbach 7120 (7604[2]) ihp. Parę do maszyn dostarczało sześć cylindrycznych kotłów o ciśnieniu roboczym 6,3 at. Projektowana prędkość maksymalna wynosiła 18 węzłów, na próbach osiągnięto 18,72 węzła[4]. Standardowy zapas węgla wynosił 350 ton, a maksymalny – 800[3], co zapewniało zasięg 9000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 13 węzłów[7].
Pierwotne uzbrojenie okrętu stanowiły dwa 260-milimetrowe działa Kruppa o masie 25 ton, zainstalowane na obrotowych podstawach na dziobie i rufie, z zapasem 200 pocisków na działo, oraz 6 odtylcowych armat Kruppa kalibru 150 mm, o długości lufy 35 kalibrów (L/35), na pojedynczych stanowiskach na sponsonach, po trzy na burcie, z zapasem amunicji 450 pocisków na działo. Kąt ostrzału dział artylerii głównej wynosił 240°, a dział burtowych 130°. W 1895 działa artylerii średniej przekonstruowano na szybkostrzelne, a w 1900 wymieniono na działa sześciocalowe (152 mm) produkcji zakładów Armstronga w Elswick. Trzy lata później, na takie same działa wymieniono też dotychczasową artylerię główną[6]. Inne źródła podają lata 1900–1901 jako okres wymiany całej artylerii głównej i średniej, przy równoczesnym zmniejszeniu ilości dział małokalibrowych z 6 x 47 mm do 2 x 57 mm i 2 karabinów maszynowych[5].
Dla poprawy stabilności marsy bojowe z masztów zastąpiono po wojnie chińsko-japońskiej lekkimi platformami[3] (w 1898[6]).
Służba
[edytuj | edytuj kod]„Naniwa” przypłynęła do Shinagawy, Tokio 26 czerwca 1886. Była pierwszym okrętem zakupionym przez Japonię, który przebył drogę do kraju obsadzony w pełni przez japońską załogę[7]. Pół roku później, w styczniu 1887, podczas przeglądu floty, cesarz Mutsuhito odbył na okręcie rejs z Tokio do Jokohamy.
14 grudnia 1891 dowództwo krążownika objął kapitan Heihachirō Tōgō[8] (późniejszy zwycięzca spod Cuszimy). Następny rok krążownik spędził na rejsach szkoleniowych po wodach Archipelagu Japońskiego, a w listopadzie przeszedł przegląd w Tokio. Załoga osiągnęła bardzo wysoki poziom wyszkolenia, i w styczniu 1893 sprawnie przeprowadziła misję ratunkową wśród wysp koło Kiusiu[9]. 8 lutego krążownik został wysłany na Hawaje, dokąd dopłynął 23 tego samego miesiąca[10]. Celem była ochrona japońskich obywateli i zaznaczenie japońskiej obecności podczas obalenia Królestwa Hawajów, przez amerykańskich kolonistów i marines[4]. Podczas drugiego rejsu doszło do incydentu zwanego czarnym tygodniem, na skutek którego o mało nie doszło do wojny między USA a nowo powstałą Republiką Hawajów.
W 1894, tuż przed oficjalnym wypowiedzeniem I wojny chińsko-japońskiej krążownik najpierw brał udział w uszkodzeniu chińskiego krążownika „Jiyuan” i zniszczeniu kanonierki „Guangyi”, a następnie zatrzymał i zatopił brytyjski parowiec „Kowshing” podczas bitwy pod Pungdo. Statek, wynajęty przez chińską armię Beiyang, przewoził żołnierzy do Korei[11]. Jego zatopienie wywołało poważny incydent dyplomatyczny między Japonią i Wielką Brytanią, zakończony ostatecznie, gdy brytyjscy prawnicy uznali japońskie działania za zgodne z ówczesnym prawem wojennym[12].
Okręt, jako część Szybkiej Eskadry, wziął udział w bitwie u ujścia Jalu, gdzie konstrukcja pancerza udowodniła swą skuteczność: okręt trafiony 210 mm pociskiem chińskim nie odniósł praktycznie żadnych uszkodzeń[13]. Tylko jeden marynarz na pokładzie został ranny[14]. Następnie uczestniczył w operacjach przeciw Lüshun (Portowi Artura) i Weihaiwei, gdzie bombardował chińskie pozycje i został ponownie trafiony[15]. W 1895 „Naniwa” weszła w skład eskadry wysłanej przeciw Tajwanowi: uczestniczyła w zdobyciu Peskadorów[16], ataku na Keelung[17] i bombardowaniu fortów nadbrzeżnych w Kaohsiungu[18].
Dwa lata później, między 20 kwietnia a 26 września 1897, okręt ponownie odwiedził Hawaje, w związku z zakazem imigracji z Japonii i antyjapońskimi nastrojami w Republice Hawajów, które zagrażały tamtejszej społeczności japońskiej.
21 marca 1898 „Naniwę” przeklasyfikowano jako krążownik drugiej klasy i wysłano na Tajwan, co miało związek z wzmacnianiem przez Amerykanów ich sił w Azji podczas wojny amerykańsko-hiszpańskiej; w latach 1898–1900 okręt patrolował linie komunikacyjne między Manilą i Tajpej. Następnie popłynął na północ, by osłaniać japońskie desanty podczas tłumienia powstania bokserów pod koniec 1900 roku.
Podczas wojny rosyjsko-japońskiej w latach 1904–1905, „Naniwa” stacjonowała na Cuszimie; wzięła udział w bitwie pod Czemulpo[19] jako okręt flagowy dowódcy japońskiego zespołu kontradmirała Sotokichi Uryū. W starciu pod Ulsan wraz z bliźniaczym „Takachiho” dobiła uszkodzony rosyjski krążownik pancerny „Ruryk”[4]. Przydzielona następnie do Czwartej Flotylli Połączonej Floty, służyła jako okręt flagowy kontradmirała Uryū i wzięła udział w większości ważnych operacji wojennych, w tym w decydującej bitwie pod Cuszimą[2], gdzie została ponownie uszkodzona, podczas pierwszego i drugiego dnia bitwy[4].
Po 1907 przydzielono jej zadanie patrolowania północnych szlaków wokół Hokkaido. 26 czerwca 1912, podczas misji kartograficznej, weszła na mieliznę na wybrzeżu wyspy Urup w archipelagu Kuryli, doszczętnie zniszczona do 18 lipca, została porzucona jako wrak 5 sierpnia na pozycji 46°30′N 150°10′E/46,500000 150,166667[5]. Krążownik został oficjalnie skreślony z listy floty 5 sierpnia 1912[7].
-
„Naniwa” w 1887 -
Rzuty okrętu z 1888 -
„Naniwa” po przebudowie: widać brak marsów bojowych i lżejsze działo barbety dziobowej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jeśli nie podano inaczej, dane za Conway’s...
- ↑ a b c Naniwa. W: Rotem Kowner: Historical Dictionary of the Russo-Japanese War. Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, Inc., 2006. ISBN 978-0810849273.
- ↑ a b c Jane 1904 ↓, s. 59–63.
- ↑ a b c d e Peter Brooke: Warships for Export: Armstrong Warships 1867-1927. Gravesend: 1999, s. 58-60. ISBN 0-905617-89-4.
- ↑ a b c Hansgeorg Jentsura, Dieter Jung, Peter Mickel: Warships of the Imperial Japanese Navy, 1869–1945. Naval Institute Press, 1976, s. 95–96. ISBN 0-87021-893-X. (ang.).
- ↑ a b c Roger Chesneau, Eugène Kolesnik: Conway’s All the World’s Fighting Ships, 1860–1905. London: Conway Maritime Press, 1979, s. 226–227. ISBN 0-85177-133-5.
- ↑ a b c Krzysztof Hanuszek. "Naniwa" i "Takachiho": pierwsze nowoczesne krążowniki japońskiej floty. „Okręty Wojenne”. 103. ISSN 1231-014X.
- ↑ Falk 1936 ↓, s. 132.
- ↑ Falk 1936 ↓, s. 137.
- ↑ Falk 1936 ↓, s. 139.
- ↑ Jane 1904 ↓, s. 104-112.
- ↑ S. C. M. Paine: The Sino-Japanese War of 1894–1895: Perceptions, Power, and Primacy. Cambridge: Cambridge University Press, 2002, s. 133–134. ISBN 0-521-81714-5.
- ↑ Jane 1904 ↓, s. 128.
- ↑ Brassey’s... 1895 ↓, s. 108.
- ↑ Jane 1904 ↓, s. 156.
- ↑ Davidson 1903 ↓, s. 291.
- ↑ Davidson 1903 ↓, s. 298.
- ↑ Davidson 1903 ↓, s. 357.
- ↑ Chemulpo, Battle of. W: Rotem Kowner: Historical Dictionary of the Russo-Japanese War. Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, Inc., 2006. ISBN 978-0810849273.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edwin A. Falk: Togo and the Rise of Japanese Sea Power. New York: Longmans, 1936. (ang.).
- James W. Davidson: The Island of Formosa, Past and Present. London: Macmillian & Co, 1903, s. 291. (ang.).
- Fred. T. Jane: The Imperial Japanese Navy. Londyn: W. Thacker & Co., 1904. (ang.).
- Brassey's Naval Annual. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1895. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Naniwa. homepage2.nifty.com. [dostęp 2011-03-21]. (jap.).