Mlecz polny

Mlecz polny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	mlecz
Gatunek	mlecz polny
	Nazwa systematyczna
	Sonchus arvensis L.; Sp. pl. 2:793. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mlecz polny (Sonchus arvensis L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje w całej Europie, w środkowej i zachodniej Azji, na Syberii, Kaukazie i w Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Tunezja)^[3]. Rozprzestrzenił się też gdzieniegdzie poza tym rodzimym obszarem swojego występowania^[3]. W Polsce jest pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich.

Morfologia

Łodyga: Sztywna, pusta, dołem naga, dorastająca do 60–150 cm wysokości. Pod ziemią roślina wytwarza bardzo kruche, czołgające się kłącze.
Liście: Liście na brzegach nierówno kolczasto ząbkowane, wrębne lub pierzastodzielne o sercowatej nasadzie. Często o sinej barwie.
Kwiaty: Zebrane w nielicznych koszyczkach tworzących podbaldach, języczkowe, żółte, obupłciowe. Słupki o żółtych szyjkach. Koszyczki o średncy 4–5 cm, ich okrywa i szypułka gęsto ogruczolone. Po południu i przy złej pogodzie koszyczki kwiatowe zamykają się.
Owoc: Ciemnobrunatna niełupka z puchem kielichowym, obustronnie 5-żebrowa.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do października, owoce rozsiewane są przez wiatr. Występuje na łąkach i w zaroślach, a także jako chwast w zbożach oraz w ogrodach i roślinach okopowych. Gatunek wyróżniający dla rzędu (O.) Polygono-Chenopodietalia^[4].

Gatunek opisywany był jako roślina trująca dla bydła i, zwłaszcza, dla owiec, co przypisywano zawartości alkaloidów^[5]. W istocie jednak ich zawartość jest śladowa, niższa niż u innych zielonych warzyw liściastych^[6]. Inne badania sugerują, że mlecz polny sam w sobie nie jest trujący, ale – podobnie jak wiele innych roślin liściastych – w glebach o wysokiej zawartości związków azotu (azotanów – głównie azotanu potasu, czyli sztucznych nawozów) może kumulować je w szkodliwych dawkach^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982, s. 396. ISBN 83-09-00660-8.
↑ Florence Jimoh, Adeolu Alex Adedapo, Anthony Jide Afolayan. Comparison of the Nutritive Value, Antioxidant and Antibacterial Activities of Sonchus asper and Sonchus oleraceus. „Records of Natural Products”. 51, 1, s. 29-42, 2011.
↑ KrzysztofK. Lis KrzysztofK., Czy mlecz faktycznie jest trujący? Obalamy mit trujących mleczy. [online], Terrarium, 4 maja 2019 [dostęp 2019-05-24] (pol.).

Bibliografia

Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[5] Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982, s. 396. ISBN 83-09-00660-8.

[6] Florence Jimoh, Adeolu Alex Adedapo, Anthony Jide Afolayan. Comparison of the Nutritive Value, Antioxidant and Antibacterial Activities of Sonchus asper and Sonchus oleraceus. „Records of Natural Products”. 51, 1, s. 29-42, 2011.

[7] KrzysztofK. Lis KrzysztofK., Czy mlecz faktycznie jest trujący? Obalamy mit trujących mleczy. [online], Terrarium, 4 maja 2019 [dostęp 2019-05-24] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]