Mewa orlica
| Ichthyaetus ichthyaetus[1] | |||
| (Pallas, 1773) | |||
 Osobnik dorosły w szacie godowej | |||
 Osobnik młodociany | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
mewa orlica | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Mewa orlica, orlica[3] (Ichthyaetus ichthyaetus) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny mewowatych (Laridae). Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1773 roku Peter Simon Pallas, nadając mu nazwę Larus ichthyaetus. Jako miejsce typowe wskazał Morze Kaspijskie[4][5]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Ichthyaetus[3][6]. Nie wyróżnia się podgatunków[6][7].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Orlica gniazduje wyspowo w pasie od wybrzeży Morza Czarnego po Bałchasz i północno-zachodnią Mongolię. Być może gnieździ się również w północnych Chinach i Tybecie. Zimuje na wybrzeżach od wschodniej części Morza Śródziemnego poprzez Morze Czerwone, południową część Morza Kaspijskiego po północną część Oceanu Indyjskiego między Somalią a Mjanmą; ponadto w głębi lądu w południowo-środkowej Etiopii[7].
Do Polski sporadycznie zalatuje – do 2021 roku stwierdzono ją na terenie kraju 212 razy, łącznie obserwowano 218 osobników[8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- Wierzch ciała i skrzydeł popielaty, końcówki czarne z białymi „oczami”. Dziób z charakterystycznym czarnym paskiem w 3/4 długości. Końcówka pomarańczowa, nasada żółta. Nogi żółte, reszta ciała biała. W szacie godowej głowa czarna, z białą obwódką wokół czerwonego oka. W szacie spoczynkowej głowa brudnopopielata. Osobniki młodociane wierzch ciała mają w brązowy deseń, na końcu białego ogona szeroki czarny pas. Dziób szary z czarnym końcem, nogi szarocieliste.
- Wymiary średnie
- Długość ciała ok. 60–70 cm
- Rozpiętość skrzydeł ok. 145–170 cm
- Masa ciała ok. 0,9–2,0 kg
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]- Biotop
- Nagie wysepki i wybrzeża na brzegach słodkich i słonawych zbiorników śródlądowych (również wielkich jezior Azji Centralnej). Poza okresem lęgowym wybrzeża, głównie w ujściach wielkich rzek, porty oraz wysypiska śmieci.
- Gniazdo
- Często na gołej skale, czasem w niskiej roślinności. Tworzy kolonie liczące do 3 tysięcy par. Czasem lokalizuje je w pobliżu kolonii mew srebrzystych, lecz nigdy nie są to kolonie mieszane.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu–czerwcu 2–3 jaja.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres około 25 dni, głównie przez samicę.
- Pożywienie
- Wszystkożerna. W diecie przeważają kręgowce i bezkręgowce, zarówno wodne, jak i lądowe. Czasem odbiera zdobycz innym ptakom. W okresie chłodniejszej pogody dietę uzupełnia nasionami roślin. Nie gardzi odpadkami i padliną.
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje orlicę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, zawiera się w przedziale 125 000 – 1 100 000 osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy[2].
W Polsce orlica objęta jest ścisłą ochroną gatunkową[9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ichthyaetus ichthyaetus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Larus ichthyaetus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-09-06] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Larinae Rafinesque, 1815 - mewy (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-28].
- ↑ D. Lepage: Great Black-headed Gull Ichthyaetus ichthyaetus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-19]. (ang.).
- ↑ P.S. Pallas, Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs, t. 2 cz. 2, St. Petersburg 1773, s. 713 (łac.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, skimmers, skuas, auks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-28]. (ang.).
- ↑ a b Great Black-headed Gull (Larus ichthyaetus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).