Medal Waleczności (Austria)

Medal Waleczności
Tapferkeitsmedaille

Awers złotego Medalu Waleczności
Awers srebrnego Medalu Waleczności
Awers brązowego Medalu Waleczności
Baretka
Ustanowiono	19 lipca 1789
Wydano	ponad 1,4 mln.
Powyżej	Medal Zasługi Wojskowej
Poniżej	Medal Zasługi Cywilnej

Medal Waleczności (niem. Tapferkeitsmedaille) – austro-węgierskie odznaczenie wojskowe.

Historia

Złoty lub srebrny medal dla żołnierzy i podoficerów wyróżniających się w walce został po raz pierwszy ustanowiony 19 lipca 1789 przez cesarza Józefa II. Od 1809 otrzymał on nazwę Medal Waleczności (Tapferkeitsmedaille). W 1848 podzielono srebrny medal na dwa stopnie: srebrny duży i srebrny mały, a 14 lutego 1915 cesarz Franciszek Józef wprowadził stopień brązowy.

Medal ten do 1917 mógł być nadawany jedynie żołnierzom i podoficerom. Od 15 września 1917 nadawano złoty i srebrny medal także oficerom – wersja oficerska wyróżniała się złotą lub srebrną literą „K” na wstążce. Medale dla żołnierzy i podoficerów nadawali dowódcy, natomiast medale oficerskie – cesarz.

Nagrodzeni złotym lub srebrnym Medalem Waleczności mieli prawo do dożywotniej pensji miesięcznej, w wysokości (w październiku 1914): 30 koron za złoty medal, 15 i 7,50 koron za srebrny duży i mały.

Wygląd

Medal jest w kształcie okręgu, z profilem głowy panującego cesarza na awersie, otoczonej napisem. W przypadku Franciszka Józefa, profil jego głowy zmieniał się trzykrotnie podczas długiego panowania, a napis od 1859 brzmiał: „FRANZ JOSEPH I. V. G. G. KAISER V. OESTERREICH”. Na rewersie widniało sześć skrzyżowanych flag otoczonych wieńcem laurowym i napis: „Der Tapferkeit”. Od 4 kwietnia 1917, po śmierci cesarza Franciszka Józefa, na awersie widniał portret cesarza Karola otoczony napisem: „CAROLVS D. G. IMP. AVST. REX BOH. ETC. ET REX APOST. HVNG.”, a na rewersie napis: „FORTITVDINI”.

Średnica medali złotego i srebrnego I klasy wynosi 40 mm (masa odpowiednio 28 g i 17 g), a średnica medalu srebrnego II klasy i brązowego wynosi 31 mm. Od 1848 medal jest zawieszony na trójkątnej biało-czerwonej wstążce. Dekret z 29 listopada 1915 wprowadził metalowe poprzeczki szerokości 8 mm na wstążce, oznaczające kolejne nadania medalu.

Wstążka była biała, z dwoma czerwonymi paskami blisko krawędzi połączonymi czerwonymi prążkami.

Odznaczeni

Najczęściej dekorowanym podoficerem armii austro-węgierskiej był as myśliwski Julius Arigi, który otrzymał czterokrotnie złoty Medal Waleczności, czterokrotnie duży srebrny i dwukrotnie mały srebrny medal i dwa brązowe. Oprócz niego, czterokrotnie złoty medal otrzymał jedynie as Kurt Gruber, a 6 osób otrzymało go trzykrotnie (z tego 3 pośmiertnie). Zgodnie z praktyką dowództwa austriackiego, laureatów złotego medalu starano się odsyłać do służby tyłowej, wyjątek czyniono jedynie dla lotników. Po I wojnie światowej medal został zniesiony wraz z rozpadem cesarstwa austriackiego. Podczas I wojny światowej nadano ok. 3700 medali złotych, 143 tys. dużych srebrnych, 384 tys. małych srebrnych i 950 tys. brązowych.

Bibliografia

• Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 283.
• The Austrian Golden, Silver and Bronze Bravery Medals 1914-1918 (ang.)