Maraszekowate
| Scatopsidae | |
| Newman, 1834 | |
| Okres istnienia: kreda–dziś | |
 Imagines Reichertella geniculata | |
 Larwa Coboldia fuscipes | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina |
maraszekowate |
Maraszekowate[1] (Scatopsidae) – rodzina muchówek z podrzędu długoczułkich. Obejmuje około 360 opisanych gatunków. Bionomia słabo poznana. Larwy rozwijają się w fitotelmach i gnijącej materii organicznej.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
Muchówki o ciele długości od 0,6 do 30 mm, ubarwionym ciemno. Liczba członów budujących ich biczyk czułka wynosi od 5 do 10 i są one krótkie. Głaszczki są jednoczłonowe. Tułów cechuje umieszczenie przedniej pary przetchlinek na epimerytach przedtułowia (proepimerytach) oraz zlanie grzbietowej części meronu z pleurytami. W budowie wewnętrznej odznaczają się fragmy zatarczy sięgające aż do trzeciego segmentu odwłoka. Użyłkowanie skrzydeł charakteryzuje się niekompletną żyłką subkostalną, brakiem trzeciej żyłki medialnej (M3), przysunięciem rozwidlenia żyłek kubitalnych ku nasadzie skrzydła i ogólnie bardzo słabo zaznaczonymi żyłkami tylnymi. Odwłok ma na błonach pleuralnych podłużne linie[2].
Larwy zostały opisane tylko u 8 rodzajów. Ich głowa jest pozbawiona możliwości wciągania w tułów. Jej zewnętrzny szkielet jest kompletny, pozbawiony mostka podgębiowego. Czułki są dobrze rozwinięte, trójczłonowe. Aparat gębowy charakteryzuje obecność sklerytu przedżuwaczkowego. Żuwaczki są ząbkowane i funkcjonalne. Układ oddechowy uchodzi dziewięcioma parami przetchlinek (typ perypneustyczny)[3].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]
Rodzina kosmopolityczna[2]. W Polsce stwierdzono 28 gatunków[4] (zobacz: maraszekowate Polski).
Bionomia tych muchówek jest słabo poznana. Larwy większości gatunków to dendrolimnobionty, rozwijające się w fitotelmach, czyli wypełnionych wodą jamach w roślinach, np. zalanych dziuplach. Inne przechodzą rozwój w butwiejącym drewnie powalonych pni, gnijącej trawie, warzywach czy rozkładających się kaktusach. Niektóre rozwijają się także w odchodach krów czy padlinie[2][3]. Wybierane mikrosiedliska mają zwykle charakter płynny lub półpłynny[3].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Dotychczas opisano niespełna 350 gatunków współczesnych i 14 wymarłych, z których najstarsze pochodzą z kredy[2][5]. Klasyfikuje się je w 4 podrodzinach[2][3]:
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Róża Kulicka, Wiesław Krzemiński, Ryszard Szadziewski. Kolekcja muchówek (Diptera Nematocera) w bursztynie bałtyckim ze zbiorów Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. „Prace Muzeum Ziemi”, s. 105-111, 1985.
- ↑ a b c d e Dalton de Souza Amorim: Scatopsidae (Minute Black Scavenger Flies). W: Manual of Central American Diptera. Vol. 1. Brian Victor Brown (red.). Ottawa: NRC Research Press, 2009. ISBN 978-0-660-19833-0.
- ↑ a b c d Jean-Paul Haenni, François Vaillant. Description of dendrolimnobiontic larvae of Scatopsidae (Diptera) with a review of our knowledge of the preimaginal stages of the family. „of the Swiss Entomological Society”. 67, s. 43-59, 1994.
- ↑ J. Razowski (red.), T. Zatwarnicki (kompilacja i aktualizacja): Wykaz Muchówek Polski Check-list of Polish Diptera Wersja: IV 2001. 2001. [dostęp 2016-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-17)].
- ↑ Dalton de Souza Amorim. Amber Fossil Scatopsidae (Diptera: Psychodomorpha). I. Considerations on Described Taxa, Procolobostema roseni, new species, from Dominican Amber, and the Position of Procolobostema in the Family. „American Museum Novitates”, 1998. American Museum of Natural History.