Przejdź do zawartości

Macedonia (Grecja)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Macedonia Grecka)
Macedonia
Μακεδονία
Makedonía
Flaga
Flaga
Państwa

 Grecja

Powierzchnia

34 177 km²

Populacja (2006)
• liczba ludności


2 625 000

• gęstość

77 os./km²

Położenie na mapie
Mapa

Macedonia (Macedonia Grecka, Macedonia Egejska[1], gr. Μακεδονία Makedonia) – kraina historyczna w Grecji.

Etymologia nazwy

[edytuj | edytuj kod]

Według greckiej mitologii, Makedon (Μακεδών / Μακηδών, transl. Makedōn / Makēdōn) był pierwszym przywódcą Macedonów (Mακεδνοί), plemienia które zasiedliło zachodnią, południową i środkową część regionu oraz założyło Królestwo Macedonu. Według Herodota, Makednoi byli odłamem Dorów. Wszystkie nazwy pochodzą najprawdopodobniej od doryckiego przymiotnika makednós (μακεδνός), oznaczającego „wysoki”. Makednoi uchodzili za ludzi wysokich i bardzo prawdopodobne jest, że chciano to zaznaczyć w nazwie plemienia.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Ludność

[edytuj | edytuj kod]

Macedonia zamieszkana jest w znacznej większości przez (95% do 98%) Greków. Dokładna liczebność mniejszości językowych i etnicznych nie jest oczywista[2]. Należą do nich posługujący się własnym językiem, jednak uważający się za Greków – romanofonów Wlachowie (Arumuni) oraz słowiańskojęzyczni Bułgarzy oraz Macedończycy. Obecność tych drugich wzbudza kontrowersje w Grecji[3]. Greckie władze określają ich jako słowiańskojęzycznych Greków (etnicznych Greków, zeslawizowanych w przeszłości). Sytuacja ta znajduje pewne odbicie także w raporcie Greckiego Komitetu Helsińskiego, stwierdzającego, że grecką Macedonię zamieszkuje około 200 tysięcy osób, posługujących się językami słowiańskimi. Tym niemniej, według raportu, tylko od 5.000 do 7.300 wyborców głosuje w lokalnych wyborach na kandydatów organizacji macedońskiej mniejszości Vinożito (Tęcza), co może odpowiadać 7–10 tysiącom ludności[4]. Według tegoż raportu od 10 do maksymalnie 30 tysięcy, spośród osób, używających języka słowiańskiego, identyfikuje się narodowościowo ze słowiańską większością Republiki Macedonii. Jednocześnie ludność greckojęzyczna podkreśla oburzenie, że jako Macedończycy od co najmniej trzech tysiącleci, okradani są aktualnie, ze swej historii, przez próbę zawłaszczenia (i to na wyłączność) imienia „Macedończycy”, oraz praw historycznych do starożytnej Macedonii, przez sąsiedzki naród słowiański, zamieszkujący Republikę Macedonii. Stanowi to źródło międzynarodowego konfliktu z sąsiednią Republiką Macedonii o nazwę dla tej republiki i zamieszkującej ją narodowości. Prócz potomków starożytnych Makedonów, oraz potomków Słowian, Macedonię (grecką) zamieszkują też potomkowie ok. 600 tysięcy greckich repatriantów z krajów bałkańskich, oraz wybrzeży Azji Mniejszej. Przybyli tu w ramach wymiany ludności, pomiędzy Grecją a sąsiednimi krajami, organizowanej i nadzorowanej przez Ligę Narodów, po Traktacie Lozańskim, w latach 1923–1930. Szybka urbanizacja Macedonii oraz powszechność zjawiska rodzin mieszanych, dokonała już rzeczywistej integracji Macedończyków – Greków i Słowian[5].

Geografia

[edytuj | edytuj kod]
Biała Wieża, Saloniki

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Leży na północy Grecji, nad Morzem Egejskim. Na terenie Macedonii leży pasmo gór Pindos, Nizina Salonicka, Półwysep Chalcydycki oraz góry Rodopy.

Podział administracyjny greckiej Macedonii

[edytuj | edytuj kod]

Macedonia jest podzielona na 3 regiony administracyjne (περιφέρειαperiféria, l.mn. περιφέρειεςperiféries), które dzielą się na 13 nomosów (νομόςnomós, l. mn. νομοίnomí).

Położenie Grecji Macedonii

Macedonia Zachodnia (Δυτική ΜακεδονίαDitiki Makedonia)

Macedonia Środkowa (Κεντρική ΜακεδονίαKendriki Makedonia)

Macedonia Wschodnia i Tracja (Ανατολική Μακεδονία και ΘράκηAnatoliki Makedonia kie Thraki)

W części trackiej także: Ksanti, Rodopi i Ewros.

Góra Athos (Ayion Oros) na półwyspie Chalkidiki ma status okręgu autonomicznego.

Główne miasta

[edytuj | edytuj kod]

Największe miasta Macedonii liczące ponad 25 tys. mieszkańców:

Miasto (nazwa polska) Miasto (nazwa grecka) Liczba mieszkańców (2006)
1 Saloniki Θεσσαλονίκη 1 084 000[6]
2 Kawala Καβάλα 63 774
3 Katerini Κατερίνη 56 434
4 Seres Σέρρες 56 145
5 Drama Δράμα 55 632
6 Kozani Κοζάνη 49 812
7 Weria Βέροια 47 411
8 Ptolemaida Πτολεμαΐδα 36 393
9 Janitsa Γιαννιτσά 31 442
10 Edessa Έδεσσα 25 619

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

W Macedonii znajdują się ośrodki przemysłu spożywczego, maszynowego, chemicznego, włókienniczego. W Macedonii występują złoża węgla brunatnego i rud żelaza. Prowadzona jest uprawa pszenicy, kukurydzy, jęczmienia, ryżu, bawełny, winorośli tytoniu szlachetnego. Liczne cieki wodne, zbiorniki, kanały i pompy irygacyjne, zapewniają wysoką produktywność upraw. W niektórych rejonach występuje bogata szata leśna, a na terenach górskich prowadzony jest wypas owiec i kóz. W wielu rejonach, zwłaszcza w Salonikach, na Półwyspie Chalcydyckim i na tzw. Riwierze olimpijskiej bardzo wysoki stopień rozwoju osiągnęła infrastruktura turystyczna.

Filip II Macedoński

Sławna Macedonio (po grecku Μακεδονία ξακουστή, czytaj Makedonia Ksakusti) – patriotyczna pieśń pochodząca z Grecji, będąca nieformalnym hymnem regionu w północnej Grecji, oparta na motywie greckiej pieśni rycerskiej i choreografii, z okresu bizantyńskiego. Tytuł pieśni pochodzi od pierwszych jej słów, Makedonia ksakusti (po grecku Sławna Macedonio). Aktualna jej wersja znana jest od okresu wkrótce po wojnach bałkańskich.

Alfabet grecki Alfabet łaciński Polskie tłumaczenie

Μακεδονία ξακουστή
του Αλεξάνδρου η χώρα,
που έδιωξες τους βάρβαρους
κι ελεύθερη είσαι τώρα!

Eίσαι και θα σαι ελληνική,
Ελλήνων το καμάρι,
κι εμείς τα Ελληνόπουλα
σου πλέκουμε στεφάνι!

Οι Μακεδόνες δεν μπορούν
να ζούνε σκλαβομένοι,
όλα και αν θα χάσουνε
η λεφτεριά τους μένει!

Makedonia ksakusti
tu Aleksandru i hora,
pu ediokses tus varvarus
ki elefteri ise tora!

ise ke tha se elliniki
Ellinon to kamari,
ki emis ta Ellinopula
su plekume stefani!

I Makedones den mporun
na zune sklavomeni,
ola ke an tha hasune
i lefteria tus meni!

Sławna Macedonio,
kraino Aleksandra,
która wygnałaś barbarzyńców,
i teraz jesteś wolna!

Jesteś i będziesz grecka,
dumo Hellenów,
I my, greckie dzieci,
pleciemy Ci laur! (koronę królewską)

Macedończycy nie potrafią
żyć zniewoleni,
nawet gdy utracą wszystko
ich wolność im pozostaje!

jedna z antycznych złotych koron macedońskich, eksponat ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Salonikach
inny złoty wieniec – korona, wraz z larnaksem, zdobionym wizerunkiem Słońca z Werginy, oba znaleziska pochodzą z grobu króla Filipa II

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Europa Regiony i państwa historyczne, Marcin Kamler (red.), Warszawa: PWN, 2000, ISBN 83-01-13291-4, OCLC 830272774.
  2. Floudas, Demetrius Andreas; 24 (1996) Journal of Political and Military Sociology, 285; „A Name for a Conflict or a Conflict for a Name? An Analysis of Greece’s Dispute with FYROM”.
  3. Porównaj Greece Against its Macedonian Minority.The „Rainbow” Trial. ETEPE Athens, 1998.
  4. Raport Greckiego Komitetu Helsińskiego.
  5. Na tę integrację społeczeństwa wskazują m.in. informacje z przytaczanego już raportu Greckiego Komitetu Helsińskiego.
  6. Ludność obszaru jednolitej zabudowy miejskiej, dane ze źródeł regilnalnych, z maja 2009. [1]. Więcej informacji o ludności zawiera hasło Grecja.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]