Książę Tissa
| władca Sri Lanki | |
| Okres |
od ok. 454 p.n.e. |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Buddhakachchana |
| Rodzeństwo |
9 braci (m.in. Abhaya) i siostra Ummadha Citta |
Książę Tissa, syng. තිස්ස (ur. ok. 499 p.n.e., zm. 437 p.n.e.) – niekoronowany władca państwa Syngalezów na Sri Lance w latach 454-437 p.n.e., drugi syn króla Panduvasdevy, młodszy brat i następca króla Abhayi, którego obalił.[1].
Życie
[edytuj | edytuj kod]Sytuacja dynastyczna
[edytuj | edytuj kod]Książę Tissa był drugim synem króla Syngalezów Panduvasdevy i jego tamilskiej małżonki Buddhakachchana. Przyszedł na świat w mieście Upatissa Nuwara, gdzie żył wraz z rodzeństwem. Jako drugi syn był rzecznikiem i przywódcą młodszych braci w opozycji do najstarszego brata Abhayi i siostry Citty. Domagał się prewencyjnego zabójstwa siostry lub co najmniej jej syna, przez którego na skutek fatalnych przepowieści młodsi bracia czuli się zagrożeni[2][3].
Powstanie Pandukabhayi
[edytuj | edytuj kod]Gdy ukrywający się za młodu siostrzeniec Pandukabhaya dorósł, wzniecił powstanie przeciw wrogim wujom gromadząc wokół siebie ludzi niezadowolonych ich rządami[1][3]. Tissa zarzucał królowi (swemu starszemu bratu) bezczynność i kunktatorstwo wobec nabierającej rozmachu rebelii[1]. Cierpliwość księcia Tissy dobiegła końca, kiedy próby pacyfikacji powstania oraz pojmania lub zgładzenia rebelianta podjęte przez braci nie powiodły się[2] i Pandukabhaya w niedostępnych górach ustanowił własne terytorium[3], a król zaoferował uzurpatorowi wiekomyślny podział wyspy i władzy[1].
Panowanie
[edytuj | edytuj kod]Na wieść o tym królewscy bracia zmusili króla Abhayę do abdykacji w 454 roku p.n.e., Tissę zaś obwołali nowym królem Syngalezów[1] na tronie w Upatissa Nuwara. Jednakże formalna koronacja miała się odbyć pod warunkiem zgładzenia Pandukabhayi i rozbiciu jego wojsk[1][4], do czego nigdy nie doszło[4]. Dlatego przez 17 następnych lat tlącego się konfliktu[3] - aż do koronacji Pandukabhayi - Sri Lanka nie miała powszechnie uznanego króla[1].
Decydująca bitwa
[edytuj | edytuj kod]Ostatecznie w 437 roku p.n.e. królewscy bracia zdecydowali się do walnej rozprawy z siostrzeńcem, który w międzyczasie zdołał rozszerzyć swoje wpływy i zdobyć przychylność rdzennej ludności[3] a swą kwaterę zaś przeniósł do górskiej twierdzy Ritigala w pobliżu stolicy. Tam też Pandukabhaya został otoczony przez wojska Tissy i jego braci, którym zaoferował kapitulację, w zamian za korzystne warunki. Pewni zwycięstwa bracia akurat dyskutowali warunki kapitulacji, gdy Pandukabhaya zaskoczył ich nagłym atakiem, podczas którego Tissa i sprzymierzeni z nim bracia zginęli a ich wojska uległy rozsypce[3][1].
Epilog
[edytuj | edytuj kod]Po wymuszonej abdykacji Abhaya po zwycięstwie nad braćmi odrzucił propozycję siostrzeńca powrotu na tron, zadowalając się pozycją namiestnika nowej stolicy Anuradhapury. Tak więc Pandukabhaya w 437 r.p.n.e. sam został koronowany na króla całej wyspy jednocząc wszystkie żyjące nań narody prowadząc państwo do ery świetności[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i L.E. Blaze: History of Ceylon, New Dehli 2004, s. 12-15
- ↑ a b Husna Inayathullah: King Pandukabhaya w gazecie Sunday Observer z 14.08.2014. [dostęp 2015-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-30)].
- ↑ a b c d e f Chandra Tilake Edirisuriya: Founder of Anuradhapura w Ceylontoday z 14.06.2015, dostęp 29.11.2015. [dostęp 2015-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ a b Informacje historyczne o mieście Anuradhapura na lokalnym portalu społecznościowym, dostęp 29.11.2015