Przejdź do zawartości

Kriksos

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kriksos
Ilustracja
Wizja walk gladiatorów
Data i miejsce śmierci

72 p.n.e.
Apulia

Zawód, zajęcie

gladiator

Kriksos[a] (zm. 72 p.n.e.) – gladiator, jeden z przywódców Powstania Spartakusa, obok Spartakusa i Oinomaosa[1][2][3].

Biografia

[edytuj | edytuj kod]

Kriksos przed powstaniem był niewolnikiem o nieznanym pochodzeniu[3][b]. Pojmany przez Rzymian w nieznanych okolicznościach, tak jak jego towarzysze, był ćwiczony na gladiatora w Kapui, w szkole którą według Plutarcha prowadził Lentulus Batiatus[4].

Po początkowych sukcesach powstania i zwycięstwach nad armią propretora Klaudiusza Glabera, a następnie pretora Publiusza Waryniusza[c], Kriksos prawdopodobnie wiosną 72 roku p.n.e., z nieznanych bliżej powodów, odłączył się wraz z częścią powstańców składających się głównie z Celtów i Germanów w sile ok. 30 tys., od głównych sił Spartakusa[2][3]. Zamiarem Spartakusa było dostać się na północ Italii i poprzez Alpy dotrzeć do Galii, Germanii i Tracji skąd pochodziło wielu niewolników pragnących powrotu do rodzinnych stron[5][3][6]. Przyczyną rozdzielenia sił powstańców miała być według niektórych prosta chęć pozostania w Italii części powstańców i dalszego jej plądrowania[5]. Inni sugerują, że przyczyny leżały w różnicach socjalnych powstańców, w oddziałach Kriksosa mogło być wielu wolnych chłopów – Italików, którzy chcieli pozostać w Italii i otrzymać ziemię oraz niewolników w kolejnym już pokoleniu niemających dokąd wracać[7][6].

W tym samym roku (72 p.n.e.) senat rzymski do stłumienia powstania wysłał dwie armie konsularne w sile dwóch legionów każda, pod dowództwem konsulów Lucjusza Gelliusza Publikoli i Gnejusza Korneliusza Lentulusa. Oddziały Kriksosa zostały pokonane przez armię Lucjusza Gelliusza Publikoli w bitwie pod górą Garganus w Apulii, a sam Kriksos wraz z 2/3 swoich oddziałów poległ podczas bitwy[5][8]. Spartakus, którego wojska miały znajdować się niedaleko miejsca bitwy, nie zdążył przybyć z pomocą[8].

Appian z Aleksandrii podaje, że Spartakus postanowił uczcić pamięć Kriksosa, chowając go z pełnym ceremoniałem i kpiąc ze zwyczajów rzymskich, urządził na jego cześć igrzyska, zmuszając 300 rzymskich jeńców do walki na śmierć niczym gladiatorzy[9][8][5].

Kriksos w kulturze popularnej

[edytuj | edytuj kod]
  1. W literaturze można spotkać różne warianty imienia, także Kryksos lub Kriksus.
  2. Niektórzy historycy uważają, że pochodził z Galii; zob. Grant 1979 ↓, s. 21
  3. Plutarch określa go mianem Publiusza Barynusa; zob. Plutarch. Żywot Krassusa, r. 9.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Appian: Wojny domowe, r. 116.
  2. a b Grant 1979 ↓, s. 21.
  3. a b c d Jaczynowska i Pawlak 2008 ↓, s. 127.
  4. Plutarch: Żywot Krassusa, r. 8.
  5. a b c d Grant 1979 ↓, s. 22.
  6. a b Nowaczyk 2008 ↓, s. 130.
  7. Jaczynowska i Pawlak 2008 ↓, s. 128.
  8. a b c Nowaczyk 2008 ↓, s. 132.
  9. Appian: Wojny domowe, r. 117.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]