Krakelura
_D._78_2_6.jpg)
Krakelura (fr. craquelure) – charakterystyczna siatka spękań tworząca się na powierzchni obrazu olejnego. Może powstawać w warstwie werniksu, ale także w warstwach malarskich, a nawet w gruncie. Powstaje w wyniku upływu czasu, niewłaściwego przechowywania i działania czynników atmosferycznych bądź wskutek technicznych wad wykonania (nieprawidłowego przygotowania farb lub zaprawy)[1]. Rysunek krakelur i ich głębokość jest pomocniczym źródłem ustaleń w badaniach nad autentycznością dzieła[2].
Zjawisko to dotyczyć może również malarstwa temperowego, fresków, rzeźb polichromowanych, lecz także ceramiki, w której spękaniu ulega szkliwo[2].
W ceramice znane również jako krakle (fr. craquelé), powstające w wyniku przypadkowych defektów, starzenia się szkliwa bądź efektu wywołanego sztucznie i mającego zdobić wyroby z porcelany, fajansu lub garncarskie. Są wynikiem zróżnicowania współczynnika rozszerzalności masy naczynia i pokrywającego ją szkliwa[1] albo zastosowania dwóch szkliw o różnych stopniach kurczliwości[2].
Pod względem technicznym efekt spękania w dekoracji ceramiki doprowadzili do szczególnej doskonałości Chińczycy. Rozróżniali oni m.in. rzadszą siatkę spękań (nazywaną „kleszczami kraba”) i gęściejszą („rybia ikra”)[1]. Rysunek krakelur podkreślano czasem przez nacieranie szkliwa sadzą[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: Mały słownik sztuk plastycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, s. 146. ISBN 83-214-0590-8.
- Ian Chilvers: Oksfordzki leksykon sztuki. Warszawa: Arkady, 2002, s. 363. ISBN 83-213-4157-8.
- Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Stefan Kozakiewicz (red.). Warszawa: PWN, 1969, s. 195.