Kobylnica
54°26′26″N 16°59′54″E/54,440556 16,998333
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Urząd Miasta | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Data założenia |
przed 1315 | ||||
| Prawa miejskie |
2025 | ||||
| Burmistrz |
Anna Gliniecka-Woś | ||||
| Powierzchnia |
9,95 km² | ||||
| Populacja • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
+48 59 | ||||
| Kod pocztowy |
76-251 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
GSL | ||||
Położenie na mapie gminy Kobylnica  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |||||
| 54°26′26″N 16°59′54″E/54,440556 16,998333[2]
| |||||
| TERC (TERYT) |
2212064 | ||||
| SIMC |
0745289 | ||||
Urząd miejski ul. Główna 2076-251 Kobylnica | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
_Sacred_Heart_church.jpg)
_09.jpg)
_08.jpg)
Kobylnica (kaszb. Kòbëlnica[3], niem. Kublitz[4]) – miasto położone w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, siedziba gminy Kobylnica, 18 km do morza.
Leży przy granicy z miastem Słupsk, przy drodze krajowej nr 21 oraz na północnym zachodzie przy drodze krajowej nr 6. Połączenie z centrum Słupska umożliwiają autobusy komunikacji miejskiej. Wschodnim obrzeżem Kobylnicy przepływa rzeka Słupia. Znajduje się tu szkoła podstawowa, komisariat policji, przychodnia lekarska, urząd gminy, 2 oddziały bankowe, XVI-wieczny kościół, biblioteka, hala sportowa, stadion miejscowej drużyny Słupia Kobylnica, a także zakłady rzemieślnicze, sklepy (przemysłowe, spożywcze, motoryzacyjne, chemiczne) i fabryki. W miejscowości znajduje się przystanek kolejowy Kobylnica Słupska.
W Polsce od końca II wojny światowej jako część tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. III okręg administracyjny – Pomorze Zachodnie). 25 września 1945 – jako część powiatu słupskiego – została powierzona administracji wojewody gdańskiego[5], po czym z dniem 28 czerwca 1946 została przyłączona do województwa szczecińskiego[6][7]. 6 lipca 1950 gmina wraz z całym powiatem słupskim weszła w skład nowo utworzonego województwa koszalińskiego[8]. 1945–1954 siedziba wiejskiej gminy Kobylnica[9], 1954–1972 gromady Kobylnica, a od 1973 reaktywowanej gminy Kobylnica[10]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego. 1 stycznia 2025 Kobylnica uzyskała status miasta[11].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwa miejscowości, wzmiankowana po raz pierwszy w 1315 w formie Koblinitz, ma pochodzenie słowiańskie i charakter topograficzny. Co do jej charakteru wysunięto następujące hipotezy etymologiczne:
- nazwa topograficzna wyprowadzona od nazwy pospolitej kobyła „samica każdego większego zwierzęcia leśnego” z formantem -nica[12],
- nazwa topograficzna wyprowadzona od nazwy pospolitej kobyła „zastawa drewniana, przekaza, rogatka” z formantem -nica[12].
Niemiecka nazwa Kublitz jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej[12].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Kòbëlnica[13].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kalendarium
[edytuj | edytuj kod]- 1315 – Waldemar Brandenburski przekazał wieś jako lenno Kasimirowi Svenzo (Święcy) i jego potomnym[14].
- XV wiek – wieś należała do księżnej Erdmunt. Później jedna z części należała do Puttkamerów, druga do von Lettonów, a potem cały majątek znalazł się w rękach rodziny Puttkamerów.
- lata 1734/1735 – Puttkamerowie sprzedali jedną z części majątku i odtąd ta część należała do dóbr królewskich. Zaczęto ją nazywać Königlich (Królewska), w odróżnieniu od Adlig (Szlacheckiej), która pozostawała własnością Puttkamerów.
- 1784 – w części Puttkamerów było 7 chłopów i 13 dymów, a w części Królewskiej – 23 dymy.
- 1823 – powstał nowy folwark Wernersbrunn, nazwany od imienia ówczesnego właściciela Wernera Bogislawa von Puttkamer.
- 1910 – Adlig Kublitz zasiedlono i Kobylnica w końcu stała się wsią chłopską.
- 1925 – zniesienie podziału na Kobylnicę Królewską i Kobylnicę Szlachecką[15].
- 1945 – Kobylnica w Polsce.
- 2023 – pierwsze starania o prawa miejskie[16].
- 1 stycznia 2025 – uzyskanie praw miejskich[17].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół ponorbertański, parafialny pw. Najświętszego Serca Jezusa. Ze starej, średniowiecznej budowli zachowała się jedynie gotycka, murowana z cegły, wieża frontowa z XIV wieku ozdobiona wąskimi blendami o łukach kotarowych, nakryta barokowym hełmem zwieńczonym latarenką z 1781[18]. W roku 2013 przeprowadzono całkowitą renowację wieży pod kierunkiem ks. proboszcza Wojciecha Pettke. Korpus zbudowany w 1931. Kościół wielokrotnie przebudowywany – XIV, XVI, XIX i XX wiek. Do wyposażenia należą: bogato rzeźbiony, barokowy prospekt z XVIII wieku, trzy neobarokowe ołtarze oraz empora chóru.
- Ruiny młyna zbożowego. Powstał na miejscowej rzeczce – Kamieńcu około połowy XIX wieku. W pierwszej ćwierci XX wieku przebudowano go i zmodernizowano. Konstrukcja murowana (cegła i kamień) oraz szachulcowo-drewniana. Z wyposażenia można wymienić maszyny firmy Seck z Drezna oraz turbinę z 1913. Młyn działał jeszcze do około 2001 roku. Nowy właściciel planował przebudować obiekt na zajazd, jednak 18 kwietnia 2004 młyn spłonął.
- Budynki mieszkalne i inwentarskie utrzymane w stylu szkieletowym/ryglowym z połowy XIX wieku.
- Murowane budynki mieszkalne z przełomu XIX i XX wieku.
- Cmentarz ewangelicki z II połowy XIX wieku, nieczynny, położony pomiędzy ulicą Widzińską a Bukową. Zachowane granice pierwotnego założenia. Brak nagrobków. Starodrzew – świerki, dęby, klon, jesion i rząd buków.
- Cmentarz z początku XX wieku, czynny, położony przy ulicy Witosa. Zachowane granice pierwotnego założenia. brak nagrobków. Starodrzew – świerki, dęby, wierzba, jesion i żywotnik.
- Cmentarz na terenie wokół kościoła, nieczynny. Brak nagrobków. Cenny starodrzew – kasztanowce, buki i świerki.
- Kostnica na cmentarzu przy ulicy Witosa. Murowana z początku XX wieku. Wewnątrz zachowane żeliwne krzyże po przedwojennych nagrobkach.
Sport
[edytuj | edytuj kod]W Kobylnicy działają lub działały kluby sportowe w różnych dyscyplinach:
- Słupia Kobylnica – piłka nożna (seniorzy i juniorzy)
- SPS Epigon Słupsk/Kobylnica – siatkówka (rozwiązany)
- SSK Kobylnica – koszykówka
- UKS Piast B Kobylnica – siatkówka
Kiedyś w Kobylnicy istniała drużyna koszykarska, występująca w I lidze kobiet: EKO Energy Hit Kobylnica, lecz została rozwiązana.
Disco Hit Festival – Kobylnica
[edytuj | edytuj kod]
Zasugerowano, aby ta sekcja została przeniesiona do artykułu Disco Hit Festival.
Od 2011 roku w Kwakowie koło Kobylnicy organizowany jest największy festiwal muzyki disco polo i dance w Polsce – Disco Hit Festival – Kobylnica. Występują na nim największe gwiazdy polskiej muzyki tanecznej (Bayer Full, Top One, Boys, Iwan Komarenko, D-Bomb, Playboys) i przyjeżdża tysiące fanów z całej Polski[19][20].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 55163
- ↑ Uchwała nr 6 2010 – Nazwy miast, wsi gminnych i sołeckich – Skarbnica Kaszubska [online] [dostęp 2023-12-21] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ M.P. z 1945 r. nr 29, poz. 77
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
- ↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 roku o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
- ↑ Uchwała Nr 43/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady województwa koszalińskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 27 listopada 1954 r., Nr. 17, Poz. 72, § 9)
- ↑ Uchwała Nr XXIII/77/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie koszalińskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 20 grudnia 1972, Nr 13, Poz. 76).
- ↑ Dz.U. z 2024 r. poz. 1152
- ↑ a b c Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 58.
- ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 208, ISBN 978-83-62137-50-3.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 158, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Wojciech Frelichowski: Od dziś Kobylnica jest miastem. Krótka historia tej miejscowości. Głos Pomorza, 2025-01-01. [dostęp 2025-01-01].
- ↑ Kobylnica miastem [online] [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (z 10 lipca 2024)
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 266, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ Disco polo zawładnęło Gminą Kobylnica. Kobylnica. [dostęp 2013-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-06)]. (pol.).
- ↑ Druga edycja Disco Hit Festival za nami. Kobylnica. [dostęp 2013-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-06)]. (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Kolonie | |
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Części wsi | |
| Pozostałe miejscowości |
